Ευαγγελία Τηγανίτα Πτυχιακές Ιουνίου 2014

                                            ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΔΥΤΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ                  

                       ΤΜΗΜΑ ΕΙΚΑΣΤΙΚΩΝ ΚΑΙ ΕΦΑΡΜΟΣΜΕΝΩΝ ΤΕΧΝΩΝ

Έρευνα πτυχιακής της φοιτήτριας: Ευαγγελίας Τηγανίτα
Τίτλος πτυχιακής: Μαρία… ο Φύλακας Άγγελός μου…

                                                     ΦΛΩΡΙΝΑ:  10-6-2014

Κόκκινη κλωστή δεμένη στην ανέμη τυλιγμένη, δώστης κλώτσο να γυρίσει, η ανάμνηση να αρχινήσει…

            Η αρχική σκέψη που έκανα όσον αφορά την πτυχιακή μου ήταν κάτι το οποίο θα είχε σχέση με Αγγέλους. Το διάστημα εκείνο δούλευα πολύ με τα εξής υλικά: Κλωστή σε συνδυασμό με χρώματα ακρυλικά, κουμπιά και άλλα. Κάνοντας μια άσκηση που μου πρότεινε ο καθηγητής μου, να γράψω 80 με 100 λέξεις στο χαρτί, οι οποίες θα μου έρχονταν στο μυαλό την στιγμή εκείνη. Στην συνέχεια θα έπρεπε να αρχίσω την διαγραφή των λέξεών αυτών μέχρι να φτάσω σε αυτές που δεν θα μπορούσα με τίποτα να σβήσω, τις λέξεις κλειδιά μου! Αυτές οι λέξεις ήταν: Αγάπη, Άγγελος, ανάμνηση, κλωστή, χρώμα και ψυχή.
Τι είναι λοιπόν η ψυχή; Τι είναι οι Άγγελοι; Τι είναι η ανάμνηση και η Αγάπη; Στην συνέχεια και αφού λοιπόν είχα στο μυαλό μου τις λέξεις αυτές, έψαχνα πληροφορίες για να απαντήσω στα παραπάνω ερωτήματα. «Η λέξη ψυχή (από το ρήμα «ψύχω», δηλ. «φυσώ», «πνέω») κυριολεκτικά σημαίνει την «πνοή», δηλαδή την ύστατη ένδειξη της ζωής στο σώμα που γίνεται αισθητή από την αναπνοή. Εντούτοις, από αρχαιοτάτων χρόνων ο όρος χρησιμοποιήθηκε για να δηλώσει πολύ περισσότερα, ιδίως όσον αφορά στις νοητικές λειτουργίες του ανθρώπου και τη μετά θάνατον ζωή, με ειδικά το τελευταίο να έχει κυριαρχήσει στη θρησκεία και τη φιλοσοφία. Λόγω των πολλών απόψεων για τη θρησκευτικό-φιλοσοφική σημασία της «ψυχής», οι ορισμοί που υπάρχουν είναι τουλάχιστον δεκάδες, αλλά ωστόσο ο συνηθέστερος είναι αυτός που ορίζει την ψυχή ως την άυλη ουσία του ανθρώπου η οποία αποτελεί την έδρα της προσωπικότητάς του, επιζεί μετά τον θάνατο του σώματος, όντας η ίδια αθάνατη, και στη συνέχεια μεταβαίνει είτε σε κάποια άλλη κατάσταση, σε άλλο τόπο, είτε σε κάποιο άλλο σώμα. Είναι γεγονός ότι αυτός ο συνήθης ορισμός βασίζεται σε μεγάλο βαθμό στην πλατωνική ψυχολογία, δηλαδή μελέτη της ψυχής, η οποία, παρά τα κενά της, επηρέασε και συνεχίζει να επηρεάζει τους στοχαστές, τους φιλοσόφους και τους θεολόγους. Παρ’ όλα αυτά, οι απόψεις που εκτίθενται στα πλατωνικά έργα αποτελούν μια απόπειρα συστηματοποίησης και ανάπτυξης προϋπαρχουσών θεωριών, δεδομένου ότι τα ερωτήματα για τη φύση του ανθρώπου και τον θάνατο είναι πολύ παλαιότερα του Πλάτωνα και έχουν απασχολήσει ίσως όλους τους πολιτισμούς.»

            Στην συνέχεια δύο λόγια για την αγάπη που θεωρώ πως είναι μια από τις μεγαλύτερες δυνάμεις του κόσμου. «Είναι ένα συναίσθημα έντονης στοργής και προσωπικής αφοσίωσης. Στη φιλοσοφία, η αγάπη είναι μια αρετή που εκπροσωπεί την ανθρώπινη ευγένεια, συμπόνια και στοργή. Η αγάπη βρίσκεται στο κέντρο πολλών θρησκειών, (σύμφωνα με τη χριστιανική φράση, «ὁ θεòς ἀγάπη ἐστίν») ή επίσης οι Αγάπες, κοινές εστιάσεις των πρώτων Χριστιανών. Η αγάπη μπορεί επίσης να περιγραφή ως δράση προς άλλους υποκινούμενες από συμπόνια ή και ενέργειες προς άλλους βασισμένες στην στοργή. Η λέξη αγάπη μπορεί να αναφέρεται σε μία πληθώρα διαφορετικών συναισθημάτων, καταστάσεων και συμπεριφορών. Τα συναισθήματα αυτά μπορούν να ποικίλουν από την επιθυμία για ρομαντική αγάπη (έρωτας), την πλατωνική αγάπη που ορίζει τη φιλία, την οικογενειακή αγάπη μεταξύ ατόμων με συγγενικούς δεσμούς έως και τη θρησκευτική αγάπη και αφοσίωση. Η μεγάλη αυτή ποικιλία των χρήσεων και εννοιών της λέξης, σε συνδυασμό με την πολυπλοκότητα των συναισθημάτων που περιλαμβάνει, καθιστά δύσκολο τον ορισμό της αγάπης συγκριτικά με άλλες συναισθηματικές καταστάσεις. Η αγάπη, στις διάφορες μορφές της, αποτελεί κίνητρο σύναψης διαπροσωπικών σχέσεων, και λόγω της μεγάλης ψυχολογικής σημασίας της, είναι ένα από τα πιο συχνά θέματα έμπνευσης στις τέχνες.

Σύμφωνα με την επιστήμη, η αγάπη είναι μία εξέλιξη του ενστίκτου επιβίωσης, που αρχικά είχε σαν σκοπό να κρατήσει τους ανθρώπους κοντά, απέναντι σε απειλές καθώς και να διευκολύνει τη συνέχιση του είδους μέσω της αναπαραγωγής.»

Ο ΎΜΝΟΣ ΤΗΣ ΑΓΆΠΗΣ

Ο Ύμνος της Αγάπης, όπως είναι γνωστή στον χριστιανικό κόσμο το τμήμα του 13^ουΚεφαλαίου της Προς Κορινθίους Α' Επιστολής του Αποστόλου Παύλου προς την παλαιοχριστιανική αδελφότητα της Αρχαίας Κορίνθου και διασώζεται μέσω της Καινής Διαθήκης, είναι ένα από τα πιο αξιόλογα κείμενα της Αγίας Γραφής.

Σύμφωνα με την επιστολή του Αποστόλου Παύλου, το δώρο της αγάπης έχει τόσο μεγάλη αξία που ξεπερνά κάθε αρετή. Ο Απόστολος των Εθνών, όπως είναι επίσης γνωστός ο Απόστολος Παύλος, επισημαίνει ότι η αγάπη είναι η επιθυμία για την καλοσύνη και την ευτυχία. Αποτελεί ένα ειλικρινές κατόρθωμα του εαυτού μας, αφού από αυτήν αντλούμε την δύναμη να ξεπεράσουμε τον εγωισμό μας (οὐ λογίζεται τὸ κακόν 13:5). Υπογραμμίζει επίσης τη σημασία της πίστης μέσα από μια αδιάκριτη εμπιστοσύνη (πάντα πιστεύει, πάντα ἐλπίζει 13:7).

Ο Ύμνος της Αγάπης συχνά αναφέρεται ως ο Ύμνος των Ύμνεων της Καινής Διαθήκης και στα εκκλησιαστικά κείμενα ως το Κεφάλαιο της Αγάπης. Σε πολλές χριστιανικές εκκλησίες, το κείμενο αναγιγνώσκεται κατά την ακολουθία του μυστήριου του γάμου. Ο Ύμνος της Αγάπης εμπεριέχεται στην διδακτέα ύλη των ελληνικών σχολείων στο μάθημα των Θρησκευτικών στην Ε' τάξη του Δημοτικού Σχολείου και στην Β' τάξη του Γυμνασίου.

‘Η ΑΓΆΠΗ’

Μακροθυμεί

Αγαθοποιεί

Δεν φθονεί

Δεν αυθαδιάζει

Δεν επαίρεται

Δεν ασχημονεί

Δεν ζητεί τα εαυτής

Δεν παροξύνεται

Δεν διαλογίζεται το κακό

Δεν χαίρει εις την αδικία

Συγχαίρει εις την αλήθεια

Πάντα ανέχεται

Πάντα πιστεύει

Πάντα υπομένει

Πάντα ελπίζει.

