ΘΥΜΑΣΑΙ; Η διερευνητική έκθεση πάνω στην έννοια του παρελθόντος στην Beton 7-Αθήνα

ΘΥΜΑΣΑΙ;

Διακινώ την υποτιμημένη καθημερινότητα για λιγότερες δακρυγόνες αιτίες.

(Ανασύνταξη στίχου της Κικής Δημουλά)

Η διερευνητική έκθεση πάνω στην έννοια του παρελθόντος  στην Beton 7-Αθήνα

 Το project του 3ου 3ργαστηρίου Ζωγραφικής πάνω στο Παρελθόν παρουσιάζεται στον πιο ενδιαφέροντα  χώρο στην εικαστική έρευνα,τον beton7 και εχει διερευνηθεί συλλογικά με τον διδάσκοντα Κοντοσφύρη Χάρη και  ομάδα φοιτητών του ΤΕΕΤ Φλώρινας από το Νοέμβριο του 2011 

Έχουν προταθεί να συμμετέχουν οι καλλιτέχνες: Αντωνακάκη Σοφία, Αντωνίου Νικόλας, Γιαννίκας Αποστόλης, Ευαγγελόπουλος Νίκος, Δημοπούλου Παναγιώτα, Ζάζος Αχιλλέας, Κατσιλάκης Άρης,  Κοντοσφύρης Χάρης, Μακινατζής Θωμάς,Πασαλιμανιώτης Νίκος, Red Thyme (Κεσίσογλου Ελένη,Νικολάου Γεωργία), Φτελκόπουλος Γαβριήλ,Χριστοπούλου Μάγδα, pixiterra.

 

Βάλτερ Μπένγιαμιν

Βάλτερ Μπένγιαμιν: σύντομη εισαγωγή στο έργο του και στις Θέσεις για τη φιλοσοφία της ιστορίας

Το κείμενο εισήγησης της Κατερίνας Νασιώκα από το πανεπιστήμιο της Πουέμπλα στο Μεξικό την Τρίτη 6 Μαρτίου 2012 σε skype-διάλεξη! Ακολούθησε συζήτηση Αναφορές και σχετική βιβλιογραφία υπάρχει στο τέλος του κειμένου

Βάλτερ Μπένγιαμιν: σύντομη εισαγωγή στο έργο του και στις Θέσεις για τη φιλοσοφία της ιστορίας

Ο Βάλτερ Μπένγιαμιν θεωρείται από τους πιο σημαντικούς και πολυμελετημένους φιλόσοφους, στοχαστές, κριτικούς λογοτεχνίας, ιστορικούς της κουλτούρας (και πολλές άλλες ιδιότητες που θα μπορούσαν να του έχουν αποδοθεί ή να του αποδοθούν εξαιτίας του πολυποίκιλου έργου του)· ωστόσο μία από τις βασικές προσφορές του σύμφωνα με τους μελετητές του είναι μια νέα κατανόηση της ανθρώπινης ιστορίας, μέσα από τις αποσπασματικές, αινιγματικές, αλληγορικές, α-συστηματικές αλλά βαθιά ανατρεπτικές και ουσιαστικά κριτικές Θέσεις του για τη φιλοσοφία της ιστορίας, που συνιστούν ένα από τα πλέον σημαντικά φιλοσοφικά και πολιτικά κείμενα του 20^ου αιώνα. Ο Μπένγιαμιν εντάσσεται στην παράδοση της Κριτικής Σχολής της Φρανκφούρτης (μαζί με τους Αντόρνο, Χορκχάιμερ, Μαρκούζε κ.α.) και όπως γράφει ο Μίκαελ Λέβι είναι «ένας επαναστάτης κριτικός της φιλοσοφίας της προόδου, ένας μαρξιστής αντίπαλος του ‘προοδευτισμού’, ένας νοσταλγός του παρελθόντος που ονειρεύεται το μέλλον, ένας ρομαντικός παρτιζάνος του υλισμού» (Löwy:13).

Η αναφορά στην Κριτική Σχολή της Φρανκφούρτης, δηλαδή στους στοχαστές που εργάζονται ή συνδέονται με το Ινστιτούτο Κοινωνικών Ερευνών της Φρανκφούρτης από το 1930 περίπου και έπειτα, μας βοηθά να συνειδητοποιήσουμε δύο βασικές διαστάσεις της κριτικής στο έργο του Μπένγιαμιν:

α. την κριτική της βιομηχανικής/εργοστασιακής νεωτερικότητας (με κύρια έμφαση στην επίθεση απέναντι στις έννοιες της «ανάπτυξης» και της «προόδου»)· επίκριση του καπιταλισμού,

β. την κριτική στην επικρατούσα ορθόδοξη μαρξιστική θεωρία και η οποία επίσης είχε ως βασικό άξονα την εμπιστοσύνη στην έννοια της προόδου και της ανάπτυξης των παραγωγικών δυνάμεων ως ντετερμινιστική διέξοδο από το καπιταλιστικό μοντέλο κοινωνικών σχέσεων· επίκριση του σταλινισμού.

Ο Μπένγιαμιν θέτει στο επίκεντρο τις έννοιες της αλλοτρίωσης, της αποξένωσης, του φετιχισμού που είχαν σχεδόν αποσιωπηθεί (αν σκεφτούμε ότι ο Λούκατς αποκήρυξε το περίφημο έργο τουΙστορία και ταξική συνείδηση στο οποίο αναστοχάζεται με εκπληκτικό τρόπο στο ζήτημα της αλλοτρίωσης και του φετιχισμένου υποκειμένου), δηλαδή την θεωρία του Μαρξ ότι στον καπιταλιστικό τρόπο παραγωγής οι σχέσεις ανάμεσα σε ανθρώπους παρουσιάζονται με τη μορφή σχέσεων ανάμεσα σε πράγματα (παραγωγή και ανταλλαγή εμπορευμάτων), ότι δηλαδή ζούμε σε μια εμπράγματη κοινωνία (φετιχισμός του εμπορεύματος).

Ως μαρξιστής στοχαστής ο Μπένγιαμιν ενδιαφέρεται ακριβώς για το ζήτημα της επανάστασης, δηλαδή της αλλαγής του κόσμου, της ανατροπής της κεφαλαιοκρατικής σχέσης και αυτό το κεντρικό ζήτημα τίθεται σε όλα τα έργα του, φιλοσοφικά και αισθητικά. Στις Θέσεις για τη φιλοσοφία της ιστορίας, ένα από το βασικά ερωτήματα που τίθενται είναι αυτό της ιστορικής χρονικότητας σε σχέση με την επανάσταση, δηλαδή η σύλληψη της επανάστασης όχι «ως ‘φυσικό’ ή ‘αναπόφευκτο’ αποτέλεσμα της τεχνικής και οικονομικής προόδου», όπως υποστήριξαν μέχρι τότε οι ορθόδοξες μαρξιστικές θεωρίες και οι πρακτικές και πολιτικές του σταλινισμού αλλά «ως διακοπή μιας ιστορικής εξέλιξης η οποία οδηγεί στην καταστροφή» (Löwy:25).

Κριτικές απέναντι στον αστικό βιομηχανικό πολιτισμό, οι ιδέες του Μπένγιαμιν είναι συγγενείς προς το σουρεαλιστικό ρεύμα από το οποίο αντλεί την έννοια του μύθου και της μαγικής διάστασης της κουλτούρας του παρελθόντος που διαπερνά ως αστραπή τη στιγμή της πάλης και της εξέγερσης των καταπιεσμένων στο παρόν, δηλαδή ένα είδος ουτοπικού ρομαντισμού που αποστρέφεται ωστόσο τις συντηρητικές και φασιστικές ερμηνείες και αναδεικνύει ως επίκεντρο την ανατροπή της εξουσίας.

Στο έργο του Το έργο τέχνης στην εποχή της μηχανικής αναπαραγωγής, και σε αντίθεση με τη θεωρία αρκετών από τους στοχαστές της σχολής της Φρανκφούρτης που ανησυχούσαν για τις αρνητικές συνέπειες της μαζικής κουλτούρας -ως απόρροια της μαζικής βιομηχανικής παραγωγής- ως προς τις δυνατότητες κοινωνικής χειραφέτησης (Αντόρνο), ο Μπένγιαμιν διαβλέπει τις δυνατότητες των νέων τεχνολογιών που ωθούν προς την κοινωνική χειραφέτηση. Η μηχανική αναπαραγωγή των έργων τέχνης διαλύει την «αύρα» των έργων τέχνης ή οδηγεί σε μια κοινωνικά αλλοτριωμένη παραγωγή της.

Ο Μπένγιαμιν χρησιμοποιεί την «αύρα» για να ορίσει την παραδοσιακή έννοια της αυθεντικότητας ενός έργου τέχνης, η οποία δεν συνίσταται σε μια εγγενή ιδιότητα που αντικατοπτρίζεται στα μάτια του θεατή αλλά αποτελεί κοινωνική σχέση διαντίδρασης στην οποία επισωρεύονται εξωτερικά χαρακτηριστικά (κάτοχος και ιδιοκτήτης του έργου, χώρος και χρόνος έκθεσης, πολιτιστική αξία, μια εξουσιαστική δομή που διακρίνει τη σφαίρα της «υψηλής» από τη «λαϊκή» τέχνη, τελευταίο καταφύγιο της οποίας αποτελεί το μουσείο που πλέον προσδίδει στο έργο τέχνης την αύρα της αυθεντικής μοναδικότητας). Η καταστροφή της «αύρας», της μοναδικότητας ή της ιεροτελεστικής δημιουργίας του έργου τέχνης, μέσα από την μηχανική του αναπαραγωγή, αποτελεί επομένως κατά τον Μπένγιαμιν τη χειραφετητική δυνατότητα των αποκλεισμένων από την «υψηλή κουλτούρα» μαζών, που στην ουσία αποτελούν τους πραγματικούς παραγωγούς, να οικειοποιηθούν ξανά τους μύθους και τους φαντασιακούς δεσμούς πέρα από εξουσιαστικές και ιεραρχικές σχέσεις της επικρατούσας αστικής ιδεολογίας. Ωστόσο εντοπίζει ταυτόχρονα και την «ιστορική ισχύ του αγοραίου καπιταλισμού να ‘επαναμαγεύσει’ τις παραγόμενες πολιτιστικές μορφές με όχημα αυτά τα ίδια τεχνολογικά μέσα επικοινωνίας που απαξίωσαν το παραδοσιακό πλαίσιο τελετουργικής πρόσληψης των έργων τέχνης» (Δαρεμάς: 238). Αυτή η επαναμάγευση είναι η σύσταση έργων τέχνης ως εμπορευμάτων-φετίχ που συμβολίζουν τη λατρεία του καπιταλισμού, αυτό που ο Μπένγιαμιν ονομάζει φαντασμαγορία του εμπορεύματος. Ωστόσο, κατά τον Μπένγιαμιν, στον φετιχιστικό χαρακτήρα της καπιταλιστικής νεωτερικότητας, πέρα από τον πυρήνα της καθολικής αλλοτρίωσης διαφαίνεται και ένα δυναμικό υπέρβασής της, καθώς αποτελεί τον αλλοτριωμένο χαρακτήρα της συλλογικής μνήμης, των ονείρων και των ανεκπλήρωτων επιθυμιών που ωστόσο δεν έχουν χαθεί, υπάρχουν ως πλεόνασμα στη μορφή της άρνησής τους.

