ΓΛΥΚΑ ΔΙΟΝΥΣΟΠΟΥΛΟΥ, Προσεγγίζοντας το μυθιστόρημα "Ουρανόεσσα" του Κώστα Κρομμύδα

Την Κυριακή 22 του Μάη, στην Κοζάνη, στο café –bistrot Χαρμάνι, παρουσιάστηκε το καινούριο μυθιστόρημα του Κώστα Κρομμύδα, η «Ουρανόεσσα».  Εκεί, λοιπόν, είχα την τιμή να μου ζητηθεί να μιλήσω για το βιβλίο, σε μια συνεργασία που προκύπτει για δεύτερη συνεχή φορά, καθώς και πέρυσι, στον ίδιο χώρο, συμπαρουσίασαμε με τον Κώστα Κρομμύδα το προηγούμενο μυθιστόρημά του με τίτλο «Μη με λησμόνει».

Ο δικός μου, όμως, ρόλος θέλησα να είναι κάπως διαφορετικός. Αποφάσισα να ξεφύγω από την συνηθισμένη, τετριμμένη παρουσίαση ενός βιβλίου, αναλύοντας, δηλαδή, την υπόθεση του έργου, σκιαγραφώντας τους ήρωες του βιβλίου και πλάθοντας το εγκώμιο του Κώστα Κρομμύδα. Δεν νομίζω άλλωστε ότι το χρειάζεται.  Δεν είναι καινούριος στον χώρο. Είναι η τέταρτη συγγραφική του δουλειά, πέμπτη αν συμπεριλάβουμε και το παιδικό βιβλίο που έχει γράψει. Επίσης, όλοι όσοι παρευρίσκονται σε μια παρόμοια εκδήλωση, έχουν σίγουρα διαβάσει κάτι προηγούμενο από τον παρουσιαζόμενο συγγραφέα και αν όχι, έχουν σίγουρα ακούσει κάτι για αυτόν, είναι συνεπαγωγικά υποψιασμένοι για τις συγγραφικές του αρετές. Επιπρόσθετα, ο Κώστας Κρομμύδας είναι ένας άνθρωπος που έχει την τύχη και την ευλογία, κάθε Μάη, τα τελευταία πέντε χρόνια να κρατά στα χέρια του τον καρπό της δημιουργικής συγγραφικής σποράς του έτους. 

Έτσι, λοιπόν, παρεκλίνοντας από την συνηθισμένη οδό, προσέγγισα το μυθιστόρημα «Ουρανόεσσα» μέσα από μια φυσικομαθηματική θεωρία, την Ειδική Θεωρία της Σχετικότητας.  Όχι, όμως, μέσα από την σκοπιά που είναι και η πιο γνωστή σε όλους μας, τη Θεωρία του Einstein, αλλά μέσα από τον μετασχηματισμό του Minkowski. Τι μας λέει, όμως, ο Minkowski και γιατί αυτό να αφορά τον Κώστα Κρομμύδα και την Ουρανόεσσα; Με πολύ απλά λόγια, ο Minkowski μας λέει πως ένα γεγονός του παρελθόντος συνδέεται με το παρόν με μια σχέση αιτιότητας, που δεν μπορεί να αλλάξει, όσο και αν μετασχηματίσουμε τον γύρω χωροχρόνο. Η μνήμη και η δικαιοσύνη είναι για μένα δύο θέματα άρρηκτα συνδεδεμένα με τον συγκεκριμένο μετασχηματισμό και την αιτιότητα που περιγράφει. Θα μπορούσα να τα ονομάσω ως «Μνήμη Minkowski» και «Δικαιοσύνη Minkowski» και διαβάζοντας το βιβλίο του Κώστα Κρομμύδα, σύμφωνα τουλάχιστον με την δική μου προσέγγιση, είναι τα δύο βασικά θέματα που βασανίζουν τους πρωταγωνιστές του.

Ο Ανδρέας Στάης, ένας αρχαιολόγος, ταγμένος στην Μνήμη της Αρχαιολογίας, εμμονικός με την ανακάλυψη και την αποκατάσταση της κεφαλής του Αγάλματος της Νίκης της Σαμοθράκης. Κάποια στιγμή στη ζωή του πέφτει ο ίδιος θύμα.  

Η Ζωή, θύμα των ανταρτών. Την στοιχειώνει η μνήμη του άνδρα που αγάπησε.

Οι Βάρβιδες, πλούσια και μεγάλη οικογένεια της Σαμοθράκης. Οι ίδιοι παραβάτες του νόμου. Άραγε, η δικαιοσύνη θα μπορέσει ποτέ να φέρει δικαίωση για όσα διαπράξανε στο παρελθόν;

Ο Αλέξανδρος Βάρβης, από τα παιδικά του χρόνια μέχρι σήμερα τον κυνηγά το παρελθόν του.

Ο  Βασίλης, αναζητά δικαιοσύνη για τον φίλο του Ανδρέα Στάη.

Ο Ανδρέας Στάης, εγγονός του Ανδρέα Στάη του αρχαιολόγου, δεν μπορεί να ξεφύγει από την μοίρα του. Σύντομα επιστρέφει στις ρίζες του.

Η Ηρώ. Αυτήν την κυνηγά το παρόν, που σύντομα γίνεται παρελθόν. 

Είτε βρισκόμαστε, λοιπόν, στο 1945, είτε στο σήμερα, είτε στην Σαμοθράκη, είτε στην Νέα Υόρκη, είμαστε εγκλωβισμένοι στο παρόν, ανάμεσα σε ένα ντετερμινιστικό παρελθόν και σε ένα πιθανολογικό μέλλον. Άρα, ΜΝΗΜΗ, πολιτισμική, πολιτική, κοινωνική, οικογενειακή, συλλογική ή ατομική και ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗ, είναι τα δύο θέματα που στοιχειώνουν και ακολουθούν τους πρωταγωνιστές του μυθιστορήματος σε οποιοδήποτε χωροχρόνο και αν βρίσκονται. 

Μπορούμε να μετασχηματίσουμε την μνήμη;

Μπορούμε να αναιρέσουμε ή να ξεγράψουμε ό,τι έχει συμβεί στο παρελθόν;

Ακόμη και αν μετά από χρόνια έρθει η δικαιοσύνη, μπορεί να αναιρέσει τα γεγονότα που συντελέστηκαν παλιότερα;

Σύμφωνα με τον Minkowski, όχι! Μπορούν μέσα στον χρόνο να αλλοιωθούν, να μεγενθυθούν ή να απαλύνουν, αλλά δεν μπορούν να διαγραφούν.

Όπως, λοιπόν, και οι πρωταγωνιστές του βιβλίου, έτσι και εμείς, κάπου, κάπως, κάποτε, θα καταλήξουμε, έστω και για μια στιγμή σε ένα μπαλκόνι, να ατενίζουμε τον ουρανό και να αναλογιζόμαστε το παρελθόν και όλα όσα αυτό έγραψε στην μνήμη μας. 

Για το βιβλίο μίλησαν η Ιστορικός Τέχνης Γλύκα Διονυσοπούλου και η Ιστορικός Άννα Παπαστεργίου. Την εκδήλωση πλαισίωσαν μουσικά ο Βαγγέλης Τζημόπουλος και η Κωνσταντίνα Τεντόγλου. Το φωτογραφικό υλικό είναι του Δημήτρη Παπακωνσταντίνου.