Φλώροι Εικαστικοί: ΓΛΥΚΑ ΔΙΟΝΥΣΟΠΟΥΛΟΥ, Performance "Δημιουργία", Άγιος Παντελεήμων Αμυνταίου, 2016. «Μάνα γη και Άμπελος» Ελένη Κεσίσογλου υπαίθρια γλυπτική εγκατάσταση

Δευτέρα 9 Μαΐου 2016

ΓΛΥΚΑ ΔΙΟΝΥΣΟΠΟΥΛΟΥ, Performance "Δημιουργία", Άγιος Παντελεήμων Αμυνταίου, 2016. «Μάνα γη και Άμπελος» Ελένη Κεσίσογλου υπαίθρια γλυπτική εγκατάσταση

Γλύκα Διονυσοπούλου, Performance "Δημιουργία", Άγιος Παντελεήμων Αμυνταίου, 2016.

Η performance «Δημιουργία» πραγματοποιήθηκε την Κυριακή 24 Απριλίου του 2016 στην τοποθεσία Ρεντίνα του Αγίου Παντελεήμονα Αμυνταίου, μετά από πρόταση-πρόσκληση της εικαστικού Ελένης Κεσίσογλου και με αφορμή την παρουσίαση της γλυπτικής της εγκατάστασης «Μάνα γη και Άμπελος» στην συγκεκριμένη τοποθεσία. Ο ποιητής Γιώργος Δελιόπουλος, ακολουθώντας τους θεματικούς άξονες της Κεσίσογλου, συνέθεσε το ποιήμα «Δημιουργία», πάνω στο οποίο βασίστηκε η εικαστικός Γλύκα Διονυσοπούλου (μέλος του 3ικαστικού 3ργαστηρίου του ΤΕΕΤΦ και της θεατρικής ομάδας Όχληρών Κοζάνης) για τη δημιουργία της performance, την οποία εκτέλεσε με τη βοήθεια του χορευτή Μιχαήλ Μπιμπάση (μέλος της Λέσχης Πολιτισμού Φλώρίνας).
Δείκτες: Δεύτερο δημόσιο γλυπτό στο δήμο Αμυνταίου./ Ανακόλουθο 3ργαστηρίου / 60 παρευρισκόμενοι στα εγκαίνια / Παράσταση τοπικών αρχών, Δήμαρχος Αμυνταίου / Εμπλοκή τοπικής κοινωνίας / Ενεργοποίηση πλατφόρμας μακρύ οχήματος / φωτογραφική και video καταγραφή / Λέσχη Πολιτισμού Φλώρίνας

Η performance «Δημιουργία» στηρίζεται στην αρχαία Ελληνική φιλοσοφική παράδοση, που ξαναβρίσκει το νόημά της στην Αναγέννηση και τον Διαφωτισμό, θέλοντας να ξαναδώσει στον άνθρωπο τη δύναμη της δημιουργίας. Είναι η ευθύνη του ανθρώπου απέναντι στην καταστροφή και την αναδημιουργία, η άναγέννηση του ανθρώπου από τον ίδιο τον άνθρωπο.

Ο ποιητικός λόγος του Γιώργου Δελιόπουλου διανύει το φάσμα ανάμεσα στην εποχή του Μηδενός και την εποχή του Είναι, βασισμένος στα πέντε στάδια του μοντέλου της Elisabeth Kübler-Ross: άρνηση, οργή, διαπραγμάτευση, κατάθλιψη, αποδοχή.