Μία από τις βασικές στιγμές της σκέψης του Μπένγιαμιν είναι η αναφορά στη διαλεκτική εικόνα. Για τον Μπένγιαμιν, η εικόνα αποτελεί ένα τρίτο στοιχείο ανάμεσα στη φόρμα και το περιεχόμενο ως συναστρία ομοιώσεων. Με αφετηρία την έννοια της ομοίωσης ο Μπένγιαμιν κάνει αναφορά στον κόσμο των ονείρων ως συμβάντα που εμφανίζονται όχι με τρόπο ταυτοτικό αλλά παρόμοιο. Η εικόνα είναι για τον Μπένγιαμιν αυτή η διάπλαση –όχι υλική– όπου αναγνωρίσιμες εμπειρίες, η ιστορία και η πραγματικότητα, εκδηλώνονται ως μια εικόνα ανάμνησης. Οι διαλεκτικές εικόνες του Μπένγιαμιν ξεφεύγουν από την κυριαρχία της υλικής εικόνας, δηλαδή της αναπαριστατικότητας της πραγματικότητας, και μετατρέπονται σε εικόνες σκέψης, στις οποίες εγγράφονται κειμενικά η ιστορία, η πραγματικότητα και η εμπειρία. Αποτελούν αναπαραστάσεις ιδεών στις οποίες ωστόσο η ιδέα έχει αφανιστεί ή κρυφτεί σε ένα είδος ανάμνησης ή αιφνίδιας επίγνωσης. Η διαλεκτική εικόνα είναι ένας υβρίδιο κατανόησης του χρόνου και της ιστορίας. Στις παρισινές στοές ο Μπένγιαμιν προσδιορίζει τη διαλεκτική εικόνα ως τόπο όπου «αυτό που υπήρξε εισέρχεται αστραπιαία σε μια συναντρία με το τώρα. Με άλλα λόγια: η εικόνα είναι διαλεκτική εν στάσει. Γιατί ενώ η σχέση του παρόντος προς το παρελθόν είναι καθαρά χρονική, συνεχής, η σχέση αυτού που υπήρξε προς το τώρα είναι διαλεκτική: δεν είναι ροή αλλά εικόνα, άλμα». Η διαλεκτική εικόνα είναι ένα μέσο ώστε να αναγνωρίσουμε τον κόσμο, στο παρελθόν του και το παρόν του, αλλά κυρίως σε μια διαλεκτική σχέση ανάμεσα στα δύο (σύζευξη εμπειρίας και σκέψης). Αυτές οι διαλεκτικές εικόνες είναι που μπορούν να καταστρέψουν την φαντασμαγορία του εμπορεύματος, και του έργου τέχνης ως εμπορεύματος, να θραύσουν την φαινομενικότητα και τη φενάκη που μας κρατά δέσμιους στον κόσμο των εμπορευμάτων.

Ένα παράδειγμα των διαλεκτικών εικόνων του Μπένγιαμιν είναι οι Θέσεις του για την φιλοσοφία της ιστορίας. Οι θέσεις, ως διαλεκτικές εικόνες, δεν αναπτύσσουν ένα πρόγραμμα για τη φιλοσοφία της ιστορίας, αλλά οι ίδιες ως ιερογλυφικά, ως γρύφοι ή ως ιερά κείμενα –αν και αναφέρονται σε συγκεκριμένες ιστορικές εμπειρίες– παρουσιάζουν σκέψεις γύρω από ιστορικές συλλήψεις, γύρω από αυτό που θεωρείται ως ιστορικό και τελικά γύρω από την ίδια την έννοια της Ιστορίας. Το κείμενό του αρχίζει με την αμφιλεγόμενη εικόνα του αυτόματου. Το αυτόματο ή μαριονέτα είναι στην πρώτη θέση του Μπένγιαμιν ο «ιστορικός υλισμός», ο οποίος ωστόσο αναφέρεται μέσα σε εισαγωγικά.

Ο ιστορικός υλισμός, δηλαδή η μαρξιστική θεωρία σύμφωνα με την οποία οι υλικοί όροι ζωής καθορίζουν την ιστορική πορεία των κοινωνιών, τίθεται στο στόχαστρο της κριτικής του Μπένγιαμιν όχι καθεαυτός αλλά βάσει των ύστερων ερμηνειών του και της υποβάθμισής του σε στείρο οικονομισμό, δηλαδή στον λεγόμενο χυδαίο «υλισμό», που υποστήριζε πως και η μεταβίβαση των μέσων παραγωγής στην πλειοψηφία του λαού θα μπορούσε να οδηγήσει στην ανατροπή της καπιταλιστικής λογικής (σοσιαλιστική ουτοπία) χωρίς ωστόσο να αμφισβητήσει κατά βάση την ίδια την καπιταλιστική λογική που βασίζεται στις έννοιες της προόδου, της παραγωγικότητας, της βιομηχανικής ανάπτυξης και της συσσώρευσης. Για να κερδίσει ο ιστορικός υλισμός την μάχη με τον εχθρό, δηλαδή με την αστική τάξη και το κεφάλαιο, χρειάζεται σύμφωνα με τον Μπένγιαμιν την βοήθεια του νάνου, που κινεί τα νήματα, δηλαδή της θεολογίας. Ο θεολογικός νάνος, ως ψυχή ενός άψυχου και νεκρού αυτοματισμού στον οποίο μετατρέπεται η φιλοσοφία όταν γίνεται δόγμα, δεν έχει καμία σχέση με οποιοδήποτε αντίστοιχο θεολογικό δόγμα. Αποτελεί στην ουσία τον αντίποδα του εξορθολογισμού που επέβαλλε ο Διαφωτισμός, έχει τις ρίζες του στον επαναστατικό ρομαντισμό και εισάγει μια παράμετρο μυστικιστική που σχετίζεται με το απροσδόκητο της εξέγερσης των καταπιεσμένων η οποία εμφανίζεται “ως αστραπή σε μια στιγμή κινδύνου”, την αναμνημόνευση των αγώνων του παρελθόντος, το καταπιεσμένο πλεόνασμα των ανθρώπινων επιθυμιών και των ονείρων που εμφανίζονται στην αρνημένη τους μορφή και που δεν σκιαγραφούνται σε απλές οικονομικές ή σχέσεις παραγωγής αλλά που διατρέχουν την πάλη των τάξεων.

Στην ένατη από τις θέσεις ο Μπένγιαμιν παρουσιάζει την εικόνα του αγγέλου της ιστορίας, βασισμένη στον πίνακα του Klee, Angelus Novus. Ο άγγελος της ιστορίας αποτελεί μια διαλεκτική εικόνα, μια εικόνα-σκέψη. Ωθείται από μια θύελλα προς μια καθορισμένη κατεύθυνση, προς το μέλλον. Η θύελλα αυτή είναι «αυτό που εμείς αποκαλούμε πρόοδο» και είναι τόσο δυνατή που παγιδεύει τα φτερά του αγγέλου και δεν του επιτρέπει να τα κλείσει, δηλαδή να σταματήσει την προκαθορισμένη και ιλιγγιώδη πορεία της ιστορίας προς το μέλλον. Η κίνηση του κειμένου εδώ βασίζεται σε μια πολλαπλή αλλαγή της προοπτικής ανάμεσα στο βλέμμα του παρατηρητή προς τον άγγελο και την προοπτική της δυναμικής κίνησης του ίδιου του αγγέλου ως προς το σημείο που βρίσκεται καθώς και στην προοπτική του διάκενου της επιθυμίας του (να παραμείνει) ανάμεσα στις δύο χρονικότητες στις οποίες υπερίπταται. Η κίνησή του προς το μέλλον είναι ανάστροφη, έχει την πλάτη στραμμένη σε αυτό, ενώ το πρόσωπό του, με βλέμμα στυλωμένο, μάτια γουρλωμένα, στόμα ανοιχτό και φτερά αναπεπτάμενα βρίσκεται στραμμένο προς το παρελθόν. Αυτό το παρελθόν, δηλαδή την ιστορία, που εμείς όπως αναφέρει ο Μπένγιαμιν μεταφράζουμε ως απλή αλληλουχία γεγονότων, είναι για τον άγγελο ένας σωρός ερειπίων, όχι ως στατικό στοιχείο, αλλά ως δυναμική κίνηση που η ίδια η ιστορία φέρει και επισωρεύει στα πόδια της και στα πόδια μας, είναι μια αλληλουχία καταστροφών.

Σε αυτή την αλληγορία ο Μπένγιαμιν μας προτείνει κάτι νέο: αντί να τρέξουμε προς τον παράδεισο με τη δύναμη της προόδου, όπως υποστήριζε ο ιστορικός υλισμός του ορθόδοξου μαρξιστικού ρεύματος, αντί δηλαδή να τρέξουμε προς την πραγματοποίηση της ιδέας ενός σοσιαλισμού μέσα από την ανάπτυξη των παραγωγικών δυνάμεων που θα εντείνουν την εκμετάλλευση και την κυριαρχία στο έπακρο και θα οδηγήσουν σύμφωνα με την συγκεκριμένη αντίληψη το προλεταριάτο στην επανάσταση και την κατάργηση της ταξικής κοινωνίας (παράδεισος), αντί δηλαδή να συνταυτιστούμε με την ιλλιγιώδη κίνηση της προόδου, είναι καλύτερο να κάνουμε το ανάποδο, δηλαδή να τραβήξουμε το φρένο της ιστορίας, να σταματήσουμε αυτή την κίνηση που επισωρεύει ερείπια και καταστροφές, όπως η Χιροσίμα ή το Άουσβιτς.

Ο άγγελος της ιστορίας θέλει να σταματήσει, να χρονοτριβήσει, να συνενώσει ό,τι είναι θρυμματισμένο, να «δέσει τις πληγές των θυμάτων» από όλες τις αιματηρές εμπειρίες που έχει να παρουσιάσει η ιστορία, να ξυπνήσει τους νεκρούς των πολέμων και του ναζισμού αλλά η θύελλα της προόδου, που περιγράφεται ως φυσικό φαινόμενο ακριβώς για να παρουσιάσει το αναπόφευκτο της ίδιας της λογικής της, τον εμποδίζει. Ο άγγελος της ιστορίας είναι η κίνηση της ιστορίας που καθορίζεται από την υλική συγκρότηση των ιστορικών συμβάντων. Αυτή η κίνηση μέσα στο πλαίσιο των καπιταλιστικών κοινωνικών σχέσεων που υπάγονται ολοκληρωτικά στην ανάπτυξη, την καταστροφή της φύσης, την ακόρεστη παραγωγή και συσσώρευση εμπορευμάτων, είναι το αφηρημένο συνεχές της ιστορίας ως αδήριτος εξελικτισμός, είναι ο χρόνος της ταξικής κυριαρχίας. Για τον Μπένγιαμιν η επαναστατική προοπτική συνίσταται στην άρνηση ή στο σπάσιμο αυτού του συνεχούς της ιστορίας, στην οποία ουσιαστικά δεν συμβαίνει τίποτε καινούργιο παρά η επισώρευση νέων ερειπίων και νέων καταστροφών. Είναι ανάγκη η ανθρωπότητα να τραβήξει το φρένο της έκτακτης ανάγκης, να εναντιωθεί σε αυτή τη συγκεκριμένη λογική της ιστορίας, αν εξεγερθεί απέναντι στη φρενήρη πορεία που μας οδηγεί στην άβυσσο.

Ας σκεφτούμε την πραγματικότητα στην Ελλάδα σήμερα. Οφείλουμε να αναγνωρίσουμε στην συγκεκριμένη ιστορική στιγμή πολλές από τις εικόνες που συνθέτει η αλληγορία του αγγέλου της ιστορίας του Μπένγιαμιν. Βρισκόμαστε περικυκλωμένοι από μια ιστορική λογική που μας λέει πως δεν υπάρχει άλλος δρόμος, δεν υπάρχει εναλλακτική, πως πρέπει να δεχτούμε την νέα πειθαρχία που επιβάλει το κεφάλαιο, τα μέτρα λιτότητας και τα μνημόνια. Και επίσης μας λέει πως δεν υπάρχει περίπτωση να εναντιωθούμε σε αυτή την καταστροφική λογική του κεφαλαίου και φυσικά ότι ακόμη κι αν εναντιωθούμε δεν υπάρχει καμία περίπτωση να νικήσουμε. Και μας το λέει με χίλιους τρόπους. Κι όμως αυτό που συμβαίνει μέσα από το κίνημα ή καλύτερα το κύμα αντίστασης και ανυποταγής από τους ανθρώπους, άλλοτε σιωπηλό και καθημερινό και άλλοτε ως ξέσπασμα οργής για την αξιοπρέπεια που μας στερούν, όπως συμβαίνει και με όλα τα κινήματα σε όλο τον κόσμο και σε όλη την πορεία της ιστορίας, είναι ακριβώς αυτό: να φτύνει κατάμουτρα αυτή τη μονόδρομη λογική και να συνεχίζει να λέει «όχι», να επιμένει να μην προσαρμόζεται σε όλες τις πολιτικές διαχείρισης και επιβολής, να προσπαθεί να τραβήξει το φρένο της έκτακτης ανάγκης.

Και για τον Μπένγιαμιν, αυτό ακριβώς κάνει και ο καλλιτέχνης όχι μόνο με μια πολιτική εικόνων αλλά και ως μέρος ενός ολιστικού πεδίου, που είναι γι’ αυτόν η πολιτική και από το οποίο κανείς δεν παραμένει εκτός.