Ελληνιστική κοινή

Εάν ταις γλώσσαις των ανθρώπων λαλώ και των αγγέλων, αγάπην δε μη έχω, γέγονα χαλκός ηχών ή κύμβαλον αλαλάζον. Και εάν έχω προφητείαν και ειδώ τα μυστήρια πάντα και πάσαν την γνώσιν, και εάν έχω πάσαν την πίστιν, ώστε όρη μεθιστάνειν, αγάπην δε μη έχω, ουδέν ειμί.

Και εάν ψωμίσω πάντα τα υπάρχοντα μου, και εάν παραδώ το σώμα μου ίνα καυθήσομαι, αγάπην δε μη έχω, ουδέν ωφελούμαι.


Η αγάπη μακροθυμεί, χρηστεύεται, η αγάπη ου ζηλοί, η αγάπη ου περπερεύεται, ου φυσιούται, ουκ ασχημονεί, ου ζητεί τα εαυτής, ου παροξύνεται, ου λογίζεται το κακόν, ου χαίρει επί τη αδικία, συγχαίρει δε τη αληθεία, πάντα στέγει, πάντα πιστεύει, πάντα ελπίζει, πάντα υπομένει. Η αγάπη ουδέποτε εκπίπτει.

Είτε δε προφητείαι, καταργηθήσονται, είτε γλώσσαι παύσονται, είτε γνώσις καταργηθήσεται. Εκ μέρους δε γινώσκομεν και εκ μέρους προφητεύομεν όταν δε έλθη το τέλειον, τότε το εκ μέρους καταργηθήσεται. Ότε ήμην νήπιος, ως νήπιος έλάλουν, ως νήπιος εφρόνουν, ως νήπιος ελογιζόμην ότε δε γέγονα ανήρ, κατήργηκα τα του νηπίου. Βλέπομεν γαρ άρτι δι' εσόπτρου εν αινίγματι, τότε δε πρόσωπον προς πρόσωπον άρτι γινώσκω εκ μέρους, τότε δε επιγνώσομαι καθώς και επεγνώσθην. Νυνί δε μένει πίστις, έλπίς, αγάπη, τα τρία ταύτα μείζων δε τούτων η αγάπη.

Νεοελληνική

Αν ξέρω να μιλώ όλες τις γλώσσες των ανθρώπων και των αγγέλων, αλλά δεν έχω αγάπη, τότε έγινα σαν ένας άψυχος χαλκός που βουίζει ή σαν κύμβαλο που ξεκουφαίνει με τους κρότους του. Και αν έχω το χάρισμα να προφητεύω και γνωρίζω όλα τα μυστήρια και όλη τη γνώση, και αν έχω όλη την πίστη, ώστε να μετακινώ με τη δύναμη της ακόμη και τα βουνά, αλλά δεν έχω αγάπη, τότε δεν είμαι τίποτε απολύτως.

Και αν πουλήσω όλη την περιουσία μου για να χορτάσω με ψωμί όλους τους φτωχούς, και αv παραδώσω το σώμα μου για να καεί, αλλά αγάπη δεν έχω, τότε σε τίποτε δεν ωφελούμαι.

Η αγάπη είναι μακρόθυμη, είναι ευεργετική και ωφέλιμη, η αγάπη δε ζηλεύει, η αγάπη δεν ξιπάζεται (= δεν καυχιέται), δεν είναι περήφανη, δεν κάνει ασχήμιες, δε ζητεί το συμφέρον της, δεν ερεθίζεται, δε σκέφτεται το κακό για τους άλλους, δε χαίρει, όταν βλέπει την αδικία, αλλά συγχαίρει, όταν επικρατεί η αλήθεια. Όλα τα ανέχεται, όλα τα πιστεύει, όλα τα ελπίζει, όλα τα υπομένει. Η αγάπη ποτέ δεν ξεπέφτει

Αν υπάρχουν ακόμα προφητείες, θα έλθει μέρα που και αυτές θα καταργηθούν αν υπάρχουν χαρίσματα γλωσσών και αυτά θα σταματήσουν αν υπάρχει γνώση και αυτή θα καταργηθεί. Γιατί τώρα έχουμε μερική και όχι τέλεια γνώση και προφητεία· όταν όμως έλθει το τέλειο, τότε το μερικό θα καταργηθεί. Όταν ήμουν νήπιο, μιλούσα ως νήπιο, σκεφτόμουν ως νήπιο, έκρινα ως νήπιο. Όταν έγινα άνδρας, κατάργησα τη συμπεριφορά του νηπίου. Τώρα βλέπουμε σαν σε καθρέπτη και μάλιστα θαμπά, τότε όμως θα βλέπουμε το ένα πρόσωπο το άλλο πρόσωπο. Τώρα γνωρίζω μόνο ένα μέρος από την αλήθεια, αλλά τότε θα έχω πλήρη γνώση, όπως ακριβώς γνωρίζει και εμένα ο Θεός. Ώστε τώρα μας απομένουν τρία πράγματα: η πίστη, η ελπίδα και η αγάπη. Πιο μεγάλη όμως από αυτά είναι η αγάπη.

            «Εκτός από την μουσική απόδοση του ύμνου από χορωδίες ιεροψαλτών και χορωδιών χριστιανικών εκκλησιών για λατρευτικούς σκοπούς, τον Ύμνο της Αγάπης έχουν μελοποιήσει πολλοί Έλληνες καλλιτέχνες όπως ο Πέτρος Γαϊτάνος, συνθέτες όπως ο Μιχάλης Ανδρονίκου, αλλά και ξένοι καλλιτέχνες όπως η σοπράνο Ρομπέρτα Μπλίγκουντ (Roberta Bitgood), που το ερμήνευσε σε δική της εκτέλεση (Greatest of this is love, 1938), καθώς και ο καθολικός ιερέας και μουσικοσυνθέτης Μάρκο Φρισίνα (Marco Frisina) (Jesus Christ, You Are My Life, 2011). Η γκόθικ μέταλ μπάντα Lacrimosa απέδωσε τον ύμνο στο άλμπουμ του Lichtgestalt (Hohelied der Lieb, 2005)».

            Η επόμενη λέξη ‘κλειδί’ μου είναι η ανάμνηση η οποία είναι η ουσία της ύπαρξης. Σκεφτείτε αυτό που λένε πώς είμαστε ό,τι έχουμε ζήσει, ό,τι έχουμε περάσει, ό,τι έχουμε νιώσει. Ουσιαστικά δηλαδή είμαστε το παρελθόν μας και ο μοναδικός τρόπος που έχουμε για να νιώθουμε το παρελθόν μας είναι οι αναμνήσεις μας. Οι αναμνήσεις δίνουν πνοή στα σχέδια μας, συνοδεύουν τις αποφάσεις μας, καταστρέφουν ή απογειώνουν την καθημερινότητά μας. Οι αναμνήσεις μας στοιχειώνουν. Το παρόν ουσιαστικά είναι η ανάλυση του παρελθόντος. Αυτό έχει κάποιες πολύ αρνητικές συνέπειες. Λόγω των κακών εμπειριών, πολλές φορές καταστρέφουμε το παρόν ή το μέλλον μας. Η φράση ‘Πρέπει να ζούμε με τις αναμνήσεις, αλλά όχι για αυτές,’ μαρτυράει όλο το νόημα της σκέψης. Καλώς ή κακώς, είσαι αναπόφευκτα στιγματισμένος και δεν μπορείς όμως να μένεις για πάντα με το βάρος του στίγματος. Πρέπει να το αφήσεις πίσω σου και να συνεχίσεις μπροστά. Μετά από κάθε τέλος η δύναμη των αναμνήσεων είναι σχεδόν συγκινητική. Η λέξη "τέλος" σημαίνει δύο πράγματα: "ολοκλήρωση" και "σκοπός".

