Μαρκαδόροι σε χαρτί ακουαρέλας. (15 Χ 20 εκατοστά)
Η
διπλωματική αποτελείται από έργα παραστατικής ζωγραφικής..
Η έρευνα για το συγκεκριμένο θέμα ξεκίνησε το 2014,
αρχικά σε προσχέδια μικρών
διαστάσεων (Α4) με διαφόρων χρωμάτων στυλό. Στη συνέχεια σε μέγεθος Α3, με υλικά όπως ακουαρέλες, μαρκαδόρους και
ξυλομπογιές. Από το 2015 άρχισα την δημιουργία τους σε μεγαλύτερα μεγέθη (συνήθως
άνω του 1,5 μέτρου ύψους και 60 εκ. πλάτους) με βασικό υλικό τα λάδια σε καμβά.
Το κάθε έργο το αντιμετωπίζω σαν 2 διαφορετικά, που πραγματοποιούν μία τελική
σύνθεση (1+1=1). Το ένα δεν υπάρχει χωρίς το άλλο, το ένα γεννήθηκε και
εξελίχθηκε λόγω του άλλου. Αλληλεξαρτώνται, σαν μια εν τέλει τριλογία, που το
αποτέλεσμά της είναι η ένωση και η συνύπαρξη δύο διαφορετικών κόσμων.
Μαρκαδόροι, ακουαρέλεςς, σε χαρτί ακουαρέλας. Μέγεθος Α3
Η κατοχή της ερμηνείας
της λέξης «διττότητα» επιδιώκεται πρώτα από τον ίδιο προσωπικά, με το
ερευνητικό σκέλος της και αποσκοπεί, στην μεγαλύτερη εμπειρία πάνω στην έννοια
του διττού ως αρχή κινούσα ή εμποδίζουσα
της ελεύθερης πράξης ή σκέψης. 1
Σκοπός μία όσο το δυνατόν βαθύτερη βουτιά
στον κόσμο της διττότητας αποτελούμενη από την αρχή του σύμπαντος έως το σήμερα
και τον διαχωρισμό σε όσο το δυνατόν πιο χαρακτηριστικές χρονικές περιόδους και
πεδία.
Από την δημιουργία της θρησκείας και τους αρχαίους χρόνους, στο σύμπαν
και στη σημερινή παρουσία της διττότητας, ώστε να καταλήξει στην τέχνη και να
συγκεκριμενοποιηθεί στο έργο μου που αφορά την ανθρώπινη φύση.
Μαρκαδόροι, ακουαρέλες σε χαρτί ακουαρέλας. (15 Χ 20 εκατοστά)
Από την μία πλευρά, η μορφή κάθε
έργου αποδίδεται κυρίως όπως στην αγιογραφία με την επιλογή της μετωπικής όψης
του προσώπου. Μοιάζει εξωπραγματική, σαν
να ξεπήδησε από κάποια αλλόκοτη εικονογράφηση, λόγω των μη ρεαλιστικών
αποδόσεων. Χαρακτηριστικό αυτών των σουρεαλιστικών πορτρέτων είναι το βλέμμα
τους που πέφτει στο βλέμμα του προσλήπτη.