Κ.Ν. Οαχάκα, 3/2012

Αναφορές και σχετική βιβλιογραφία

Αμφισβητούμενοι χώροι στην πόλη, 2010, (συλλ. έργο),

Κώστας Γιαννακόπουλος, Γιάννης Γιαννιτσιώτης (επιμ.), 

Αθήνα: Αλεξάνδρεια

Βάλτερ Μπένγιαμιν. Εικόνες και Μύθοι της νεωτερικότητας, 

2007, (συλλ. έργο), Αγγελική Σπυροπούλου (επιμ.), Αθήνα:

Αλεξάνδρεια

Benjamin, W., 2004, Μονόδρομος, Αθήνα: Άγρα

Benjamin, W., 2004, Μονόδρομος, Αθήνα: Άγρα

Benjamin, W., 2005, Τα παιδικά χρόνια στο Βερολίνο το χίλια 

εννιακόσια, Αθήνα: Άγρα

Κώστας Μαράς, 2011, Ο φετιχισμός στην τέχνη του 20^ου 

αιώνα, Αθήνα: futura

Löwy, M., 2004, Walter Benjamin: Προμήνυμα Κινδύνου. Μια 

ανάγνωση των θέσεων «για τη Φιλοσοφία της Ιστορίας», 

Αθήνα: Πλέθρον

Ροζάνης, Σ., 2006, Walter Benjamin: η ιεροποίηση του

αποσπάσματος, Αθήνα: Μεταίχμιο

Sergio Tischler, 2011, Χρόνος και Χειραφέτηση. Ο Μιχαήλ 

Μπαχτίν και ο Βάλτερ Μπένγιαμιν στη ζούγκλα Λακαντόνα, 

Αθήνα: futura

http://www.sarajevomag.gr/vivliothiki/benjamin.html Οι θέσεις του W. Benjamin για τη φιλοσοφία της ιστορίας

 

Ομάδα φοιτητών του ΤΕΕΤ Φλώρινας εργάστηκε προσπαθώντας να συνδιαμορφώσουν τα πρώτα μετακείμενα πάνω στις θέσεις του W. Benjamin: Αμαλία Κεχαγία, Παναγιώτα Κορωνίου, Ελένη Κεσίσογλου, pixiterrα, Μαρία Τεντσογλίδου.

 http://floroieikastikoi.blogspot.gr/2012/03/blog-post_22.html

 

ΠΑΡΕΛΘΟΝ-ΚΕΙΜΕΝΟ-ΜΕΤΑΚΕΙΜΕΝΑ

ΚΕΙΜΕΝΟ

 Οι θέσεις του W. Benjamin για τη φιλοσοφία της ιστορίας http://www.sarajevomag.gr/vivliothiki/benjamin.html

ΜΕΤΑΚΕΙΜΕΝΟ 1ο


-Η καταστροφική εικόνα ενός πνευματικού σωτήρα, που κινεί τα νήματα της ανθρωπότητας παγκοσμίως.  (Χίτλερ)

-Μεταλλάσσοντας και υποδαυλίζοντας τη σκέψη και τη συμπεριφορά των ατόμων. (Ευρωπαϊκή ένωση-παρόν)

-Εγκλωβίζοντας τα βλέμματα στο χρόνο (φυλακή- Άννα Φράνκ-μετανάστες)

-Καλπάζοντας ο σπειροειδής χρόνος σε πορεία συνειδητοποίησης, κλονίζει την παγκόσμια αυταρέσκεια και εκμετάλλευση των κυρίαρχων. (Επαναστατημένοι)

-Η εικόνα και ο απόηχος αφηγείται την επίκαιρη διαφθορά (Δίδυμοι πύργοι)

-Πίνοντας Τούρκικο καφέ σκέφτομαι ότι έχω δικαίωμα στην επανάσταση (Συμφιλίωση)

-Ο κενός χρόνος απομακρύνεται, εξαφανίζοντας τις ασθενικές αλήθειες (διαφθορά που δεν επιτρέπει τη δημιουργία)

-Η κούκλα στοιχειώνει στα σπλάχνα της το πτώμα της προόδου (Ανοδική- καθοδική πρόοδος)

-Η βαρβαρότητα ως ουτοπία δημιουργεί τα ερείπια της ιστορίας (τυραννία-Χιλή)
  
-Ηταν ανδροπρεπής και πολύτιμος στη ζωή μου. Τον αγαπούσα πολύ. (γενοκτονία)

-Η εκμετάλλευση μιας κατάστασης μου προκαλεί το συναίσθημα του μίσους. (παιδιά-ορυχεία-Βέλγιο)

- Ο άγγελος έκπληκτος αποσπάται από τα φτερά του και με το βλέμμα του αλλού αναζητά την αγκιστρωμένη επανασύνδεση. (ανθρώπινη φύση-εξανθρωπισμός του θεού και θεοποίηση του ανθρώπου. Καζαντζάκης)

-Ο καταπιεζόμενος υποδοχέας της διαφθοράς σαρώνει με την οργή του την κυρίαρχη τάξη των πραγμάτων μέσα από το σπειροειδές ταξίδι του στο χρόνο. (Εμείς-λαός)

-Ο νάνος στέκεται μπροστά στα ερείπια της πόρνης ιστορίας. (ιστοριογράφος)

-Απτήν αρχή το παιχνίδι ήταν μυστικό. Δεν υπήρχε ποτέ χαμένος ή ηττημένος. Όλοι διεκδικούσαν μέσα από τον αγώνα τη σωτηρία.  (παρασκήνιο-Κούλογλου)

-Στον απόηχο της πορείας της ύπαρξης το φως δρα κάνοντας άλμα από τον Παράδεισο. (Πνεύμα και ύλη-Ρομαντισμός)

-Δεν ένιωθε πια ηττημένος αλλά λυτρωμένος. Παιδί και επιτέλους ιδιοκτήτης της ίδιας της υπόστασής του. (ανθρωπότητα)

-Απομνημονεύουμε την πανουργία για τη διατήρηση της ματαιότητας. (εξουσία-εγωκεντρισμός)

-Το κομποσκοίνι της ψευδαίσθησης στοχάζεται την πρόοδο. (Ανακύκλωση-τεχνολογική πρόοδος)

-Η απονευρωμένη μου συνείδηση είναι ο καμπούρης εαυτός μου  (Μη ύπαρξη αντίδρασης-αδράνεια-συμφέροντα)

-Η ασθενική αλήθεια για την ψυχή της γυναίκας. ( Ιωάννα της Λωραίνης  )

-Ενδίδω στη διάκριση μεταξύ σύγχυσης και πραγματικότητας. (αφύπνιση)

-Σιχαμένος και θλιμμένος από την τοξικότητα του πνεύματός του και τον υλιστικό θάλαμο των αερίων, που δηλητηρίαζε το νου, αποφάσισε να διαφύγει από τις ασφάλειες των νευρώνων του, σε ένα σύμπαν, που θα αψηφούσε το κενό. (αστέρια-παρελθόν-ταινία μελαγχολία).

-Δεν είναι λύση ζωής η ιδιοκτησία. Τα βράδια πίνω γαλλικό καφέ και σκέφτομαι, κοιτάζοντας  τον ουρανό με θλίψη, πόσο θα ήθελα να είχα φτερά να πετάξω στον ουρανό και ξαφνικά σκέφτομαι κιλά εμπιστοσύνης που έχω χάσει από φιλίες και προσγειώνομαι. (Χαράτσια-παρόν παρελθόν-δάνειο-Ίκαρος)

-Η ρήξη είναι η στιγμή της μεταλλαγής της βαρβαρότητας σε φιλοσοφία. (από την Αρχαιότητα στον χριστιανισμό)

-Ο στοχασμός της οπισθοδρόμησης στην υπηρεσία της μάζας. (αφύπνιση)

-Η δύναμη και ο πλούτος του εσωτερικού μας κόσμου αποτελεί φθορά για τον εχθρό. (μεγαλείο ψυχής-δολιοφθορά-προδότης)

-Ο νικητής ως σωτήρας είναι το είδωλο της ασχήμιας. (αμερικάνικο όνειρο)

-Σήμερα αναγκάστηκα να πάω στην ίδια υπηρεσία, χωρίς να βρω κάποια λύση στον απαγχονισμό των ονείρων μου. (παρόν-γραφειοκρατία)

ΜΕΤΑΚΕΙΜΕΝΟ 2ο

ΤΟ 2Ο ΜΕΤΑΚΕΙΜΕΝΟ ΠΑΝΩ ΣΤΙΣ ΘΕΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΜΠΕΝΓΙΑΜΙΝ ΟΠΩΣ ΠΡΟΕΚΥΨΕ ΑΠΟ ΟΜΑΔΑ 20 ΝΗΠΙΩΝ ΤΗΣ ΣΧΟΛΗΣ ΜΩΡΑΪΤΗ

Ο κακός θεός, ο Τυρρανόσαυρος Ρέξ και ο πειρατής Κάπτεν Χούκ που κάνει τον κόσμο κακό.  (κακός πειρατής)

Ο σούπερ ήρωας γελάει.  (γέλιο, αστείο, πλάκα)

Μένει πάντα με τα παπούτσια και μένει πάντα νέος.  (αστείος, καλός πειρατής, νέος) 

ο Δράκος (Δρακουμέλ - Δράκουλας) βάζει φωτιά στα σπασμένα πράγματα  (το σπαθί της φωτιάς)

Κάνουν πόλεμο με τανκς ιππότες και στρατιώτες.(κάστρα, φωτιά, πόλεμος)

Αγαπούσα το φίλο μου σαν αδερφό μου. Αγαπώ το κουνέλι μου και το πατίνι μου. Την αδερφή μου. το δελφίνι είναι ξεχωριστό. Την αγάπη δεν την χαρίζουμε την κρατάμε. (Αγάπη, πουλί, ακρίδα, το λουλούδι μοιάζει πολύ ωραία)

Το κουκλόσπιτο το παίζανε όλοι και χάλασε. Το αγωνιστικό αυτοκίνητο έμεινε χωρίς ρόδες. ((σπάσιμο,  χαλασμένο αυτοκίνητο, ταχύτητα, )

Μια πεταλούδα με σκισμένα φτερά. Ένα φτερό πουλιού που έπεσε κάτω. Ένα φίδι όπου πολεμούν οι ninjaκo. (Μια όμορφη πεταλούδα που σκοτώθηκε όταν ήταν νέα. Πολεμιστές, φίδι που βρωμάει γιατί έχει δηλητήρια, )

Το σπιτάκι της Χιονάτης και των νάνων γκρεμίστηκε. (Δέντρο που κόπηκε, ξεσυγυρισμένο)

Ο Μαύρος Πολεμιστής με τα 4 χέρια μοιάζει με νυχτερίδα. (Το σκήπτρο, το κοντάρι της γης )

το χαλασμένο ραβδί, ο μάγος που ξέχασε τα μαγικά. ένα σπασμένο ραβδί χωρίς αστέρι και χωρίς φωτάκι. (Η μάγισσα δεν έχει δυνάμεις, η νεράιδα είναι χαρούμενη)

η λέαινα που γεννά. ο Scooby Doo κι η παρέα του εξερευνούν το σπίτι με τα φαντάσματα.  (Πήγαινε να τα βρει αλλά δεν τα βρήκε,  πήρε φόρα)

   

ήταν ξεχωριστός και πήγαινε μόνος του ο Τόμας το τραινάκι. ο εξολοθρευτής που βγάζει φωτιά από το κούτελο.  ( παιχνίδι, ιππότης),  

η χελώνα έχασε τα μωρά της. Ένα σκοτωμένο μυρμήγκι στο χώμα.(νύχτα,, Νίντζα)

  

το κορίτσι έπεσε και χτύπησε πάνω στις κούκλες της. (Ο  πειρατής που κλέβει τα παιχνίδια μας)

Δε θέλω να δω όνειρα. Φοβάμαι τους εφιάλτες. Γιγάντιος δράκος, ανθρωποφάγο ψάρι, κακό  δελφίνι.(νυχτερίδες, τσίτα)

ταξίδι στο διάστημα, ελευθερία! (Σοφός, έξυπνος)  

Ο άγγελος του Κλέε από τα νήπια

 Το τελικό συνέργο του Νηπιαγωγείου Μωραΐτη στην Γκαλερί Ζουμπουλάκη

ΜΕΤΑΚΕΙΜΕΝΟ 3^ο

Ο  χρόνος της ιστορίας είναι ιδιόρρυθμος. Άλλοτε απλώνεται νωχελικά και ράθυμα σε μεγάλους περιόδους κι άλλοτε συμπυκνώνεται σε στιγμές οριακές. ( Χιροσίμα-Ναγκασάκι, σουρεαλισμός)

Το σπιτάκι της Χιονάτης και των νάνων γκρεμίστηκε. (Δέντρο που κόπηκε, ξεσυγυρισμένο, ο καιρός είναι κακός, Χιλή-Πινοσέτ, ερείπια της προδομένης   αλήθειας).