            Οι δύο έννοιες αντικατοπτρίζουν τα νοήματα, με την "ολοκλήρωση" η ζωή, όλο αυτό δηλαδή που κάποτε ήταν μέρος της καθημερινότητάς σου, το ζούσες, το βίωνες γίνεται ανάμνηση, φεύγει από τη σφαίρα της πραγματικής ζωής και περνάει σε αυτή της φαντασίας, είναι μέρος της ύπαρξης σου πλέον. Είναι τόσο βασανιστικό που το έχασες, τώρα δεν έχεις τη βίωση της εμπειρίας, παρά μόνο την ανάμνησή της. Είναι τρομακτικό, κάτι που το ζούσες τελείωσε και έμεινε μόνο η ανάμνησή του ως απόδειξη της πραγματικής ύπαρξης του. Λένε πως πρέπει να χάσεις κάτι για να το εκτιμήσεις, το "πρέπει" είναι το περιττό, ισχύει το ‘αν χάσεις κάτι μπορείς να το εκτιμήσεις’. Αν χάσεις κάτι, αν δηλαδή από ζωή γίνει ανάμνηση, τότε μπορείς να το δεις μέσα σου ως το μεγαλύτερο στοιχείο του εαυτού σου, δηλαδή του είναι σου. Να του δώσεις τη σημασία που του αξίζει και που μέχρι τώρα δεν κατάφερες να του δώσεις. Μόνο τότε αφού ολοκληρωθεί βλέπεις το νόημα αυτού του πράγματος, αυτής της εμπειρίας για σένα, το καλό που σου έκανε, πόσο σε άλλαξε, τι σου έδωσε. Τι κρίμα που έχει φύγει πλέον από τη ζωή και έχει μείνει μόνο στο μυαλό σου.
            Σύμφωνα με τον Φρόιντ: «Όλα τα ουσιώδη διασώζονται, ακόμη και αυτό που φαίνεται ότι είναι εντελώς ξεχασμένο υπάρχει με κάποιο τρόπο και σε κάποιο μέρος , αλλά είναι απλά καταχωνιασμένο και δεν βρίσκεται στη διάθεση του ατόμου. Είναι απλά ζήτημα της αναλυτικής τεχνικής αν μπορεί να επιτευχθεί η πλήρης ανάδυση του μέσα στη μνήμη.» Ο Φρόιντ, ακολουθώντας το ιδεώδες της νεωτερικότητας, θεωρεί ότι η δύναμη της ανάμνησης θα αποδεσμεύσει το παρόν από την εξουσία του παρελθόντος. Επιβεβαιώνει διαρκώς το καθήκον της αναμνημόνευσης και διαρκώς το διαψεύδει. Οι Πλάγιοι τρόποι συνιστούν τη μέθοδο για να προσεγγιστεί αυτό το ιδεώδες, όταν οι δυσκολίες για να υλοποιηθεί γίνονταν ανυπέρβλητες. Η έννοια της ανάμνησης καθίσταται, στα φροϋδικά κείμενα, προβληματική. Η αποτυχία αυτή της μεθόδου είναι κατά κάποιο τρόπο εμβληματική, γιατί η ψυχανάλυση συμπυκνώνει στη μέθοδό της ολόκληρο το ιδεώδες της παραδοσιακής θεωρίας.

           Στην συνέχεια περνάω σε μία άλλη λέξη ‘κλειδί μου’, τους Αγγέλους. Οι πληροφορίες με οδηγούσαν κυρίως σε θρησκευτικά πιστεύω, δηλαδή το πως «οι άγγελοι  αποτελούν (Πνευματικά πλάσματα) υπερφυσικά όντα που συναντώνται σε πολλά θρησκευτικά συστήματα. Οι άγγελοι συνήθως αποτελούν τη μεσολαβητική βαθμίδα ανάμεσα στο βασίλειο του υπερβατικού και του κοσμικού. Στις δυτικές θρησκείες τα αγαθά πνεύματα καλούνται άγγελοι, ενώ τα πονηρά δαίμονες. Στην αρχαία Ελλάδα η έννοια άγγελος χαρακτήριζε κάποιον ο οποίος μετέδιδε ειδήσεις, πληροφορίες ή αγγελίες. Ο Όμηρος στα έργα του ήδη εμφανίζει τη λέξη με αυτή την έννοια, ενώ και οι Ηρόδοτος, Ξενοφώντας την χρησιμοποιεί για να περιγράψει ειδικούς απεσταλμένους μεταφοράς μηνυμάτων ή πληροφοριών. Οι άγγελοι χρησιμοποιούνται και σε άλλα καθήκοντα, όπως σύναψη συνθηκών ή είσπραξη χρημάτων. Ως θεϊκή ή υπερβατική παρουσία η έννοια άγγελος εμφανίζεται για πρώτη φορά στο πρόσωπο του Ερμή, ο οποίος προσφωνείτε ως άγγελος της Περσεφόνης από τον Όμηρο. Επίσης κατά τον Πλάτωνα ο Κάτω Κόσμος έχει τους δικού του αγγέλους, οι οποίοι καλούνται «άγγελοι καταχθόνιοι».

            Στα Εβραϊκά η αντίστοιχη λέξη מלאך‎ mal'akh χρησιμοποιείται για να δηλώσει είτε θείο είτε ανθρώπινο αγγελιοφόρο. Η λατινική εκδοχή, εντούτοις, διακρίνει τον θείο ή πνευματικό αγγελιαφόρο από τον άνθρωπο με τις έννοιες angelus (δάνειο από την Ελληνική γλώσσα) και legatus «απεσταλμένος». «Επίσης στις Ηνωμένες Πολιτείες σημειώνεται ένα ανανεωμένο ενδιαφέρον για τους αγγέλους. Ποικίλες κατηγορίες του πληθυσμού πιστεύουν ότι οι φύλακες-άγγελοι όχι μόνο υπάρχουν, αλλά και ότι οι ίδιοι έχουν ενεργό σχέση μαζί τους. Σεμινάρια και διαλέξεις για τους αγγέλους, και μια αισθητή αύξηση των εκδόσεων με θέμα τις επαφές με αγγέλους είναι ενδείξεις ότι γίνεται όλο και πιο αποδεκτή η παρουσία αγγέλων στην καθημερινή ζωή. Οι αφηγήσεις για επαφές με αγγέλους έχουν κοινά τα στοιχεία ότι οι άγγελοι είναι άυλοι, χωρίς φύλο, υψηλής νοημοσύνης, ικανοί να κινούνται με την ταχύτητα της σκέψης, γεμάτοι ζεστασιά και χαρά, με πνεύμα συνεργασίας και όχι ανταγωνισμού, και ότι συχνά λένε το ίδιο πράγμα: "Μη φοβάστε".

            Tο 1994, ένα κύριο άρθρο του περιοδικού "TIME"' ονόμασε το φαινόμενο "λαϊκή επανάσταση του πνεύματος". Tο άρθρο, "H Νέα Εποχή των Αγγέλων", λέει: "Tο 69 τοις εκατό των Αμερικανών πιστεύει ότι οι άγγελοι υπάρχουν. Tι στο καλό συμβαίνει;" H αρθογράφος Nάνσι Γκιμπς διερευνά τα ερωτήματα στα οποία πολλοί προσπαθούν να βρουν απάντηση σχετικά με τη φύση και το ρόλο των αγγέλων στο σύμπαν. H Γκιμπς γράφει: "Κατά βιβλική παράδοση, οι άγγελοι τραβούν την κουρτίνα και μας αφήνουν να δούμε, έστω και για πολύ λίγο, το βασίλειο του Πνεύματος και με το να προσφέρουν αυτή τη γρήγορη ματιά στο ευρύτερο σύμπαν, θέτουν υπό αμφισβήτηση τις προτεραιότητές μας και τις κατασταλαγμένες συνήθειές μας". Oι άγγελοι, υποστηρίζει, μοιάζουν να είναι μια οικουμενική ιδέα που διατρέχει πολιτισμούς και αιώνες. Tο 55 τοις εκατό των ενήλικων Αμερικανών πιστεύει ότι οι άγγελοι είναι ανώτερα πνευματικά όντα που δημιουργήθηκαν από το Θεό προικισμένα με ξεχωριστές ικανότητες για να ενεργούν ως εκπρόσωποί του στη γη. Είτε ο άγγελος εμφανίζεται σε όνειρο, είτε σαν αίσθηση μιας παρουσίας που ανακουφίζει τον πόνο, είτε σαν άτομο με φυσικό σώμα, οι αφηγήσεις για τέτοιες εμπειρίες παρουσιάζουν αξιοσημείωτη ομοιότητα. Tο άρθρο του 'TIME' δίνει δυο τέτοιες αφηγήσεις: Mια γυναίκα με καρκίνο της μήτρας δέχεται την επίσκεψη ενός ψηλού, μελαχρινού αγνώστου με βαθυγάλανα μάτια τρεις μέρες πριν μπει στο νοσοκομείο για εγχείρηση. O ξένος της λέει: "Είμαι ο Θωμάς. Είμαι σταλμένος από το Θεό". Κατόπιν, υψώνει το δεξί του χέρι και η απίστευτη θερμότητα που εκπέμπεται από το χέρι του καθώς κι ένα δυνατό λευκό φως που περνάει πάνω από το σώμα της, πείθουν τη γυναίκα ότι έχει θεραπευτεί από τον καρκίνο. Πράγματι, τ' αποτελέσματα των εξετάσεων βγαίνουν αρνητικά, κάνοντας το γιατρό της να παραδεχτεί ότι "υπήρξε μάρτυρας ενός ιατρικού θαύματος". [O Δάσκαλος του Mπέντζαμιν Kρεμ επιβεβαιώνει ότι ο "άγγελος" ήταν ο Δάσκαλος που υπήρξε ο Απόστολος Θωμάς της Βίβλου]. 

