Τοτού Μαρία, ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΒΙΒΛΙΟΥ ΜΕ ΤΗ ΜΕΘΟΔΟ ΤΗΣ ΒΥΖΑΝΤΙΝΗΣ ΣΤΑΧΩΣΗΣ

Ο κώδικας (codex) είναι ουσιαστικά η μορφή του βιβλίου, όπως έχει καθιερωθεί στον δυτικό κόσμο. Άρχισε σταδιακά να υποκαθιστά τον κύλινδρο την ίδια χρονική περίοδο που ο πάπυρος αντικαταστήθηκε από την περγαμηνή, το υλικό της οποίας μπορεί να διπλωθεί πιο εύκολα και να δημιουργήσει τεύχη. Αυτό δεν σημαίνει απαραίτητα ότι ο πάπυρος έπαιρνε την μορφή κυλίνδρου και η περγαμηνή την μορφή κώδικα.

            Από τον 2^ο αι. μ.Χ. και για 2 αιώνες ο πάπυρος και η περγαμηνή έπαιρναν και τις δύο μορφές.

            Τον 4^ο αι. επικράτησε η περγαμηνή σε μορφή κώδικα. Σ' αυτό συνέβαλε ο Χριστιανισμός που την επέλεξε για την διάδοση της νέας θρησκείας.

            Η Βίβλος ήταν γραμμένη σε περγαμηνούς κώδικες. Έτσι είχε μεγαλύτερη ανθεκτικότητα και ήταν πιο εύκολη στην χρήση. 

            Ο κώδικας αποτελείται  τουλάχιστον από τέσσερα φύλλα παπύρου ή περγαμηνής διπλωμένα στη μέση και ραμμένα (από τον βιβλιοδέτη) σε μια χοντρή λωρίδα δέρματος ή περγαμηνής και τοποθετημένα στη συνέχεια ανάμεσα από δύο ξύλινες πλάκες με δερμάτινο κάλυμμα. Στην ουσία πρόκειται για συνενωμένα τεύχη (συνήθως τέσσερα δίφυλλα - τετράς, τετράδιον - quaternion, αλλά και με δύο φύλλα- δίφυλλα, biniones, τρία –τρίφυλλα, terniones, πέντε-πεντάφυλλα, quiniones, seniones.)

            Όλα τα τεύχη είχαν ίσο αριθμό φύλλων. Συνήθως αριθμούσαν τα τεύχη κι όχι τις σελίδες και ο αριθμός γραφόταν στην πάνω δεξιά γωνία του τετραδίου και μεταγενέστερα προστέθηκε και στο τέλος του τετραδίου.

                Οι διαστάσεις των χειρογράφων ποίκιλαν αλλά μετά την εφεύρεση της τυπογραφίας απέκτησαν σταθερές διαστάσεις. Συνήθως διέθεταν μέγεθος 56Χ44εκ.

ΕΛΛΗΝΙΚΕΣ ΚΑΙ ΒΥΖΑΝΤΙΝΕΣ ΒΙΒΛΙΟΔΕΣΙΕΣ

            Οι βυζαντινές βιβλιοδεσίες που σώζονται σήμερα (εξαιρώντας τις βιβλιοδεσίες της χρυσοχοΐας) ανήκουν  στον 15^ο και 16^ο αι. Βεβαίως στον ελλαδικό χώρο υπάρχουν και αρχαιότερα δείγματα βιβλιοδεσίας.

Πληροφορίες :

Σημειώσεις από το μάθημα Εμβάθυνσης-Παραστατική Αρχαιολογία και από το σεμινάριο Μνημεία, μουσειακά αντικείμενα και έργα πολιτιστικής κληρονομιάς, ΚΕΚ Παστέρ.

Φοιτήτρια :Τοτού Μαρία

8^ο Εξάμηνο

3ργαστήριο Ζωγραφικής – ΤΕΕΤ  ΦΛΩΡΙΝΑΣ - ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΔΥΤΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ

Υπεύθυνοι Καθηγητές : Χάρης Κοντοσφύρης – Θωμάς Ζωγράφος

Καθηγητής Εμβάθυνσης –Παραστατική Αρχαιολογία : Δημοσθένης Αβραμίδης

Στάδια κατασκευής :