Η πεταλούδα φτερούγισε κι ένας ανεμοστρόβιλος πήρε μαζί του τα ερείπια του σπιτιού. (πλινθόκτιστα εγκαταλελειμμένα στο Βίτσι, τα πληγωμένα  φτερά ακούμπησαν την απελπισία τους στην εγκατάλειψη). 

 Ο χρόνος συμπύκνωσε τη ρέμβη  σε εκείνη τη συγκεκριμένη στιγμή της αποδόμησης.  (ο Αϊνστάιν σκέφτεται, ατομική βόμβα, άρλεκιν, ο σκελετός κραύγασε σιωπηλά). 

Το δέντρο λύγισε από το βάρος της σκιάς του μεγαλύτερου σε ηλικία δέντρου.  ( Κεμάλ, Σμύρνη, Σκιάχτηκε).

Ο    άνθρωπος εναντιώνεται στο μεγάλο και πάντα αυξανόμενο βάρος του περασμένου: αυτό που τον καταπιέζει και τον λυγίζει. Αυτό δυσχεραίνει την πορεία του σαν ένα αδιόρατο και σκοτεινό φορτίο..(Nietzche, το βάρος των κλειδιών στην τσέπη του σακακιού, Κλειτοριδεκτομή).
Δεν είναι δυνατόν να αποκοπεί κανείς εντελώς απ΄αυτήν την αλυσίδα( Nietzche, Μάρσιπος, άρνηση).
Ο Μαύρος Πολεμιστής με τα 4 χέρια μοιάζει με νυχτερίδα. (Το σκήπτρο, το κοντάρι της γης, η σκιά των πέντε χειρονομιών, ρατσισμός).
Σεβαστικοί και εξευτελιστές στο άπλωμα των χεριών τους δύσκολα θα ξεχώριζαν αν με μεμβράνες όπως του βατράχου των μπροστινών ποδιών τα δάχτυλα,  τυλίγανε, δεν θα ήταν πλέον ξεκάθαρη η αρχική τους δράση.   (χειρόπτερα, Μασονία, υποκρισία).
Κι  έγινε η μεμβράνη ζελές κι άρχισε να τυλίγει το σύμπαν σαν το χέρι που σφίγγει με δύναμη την απόγνωση. Κι έγινε κύκλος, που γέννησε άλλους κύκλους που ενώθηκαν  σε μια συμπαντική αλυσίδα απροσδιόριστου γένους. ( παγκοσμιοποίηση, ολυμπιακοί αγώνες, ανισότητα).

Καθώς απαραίτητη προϋπόθεση για το σχηματισμό αλυσίδας είναι η εμπιστοσύνη που απαλλαγμένη από την αμφισβήτηση  δημιουργεί ομοιόσχημους κρίκους.    
  Η ομοιότητα των φράκταλς αναγνωρίζεται  στις ανθρώπινες συμπεριφορές.  (ψυχολογία της μάζας, συμπτώσεις, ρομπότ).
-Η καταστροφική εικόνα ενός πνευματικού σωτήρα, κινεί τα νήματα της ανθρωπότητας παγκοσμίως.  (Χίτλερ, Χένρι  Κίσσινγκερ).
-Μεταλλάσσοντας και υποδαυλίζοντας τη σκέψη και τη συμπεριφορά των ατόμων. (Ευρωπαϊκή ένωση-παρόν, ψευδαίσθηση).               

Ο κακός θεός, ο Τυρρανόσαυρος Ρεξ και ο πειρατής Κάπτεν Χούκ που κάνει τον κόσμο κακό. (κακός πειρατής, Τριμερής συνθήκη Βερολίνου, παράνοια).
Η εμπειρία της εμπειρίας είχε συσσωρευτική επίδραση στους πάσχοντες. Γι' αυτό έστρεψαν το βλέμμα στο παρελθόν και το ονόμασαν παράδοση. ( Σπιναλόγκα ) (υστεροφημία)

 Με τη παράδοση έχουμε τη μετατροπή της πρώτης ύλης σε κειμήλιο.  ( φθορά ) (απολιθωμένα  όνειρα)

Η συνάρτηση  του χρόνου μεταβίβασης από τη μια γενιά στην επόμενη είναι υποδιαιρέσεις του αιώνα.  (τεμαχίζοντας το τίποτα).

Ο χρόνος προσθέτει συσσωρευτική αξία σε ένα αντικείμενο και αυξάνει  τη βαρύτητα. (ματωμένα διαμάντια). 

Τα παλαιοπωλεία ως τόποι αγοροπωλησίας παρελθοντικού φορτίου ελαφρύνουν το βάρος τους μέσω των οικονομικών συστημάτων.  (  καντάρι )

-Εγκλωβίζοντας τα βλέμματα στο χρόνο, ξεχνάς (φυλακή- Άννα Φράνκ-μετανάστες, πρέζα, γκέτο).

Σέρνοντας ένα φορτίο που παραμένει αδιόρατο κοιτάμε μόνο μπροστά. ( εθελοτυφλώντας  μικραίνουμε την απόσταση ).
Αποφύγαμε να στρέψουμε το βλέμμα μας να του ρίξουμε φως και να το αναγνωρίσουμε γίναμε συνυπεύθυνοι στην εσαεί απόκρυψή του. (διαφθορά, κλονισμός, υστεροβουλία).
Για να φέρει βάρος συνεχώς αυξανόμενο σημαίνει πως σαν μαγνήτης έλκει το αφανές εσωτερικό αυτού του φορτίου (βουλιμικός).
Καλπάζοντας ο σπειροειδής χρόνος σε πορεία συνειδητοποίησης, κλονίζει την παγκόσμια αυταρέσκεια και εκμετάλλευση των κυρίαρχων. (Επαναστατημένοι, ανατροπή). 

Τα νεαρά άτομα  που υποτάσσονται σε μια υπάρχουσα συνθήκη όπως αυτή έχει δημιουργηθεί από τη προηγούμενη γενιά,  καθυστερούν τη φανέρωση της προσωπικότητάς τους, διαμορφώνοντας μια λανθασμένη γνώμη για το δικό τους πραγματικό βάρος. ( μπάτσοι, τα σημάδια στα μάτια δηλώνουν την απώλεια της συνείδησης).

ο στοχασμός της οπισθοδρόμησης στην υπηρεσία της μάζας. (αφύπνιση, η  εκδίκηση  της άγνοιας).

Ο καταπιεζόμενος υποδοχέας της διαφθοράς σαρώνει με την οργή του την κυρίαρχη τάξη των πραγμάτων μέσα από το σπειροειδές ταξίδι του στο χρόνο. (Εμείς-λαός).

Η εικόνα και ο απόηχος αφηγείται την επίκαιρη διαφθορά (Δίδυμοι πύργοι, μοντέρνα τέχνη, μέσα  μαζικής ενημέρωσης).

Το παρελθόν ''κατοικεί'' στο παρόν .. Το παρελθόν που εγώ είμαι το έχω για να είναι, χωρίς δυνατότητα να μην είναι. Φέρω όλη την ευθύνη, σαν να μην μπορώ να το αλλάξω, αλλά δεν μπορώ να είμαι τίποτα άλλο από αυτό.(Sartre, καμήλα).
Αυτή η αλυσίδα που μας ενώνει με τα παρελθόντα, αιωρείται έχοντας ανοδική πορεία για να απολήξει στον παρόντα χρόνο και να μετα(α αφέρει σαν ηλεκτροφόρο καλώδιο την ενέργεια  που αναπτύχθηκε τη ιστορική στιγμή  της δημιουργίας ''ερειπίων''. (αντίσταση, ανασύνταξη).
Η δύναμη της σκόνης των ερειπίων έγινε κινητήριος δύναμη και τρόπος να διακρίνει κανείς τη διαφορετικότητα της ύπαρξης. (αποκάλυψη)
Ήταν ξεχωριστός και πήγαινε μόνος του ο Τόμας, το τραινάκι. ο εξολοθρευτής που βγάζει φωτιά από το κούτελο. (παιχνίδι, ιππότης, αυτισμός).
Αυτή η φλόγα μπορεί να γίνει δύναμη εξουσίας όταν αλόγιστα  χρησιμοποιείται. Αυτή η εξουσία εμποδίζει το πέρασμα στην ελευθερία. (καπιταλισμός)
Μερικά κομμάτια χρόνου παραμένουν σαν βράχια ή σαν κόμποι στη ροή του χρόνου, στέκουν σαν κτηνώδης παρουσία (Haeuptner, προδοσία).
Η δύναμή μας είναι το να είμαστε ενωμένοι. Ενωμένοι σε κάθε τι που θέλει να μας διαβρώσει. (ρωγμές)
-Πίνοντας Τούρκικο καφέ σκέφτομαι ότι έχω δικαίωμα στην επανάσταση (Συμφιλίωση)(όνειρο θερινής  νύχτας)
-Η ασθενική αλήθεια για την ψυχή της γυναίκας. (Μαντάμ Μποβαρύ, Φλωμπέρ, ευνουχίζοντας την ύπαρξη)
-Ο κενός χρόνος απομακρύνεται, εξαφανίζοντας τις ασθενικές αλήθειες (διαφθορά που δεν επιτρέπει τη δημιουργία, λύτρωση)
Η κρίση ενισχύει την ανορθολογική όψη των πραγμάτων. (κάλπη)
Η πατριδοπληξία κατασκευάζει εύκολα τον  άλλο εχθρό. (Κου-κλουξ-κλαν)
 Είναι οι κόμποι στη ροή του χρόνου οι οποίοι παραμένουν άλυτοι γιατί είναι φτιαγμένοι από νερό. (ρόζοι, ανισσόροπες ροές)
Στο παρόν αναπαραγάγουμε τις ηρωικές στιγμές του παρελθόντος και δεν ενσκήπτουμε στα ''τραύματά του''. (εμφύλιος, εφηβεία)
Ο εθνικιστικός η μισαλλοδοξία παραμένουν στάσιμες από τη στιγμή της δημιουργίας τους μέχρι σήμερα ως παρελθόν (ομίχλη)
Η πρώτη θύελλα  παραμένει στο παρελθόν, αναμένοντας να ξαναφυσήξει άνεμος από διαφορετικό σημείο. ( αντίρροπες δυνάμεις)
Χιλιάδες  τα φαντάσματα που μας στοιχειώνουν. Και γίνονται παιχνίδι αλλόφρονης συμπεριφοράς. (λυκοφιλίες).

 Οσοι σπέρνουν φόβο θερίζουν  οργή 

Η ρήξη είναι η στιγμή της μεταλλαγής της βαρβαρότητας σε φιλοσοφία. (από την Αρχαιότητα στον χριστιανισμό, ουτοπία)
Μην μουντζώνεις, μην ναζιστικά χαιρετάς,  μην δακτυλοδείχνεις γιατί η Νίκη δεν είναι παρά δύο κωλοδάκτυλα. (ανάσχεση, γήπεδο, νίκη ίσον ήττα)

Σε κοινωνίες που δεν γνωρίζουν άλλη ανάπαυση από την αδράνεια ή τη σπατάλη ο θάνατος εγκαταλείπεται σε θρησκευτικές χειρονομίες. 
Λέω σημαίνει πιστεύω (αμφισβήτηση).

Τεκμηρίωση καλλιτεχνών για τα έργα που θα συμμετέχουν στην έκθεση «ΘΥΜΑΣΑΙ;»:

 

Η συμμετοχή του Χάρη Κοντοσφύρη, εικαστικού

                                           «+ταγματικός χαιρετισμός»

Pan American unity mural (Details) -Diego Rivera, 1940

Στο mural του Diego Rivera  ξεχωρίζει η μορφή του Χίτλερ και τοθ Charlie Chaplin που υποδύεται τον Χίτλερ και χαιρετά Ναζιστικά «δακτυλοδείχνοντας».

http://www.ccsf.edu/NEW/en/about-city-college/diego-rivera-mural/mural_images/key4.html

Σχετικά με τις μούντζες στην πλατεία Συντάγματος, έγιναν μερικές παρατηρήσεις πάνω στην κινησιολογία των δακτύλων. Παραθέτουμε την τελική σειρά της κινησιολογίας:

Ναζιστικός χαιρετισμός: το δεξί χέρι είναι προταγμένο με την παλάμη τεντωμένη και τα δάχτυλα ενωμένα σε διάταση.