            Mια άλλη γυναίκα αποκαλύπτει ότι ο σύζυγός της, που έδινε μάχη με τη λευχαιμία, δέχτηκε την επίσκεψη ενός χλωμού, λευκού ανθρώπου με μάτια γαλάζια σαν τον πάγο. Μετά την επίσκεψη, ο άρρωστος, που ήταν στα τελευταία του, έμοιαζε να "λάμπει, ν' ακτινοβολεί", λέει η γυναίκα του. Πέθανε δυο μέρες αργότερα, αλλά, σύμφωνα με τη γυναίκα του, με απίστευτη γαλήνη πνεύματος. Oι συναντήσεις με αγγέλους σε μερικές περιπτώσεις φαίνεται να βγάζουν τα άτομα από το κίνδυνο που τα απειλεί, ενώ σε άλλες βγάζουν από τους ανθρώπους το φόβο αυτού του κινδύνου,  προκαλούν μια μεταβολή στη στάση τους, όχι στις περιστάσεις τους. Tο κοινό στοιχείο είναι μια βαθύτατη αλλαγή στη ζωή εκείνων που είχαν μια εμπειρία αγγέλων. Tο άρθρο καταλήγει: "Για όλους εκείνους που λένε ότι είχαν μια άμεση εμπειρία αγγέλων, καμιά απόδειξη δεν είναι αναγκαία· για εκείνους πάλι που έχουν την προδιάθεση ν' αμφισβητούν την ύπαρξη αγγέλων, καμιά απόδειξη δεν είναι δυνατή. Όσο για κείνους που στέκονται σαστισμένοι στο μέσο, αυτοί συχνά εκδηλώνουν μια όλο και μεγαλύτερη επιθυμία να πειστούν για την ύπαρξη των αγγέλων. Αν οι ουρανοί έχουν τη διάθεση να μας τραγουδήσουν, πάει πολύ να μας ζητήσουν να είμαστε κι εμείς διατεθειμένοι να τους ακούσουμε;" (Σύμφωνα με το Δάσκαλο του Mπέντζαμιν Kρεμ, ο "χλωμός, λευκός άνθρωπος με μάτια γαλάζια σαν τον πάγο" ήταν ο Δάσκαλος Ιησούς, που όμως δεν μοιάζει κατ' ανάγκη μ' αυτή την περιγραφή).

            Το 1994, ένα κύριο άρθρο των "Τάιμς της Νέας Υόρκης" συζήτησε το ανανεωμένο ενδιαφέρον για τους αγγέλους στη λαϊκή κουλτούρα και τον αριθμό των βιβλίων που εκδίδονται τώρα σχετικά με αγγελικές εμφανίσεις. "Πολλοί άνθρωποι, αποκαλύπτεται τώρα, εξακολουθούν να πιστεύουν ότι στην ώρα της ανάγκης τους, ο μυστηριώδης ξένος που ήρθε να τους βοηθήσει δεν ήταν ένα γήινος φίλος αλλά ένα είδος φύλακα-αγγέλου". Μπροστά στην τωρινή δημοτικότητα των αγγέλων ως εικόνων και ιδεών, ο συντάκτης στοχάστηκε: "Δεν μπορούμε να δώσουμε μια οριστική απάντηση. Μπορούμε όμως να κάνουμε εικασίες. Σε μια εποχή σεκταρισμού και διαίρεσης, όπου άνθρωποι σφαγιάζονται μόνο και μόνο επειδή διαφέρουν, οι άγγελοι είναι οικουμενικοί ευχέτες, κοινοί στο χριστιανισμό, τον ιουδαϊσμό, το ισλάμ και το ζωροαστρισμό. Οι Μποντισάτβα εκπληρώνουν τον ίδιο ρόλο στο βουδισμό, και οι αβατάρ στον ινδουισμό. Είναι οικουμενικά παραδείγματα χάρης και αθωότητας ... γλυκό αντίδοτο στην ασχήμια μεγάλου μέρους της λαϊκής κουλτούρας"». Μετά λοιπόν από τις παραπάνω πληροφορίες σχετικά με τους Αγγέλους έκανα την εξής ερώτηση στον εαυτό μου: Αν υπάρχουν Άγγελοι, ο δικός μου Άγγελος ποιος θα ήταν; Τότε αμέσως έδωσα την απάντηση. Ο δικός μου Άγγελος είναι η αδελφή μου, η Μαρία που έφυγε από την ζωή στα 20 της χρόνια όταν εγώ ήμουν στα 14. Έτσι λοιπόν είχα βρει το θέμα μου. Πέντε σε αριθμό ηλικιακά πορτρέτα της, όσα είναι και τα γράμματα του ονόματός της(Μαρία) σε συνδυασμό με χρώμα και την τέχνη του κεντήματος; που ανακάλυψα παράλληλα την στιγμή που έψαχνα για όλα τα παραπάνω.

           «Το κέντημα λοιπόν έχει μακρά ιστορία, η οποία χρονολογείται από παλαιότερα από το 3.000 π.Χ. Είναι από τις πρώτες ίσως  μορφές τέχνης, αφού ο άνθρωπος έχει χρησιμοποιήσει διακόσμηση για σκοπούς αισθητικής ήδη από την εφεύρεση της βελόνας και της κλωστής. Πολλοί μπορεί να μην γνωρίζουν ότι το κέντημα ήταν εφεύρεση των ανδρών και όχι των γυναικών. Σε αρχαίους πολιτισμούς από κάθε μέρος του κόσμου, τα κεντήματα και τα εργόχειρα θεωρούνταν ως προτεραιότητα μόνο για επιλεγμένα και ταλαντούχα αγόρια. Οι τεχνίτες των κεντημάτων έπρεπε να μελετήσουν για αυτήν την τέχνη υπό την επίβλεψη κάποιου αρχιτεχνίτη. Ενώ χρειαζόταν να περάσουν περισσότερα από δέκα χρόνια έως ότου να έχουν την δυνατότητα να εξασκήσουν την τέχνη από μόνοι τους. Η τέχνη του κεντήματος δεν έχει μόνο μακρά ιστορία. Το πιο εκπληκτικό είναι το γεγονός ότι είχε εξελιχθεί σχεδόν ταυτόχρονα σε κάθε μέρος του κόσμου όπου οι άνθρωποι εξασκούσαν  το ράψιμο. Διαφορετικοί πολιτισμοί δημιουργούσαν διαφορετικά είδη από κεντήματα.

            Η ανάπτυξη του κεντήματος, επίσης εξαρτάται από τα διαφορετικά υλικά που χρησιμοποιούνταν από κάθε κουλτούρα. Τα διαφορετικά είδη κεντημάτων, που δημιούργησαν διάφορες τοπικές κοινωνίες ή και έθνη ολόκληρα, μεταβιβάστηκαν από γενιά σε γενιά και πολλά από αυτά σώζονται μέχρι και σήμερα. Για παράδειγμα γνωρίζουμε τα κεντήματα που προέρχονται από τους αρχαίους Αιγύπτιους. Αυτά γίνονταν χρησιμοποιώντας λευκά νήματα πάνω σε λευκά υφάσματα. Αυτό το κέντημα είναι πολύπλοκο τόσο, που ακόμη και σήμερα οι σύγχρονες τεχνολογίες έχουν δυσκολία να το κάνουν με τον ίδιο τρόπο. Ένας άλλος τόπος υψηλής ποιότητας ήταν τα κινέζικα κεντήματα από μετάξι. Είναι απίστευτα περίπλοκα και χρειάζονταν χρόνια σκληρών προσπαθειών για την ολοκλήρωση τους. Επίσης γνωστά είναι τα Elizabethan κεντήματα κατά την διάρκεια του 16ου αιώνα. Περιλάμβανε ραμμένες διακοσμήσεις όπως πεταλούδες, φύλλα και άλλα όμορφα σχέδια με την χρήση μαλλιού, δέρματος και μαλακού ξύλου. Αυτό που είναι κοινό σε αυτές τις μορφές κεντήματος είναι ότι είναι εξαιρετικά δύσκολο να παραχθούν και πολλοί άνθρωποι χάνουν την υπομονή τους πριν από τη συμπλήρωση ενός σχεδίου.

            Σήμερα, η τέχνη του κεντήματος έχει αναπτυχθεί τόσο πολύ ώστε ακόμη και ο πιο αρχάριος μπορεί να προσπαθήσει και να ράψει κάτι όμορφο χρησιμοποιώντας λογισμικό υπολογιστών ή ραπτομηχανές υψηλής τεχνολογίας. Αυτό κάνει τα πράγματα πιο ευχάριστα για το νέο και αρχάριο. Παρά τη διαθέσιμη τεχνολογία, καλλιτέχνες κεντητές προτιμούν αυθεντικότητα και ακόμη περνούν το χρόνο τους κάνοντας τα πάντα οι ίδιοι. Οι καλύτερες λεπτομέρειες δεν μπορούν να παραχθούν από μηχανήματα, επειδή το κέντημα είναι πάνω απ’ όλα ένα είδος τέχνης, και το μόνο που χρειάζεται η τέχνη είναι ταλαντούχους καλλιτέχνες.»