Από πλευράς εικαστικού λεξιλογίου, η performance δομείται πάνω στις λιτές χρωματικές αποχρώσεις του λευκού και του μπεζ, που παραπέμπουν στον Προμηθέα και τη συμβολή του στην ανάπτυξη του ανθρώπινου γένους. Κατά τον Λουκιανό, ο Προμηθέας, με την αρωγή της Θεάς Αθηνάς, δημιουργεί τον πρώτο άνθρωπο (Χρυσό Γένος) από πηλό και φωτιά και με μορφή όμοια με αυτή των Θεών. Αναφερόμενος στη δημιουργία του ανθρώπου, ο Πλάτωνας μας μεταφέρει την εικόνα ενός όντος σφαιρικού, που διακρινόταν σε τρία γένη (αρσενικό, θηλυκό και μεικτό) και είχε διπλή σειρά από μέλη και όργανα. Αργότερα, ο Δίας, επειδή εξοργίστηκε από την αλαζονεία τους και φοβήθηκε τη δύναμή τους, τα χώρισε στα δύο.

Ακολουθώντας, λοιπόν τον μύθο, οι δύο πρωταγωνιστικές μορφές της performance φέρουν στα ρούχα τους τη διχρωμία του λευκού και του μπεζ, συμβολίζοντας όλες τις αντίρροπες δυνάμεις της φύσης: άρσενικό – θηλυκό, δύναμη – αδυναμία, δημιουργία – καταστροφή, ζωή – θάνατο, με τη ρυθμική συνοδεία ενός κυλινδρικού τυμπάνου, το οποίο παραπέμπει στο πλατωνικό σφαιρικό ον με τα τρία γένη.

Η performance ξεκινά με την γυναικεία μορφή να βιώνει με την ρυθμική συνοδεία του τυμπάνου τα πρώτα στάδια της καταστροφής: την άρνηση, την οργή και τη θλίψη. Είναι μια βιαστική λαθρεπιβάτης στη σιωπή, που ενώ όλοι γύρω της ακούν αδιάφοροι τον άρρωστο παλμό της, αυτή είναι μόνη, αναζητώντας έστω κάποιο ξερό κλαδί για να κρεμάσει λάβαρο τη μοίρα της. Γι’ αυτήν οι δροσερές οφθαλμαπάτες εξατμίζονται και ο παλμός της χάνεται στα απόμερα της νύχτας. Την εποχή της Άρνησης δεν βρίσκει στάλα νίκης, παλεύει μόνη με τον άφορο ορίζοντα και το ξερό παρόν της, γυρεύοντας τον σπόρο της φυγής. Όμως δεν βρίσκει τίποτα, όσο κι αν ψάχνει στο χώμα για σπόρους, όσο κι να ψάχνει στην άμμο για Άνοιξη. Έτσι ο παλμός στο κορμί της γίνεται μίσος, ένα μεγάλο γιατί σαν θηλιά στην ανάσα της μέρας. Τα σημάδια στο χώμα σημαίνουν το σίγουρο τέλος της. Οργισμένη συνειδητοποιεί ότι από όλους τους γύρω μόνο αυτή πρέπει να καεί. Θλιμμένη, κρυώνει και δε θέλει πια να σωθεί. Αφήνει κάθε ανθισμένο μήνυμα στα χέρια της να μαραθεί, κουράζεται, κλειδώνεται στο χώμα και πεθαίνει.

Από το σκοτάδι το βαθύ έρχεται να τη σώσει η ανδρική μορφή, το καρποφόρο σπέρμα, ο άγγελος, που τη φυτεύει στα δέντρα και στα κύματα, στην πέτρα και στα σύννεφα και στα ουράνια τόξα. Την ανασταίνει και της δίνει για όνομα μια λέξη του Ομήρου, της χαρίζει μια νέα εποχή, την εποχή του Είναι. Έτσι, γεννιέται μια νέα ζωή και ο Λόγος καρπίζει στα χείλη: Πίστη μου η Άνοιξη, Μοίρα μου η Γη, Σώμα μου ο Σπόρος που ανέστη…