Μούντζα Συντάγματος: το δεξί χέρι είναι προταγμένο με την παλάμη τεντωμένη και τα δάχτυλα ανοιχτά σε διάταση

Σήμα Νίκης: το δεξί χέρι είναι προταγμένο με την παλάμη τεντωμένη και τoν αντίχειρα, τον παράμεσο και τον μικρό  κλειστά και τον δείκτη με τον μέσο ανοιχτά σε σχηματισμό Victory.

Καταδότης δάκτυλος: το δεξί χέρι είναι προταγμένο με την παλάμη τεντωμένη και τoν δείκτη σε διάταση,

Από τη συμβολική γέφυρα του Ναζιστικού χαιρετισμού, το δεξί χέρι προτάσσεται μπροστά προσπαθώντας να δημιουργήσει μια είδους γέφυρα με τους ώμους του χαιρετιζόμενου, τη μούντζα οργής στην πλατεία Συντάγματος στην Αθήνα, τη διάθεση να εκφράσεις τη Νίκη κινησιολογικά και συμβολικά, κατεβάζεις τον μέσο δάκτυλο και αμέσως δακτυλοδείχνεις , καταδείχνεις, ρουφιανεύεις, καταδίνεις. Από τη ρομαντική ναζιστική γέφυρα της κοινωνίας  φτάνουμε στην κοινωνική ήττα του να δείχνεις ποιον θα αποβάλλεις; Eνα από τα συμφραζόμενα της έκθεσης  

Οι παραπάνω παρατηρήσεις αρχειοθετούνται στο αποθετήριο του project +ταγμα:

http://floroieikastikoi.blogspot.gr/2011/08/blog-post_3542.html

http://floroieikastikoi.blogspot.gr/2011/08/2.html

http://floroieikastikoi.blogspot.gr/2011/08/3.html

http://floroieikastikoi.blogspot.gr/2011/08/5.html

http://floroieikastikoi.blogspot.gr/2011/09/blog-post_4175.html

                    Δούρειος Ίππος (+ταγμα)

http://www.harriskondosphyris.com/pre_new.php/272

http://floroieikastikoi.blogspot.gr/2011/10/3-3-1.html

http://floroieikastikoi.blogspot.gr/2011/09/v-behaviorurldefaultvml-o.html

http://floroieikastikoi.blogspot.gr/2011/10/blog-post_9468.html

http://floroieikastikoi.blogspot.gr/2011/10/3.html

http://dimitrismichalaros.blogspot.gr/2011/10/project-action-field-kodras-stalking.html

http://www.radio-lehovo.gr/topika-nea/2745-tmhma-eikastikon-a-efarmosmenon-texnon-florinas-eikastiko-ergasthrio-zografikhs

Ντοκουμέντο για τον «+ταγματικό χαιρετισμό»

Ο 'Ανθρωπος που αρνήθηκε να χαιρετήσει όπως οι άλλοι.

Ο 'ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΠΟΥ ΑΡΝΉΘΗΚΕ ΝΑ ΧΑΙΡΕΤΉΣΕΙ ΧΙΤΛΕΡΙΚΆ.

February 18th, 2012 | Author: .J.Ec.

class="ecxaligncenter ecxsize-full ecxwp-image-3381" title=LANTMESER-2 v:shapes="_x0000_i1026">

Μια Ιστορία Θάρρους και Αγάπης, για να κρατηθεί ζωντανή η Ιστορική μνήμη.

Είναι μία από τις φορές που τo διαδίκτυο φέρνει στην επιφάνεια μικρούς θησαυρούς του παρελθόντος όπως η παραπάνω φωτογραφία.

Στη ναζιστική Γερμανία, το 1936, εκατοντάδες άνθρωποι είχαν συγκεντρωθεί στα ναυπηγεία του Αμβούργου για να παρακολουθήσουν την καθέλκυση ενός πολεμικού εκπαιδευτικού πλοίου. Την ώρα που, σύμφωνα με το τελετουργικό, όλοι οι παρευρισκόμενοι θα έπρεπε να χαιρετήσουν χιτλερικά, ένας άνθρωπος παραμένει παγερά αδιάφορος με τα χέρια σταυρωμένα. Πέρασαν 45 χρόνια για να αναγνωρισθεί ο άνθρωπος που τόλμησε να μη χαιρετήσει χιτλερικά. Ηταν ο Αουγκούστ Λάντμεσερ, Εργάτης στα ναυπηγεία Blohm+Voss, τον οποίο αναγνώρισε η κόρη του όταν είδε αυτή τη φωτογραφία σε μία γερμανική εφημερίδα.

Ο Λάντμεσερ είχε προσωπικούς λόγους που αρνήθηκε να κάνει το χιτλερικό χαιρετισμό. Αν και ήταν μέλος του ναζιστικού κόμματος από το 1931, το 1935 διαγράφηκε επειδή παντρεύτηκε μια Γερμανοεβραία, την 'Ιρμα Εκλέρ. Με την Εκλέρ ο Λάντμεσερ έκανε δύο κόρες. Οι Ναζί τον φυλάκισαν με την κατηγορία ότι «ατίμασε την αρία φυλή». Η Εκλέρ φυλακίστηκε, επίσης, ενώ τα παιδιά χωρίστηκαν. Το 1941 ο Λάντμεσερ αποφυλακίζεται και αποστέλλεται στο μέτωπο απ' όπου δεν ξαναγύρισε ποτέ.

Το 1996 η κόρη του Ιρένε έγραψε ένα βιβλίο για την ιστορία της οικογένειάς της που δεν ενώθηκε ποτέ ξανά. Αναπλάθοντας το παρελθόν μέσα από ταινίες, βιβλία και αποκόμματα εφημερίδων βάζει το δράμα της οικογένειάς της μέσα στο ιστορικό πλαίσιο της εποχής, αποτίοντας φόρο τιμής στους γονείς της και στα θύματα της ναζιστικής θηριωδίας.

Κ.Πλιακός, εφημερίδα Ελεύθερος Τύπος 2/2012

http://eu1.1host.gr/~aspromav/wordpress/?p=3380

ΑΝΑΦΟΡΑ ΣΤΑ ΜΕΤΑΚΕΙΜΕΝΑ:

Μην μουντζώνεις, μην ναζιστικά χαιρετάς,  μην δακτυλοδείχνεις γιατί η Νίκη δεν είναι παρά δύο κωλοδάκτυλα. (ανάσχεση, γήπεδο, νίκη ίσον ήττα)

 Οσοι σπέρνουν φόβο θερίζουν  οργή 

Η ρήξη είναι η στιγμή της μεταλλαγής της βαρβαρότητας σε φιλοσοφία. (από την Αρχαιότητα στον χριστιανισμό, ουτοπία)
Η πεταλούδα φτερούγισε κι ένας ανεμοστρόβιλος πήρε μαζί του τα ερείπια του σπιτιού. (πλινθόκτιστα εγκαταλελειμμένα στο Βίτσι, τα πληγωμένα  φτερά ακούμπησαν την απελπισία τους στην εγκατάλειψη).

Ο κακός θεός, ο Τυρρανόσαυρος Ρέξ και ο πειρατής Κάπτεν Χούκ που κάνει τον κόσμο κακό.  (κακός πειρατής)

Ο σούπερ ήρωας γελάει.  (γέλιο, αστείο, πλάκα)

Μένει πάντα με τα παπούτσια και μένει πάντα νέος.  (αστείος, καλός πειρατής, νέος) 

ο Δράκος (Δρακουμέλ - Δράκουλας) βάζει φωτιά στα σπασμένα πράγματα  (το σπαθί της φωτιάς)
Το σπιτάκι της Χιονάτης και των νάνων γκρεμίστηκε. (Δέντρο που κόπηκε, ξεσυγυρισμένο)

Δύο εκδοχές της εγκατάστασης του +ταγματικού χαιρετισμού:

Δύο τσιμεντένια χέρια που ξεπροβάλουν από τον τοίχο της εγκατάστασης, κρατούν ένα λάβαρο με τσιμεντοτυπίες που περιγράφουν τις τέσσερεις εκδοχές του +ταματικού χαιρετισμού.

Πληθώρα τσιμεντένιων δεξιών χεριών με όλους τους +νταγματικούς χαιρετισμούς ξεπροβάλουν από τον τοίχο της εγκατάστασης.

Η συμμετοχή του Νίκου Ευαγγελόπουλου,εικαστικού

ΘΥΜΑΣΑΙ; Η διερευνητική έκθεση πάνω στην έννοια του παρελθόντος στην Beton 7-Αθήνα

http://floroieikastikoi.blogspot.gr/2012/09/beton-7.html

Νικος Ευαγγελοπουλος, www.nikosevangelopoulos.com

                                        HADES

                                                           Topos V

δείτε το video

« Toute la vie est une scène… » (Anthologie Palatine, 10.72).

HÉRACLITE, Fragm.15, Clément d’Alexandrie, Protreptique, 2, 34, 5.

« Car si ce n’était pas en l’honneur de Dionysos qu’ils faisaient la procession et chantaient le chant sur les aidoia (sexe aussi bien masculin que féminin), leur action serait totalement dévergondée.  Mais Hadès et Dionysos, à l’honneur desquels ceux-ci se déchaînent en festoyant lors de Linaia, sont en fait le même personnage ».

HERACLITE, Fragm.15, Clement, Protreptic, 34, 5.

“If it were not Dionysos for whom they march in procession and chant the hymn to the genitals (aidoio), their action would be most shameless. But Hades and Dionysus are the same, him for whom they rave and celebrate the festival of Lenaia”.

Topos V, a video animation (on loop), a scenic space of greek wordaidoio etymology. Metamorphoses in loop, searching to find the traces of myth and its representation, the connection between the “open” and the “closed”, the “before” and the “after”, the “life” and the “death”, where we will meet the presence and the absence, the space and the myth, the pain and the desire, the space (topos) and the non-space (u-topos).

ΗΡΆΚΛΕΙΤΟΣ, (απόσπ.15, Κλήμης, Προτρεπτικός 34)

« Γιατί αν δέν ήταν ο Διόνυσος αυτός για τον οποίο κάνουν πομπή και τραγουδούν τον ύμνο για τά αιδοία, θα έπραταν έργο εντελώς αναίσχυντο. Όμως ο Άδης και ο Διόνυσος, προς τιμήν τού οποίου μαίνονται γιορτάζοντας τά Λήναια, είναι ένας και ο αυτός. »

  

Η συμμετοχή του Αποστόλη Γιαννίκα, φωτογράφου 

Τετάρτη, 5 Ιανουαρίου 2011

'Πάτερ Ημών', άλλως εικαστική τροφή για τα μάτια & το νου

Στη φωτογραφία τα έργα των Νίκου Μόσχου (αριστερά) 

και Kalos&Klio (δεξιά)

τρεις και σήμερα, ακόμη, μέρες, καθένας που θα βρεθεί στη Θεσσαλονίκη, δεν πρέπει να χάσει την έκθεση με τίτλο “Πάτερ Ημών” , η οποία πιθανότατα δεν τονώνει το θρησκευτικό μας συναίσθημα, ωστόσο μας βάζει σε σκέψεις και προκαλεί την αισθητική μας. Η έκθεση άνοιξε τις πύλες της πέρυσι τον Δεκέμβριο στον πανέμορφο χώρο των δημιουργών kalos&klio. Σε αυτή ο γνωστός εικαστικός & γλύπτης Χάρης Κοντοσφύρης επεξεργάζεται και “διαστέλλει” ως gestalter  μιά ιδέα της Μάγδας Ταμάμ, επιμελούμενος την έκθεση για λογαριασμό της Λόλας Νικολάου, ιδιοκτήτριας της ομώνυμης γκαλερί.Για 
Στην έκθεση συμμετέχουν οι δημιουργοί Μιχάλης Αγγελίδης, Έλενα Ακύλα, Ινώ Βαρβαρίτη, Αποστόλης Γιαννίκας, Θάνος Ζακόπουλος, Kalos&Klio, Κυριάκος Κατζουράκης, Χάρης Κοντοσφύρης, Κλεώνη Μανουσάκη, Νίκος Μόσχος, Hhérma, Αλτίν Πατσέλης, Richard Rigg , Christian Rupp, Ανδρέας Λώλης, αλλά και η ίδια η εμπνευστής της Μάγδα Ταμμάμ, με ένα έργο που που σε υποδέχεται στη πόρτα με τρόπο μοναδικό. Η έκθεση πραγματεύεται το ζήτημα της εξουσίας όπως αυτή εντυπώνεται σε όλους από τη πατρική αρχή και επηρεάζει συνολικά τις επιλογές, τις πράξεις, τις σκέψεις και τη ζωή μας. Στο κείμενο της επιμέλειας σημειώνεται χαρακτηριτικά: “Η έκθεση έχει στηθεί με gestalt συσσωρευτικό τρόπο (διεγείροντας την κριτική των φαινομένων της εξουσίας). Το «πάτερ ημών» είναι μια εικαστική έκθεση που θα επιχειρήσει την αποδόμηση του πατριαρχικού Λόγου μέσα από το προφανές ή το κρυμμένο, μέσα από το κοινωνικό ή το ατομικό ασυνείδητο, μέσα από τις πρωταρχικές αντιφάσεις που καθορίζουν το κοινωνικό μας σώμα. Βαθιά συναισθήματα, καίριος σεβασμός, συνεργατικότητα, απατηλή εξουσία, ιεραρχία, καθημερινή επιβολή, δεσποτική αγοραφοβία, σπερματική ανία, αστικός τυχοδιωκτισμός, θεϊκός αμοραλισμός, εκφυλιστικός θάνατος, γήρας, φόβος είναι κάποιοι από τους προβληματισμούς που θα τεθούν γύρω και απέναντι από την πατριαρχία”.