            Στο πρώτο πορτρέτο από τα πέντε (όπου η αδελφή μου είναι μωρό) είναι εμφανή όλα τα χαρακτηριστικά. Στην συνέχεια στα επόμενα έργα και ενώ η Μαρία μεγαλώνει, σιγά σιγά κάποια απ’ αυτά τα χαρακτηριστικά χάνονται με διάφορου τρόπους, φαίνονται αχνά και στο τελευταίο έργο που είναι 19 χρονών πλέον όλο το πρόσωπο δεν θα φαίνεται. Επίσης, γυρνώ πάλι στο πρώτο έργο όπου είναι κανονικά τελαρωμένο ενώ στα άλλα όλο και περισσότερο ύφασμα θα ξεφεύγει από το τελάρωμα τους, ώσπου το τελευταίο έργο να είναι σκέτο, δεν έχει καθόλου τελάρο. Με τις δύο παραπάνω εφαρμογές θέλω να δηλώσω την αποσύνδεση της ψυχής από το σώμα και την μετατροπή της σε κάτι το αγνό, ταυτόχρονα θείο. Το σώμα χάνεται αλλά η ψυχή παραμένει, σπάει τα ανθρώπινα όρια και καταφεύγει σε κάτι άλλο…σε κάτι άϋλο…σε κάτι αγγελικό…Παράλληλα με το θέμα αλλά και στην συνέχεια με τον τρόπο που θα αποδοθούν (κέντημα σε συνδυασμό με χρώμα) τα πέντε έργα, βρήκα κάποια ποιήματα καθώς και πολλά αποσπάσματα ένα από τα οποία είχα διαβάσει σε ένα παραμύθι, τότε στα 14 μου χρόνια. Τα ποιήματα-αποσπάσματα αυτά, ήταν ο οδηγός μου όσον αφορά την εξέλιξη της δουλειάς μου. Κάποια από αυτά τα ποιήματα είναι τα παρακάτω:

…Προσκέφαλο κόκκινο

Της κείται αποκάτου,

Κρεβάτι θανάτου

Στενό και πικρό·

Θανάτου στεφάνι

Τριγύρου στην κόμη·

Ειν’όμορφη ακόμη

Στην όψη πολύ.

Ο Άγγελος ίσως,

Που παίρνει το μίλημα,

Της πήρε με φίλημα

Γλυκό τήν ψυχή.

Γιατί έχει χαμόγελο

Ακόμη στό στόμα,

Πού λες και στο χώμα

Δέν πρέπει να μπεί.

Δέν είν’ πεθαμένη·

Την όψη τηράτε·

Κοιμάται, κοιμάται,

Είς ύπνο βαθύ·

Ανήσυχου ονείρου

Τρομάρα, μαυρίλα,

Στά χέρια, στα χείλα,

Τα χρώματα σβηεί.

                              Δ. Σολωμός, ‘Τα δύο αδέλφια’(απόσπασμα)

Δέν είχε τίποτ’ άλλο γιά ν’ αντισταθεί

Δεκαοχτώ χρονώ κορίτσι-

Μόνο δυό χέρια λιγνά, ένα φόρεμα μαύρο, τή θύμηση από’ να ψωμί πολύ προσεχτικά μοιρασμένο

Κι αυτό πού λέγαμε «πατρίδα» κρυφά μιλημένο.

Όταν τήν έριξαν μές στο σκοτάδι, δέν είχε φωνή νά μιλήσει.

Τ’ άλλα κελιά δεν την ακούσανε. Μονάχα το πουλί της Περσεφόνης

Της έφερε σ’ένα μαντίλι λίγους σπόρους ροδιού και τά παιδιά τη ζωγράφισαν στα μαθητικά τετράδια τους κάτω από τη λάμπα,

Μια μικρή Παναγιά σε μια καρέκλα λαϊκού καφενείου

Με πολλά ψάρια καί πουλιά στους ώμους και στά γονατά της.

                                                                                                     Γ. Ρίτσος,  ‘Η κόρη’

Μου φαίνεται πως πάω καί ταξιδεύω

Στην ερμιά του πελάγου εις τα’ όνειρό μου·

Με τό κύμα με τς ανέμους παλεύω

Μονάχη και δεν είσαι εις το πλευρό μου·

Δε βλέπω με τό μάτι όσο γυρεύω

Πάρεξ τόν ουρανό στόν κίνδυνό μου ·

Τονέ τηράω, βόηθα του λέω, δεν έχω

Πανί, τιμόνι, και τό πέλαο τρέχω…

                                                        Δ. Σολωμός, ‘Το όνειρο της Μαρίας’ (απόσπασμα)

         

            Κεντημένα λοιπόν και αυτά, πάνω σε ύφασμα, κρέμονται από το ταβάνι του χώρου σε κατάλληλο ύψος ώστε να είναι εύκολη η ανάγνωση τους. Ταυτόχρονα το χρώμα της κλωστής αλλά και η διαφορετικότητα του υφάσματος στο κάθε ποίημα-απόσπασμα είναι άλλη. Με τον τρόπο αυτόν υπάρχει μια αντιστοιχία των ποιημάτων και αποσπασμάτων με κάθε έργο. Στο πρώτο και το πιο μικρό πορτρέτο έχει τοποθετηθεί από πίσω φως που συμβολίζει την αγνότητα της παιδικής ηλικίας. Στο πάνω μέρος του έργου υπάρχει ένα κόκκινο πλεκτό όπου και το καλύπτει. Στον χώρο επίσης βρίσκεται μια ανέμη(όργανο της υφαντικής, με οριζόντια περιστρεφόμενη στεφάνη γύρω από την οποία τεντώνουν τουλούπες(κούκλες) νήματος για να το τυλίξουν σε κουβάρι ή μασούρι), όπου αυτή ξηλώνει  το κόκκινο πλεκτό και έτσι  εμφανίζεται σιγά-σιγά το πορτρέτο. Η παραπάνω δράση είναι βασισμένη και εμπνευσμένη στην γνωστή φράση των παλιών λαϊκών παραμυθιών «Κόκκινη κλωστή δεμένη στην ανέμη τυλιγμένη…» αλλά και από το παρακάτω ποίημα με τίτλο: ‘Η κόκκινη κλωστή’ του Γ. Ρίτσου:

«Περίφημο το Ιερό του Ποσειδώνα που ίδρυσαν στη Μαντινεία ο Αγαμήδης και ο Τροφώνιος καθόλου διάδρομοι και θύρες, μόνο μια μάλλινη κλωστή ερυθρόχρωμη σφαλούσε τις εισόδους που οδηγούσαν μες στο άδυτο. Κανείς δεν επιτρεπόταν να εισδύσει εκεί που αστείρευτη πηγή αλμυρού νερού κυλούσε. Ο Αΐπυτος, ο ισχυρογνώμων βασιλιάς, έκοψε την κλωστή και μπήκε. Ωστόσο την πλήρωσε ακριβά βγήκε τυφλός και πέθανε σε λίγο.

Και τώρα εμείς πολύ καλά καταλαβαίνουμε  τη σημασία κείνης της κόκκινης κλωστής, γιατί, παρ’όλούς τους εύκολους συσχετισμούς με τις κλωστές, εκείνες της Μοίρας ή της Αριάδνης ή τις άλλες τις δικές μας των λαϊκών παραμυθιών, ή την κλωστή στο έμπα του Μάρτη που φτιάχνουν δαχτυλίδια, πάντοτε ανεξήγητη μας μένει.

Και πάντα απ’το Θεό μας μια κλωστή μονάχα μας χωρίζει που τύφλωση και θάνατο σημαίνει αν θα την κόψεις».

            Στην συνέχεια στον ίδιο χώρο με τα πέντε πορτρέτα, τα κεντημένα ποιήματα και την ανέμη υπάρχει και ένα μουσικό κουτί από το οποίο βγαίνει φως που συμβολίζει το μονοπάτι για την ψυχή της Μαρίας. Επίσης μέσα είναι τοποθετημένος  ο βαπτιστικός της σταυρός καθώς και ένα μικρό σκιτσάκι της μορφής της πάνω σε κόκκινο πανί και ο παρακάτω στοίχος κεντημένος με μαύρη κλωστή: Η καρδιά μου ακολουθεί το μονοπάτι της μελωδίας σου και με οδηγεί στο φως της ψυχής σου…          Όταν κουρδίζει κάποιος το μουσικό κουτί αυτό θα παίζει την γνωστή μελωδία του Μπετόβεν ‘Fur Elise’(για την Ελίζα). Το κουτί όπως και αυτή του η μελωδία συμβολίζει ένα άλλο μουσικό κουτί που είχα παλιά και που έδωσα στην Μαρία με την ίδια μελωδία όταν ήμουν μικρή. Επίσης η συγκεκριμένη μελωδία παρόλο που είναι ένα ερωτικό κομμάτι, εμένα με γυρνά στο παρελθόν, είναι κάτι σαν μια μοναδικά καλή ανάμνηση όπως είναι και το κέντημα για κάποιους, όπως είναι η Μαρία (ή Μαίρη όπως την φώναζα εγώ) για εμένα! Οι πληροφορίες όσον αφορά την μελωδία του Μπετόβεν είναι: Bagtelle  No. 25  σε Α minor, για σόλο για το πιάνο, κοινός γνωστό στα γερμανικά, “ Fur Elise”:  για την Ελίζα.  Είναι από τις πιο δημοφιλής συνθέσεις του Μπετόβεν. Το έργο δημοσιεύτηκε το 1867, 40 χρόνια μετά το θάνατο του συνθέτη το 1827. Ο Λούντβιχ Νολ, επιβεβαίωσε ότι το αυθεντικό χειρόγραφο, το οποίο τώρα έχει χαθεί, είχε ημερομηνία 27 Απριλίου 1810. Η βερσιόν του “για την Ελίζα” που ακούμε σήμερα είναι μια παλιότερη  βερσιόν, που μεταγράφηκε από τον Λούντβιχ Νολ. Υπάρχει μια νεότερη βερσιόν, με δραματικές αλλαγές η οποία έχει μεταφερθεί από ένα μεταγενέστερο χειρόγραφο από τον Μπάρυ Κούπερ. Πιστεύεται ότι ο Μπετόβεν σκόπευε να προσθέσει το κομμάτι σε έναν κύκλο από μπαγκατέλες. «Η ονομασία bagatelle δόθηκε σε μικρής διάρκειας, ανάλαφρα και μελωδικά μουσικά κομμάτια. ”.