Η performance «Δημιουργία» χαρακτηρίζεται από μια αύρα «μεταφυσική». Ο όρος «μεταφυσική» στην προκειμένη περίπτωση δεν θα πρέπει απαραίτητα να συνδεθεί με το ειδικό φιλοσοφικό σύστημα που εξετάζει οντολογικά και κοσμολογικά προβλήματα, τις γενικές δηλαδή σχέσεις των όντων, τον κόσμο αφηρημένα, την ψυχή, τον Θεό, αλλά περισσότερο κυριολεκτικά, θέλοντας να εκφράσει κάτι πέρα από τη φυσική εμφάνιση των πραγμάτων. Θα μπορούσαμε κάλλιστα να δανειστούμε τα λόγια του Giorgio de Chirico, ενός από τους βασικότερους εκπροσώπους της Μεταφυσικής ζωγραφικής, ο οποίος υποστηρίζοντας θεωρητικά τις εικαστικές του αναζητήσεις, επισημαίνει ότι «Μεταφυσική» είναι η μορφοποίηση της πνευματικής έντασης που εκπηγάζει από το πραγματικό, όχι επειδή παραμορφώνεται η αντιληπτή πραγματικότητα, αλλά γιατί αφαιρείται η συμπτωματική της αμεσότητα για να αποκαλυφθεί η μυστική της δύναμη. Είναι η σιωπή και η υπεραισθησιακή ομορφιά της ύλης που φαντάζει μεταφυσική και μεταφυσικά παρουσιάζονται τα πράγματα που με την καθαρότητα του χρώματος και την ακρίβεια του όγκου τους αντιτίθενται σε κάθε σύγχυση και ασάφεια.

Παίρνοντας, λοιπόν, ένα αντικείμενο, μια εικόνα, μια πράξη και απομακρύνοντας την από τη θαλπωρή του περιβάλλοντός του, αυτόματα το παρουσιάζουμε μέσα σε μια νέα σχέση. Η ίδια η πράξη δεν αλλάζει στην ουσία της. Απλώς, είναι πλέον ειδωμένη από μια άλλη οπτική γωνία, σπάζοντας για αδιευκρίνιστους και ανεξάρτητους από τη θέλησή μας λόγους την αλυσίδα της μνήμης, που τη συνδέει με ένα άλλο σημαινόμενο. Κι εδώ φτάνουμε στη μεταφυσική άποψη των πραγμάτων.

Ο λόγος είναι απλός αν ακολουθήσουμε τη σκέψη του Guillaume Appolinaire. Ο Γάλλος ποιητής και κριτικός, ο κατεξοχήν υπέρμαχος του Κυβισμού και των αφηρημένων τάσεων, πίστευε ότι αυθεντικότητα στη μοντέρνα τέχνη έδινε το στοιχείο της «έκπληξης» και το θεωρούσε δραστικό συστατικό της αισθητικής του. Για να επιτύχει κανείς την έκπληξη αρκεί να ξαναζωντανέψει νεκρά αντικείμενα, να πειριφρονήσει τον χρόνο και τον χώρο, να αναζητήσει απίθανες σχέσεις και αδικαιολογητους συνδυασμούς πραγμάτων.

Η performance «Δημιουργία» πραγματώνεται, λοιπόν, σ’ έναν απρόσμενο χώρο, με τη μεταφυσική παρουσία των δύο πρωταγωνιστών, θαρρείς βγαλμένων από άλλη εποχή και με τον Άνθρωπο κυρίαρχα παρόν στη φύση, ως ένα ξεχωριστό ον, που χάρη στην ικανότητά του για αίσθηση και αντίληψη, τη νοημοσύνη του και τη λογική του κρίση είναι σε θέση να δίνει νόημα και περιεχόμενο στον κόσμο που τον περιβάλλει και να τον αναγεννά από τις στάχτες του. Άλλωστε, όπως δήλωνε κι ο φιλόσοφος Πρωταγόρας, «πάντων χρημάτων μέτρον ἐστὶν ἄνθρωπος τῶν μὲν ὄντων ὡς ἔστιν, τῶν δὲ οὐκ ὄντων ὡς οὐκ ἔστιν».

Το φωτογραφικό υλικό είναι του Δημήτρη Παπακωνσταντίνου.