Αν και είναι άδικο να σας αποκαλύψω “ποιός είναι ο δολοφόνος”, εν προκειμένω τι θα δείτε, θα περιοριστώ να μιλήσω για τις εξέχουσες & προσωπικά αγαπημένες “στιγμές” της έκθεσης. Στον πίνακα “Όταν ο Αινείας συνάντησε τον Λωτ” ο Νίκος Μόσχος συνδιαλέγεται με τον μύθο των δύο αντρών που εγκατέλειψαν τη πατρίδα τους κατά τρόπο που επιδέχεται μόνο προσωπικές ερμηνείες θαρρώ.

Αντίθετα, με  το έργο του Θάνου Ζακόπουλου “Alice in Fatherland” θα “πέσετε στα μαλακά”, παρά το μορφότυπο του φαλλού που συνοδεύει παντού & πάντα τις ανύποπτες Αλίκες του και σε κάθε “Χώρα των θαυμάτων”.

  “Alice in Fatherland” του Θάνου Ζακόπουλου

Παράλληλα, οι Kalos&Klio αντιπαραβάλλουν με μοναδικό τρόπο τον κόσμο των θαυμάτων με το κόσμο μας της δυστυχίας και της μιζέριας, ξεκλειδώνοντας μία κερκόπορτα χωρίς “μαγικό κούνελο” για όσους πραγματικά χρειάζονται τα θαύματα, μιάς και κανείς και τίποτα άλλο δεν φαίνεται διατεθειμένο να τους βοηθήσει.

Kalos&Klio, "Others in Wonderland"

 
Ο Richard Rigg με τη μινιμαλιστική του δημιουργία γράφει την ιστορία του Πατέρα.

Ο Gestalter Χάρης Κοντοσφύρης συμμετέχει στην έκθεση με ένα εξαιρετικά δυναμικό έργο που ακολουθεί έναν ιδιαίτερο οπτικό κώδικα και σας προκαλεί να του “μιλήσετε” από κοντά.

Καταχρηστικά, αφού οι φωτογραφίες του δεν ανήκουν στα έργα της έκθεσης και δυστυχώς μπορείτε να τα δείτε μονάχα στο προφίλ του στο facebook,  δε μπορώ να παραλείψω να αναφερθώ στις φωτογραφίες λεπτομερειών των έργων που τράβηξε o Louie Selzer τη ημέρα των εγκαινίων της έκθεσης: ορισμένες από αυτές συμβάλλουν κατά ενδιαφέροντα τρόπο στον διάλογο με αυτά. Αν θέλετε ακολουθήστε τον σύνδεσμοhttp://www.facebook.com/album.php?aid=44541&id=1795069498.  

Τρίτη φωτογραφία από αριστερά, δεύτερη σειρά, λεπτομέρεια από την προκήρυξη  που συνέταξε ο Αποστόλης Γιαννίκας για την ανύπαρκτη παράνομη ομάδα: αποκρυφιστές, άναρχοι, αυτονομιστές και έφαγε το ξύλο της χρονιάς του στην ασφάλεια της Καρδίτσας της δεκαετίας του 70. Η προκήρυξη καταγγέλει το κεφαλαίο- κράτος- ανδροκρατία!

ΑΝΑΦΟΡΑ ΣΤΑ ΜΕΤΑΚΕΙΜΕΝΑ:
-Σήμερα αναγκάστηκα να πάω στην ίδια υπηρεσία, χωρίς να βρω κάποια λύση στον απαγχονισμό των ονείρων μου. (παρόν-γραφειοκρατία)

Η πρώτη θύελλα  παραμένει στο παρελθόν, αναμένοντας να ξαναφυσήξει άνεμος από διαφορετικό σημείο. ( αντίρροπες δυνάμεις)
Χιλιάδες  τα φαντάσματα που μας στοιχειώνουν. Και γίνονται παιχνίδι αλλόφρονης συμπεριφοράς. (λυκοφιλίες).

 Οσοι σπέρνουν φόβο θερίζουν  οργή 

Η συμμετοχή της Παναγιώτας Δημοπούλου, λογοτεχνία

                                              Θυμάσαι;

Έχω έναν ήλιο στο μυαλό κι ένα φως που όλα τα σβήνει

κι εσύ ψάχνεις για σκιές και για περάσματα

Σκίασέ με. Δεν αντέχω τόσο φως.

Τα χέρια χαρακιές πάνω σε λείο σώμα κι είν’ η άσφαλτος βαριά

μα πιο βαρύ το βλέμμα ενός ανθρώπου

Κάτω από τα μάτια του πετώ

φωλιάζω στο φτερό της νυχτερίδας

ανάποδα ακροβατώ και λησμονώ

πως απ’ το φως θα βγω

μόνο αν εσύ με θυμηθείς και μέσα σου υπάρξω

κι ας χαράξω το αχάρακτο

κι ολόκληρη σα φύλλο ας χαρακτώ

σ’ ένα δάσος από χέρια

Γέμισε ο κόσμος με χέρια ριγμένα στο χώμα

φυτεμένα χέρια δίχως φως

με τα δάχτυλα ακόμα ανοιχτά

Άραγε με θυμάσαι;

Γιατί εγώ δε με θυμάμαι πια

Και θέλω τόσο να υπάρξω.

 Το χώμα.

Κάποτε, η Πολιτεία του Βόρειου Κόσμου και η Πολιτεία του Νότιου Κόσμου βρίσκονταν σε πόλεμο. Οι άνθρωποι την ημέρα παρακολουθούσαν τη μάχη από τις πολυώροφες ψηφιακές οθόνες ενώ οι πιο θαρραλέοι, άνοιγαν τις σκεπές των σπιτιών τους για να δουν τους δορυφόρους να συγκρούονται. Και περίμεναν.

Την πρώτη κιόλας μέρα του πολέμου, ο κυβερνήτης της Βόρειας Πολιτείας έστειλε μήνυμα λέγοντας πως μια νέα αρρώστεια απειλούσε την ανθρωπότητα. Την αρρώστια αυτή την έλεγαν καημό και τα συμπτώματα ήταν στην αρχή πόνος στην καρδιά, ύστερα δάκρυα στα μάτια και τέλος καταρροή από τη μύτη. Για τη σωτηρία της ανθρωπότητας, όλο το ιατρικό προσωπικό θα παρείχε στους ανθρώπους ψηφιακά εμβόλια για την πρόληψη της ασθένειας.

Αμέσως σχηματίστηκε ουρά έξω από τα γυάλινα κτίρια. Με τη σειρά όλοι οι πολίτες εμβολιάστηκαν ενώ όσοι παρουσίαζαν τα συμπτώματα της ασθένειας, απομονώθηκαν για να ακολουθήσουν ειδική φαρμακευτική αγωγή.

Τη δεύτερη μέρα, ο κυβερνήτης ανακοίνωσε πως η Βόρεια Πολιτεία πήγαινε καλά στον πόλεμο αλλά για να πάει ακόμα καλύτερα, οι άνθρωποι έπρεπε να νικήσουν το μικρόβιο που είχε ως συνέπεια την αρρώστια καημό. Το μικρόβιο αυτό, λέει, ονομαζόταν μνήμη. Μέσα σε λίγα λεπτά, η Πολιτεία οχυρώθηκε να αντιμετωπίσει τη μνήμη. Τεράστια τετράγωνα μηχανήματα στάθηκαν στις άκρες των εθνικών οδών. Οι πολίτες τοποθετούσαν κάτω από ένα διάφανο φως το δεξί μέρος του κεφαλιού τους. Καθετί σκοτεινό και βαρύ έφευγε από μέσα τους και στη σκέψη τους δεν έμενε παρά ένα διάφανο κι άπλετο φως.

Ο πόλεμος συνεχιζόταν με επιτυχία.

Την τρίτη ημέρα, ο κυβερνήτης είπε ότι βρίσκονταν ένα βήμα πριν από τη νίκη. Όμως η νίκη δε θα ήταν εύκολη γιατί ανάμεσα στους ανθρώπους ήταν και κάποιοι που είχαν προσβληθεί από έναν άκρως επικίνδυνο ιό, τον ιό της γνώσης. Η Πολιτεία, για το καλό των ανθρώπων, θα εξέταζε προσεχτικά το πρόβλημα και θα εξέδιδε μια σειρά από μέτρα:

 1. Να παραδοθεί στις αρχές ό,τι είναι βιβλίο. 2. Να παραδοθεί στις αρχές ό,τι μοιάζει σε βιβλίο. 3. Να παραδοθεί στις αρχές ό,τι θα μπορούσε να μοιάζει σε βιβλίο. Την ίδια στιγμή, όλοι οι πολίτες κλήθηκαν να παραδώσουν στην Πολιτεία όλους τους  υπολογιστές και οποιοδήποτε μηχάνημα διέθετε οθόνη και πλήκτρα. Η Πολιτεία έδειξε κατανόηση μόνο για τους ψηφιακούς τοίχους-τηλεοράσεις αναγνωρίζοντας τα οφέλη τους στην ανθρωπότητα.

Η ανταπόκριση των πολιτών υπήρξε, σύμφωνα με νεότερη ανακοίνωση, συγκινητική. Όσοι ανιχνεύθηκαν να έχουν προσβληθεί από τον ιό της γνώσης, μεταφέρθηκαν σε ειδικά εξοπλισμένους χώρους για να τους παρασχεθούν οι πρώτες βοήθειες και εν συνεχεία πιο αποτελεσματικοί τρόποι θεραπείας. Απευθυνόμενος στο αίσθημα των πολιτών, ο κυβερνήτης ζήτησε από τους πολίτες να ενημερώνουν την Πολιτεία για οποιοδήποτε κρούσμα ή για οποιαδήποτε υποψία κρούσματος εμπίπτει στην αντίληψή τους.

Την τέταρτη μέρα, όλες οι πολυώροφες οθόνες γέμισαν με μουσικές και με χρώματα. Ο κυβερνήτης, αυτοπροσώπως, βγήκε και ανακοίνωσε ότι η Βόρεια Πολιτεία επιτέλους νίκησε. Στο άκουσμά του, οι άνθρωποι άνοιξαν σιγά – σιγά τις γυάλινες πόρτες τους. Σήκωσαν το κεφάλι τους να δουν τον καφέ ουρανό, κοίταξαν γύρω τους τον κόσμο σαν να τον έβλεπαν για πρώτη φορά. Στη μνήμη τους, δυνατό φως, μόνο φως, που δεν προερχόταν από τον χακί ήλιο.

-          Είστε ευτυχισμένοι; Ρωτούσε ο κυβερνήτης.

-          Ναι, έλεγαν εκείνοι. Δεν ένιωθαν καημό.

-          Δεν είστε καλύτερα από πριν;

-          Ναι, έλεγαν εκείνοι. Δεν είχαν μνήμη.