             Ο πιανίστας και μουσικολόγος Λούκα Τσιαντόρε έγραψε στο βιβλίο του το 2010 Beethoven al piano ότι ο Μπετόβεν μπορεί να μην ήταν το άτομο που έδωσε στο κομμάτι την μορφή που την οποία ξέρουμε σήμερα.  Ο Τσιαντόρε είπε ότι το αυθεντικό υπογεγραμμένο χειρόγραφο, βάση του οποίου ο Νολ υποστηρίζει ότι βάσισε την μεταφορά του μπορεί να μην υπήρξε. Από την άλλη, ο μουσικολόγος Μπάρυ Κούπερ δήλωσε, σε μια εργασία του  το 1984 “οι μουσικές στιγμές”, ότι ένα από τα δυο διασωθέντα χειρόγραφα μοιάζει πολύ με την βερσιόν που έχει δημοσιευθεί. Δεν είναι βέβαιο ποια ήταν η Ελίζα. Ο Μαξ Ουγκερ υπαινίχτηκε ότι ο Νολ μπορεί να είχε μεταφέρει τον τίτλο του κομματιού λάθος και το πρωτότυπο να είχε ονομαστεί “για τη Τυρεσσία”. Η Τυρεσσία ήταν φίλη και μαθήτρια του Μπετόβεν στην οποία έκανε πρόταση γάμου αλλά εκείνη την απέρριψε και παντρεύτηκε τον αυστριακό ευγενή Βίλελμ φον Ντροσντικ το 1816.  Σύμφωνα με μια μελέτη το 2010 του Κλάους Μάρτιν Κόπιτζ, υπάρχει απόδειξη ότι το κομμάτι είχε γραφτεί για την Γερμανίδα σοπράνο Ελίζαμπεθ Ρούκελ, αργότερα γυναίκα του Γιόχαν Χιούμελ. Το 2012, η καναδή μουσικολόγος Ρίτα Στέμπλιν υπονόησε ότι η Τζουλιάνα Κάθριν Ελίζαμπεθ Μπάρενσφιλντ, που χρησιμοποιούσε το όνομα  Ελίζα, μπορεί να ήταν αυτή για την οποία γράφτηκε το κομμάτι. Ο Στέμπλιν όμως αρνείται ότι ο Μπετόβεν αφιέρωσε το κομμάτι στην δεκατριάχρονη Ελίζα Μπάρενσφιλντ σαν χάρη στην Θυρεσία Μαλφάτι.

            «Μπαλαρίνες και κλόουν γνέθουν το υφαντό παραμυθιών και αναμνήσεων, όταν το μαγικό μουσικό κουτί ανοίγει και ονειρικές μελωδίες ξεχασμένων ήχων ξεχύνονται, σε πλημμυρίζουν και σε καλούν να ταξιδέψεις με ψυχεδελικό ιπτάμενο χαλί πίσω στην αφετηρία σου. Σε άλλες εποχές, όταν οι άνθρωποι δεν είχαν τη δυνατότητα να ακούν μουσική όποτε ήθελαν, αλλά έπρεπε να περιμένουν μια συναυλία ή μια γιορτή, τα μουσικά κουτιά και τα άλλα, πάσης φύσεως, μηχανικά μουσικά αντικείμενα ήταν μια καλή και όμορφη λύση, αφού φημισμένοι τεχνίτες φρόντιζαν όχι μόνο να ακούγεται ωραία μουσική από το αντικείμενο, αλλά να είναι ελκυστικό και στην εμφάνιση. Τα μουσικά κουτιά, ένας θαυμάσιος συνδυασμός τέχνης και μελωδίας με μηχανικά μέσα, με την πρώτη τους εμφάνιση γοήτευσαν τους ανθρώπους και έγιναν μεγάλη μόδα. Βέβαια, ξεκίνησαν σαν συλλεκτικά κομμάτια για λίγους, αφού η κατασκευή τους ήταν μια πολύπλοκη διαδικασία, που βασιζόταν σε λεπτότατους χειρισμούς, αλλά και γιατί απευθυνόταν σε όσους είχαν να πληρώσουν την πολυτέλεια να έχουν δική τους μουσική. Η ποιότητα, η δεξιοτεχνία και η φαντασία των παλιών μουσικών κουτιών τα έχουν κάνει σήμερα περιζήτητα από τους συλλέκτες και τα σπάνια μοντέλα κοστίζουν μια περιουσία.»

             «Το πρώτο μουσικό κουτί κατασκευάστηκε ερασιτεχνικά από έναν Ελβετό ωρολογοποιό, τον Antoine Favre (L: το 1796), και ήταν ένας μεταλλικός οδοντωτός κύλινδρος, τοποθετημένος μέσα σε ένα κουτί, που ανοίγοντας το έμπαινε σε ενέργεια κάποιος μηχανισμός και έπαιζε η μουσική. Στις αρχές του 19ου αιώνα, οι πρώτες κατασκευαστικές εταιρείες παρουσίασαν βελτιωμένους οδοντωτούς κυλίνδρους με καλύτερη και πιο πολύπλοκη ηχητική απόδοση, ενώ ο τρόπος κατασκευής και η αισθητική βελτιώνονταν συνεχώς. Επιπλέον, εμφανίστηκαν μοντέλα, που συνδύαζαν τη μουσική με κινούμενες φιγούρες που χόρευαν, πουλιά που τραγουδούσαν ή άλλους πρωτότυπους, μηχανικούς συνδυασμούς. Η εμφάνιση του πρώτου περιστρεφόμενου μεταλλικού δίσκου γύρω στα 1880 αντικατέστησε το μουσικό κύλινδρο και έθεσε τις βάσεις για νέους, επαναστατικούς τρόπους παραγωγής ήχων και μουσικής. Μελωδίες από αόρατους μουσικούς στο πέρασμα των αιώνων… Τα μουσικά κουτιά εκφράζουν την εφευρετικότητα του ανθρώπινου μυαλού και αντανακλούν την εφαρμογή της τέχνης πάνω στα αντικείμενα, το ντιζάιν δηλαδή της εποχής τους, λένε πολλοί συλλέκτες για τα περίτεχνα μηχανικά κουτιά, που γνώρισαν δόξες στην Ευρώπη το 18ο και το 19ο αιώνα. Βέβαια, από πολύ παλιά οι άνθρωποι ονειρεύονταν να παράγουν ήχο μηχανικά, χωρίς την παρέμβαση του καλλιτέχνη και επεδίωξαν να εκμεταλλευθούν τη δύναμη του αέρα, που “δονεί” χορδές και μέταλλα. Ήδη ο Κτησίβιος (3ος π.Χ. αιώνας) από την Αλεξάνδρεια, επινόησε ένα είδος μηχανικού οργάνου, με ήχο που έμοιαζε με της τρομπέτας, ενώ ο Λεονάρντο ντα Βίντσι ενδιαφέρθηκε για τους μηχανισμούς μηχανικών τυμπάνων και πειραματίστηκε στη δημιουργία ενός πολύπλοκου οργάνου, που συνδύαζε τους ήχους του βιολιού, της άρπας και των κυμβάλων.
            Το Μεσαίωνα εφευρέθηκαν τα ρολόγια, που λειτουργούσαν με βάρη και έπαιζαν μία ή περισσότερες μελωδίες. Το δεύτερο μισό του 18ου αιώνα η αστική τάξη γοητεύθηκε από τη μουσική: χορδές, ξυλόφωνα, καμπανάκια αλλά και αυλοί ενσωματώθηκαν στα “αυτόματα”. Μέχρι και ο Μότσαρτ έγραψε κομμάτια για μουσικά ρολόγια με αυλούς, τα οποία αναζητούν σήμερα οι συλλέκτες. Την ίδια περίοδο δημιουργήθηκαν και όργανα – πουλιά, που προορίζονταν για ένα κοινό με περιορισμένα οικονομικά μέσα. Άλλα θύμιζαν το κελάηδημα του καναρινιού και ονομάζονταν “Serinette”, άλλα του κότσυφα ή του παπαγάλου, ενώ ένα σύστημα που

αντέγραφε την παραγωγή ήχου από τα φλάουτα της Χαβάης προσέφερε

αξιοθαύμαστους λαρυγγισμούς, τρίλιες και τρέμολο. Στην εξέλιξή τους τα αυτόματα μουσικά όργανα λειτουργούσαν με διάτρητους κυλίνδρους. Μπορούσαν να μιμηθούν ακόμα και μια ολόκληρη ορχήστρα, ενώ οι λατέρνες παρέπεμπαν σε εκκλησιαστικά όργανα. Οι κατασκευαστές τους ήταν μουσικοί και μηχανικοί, που χρησιμοποιούσαν την υδραυλική, την ηλεκτρική και την ενέργεια με πίεση αέρος, ώστε να αποδώσουν με τον καλύτερο τρόπο το μουσικό θέμα και να το συνδυάσουν με την κίνηση. Ακόμα και σήμερα, όμως, στο εργαστήριο του ιδρύματος Automatia Musica υπάρχουν τεχνίτες που μεταδίδουν τις γνώσεις τους, συντηρούν τα αυτόματα όργανα, κατασκευάζουν αντίγραφα και σχεδιάζουν νέα, σε σύγχρονο ύφος. Τα μουσικά κουτιά μαγεύουν. Κάποιος φύσηξε μέσα τους τη ψυχή μιας περασμένης περιόδου, όταν η μουσική ήταν πολυτέλεια και προνόμιο των λίγων. Οι μελωδίες τους έρχονται από το παρελθόν για να γεμίσουν το παρόν με όμορφες εικόνες και γλυκές μελωδίες…»

            Στη συνέχεια της έρευνας μου, αναζήτησα κάποιους καλλιτέχνες που δημιουργούν έργα με την τέχνη του κεντήματος. Συγκεκριμένα, μία καλλιτέχνιδα που μου απέσπασε την προσοχή είναι η Cayce Zavaglia η οποία, ασχολείται με το φωτορεαλιστικό κέντημα. H καλλιτέχνιδα που ζει στο St.Louis στο Missouri των Ηνωμένων Πολιτειών , κεντάει μόνο πορτρέτα της οικογένειας και των φίλων της και δεν αναλαμβάνει ανάθεση. Παρουσίασε τη δουλειά της στο Lyons Wier Gallery στη Νέα Υόρκη το διάστημα 17 Νοεμβρίου μέχρι 17 Δεκεμβρίου 2011.

Αξιοποιώντας την εμπειρία της ως ζωγράφος, κεντάει απίστευτα λεπτομερή πορτρέτα, που μοιάζουν με φωτογραφίες. Η διαδικασία ξεκινά με φωτογράφηση του μοντέλου. Από τις 100-150 φωτογραφίες επιλέγει την καλύτερη και αρχίζει να την αποτυπώνει με τη βελόνα. Κάθε κλωστή μοιάζει και με μία πινελιά, ενώ ως καμβά χρησιμοποιεί ένα κομμάτι βελγικό λινό, οι διαστάσεις του οποίου συνήθως είναι 8×10 εκατοστά.

            Κάποια άλλα στην συνέχεια ποιήματα- αποσπάσματα που θα παίξουν και αυτά το ρόλο τους στην δουλειά μου είναι τα εξής:

Στον αργαλειό σου τέλειωσαν οι κλωστές,

Έχουν σωθεί στις κουβαρίστρες τα στημόνια,

Οι πλέξεις μείναν στο σεντούκι λιγοστές,

Να το γεμίσεις δε σου φτάσανε τα χρόνια.

Τώρα μετράς και βελονιάζεις τις σκιές,

Δίχως μοτίβα και αλλιώτικα κεντήματα,

Δένεις στ’ αδράχτι μεταξένιες υφαδιές,

Από της σκέψης μου τ’ αόρατα τα νήματα.

                                                                    Γιάννης Μαλούτας

                                                                               (Άτιτλο)

Βαθύ γαλάζιο

σαν τους γαλαξίες

σαν τις θάλασσες

ή σαν βαθυκύανα ακρογιάλια…

Βαθύ γαλάζιο

σαν ζαπφείρι

σαν οπάλιο

ή σαν αζουρίτης του χαλκού….

Βαθύ γαλάζιο

σαν το μωβ, το τυρκουάζ

ή και σαν τους κρίνους

με τα πέταλα, τα μπλε…

βαθύ γαλάζιο

σαν τη θλίψη

σαν το πένθος

ή και σαν τις Ώρες, τις Μεγάλες της σιωπής…

βαθύ γαλάζιο

σαν το θάνατο

βαθύ γαλάζιο σαν τον Έρωτα

βαθύ γαλάζιο…

                                               Αλέξανδρος Νικ. Βαρόπουλος (τίτλος: Βαθύ γαλάζιο…)

Τα μαύρα σου μαλλιά βελούδα απαλά,

Τα μαύρα μάτια σου, μια άγρια ομορφιά.

Έγινες άνεμος και πέταξες ψηλά,

Έγινες άστρο και πρωινή ηλιαχτίδα.

Κεντάω τώρα με κλωστές γαλάζιες κόκκινες και ασημιές,

Το παραμύθι της ζωής σου,

Και μελωδίες ξετυλίγονται γλυκές,

κλείσε τα μάτια και κοιμήσου.

Το Κεντημένο στον καμβά κοιτάζω πρόσωπο σου,

Μα ξέφτισε στις άκρες,

Καθώς αφήνει το τελάρο μοναχό,

Και χάνεται σιγά σιγά η μορφή σου…

                                                     Μαριάννα Σαλασίδου (τίτλος: Μελωδίες…)

Σήμερα, σα ν’ άγγιξα την καρδιά του ονείρου μου.

Εκείνης της απόμακρης αφήγησης του ανθρώπου .

Ένοιωσα γιατί χορεύει το σκοτάδι γύρω μου,

μια επιστροφή του δανεισμένου χρόνου, επιτόπου.

Έγινα ταίρι μιας ανήκουστης φράσης

Κι ένοιωσα λεύτερος παραμερίζοντας την πίκρα μου.

Δεν ήθελα να΄ μαι ο ίδιος, όταν φτάσεις.

Κι έκλεψα μια στιγμή να δροσίσω τη ρίζα μου.

Έδιωξα τα φαντάσματα κι έσβησα τη μνήμη των ταραγμών.

Πάγωσα για λίγο την ουράνια έχθρα μου,

σου κράτησα λίγο απ’ την θυσία των στιγμών

κι έβγαλα ένα λάθος από μέσα μου.

Κι όλα αυτά για τη δικιά σου προσμονή.

                                                                  B.D.FOXMOOR, από το βιβλίο ‘Βάλσαμο και δαιμοναριά’ (τίτλος ‘ποιήματος’: Όταν φτάσεις).

Απορώ…

Γιατί σε είπαν άνθρωπο σε ξεραμένη γη;

Σε κόσμο που θυμίζει φυλακή;

Γιατί σε είπαν όμορφη ψυχή, ρομαντική,

Ενώ άφηναν στην πλάτη σου πληγή;

Γιατί όσοι σου χάριζαν μονάχα ένα δάκρυ,

Γυρνούσες και τους χάριζες αγάπη;

Γιατί αυτοί που σκότωσαν γελώντας τα όνειρά σου,

Μπόρεσαν και χώρεσαν στην καρδιά σου;

Ακόμα απορώ…

                                                                Σ.Τ  (Τίτλος: Απορώ…)

Δεν υπάρχουν άγγελοι μου λες…

Μονάχα όμορφες και άσχημες ψυχές..

Με δάκρυα στα μάτια σου έγραψα με την πένα..

Είδα τα φτερά στην πλάτη σου και ήταν πληγωμένα...

                                                                      Σ. Τ  (Τίτλος: πληγωμένος Άγγελος )

Κόκκινες κλωστές οι αναμνήσεις, ξετυλίγουν τη μορφή σου

Στου χρόνου την ανέμη, στη σιωπή

Βελόνες σε μια σάρκα από πανί, ράβουν πάνω στο κορμί σου

μια αβάσταχτη κι αιώνια πληγή

                                                               Σ. Τ (Τίτλος: Αιώνια πληγή… )

           

 «Κανείς δεν πεθαίνει αληθινά όσο αυτοί που τον αγαπούν τον θυμούνται, έτσι είπε ένας Άγγελος και πέταξε γρήγορα, ψηλά στον ουρανό… και οι Άγγελοι, δεν λένε ποτέ ψέματα…»                           

                

                                                  (Απόσπασμα από το βιβλίο ‘Το αλφαβητάρι της φύσης’ της Μαρίας Φραγκιά ζωγραφιές Μάρω Αλεξάνδρου).

Κάποτε θα σε συναντήσω

δίχως χέρια και φωνή

μητέρα σαν τότε

θα παρασυρθώ

να νιώσω ως πάντα

το αγαπημένο

μικρό σου βλέμμα.

Μάγδα Χριστοπούλου, (τίτλος: Μικρή διαύγεια, Το ύστατο κλάμα δίχως φως).

Έφτασε

αινιγματικά ασυμπτωματική

έδεσε γύρω της σφιχτά το κόκκινο

-Περιφραστική σκιά ανάμεσά τους-

δεν θυμάται

δεν θυμάται

μόνη

θυμίζει

το περίσσευμα

την επανάληψη της μοίρας της

και μια ήττα που κατάφερε ν’ απαρνηθεί.

Φεύγει κι αφήνει πίσω της

ολόκληρη τη μέρα…

Μάγδα Χριστοπούλου,(Άτιτλο).