-          Δεν είναι μια σπουδαία νίκη;

-          Ναι, έλεγαν εκείνοι. Δεν είχαν γνώση.

Κάθε βράδυ με το που σβήνουν τα φώτα, βγαίνεις από την κρυψώνα σου, στέκεσαι απέναντι από τον καθρέφτη σου και λες την ιστορία σου ξανά και ξανά, κάθε βράδυ, όλα τα βράδια. Ξανά και ξανά. Από φόβο μήπως ξεχάσεις. Το παραμύθι σου για τη μαγεμένη πολιτεία. Δεν ξεχνάς. Θα’ ναι κι άλλοι στον κόσμο αυτό που δεν ξεχνούν. Σκέφτεσαι. Αποφασίζεις. Μικρή ήθελες να γυρίσεις τον κόσμο. Θα τον γυρίσεις.

Χθες βράδυ στον ύπνο σου, είδες τη μάνα σου. Σου είπε να ψάξεις να βρεις τα παλιά παπούτσια του χορού. Τα βρήκες. Τα φοράς. Κι ένα μικρό καθρεφτάκι. Το βρήκες. Το κουβαλάς πάνω σου. Κι ένα παλιό χτένι. Το βρήκες. Το έχεις κι αυτό.

Τρέχεις. Κεραίες παντού. Πετάς τον καθρέφτη και γίνεται φως. Ξεφεύγεις. Σειρήνες. Πετάς το χτένι και γίνεται καπνός. Ξεφεύγεις. Ξέφυγες.

Περπατάς στους γκρίζους λόφους, περνάς συρματοπλέγματα και ψηφιακά σκουπίδια. Κατάκοπη πέφτεις κάτω. Ψηλαφίζεις τις στάχτες. Ξάφνου, βρίσκεις λίγο χώμα. Και πιο πέρα. Και πιο πέρα. Το μυρίζεις. Τ’ ακολουθείς. Κοιτάς. Στο βάθος μια μικρή φωτιά. Γύρω της σε κύκλο κάθονται άνθρωποι. Λένε ιστορίες. Εκεί θα πας. Για να πεις τη δική σου. Πήγαινε.

Οι δικές μου αναφορές στα μετακείμενα:

Για το ποιητικό:

- Ο Μαύρος Πολεμιστής με τα τέσσερα χέρια μοιάζει με νυχτερίδα. 

- Εγκλωβίζοντας τα βλέμματα στον χρόνο, ξεχνάς. 

- Σέρνοντας ένα φορτίο που παραμένει αδιόρατο, κοιτάμε μόνο μπροστά (εθελοτυφλώντας, μικραίνουμε την απόσταση)

Για το παραμύθι:

- Η καταστροφική εικόνα ενός πνευματικού σωτήρα, κινεί τα νήματα της ανθρωπότητας παγκοσμίως.

-Μεταλλάσσοντας και υποδαυλίζοντας τη σκέψη και τη συμπεριφορά των ατόμων

- Η δύναμή μας είναι το να είμαστε ενωμένοι. Ενωμένοι σε κάθε τι που μπορεί να μας διαβρώσει (ρωγμές)

Η αλήθεια είναι ότι με τη μνήμη, τόσο συλλογικά όσο και ατομικά, έχω συγγραφική εμμονή, με απασχολεί πολύ ως θέμα, γι' αυτό ενθουσιάστηκα τόσο με το project. 

Η συμμετοχή της Μάγδας Χριστοπούλου

                                                          Ζωγραφική

                                                                                     Τα σα εκ των σων

Το νόημα των πραγμάτων είναι το φώς τους. Το φως των λέξεων είναι το ανάμεσα στις λέξεις. Οι παύσεις, το κίνητρο, οι αναπνοές πριν τις εκφέρεις. Το κίνητρο του φωτός είναι το να φωτίζεις. Δεν προσδοκά ανταπόδοση .

Η ποίηση δεν αλλάζει τον κόσμο αυτό σε αστραφτερό μυροδοχείο για να επαινεθεί. Είναι μονάχα ανάσταση της μνήμης του ανθρώπου και των πραγμάτων.

Λέξεις ζητάς;

Σε τι να συμφωνήσουν τα δεκαεπτά αμήχανα σύμφωνα καθώς θα λιώνουν από το όξινο νερό των ματιών του;

Ότι λέξεις μπόρεσε, τις φύτεψε ανάποδα στον ουρανό, σμίλεψε τον πόνο κι άφησε την ηχώ της για επώνυμο.

Πέφτει κάτω. Τον θυμάμαι που διέσχιζε το δρόμο ανεμοδαρμένος. Δεν τον πείραζε! Δίχως αλάτι το κορμί του ξεθύμανε κάτω από ένα παλιό ερειπωμένο δέντρο.

Θυμάμαι τα λόγια του: ¨είναι άσκοπο να γεννιέσαι μέσα σε έναν καθρέφτη μπροστά στην παλιά σου εικόνα. Αν θέλεις να μάθεις τα όρια των λέξεων, προσπάθησε με ραμμένα χείλη να ψελλίσεις την αδυσώπητη λέξη Παράδεισος¨.

Ο ποιητής σε βίντεο ως θάνατος κι ως ζωή, ως διάπυρο κι άφθαρτο, κραταιός μέσα στο θάνατο που ζει και που ανασταίνεται κάθε φορά που κάποιος ψαχουλεύει της ποίησής του τα νοήματα.

Η συμμετοχή της Αννας-Μαρίας Σαμαρά και του Γαβριήλ Φτελκόπουλου

                                                               Τεκμηρίωση  ’’ΘΥΜΑΣΑΙ;’’

Αννας-Μαρίας Σαμαρά

Δικτάτορες της ιστορίας, πήραν δύναμη να πράττουν εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας. Ο ’’ψυχασθενής’’ δικτάτορας σε αυτό το έργο με το συρματόπλεγμα, είναι εγκλωβισμένος στην παράνοια του για επιβολή, εξουσία, και υποδούλωση του ανθρώπου. Αυτά φέρνουν φόβο, βία και απάτη, και είναι οι καθοδηγητικές αρχές και οι πολιτικές που βιώνει ο ίδιος ο δικτάτορας μέσα του και που  χρησιμοποιούνται από κυβερνητικούς ηγέτες και τις άλλες αρχές συμπεριλαμβανομένης της αστυνομίας και των «ψυχίατρων»- για να ελέγξουν τους πολίτες και τις ομάδες πολιτών που κρίνονται «διαφωνούντες» , προβληματικοί και που δύσκολα μπορούν να ελεγχθούν. Οι ψυχιατρικές κλινικές είναι όμοιες με το σωφρονιστικό σύστημα των φυλακών. Οι ψυχίατροι έχουν χρησιμοποιηθεί ως σύμβουλοι στο σχεδιασμό των φυλακών και των σωφρονιστικών συστημάτων για να σχεδιάσουν επικίνδυνα και ανήθικα προγράμματα τροποποίησης συμπεριφοράς καθώς επίσης να διευθύνουν πειράματα υψηλού ρίσκου για τους φυλακισμένους. Και τα δυο συστήματα ψυχιατρικό και σωφρονιστικό φυλακής, χρησιμοποιούν την χρήση του φόβου , της βίας και της απατής με σκοπό τον κοινωνικό έλεγχο και την τιμωρία – και όχι όπως λένε την αποκατάσταση των ασθενών. Ο τρόμος ενεργεί δυναμικά πάνω στο σώμα δια μέσω του μυαλού ,οπότε πρέπει να χρησιμοποιηθεί στη θεραπεία της τρέλας. « Φόβος που συνοδεύεται με πόνο ,συν την αίσθηση ντροπής έχει θεραπεύσει μερικές φορές την διαταραχή» Αυτό έγραφε σχεδόν δυο αιώνες πριν το 1818 ο Δρ Benjamin Ruth ο πατέρας της αμερικάνικης ψυχιατρικής και ο πρώτος πρόεδρος της ΑPA (Amerikan Psychiatrix Assocation) του οποίου το πρόσωπο εμφανίζεται (ακόμη) στην σφραγίδα της ΑPA.

Ο φόβος είναι ένας ισχυρότατος εξαναγκασμός στην επιβουλή συμμόρφωσης ,υπακοής που κάνει τους ανθρώπους να υποτάσσονται στην Αρχή. Ιστορικά ο φόβος πειθαναγκάζει και ’’μανουβράρει’’ το άτομο ή τις ομάδες. Ο συγκαλυμμένος φόβος ήταν πάντα μια βασική πολιτική και πρακτική σ’ όλα τα φασιστικά καθεστώτα, στην Ιταλία του Μουσολίνι ,στη Ναζιστική Γερμανία του Χίτλερ και στη Σοβιετική Ένωση κάτω απ’ τον Στάλιν και γενικότερα κάτω απ’ οποιαδήποτε δικτατορία. Η απειλή της τιμωρίας ,των βασανιστηρίων και της απειλής της δολοφονίας είναι αρκετή να προκαλέσει το φόβο τον πανικό και τον τρόμο στους περισσότερους απ’ εμάς.

Χωρίς την χρήση ή την απειλή της βίας ο φασισμός δεν θα μπορούσε να υπάρχει. Ο Μουσολίνι κι ο Χίτλερ, το ήξεραν αυτό. Όλοι οι δικτάτορες ξέρουν αυτό το βασικό γεγονός, και αυτή είναι η περίπτωση της ψυχιατρικής.

Σ’ όλη τη ναζιστική Γερμανία εφαρμόσθηκε η αναγκαστική θεραπεία και φριχτά ιατρικά πειράματα με θύματα χιλιάδων Εβραίων ,τσιγκάνων ,πολιτικών κρατουμένων, παιδιών και γυναικών στα στρατόπεδα συγκεντρώσεων ,σ’ όλη τη διάρκεια του II παγκοσμίου πολέμου. Υπάρχουν τώρα αδιάψευστα αποδεικτικά στοιχεία ότι οι γερμανοί ψυχίατροι ,προεξέχοντες καθηγητές και η αρμόδια αρχή ψυχιατρικής ήταν αυτοί που εφάρμοσαν το πρόγραμμα Τ4 ,που περιελάμβανε την μαζική δολοφονία 200.000 διανοητικών ασθενών ,χιλιάδων αρρώστων και ανάπηρων παιδιών και ενηλίκων ,κατά τη διάρκεια του II παγκοσμίου πολέμου. To μύθο ότι οι αιτίες της σχιζοφρένειας ,και άλλων διανοητικών διαταραχών ,είναι βιολογικές και γενετικές ,που πιστεύει ένα μεγάλο κομμάτι της βιολογικής ψυχιατρικής και που βασίζεται σε μεγάλο μέρος σε αναπόδεικτες υποθέσεις ,διέδωσε ο ψυχίατρος της ναζιστικής Γερμανίας Ernst Rubin ότι δηλ. η σχιζοφρένεια είναι μια κληρονομική νόσος .Μπορούμε να διακρίνουμε όμως εύκολα ότι πίσω απ’ αυτό είναι ο ρατσισμός και η ευγονική που προπαγάνδιζε ο Ernst Rubin, και επεδίωκε η ναζιστική Γερμανία. Ανάμεσα στους εκατοντάδες ψυχίατρους του προγράμματος Τ4 ,της μαζικής δολοφονίας των ψυχασθενών, ήταν και ο Lenny Lapon  με το βιβλίο του –ντοκουμέντο «Μαζικοί δολοφόνοι με άσπρα παλτά: ψυχιατρική γενοκτονία στην ναζιστική Γερμανία». Ο Lenny Lapon δηλώνει ότι πολλοί ψυχίατροι της ναζιστικής Γερμανίας μετανάστευσαν στις ΗΠΑ και τον Καναδά και πέτυχαν την κατήχηση πολλών συναδέλφων τους στη ρατσιστική θεωρία για τις βιολογικές και κληρονομικές αιτίες της διανοητικής ασθένειας Ο Heinz Layman που μετανάστευσε στον Καναδά το 1937 είναι ο κύριος υπεύθυνος για την εισαγώγή της Thorazine ή chloromazine και που διέδωσε τη χρήση των φυσιατρικών φαρμάκων στον Καναδά. Τώρα πια έχει προκύψει επιδημία στη ζημιά του εγκεφάλου απ’ τα ψυχιατρικά ναρκωτικά και που οφείλεται εν μέρει στον Layman και στους γιατρούς που δίδαξε. Σ’ ένα άρθρο περιοδικού του 1954 ο Layman παραδέχτηκε ότι η Thorazine είναι το «φαρμακολογικό υποκατάστατο της λοβοτομής»