Κάτω από το δέρμα της

η ομορφιά

ακατέργαστο τραύμα

στα μαλλιά της βαθιά

κρύβει δυο  μαύρους  ήλιους

τ’ ακανόνιστα χέρια των παιδιών της

μεγάλωσε πια τούτη η γυναίκα

κι έγινε ολόκληρο  παιδί

με δυο μέλη γερά

κι ένα ακρωτηριασμένο μάτι

πόσο μεγάλωσες της λεν

κι αυτή απαλά χαμογελά

χωρίς να έχει πουθενά

μια μνήμη να χαρίσει.

Μάγδα Χριστοπούλου, ( τίτλος: Η γυναίκα παιδί).

            Στην συνέχεια θα αναφερθώ στον χώρο στον οποίο θα πραγματοποιηθεί η πτυχιακή μου. Ο χώρος αυτός είναι η οικία μου στην Φλώρινα . Επέλεξα να γίνει εκεί γιατί μέσα σ’ αυτόν δημιούργησα τα έργα μου. Όλοι οι τοίχοι του δωματίου είναι καλυμμένοι με ύφασμα. Οι τρείς πλευρές του δωματίου είναι καλυμμένες με ύφασμα χρώματος κόκκινο όπου συμβολίζει την αγάπη. Η τέταρτη πλευρά όπου εκεί είναι κρεμασμένα τα έργα, το ύφασμα είναι χρώματος κόκκινο αλλά πίσω από το τελευταίο έργο το χρώμα στο ύφασμα αλλάζει σε λευκό που συμβολίζει την αγνότητα. Στην συνέχεια το ταβάνι είναι πλεγμένο με κλωστές όλων των χρωμάτων κάτι σαν έναν ιστό, με τον τρόπο αυτό δηλώνω το πέταγμα ενός αγγέλου προς τα ουράνια. Το πάτωμα του χώρου  είναι και αυτό καλυμμένο με ύφασμα σε μαύρο χρώμα που  συμβολίζει την απώλεια. Από κάτω υπάρχει υλικό στο οποίο όταν ο θεατής περπατήσει χωρίς τα παπούτσια του έχει την αίσθηση πως περπατά πάνω σ’ ένα απαλό σύννεφο. Ο φωτισμός του χώρου γίνεται με φυσικά κεριά γιατί με ενδιαφέρει να υπάρχει αυτό το άρωμα που αναδύουν διότι με παραπέμπει σε κάτι το  ‘θεϊκό’ . Τα κεριά αυτά είναι δακρυσμένα, σύμβολο της λύπης για την απώλεια. Τέλος το δωμάτιο είναι σκοτεινό και το φωτίζουν μόνο τα κεριά και αυτό συμβαίνει γιατί μιλάμε για μία ανάμνηση μακρινή που με το πέρας του χρόνου έχει ξεθωριάσει. Στην είσοδο του χώρου μοιράζονται στους θεατές φαναράκια ώστε να μπορούν να διαβάζουν τα κεντημένα ποιήματα αλλά και γιατί η φλόγα συμβολίζει για εμένα τον δρόμο για το φως της ψυχής της αδελφής μου.

Επίσης μέσα στα κεντημένα ποιήματα των άλλων ποιητών υπάρχουν και δικά μου τα οποία ακολουθούν:

Κόκκινες πάντοτε κλωστές,                                                                                                                              

Μ’ έχουν  δεμένη με το χθες,

Τότε που ήσουνα παιδί,

Και είχες αθώα τη ψυχή…

Θύμησες όμορφες, ζεστές,

Σαν φυλαχτό, παντοτινές,

Μέσα στο νου και στη καρδιά,

Θα μου κρατάνε συντροφιά…

Πλέον δεν είσαι εδώ κοντά,

Σ’ αυτόν τον κόσμο, με σάρκα και οστά,

Υπάρχεις όμως εκεί ψηλά,

Άυλα… Αγγελικά…

Το τέλος είναι μια αρχή,

Μαρία μου όμορφη εσύ,

Και στο σκοτάδι μα και στο φως,

Ο Φύλακας Άγγελος μου ο καλός…

                                                           Τίτλος:   Μαρία... Ο Φύλακας Άγγελος μου…

Κεντημένη Ανάμνηση μεγάλη ξεπροβάλει,

Σ’ ένα δωμάτιο πλεγμένο με κλωστές,

Χρώματα άφθονα μα και Αγάπη,

Για τη κόρη, την αδελφή…

Για τη Ψυχή εκείνη του Αγγέλου μου…

                                                                               Τίτλος:  Λέξεις κλειδιά…

Σ’ έναν λαβύρινθο έχω χαθεί,   

Πλεγμένο με διαφόρων χρωμάτων νήματα,

Σαν  τον Θησέα περιπλανιέμαι να σε βρω,

Και ξάφνου, Άγγελος μπροστά μου, εσύ!

Δεν υπάρχει μύθος εδώ, παραμόνο ανάμνηση,

Δεν υπάρχει κακό εδώ αλλά μόνο καλό,

Δεν υπάρχει Μινώταυρος παραμόνο εσύ!

Δεν υπάρχει μίτος της Αριάδνης για να  με οδηγεί αλλά αγάπη στη καρδιά και αυτή είναι η έξοδος…

                                                                                                      Τίτλος: Μόνο εσύ!

Μέσα από γήινες αποχρώσεις ξεπροβάλεις,

Σαν ένα παραμύθι μαγικό,

Η αλήθεια είναι αυτή που μου δείχνεις,

Όταν στα μάτια σε κοιτώ.

Μέσα από γήινες αποχρώσεις ξεπροβάλεις,

Το χαμόγελό σου πραγματικό,

Είχες να ζήσεις τόσα και να προλάβεις,

Μα δεν είχες χρόνο αρκετό.

Μέσα από γήινες αποχρώσεις ξεπροβάλεις,

Ήσουν και θα είσαι πάντα εδώ,

Χώμα, πυρ, ύδωρ, άνεμος μην αμφιβάλεις,

Σ’ αυτή τη γη που εγώ πατώ…

                                                                         Τίτλος: Γήινες αποχρώσεις

Πέπλο λευκό σ’ έχει σκεπάσει,

Και δεν μπορώ πια να σε δω,

Μαζί μου πάντα όμως θα’ σαι,

Σαν κάτι αιώνια θεϊκό.

Δώρο θεού ήσουν για όλους,

Όμως πέταξες μακριά,

Μα δεν πειράζει θα’ σαι πάντα,

Κρυμμένη μέσα στη καρδιά.

Μες στη καρδιά μα και στο νου,

Αξέχαστη η μορφή σου,

Ψιθυρίζοντας μια λέξη,

Που μνημονεύει τη ψυχή σου.

Γιατί όπως λεν στα παραμύθια,

Ποτέ δεν φεύγεις ουσιαστικά,

Αν σ’ έχουν πάντα μες στα στήθια,

Άνθρωποι παντοτινά…

                                                                Τίτλος: Για τη μνήμη σου…

           

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ-ΔΙΚΤΥΟΓΡΑΦΙΑ:

• Διονύσιος Σολωμός: Τα άπαντα (ποιήματα).

• Γιάννης Ρίτσος: ποιήματα.

•  Γιάννης Μαλούτας: άτιτλο ποίημα

• Αλέξανδρος Νικ. Βαρόπουλος: Σταλαγμίτες (ποίηση).

•  Μαριάννας Σαλασίδου: ποίημα με τίτλο: Μελωδίες…

• B.D.FOXMOOR: Βάλσαμο και Δαιμοναριά.

• Σ. Τ, ποιήματα με τίτλο: Απορώ, πληγωμένος Άγγελος, Αιώνια πληγή.

• Πρακτική σταυροβελονιές.

• http://www.arthra.net/%CF%83%CF%80%CE%B9%CF%84%CE%B9-%CE%BA%CE%B7%CF%80%CE%BF%CF%82/%CE%B7-%CE%B9%CF%83%CF%84%CE%BF%CF%81%CE%AF%CE%B1-%CF%84%CE%BF%CF%85-%CE%BA%CE%B5%CE%BD%CF%84%CE%AE%CE%BC%CE%B1%CF%84%CE%BF%CF%82-%CE%BA%CE%B1%CE%B9-%CE%B7-%CE%B5%CE%BE%CE%AD%CE%BB%CE%B9%CE%BE%CE%B7

• http://www.yeskid.gr/kosmos-paidioy/dora/paixnidia/moysika-koytia-melodies-allon-epoxon?page=2

• http://derlandstreicher.wordpress.com/2012/12/10/%CE%BC%CE%BF%CF%85%CF%83%CE%B9%CE%BA%CE%AC-%CE%BA%CE%BF%CF%85%CF%84%CE%B9%CE%AC-%CE%B7-%CE%BC%CE%B5%CE%BB%CF%89%CE%B4%CE%AF%CE%B1-%CF%84%CE%BF%CF%85-%CE%BF%CE%BD%CE%B5%CE%AF%CF%81%CE%BF%CF%85/

• http://www.artlandian.com/texni/fotorealistiko-kentima#ixzz2jPp9nqA5

• http://www.share-gr.org/angels-1.htm

• http://el.wikipedia.org/wiki/%CE%91%CE%B3%CE%AC%CF%80%CE%B7