O Layman έπεισε επίσης τον Ewen Cameron να χρησιμοποιεί την χλωροπρομαζίνη και άλλα ναρκωτικά σε μεγάλες ποσότητες ,καθώς επίσης και του ηλεκτροσόκ.Η χλωροπρομαζινη ,αν και θεωρήθηκε πειραματικό φάρμακο ,χρησιμοποιήθηκε ευρύτατα σε πολλούς ασθενείς για πλύση εγκεφάλου απ’ τον Cameron στο Allan Memorial Institute στις δεκαετίες του 50 και του 60.  Δεν ζητήθηκε ποτέ συγκατάθεση κατόπιν ενημέρωσης και ούτε υπάρχει και τώρα. Τα χρόνια των Ναζί δεν ζητούσαν συγκατάθεση. Σύμφωνα με την ναζιστική ιδεολογία ήταν χαραμοφάηδες και υπάνθρωποι . Mιά άλλη κληρονομιά της ναζιστικής ψυχιατρικής είναι η ευρείας αποδοχής άποψη της καταχρηστικής συστράτευσης για το σπάσιμο της θέλησης των μη-υποχωρητικών ‘’ασθενών’’ καθώς και των επαναστατών .Οι φυσικοί και οι μηχανικοί περιορισμοί όπως τα λουριά τα σκοινιά .οι ζώνες οι χειροπέδες ,το απομονωτήριο –πειθαρχείο ,χρησιμοποιούνται στα ψυχιατρικά ιδρύματα που δεν περιθάλπουν και προστατεύουν αλλά τιμωρούν τους ανθρώπους για αποστασία και επαναστατική συμπεριφορά. Αυτή είναι η απροκάλυπτη χρήση της βίας και των απειλών εις βάρος των ασθενών απ’ το προσωπικό των ψυχιατρείων που μοιάζει τόσο πολύ με την τρομερή βιαιότητα του προσωπικού των ψυχιατρείων στη Γερμανία την εποχή του ολοκαυτώματος.

Ο David Rosenhνm, Αμερικανός ψυχολόγος, από τη δεκαετία του ’70 αμφισβήτησε, μέσω πειράματος, τις ψυχιατρικές γνωματεύσεις των γιατρών, αφού 8 ψευδασθενείς υποδύθηκαν τους ψυχικά πάσχοντες σε γιατρούς νοσοκομείου. Ως αποτέλεσμα ήταν να εισαχθούν και οι 8  ως σχιζοφρενείς και μανιοκαταθλιπτικοί στο ψυχιατρείο! Μεταξύ των οποίων και ο Rosenham ως συμμετέχων στο πείραμα. Οι άλλοι νοσηλευόμενοι, κατάλαβαν την απάτη οι οποίοι αμέσως τους πλησίασαν και ευθαρσώς τους δήλωσαν ότι παραπλανούν! Ένας μάλιστα ρώτησε τον Rosenhan, αν κάνει κρυφά, έλεγχο στο νοσοκομείο.

Ένας αρρωστημένος δικτάτορας θέλει να περάσει όλη αυτή τη σύγχυση, το μίσος και την ψευδαίσθηση του κόσμου του στο έξω περιβάλλον. Η δύναμη τον κάνει παρά φύσιν  άνθρωπο. Με τη ψύχωση που βιώνει ο δικτάτορας, χρησιμοποιεί μεθόδους ψυχιατρικής , δηλαδή το πρόβλημα του να γίνει λύση για να παρεμποδίσει ανθρώπους.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα  είναι ο Ρουμάνος δικτάτορας Νικολάι Τσαουσέσκο που εκτελέστηκε μαζί με τη γυναίκα του πριν από 23 χρόνια.
Στον εισαγγελέα της δίκης που στήθηκε τότε πριν 23 χρόνια λίγο πριν την εκτέλεση των Ρουμάνων δικτατόρων, του έκανε εντύπωση η έλλειψη νοημοσύνης, η αφέλεια και κυρίως το μεγάλο έλλειμμα αντίληψης που είχανε οι δύο δικτάτορες κατηγορούμενοι.Ο Τσαουσέσκο και η γυναίκα του Έλενα, του έδωσαν λέει την εντύπωση παιδιού που του παίρνεις το παιχνίδι από τα χέρια, και δεν είχανε την παραμικρή δυνατότητα άρθρωσης αμυντικού ή απολογητικού λόγου. Επρόκειτο για δύο ανθρώπους σε σύγχυση όπου κυριολεκτικά δεν καταλάβαιναν τι συμβαίνει και το μόνο που ήθελαν ήταν να εξακολουθούν να τυραννούν την Ρουμανία.
Αξίζει να αναφερθεί αυτό το γεγονός από έναν άνθρωπο που ήταν αυτόπτης μάρτυς και παράλληλα μέτοχος στην όλη ιστορική διαδικασία της εποχής.
Αυτό το έλλειμμα νοημοσύνης που τόσο τακτικά παρατηρείται στην πολιτική βασανίζει νοήμονες λαούς από μικρόνους ηγέτες.
Ακόμα και για τον Χίτλερ υπάρχουν υποθέσεις για ψυχολογικά προβλήματα, τα οποία βέβαια δύσκολο είναι να επιβεβαιωθούν από ιατρικά αρχεία αφού διέταξε τον αρχιϋπασπιστή του, Γιούλιους Σάουμπ, να κάψει όλα τα προσωπικά του στοιχεία και έγγραφα που βρίσκονταν στην Καγκελαρία και στο Καταφύγιο, καθώς και όσα βρίσκονταν στο Μόναχο. Η εμμονή του όμως που καταντάει σε ψύχωση είναι γεγονός κι αυτό φαίνεται από τη δημοσίευση της συνέντευξης του στο «Λίμπερτι» από τον δημοσιογράφο  Τζορτζ Σιλβέστερ Βίερεκ, μέσα από έναν παραληρηματικό μονόλογο, που αποκαλύπτει την ψύχωσή του Χίτλερ με τους ξένους και τους μπολσεβίκους. Υπέφερε από παραφροσύνη. Διατηρούσε όμως την δύναμη της αυθυποβολής, η οποία τον έκανε Φύρερ.

Η μνήμη συμμετέχει στον ορισμό της ταυτότητας, μας συνδέει με το παρελθόν μας και δείχνει το μέλλον μας. Έτσι, φαίνεται θολός ο δικτάτορας που όμως ακόμα, υπάρχει παίρνοντας νέα μορφή έτοιμος να πάρει μέσα στους συρμάτινους νευρώνες του τους ανθρώπους. Το πρόσωπο του παρελθόντος  επανέρχεται  με την αδυναμία του να ξεφύγει από την ψύχωση μένοντας  δέσμιος των ίδιων του των επιλογών. Κάθε δεινό που σπέρνει, πλέκει σιγά-σιγά  το συρμάτινο πλέγμα του ψυχωτικού του κόσμου. Τον εσωτερικό του κόσμο, θέλει να τον κάνει περιβάλλον και κατάσταση για τους άλλους ανθρώπους.

Σαμαρά Άννα-Μαρία

  Μετακείμενα

-Η εικόνα κι ο απόηχος αφηγείται την επίκαιρη διαφθορά.

-Ο κενός χρόνος απομακρύνεται, εξαφανίζοντας τις ασθενικές αλήθειες.

-Η εκμετάλλευση μιας κατάστασης μου προκαλεί το συναίσθημα του μίσους.

-Σιχαμένος και θλιμμένος από την τοξικότητα του πνεύματος του και τον υλιστικό θάλαμο των αερίων που δηλητηρίαζε το νου, αποφάσισε να διαφύγει από τις ασφάλειες  των νευρώνων του, σε ένα σύμπαν, που θα αψηφήσει το κενό.

                                                               μεταξύ μας ΜΕΤΑXA,

Γαβριήλ Φτελκόπουλου

Η συμμετοχή της Piexieterra

 Τελικό κείμενο τεκμηρίωσης της  Piexieterra,για την έκθεση ΘΥΜΑΣΑΙ;  στην BETON7.       

Ζούμε σε μια εποχή,όπου οι πνευματικές,ηθικές, κοινωνικές,πολιτικές και δημοκρατικές αξίες έχουν ισοπεδωθεί.Με όπλο το φόβο, οι δυνατοί αυτού του κόσμου μας καθοδηγούν,εκμηδενίζοντας την ανθρώπινη υπόστασή μας.                                                                                                          Σκοπίμως αποτρέπουν το να ακολουθήσει κανείς μια άλλη, διαφορετική διαδρομή.Κάτι τέτοιο όμως είναι εφικτό.Το μόνο που έχουμε να κάνουμε είναι να υπερβούμε το εμπόδιο του φράκτη που μας έχουν επιβάλλει,φορώντας το μαγικά παπούτσια που μας περιμένουν στην άκρη και να οδηγηθούμε σε μια άλλη "πραγματικότητα","αλήθεια"όπου όλα έχουν, όνομα,μυρωδιά,γεύση,αξία και νόημα...και όπου αξίζει να αγωνίζεται ακόμη κανείς,για όλα εκείνα τα οποία έχει ισοπεδώσει η σύγχρονη δικτατορία του χρήματος,έχοντας ορίσει το τίποτα ως ποιητική αναφορά.                                                                                                                                                                                                                                                       Το έργο αυτό μπορεί να θεωρηθεί ως ένα ΚΑΛΕΣΜΑ για την αναζήτηση ενός χαμένου ΠΑΡΑΔΕΙΣΟΥ ,έτσι όπως τον αντιλαμβάνεται προσωπικά ο καθένας.                                                                                                                                                                                                                     Τεχνικές πληροφορείες:ο ορθογώνιος πίνακας  ακρυλικό πάνω σε βαμμένο μαύρο καμβά και ο τετράγωνος πίνακας ακρυλικό πάνω σε καμβά.

                             

Η συμμετοχή της ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ ΓΙΟΒΑΝΟΓΛΟΥ 

 Δε θέλω να δω όνειρα. Φοβάμαι τους εφιάλτες( ΜΕΤΑΚΕΙΜΕΝΟ 2ο.)---Δεν κοιμάμαι. Φοβάμαι τούς εφιάλτες.

  

Στέκεσαι μέσα στο χρόνο ...το μονό σημείο που δεν μπορείς να κρυφτείς είναι το παρελθών . όπου και να πας θα σε ακολουθεί ...και πάντα θα σε βρίσκει.

Εκείνες οι μέρες και τα βραδιά

που δεν θα γυρίσουν 

 ανασταίνονται κάθε λεπτό στα ματιά σου.

Καταραμένοι εφιάλτες που έζησες 

τώρα σαν να μην φτάνει, τούς ξανά ζεις

χωρίς να μπορείς να τρέξεις

καταραμένη θύμηση 

γιατί με επισκέπτεσαι;

κι όμως ποιος θα ήμουν χωρίς εσένα; 

Στις μνήμες που μας έκαναν αυτό που είμαστε.

Είχαν περάσει 2 φεγγάρια από την τελευταία φορά που τον συνάντησε 

.Τον βρήκε μέσα σε ένα λιβάδι από παπαρούνες ,να χορεύει ξέφρενα επάνω στα πέταλα τους.

 Του χάρισε μια λέξη και έπεσε να κοιμηθεί έπειτα στις ρίζες των λουλουδιών .

Μια λέξη πόση αξία έχει, μια μονό ,

 πολύ μεγαλύτερη από τις πολλές έτσι πίστευε

 και ας μην είχε ακούσει ποτέ πρόταση ολόκληρη...

Θα τον συντροφεύει για πάντα αυτή και μονό λέξη.

Η συμμετοχή της Αντωνακάκη Σοφίας, εικαστικού φωτογράφου στο "Θυμάσαι " Project

Η συμμετοχή του Νίκου Ευαγγελόπουλου,εικαστικού στο "Θυμάσαι " Project

RED THYME - Η τεκμηρίωση για το διερευνητικό project ΘΥΜΑΣΑΙ;       RED THYM-ΑΣΕ " ΗΤΤΕΣ εις την ν" η τεκμηρίωση της ομάδας Red thyme για την έκθεση "θυμάσαι" στην beton 7

CHRONUS η τεκμηρίωση του έργου του Νίκου Παναγιωτόπουλου για την διερευνητική έκθεση "Θυμάσαι" στην Beton 7

Θα ακολουθήσουν οι τεκμηριώσεις των άλλων έργων των υπολοίπων καλλιτεχνών…