Το φόντο στα περισσότερα έργα είναι ένας συμβολικός χώρος, αναλόγως με την
«ιστορία» που εξελίσσεται. Όταν τα έργα
περιστραφούν κατά ενενήντα μοίρες, το θέμα τους συμπληρώνεται με μία δεύτερη
αφήγηση, καθώς παριστάνεται μία γυμνόστηθη γυναικεία μορφή. Το πρόσωπό της
είναι είτε σκυμμένο-θλιμμένο, είτε τινάζεται προς τα πίσω, ως τρόπος δήλωσης
αγανάκτησης ή έκστασης. Άλλοτε πάλι το κεφάλι της είναι καλυμμένο από ένα
ύφασμα που φτάνει μέχρι τους ώμους. Το
βλέμμα της γυναικείας μορφής ποτέ δεν συναντάται με αυτό του προσλήπτη. Από πάνω της υπάρχει σχεδόν πάντα, ένα όγκος καλυπτόμενος από
ύφασμα. Με το βάρος και το μέγεθος του όγκου, καθώς και με την άβολη στάση των
χεριών της πίσω από τον κορμό της, γίνεται η αντίστοιχη αναφορά στην γυναίκα
που παριστάνεται. Οι δύο συνθέσεις του κάθε έργου δημιουργούν μία κεντρική
θεματική, όπου είναι ένας συνδυασμός δύο κόσμων που σχολιάζουν πολιτισμούς,
θρησκείες , κοινωνίες αλλά ακόμη και την σχέση μεταξύ των δύο φύλων, το έμφυλο
της ανθρώπινης υπόστασης αλλά και τον διπλό εαυτό μας. Ο μυστικισμός τους
συμπληρώνεται στα τελευταία έργα, με την καταγραφή σκέψεων και συνειρμών μέσω
μιας δικής μου παιδικής έμπνευσης, γραφή.
Τα έργα χαρακτηρίζονται
τεχνικά, από τα καθαρά και έντονα περιγράμματα, την κυριαρχία της καμπύλης σε
σχέση με την γραμμή, το έντονο χρώμα σε μεγάλες φόρμες, την πολυχρωμία, καθώς
και την απόδοση κιτρινόχρωμης σάρκας ως
αίσθηση φωτός. Κατατάσσοντάς τα χρονολογικά σύμφωνα με το πότε δημιουργήθηκε το
κάθε ένα, αναγνωρίζονται τα διάφορα στάδια της σπουδής πάνω στα λάδια σε
καμβά, καθώς και η εξέλιξη των συνθέσεων σε μορφές και απόδοση.
Ακουαρέλες, μαρκαδόροι σε χαρτί ακουαρέλας. Μέγεθος Α4
Ήδη έχω προαναφέρει την
αγιογραφία για την απόδοση των «πορτρέτων» σε μετωπική όψη, ως μία κύρια επιρροή.
Ο Υπερρεαλισμός (ή Σουρεαλισμός = surrealism= πάνω από την πραγματικότητα) είναι
εμφανής επίσης. Ο Υπερρεαλισμός που εξελίχθηκε σε ένα ευρύτερο καλλιτεχνικό (αλλά και
πολιτικό) κίνημα, είναι και μία από τις
χαρακτηριστικότερες επιδράσεις σε
μεταγενέστερες γενιές καλλιτεχνών. Επιδίωξε ριζοσπαστικές αλλαγές στον χώρο της
τέχνης αλλά και της σκέψης, αναθεωρώντας τις αξίες του δυτικού πολιτισμού και
επιδιώκοντας την διερεύνηση του ασυνείδητου και την απελευθέρωση της φαντασίας
στηριζόμενος κυρίως στις ψυχαναλυτικές θεωρίες του Φρόυντ. Κάποιοι γνωστοί
Σουρεαλιστές ζωγράφοι που βρίσκω επιρροές στο έργο είναι ο Σαλβαντόρ Νταλί
και ο Ρενέ Μαγκρίτ και πιο συγκεκριμένα στα έργα τους: “Le viol” (Rene Magritt) & “Swans reflecting elephants” (Salvador Dali).
 |
| Προσθήκη λεζάντα |
 |
| Προσθήκη λεζάντας |
Ο διπλός εαυτός σαν νοητική σύλληψη, απασχολεί διαχρονικά τον
άνθρωπο σαν έννοια. Ο άνθρωπος που διαλέγουμε να είμαστε δημιουργεί ταυτόχρονα
και έναν άνθρωπο που δεν θέλουμε να είμαστε. Τον σκοτεινό μας εαυτό που μας
ακολουθεί σε όλη μας τη ζωή. Στην αρχαία Ελλάδα η σκιά ήταν η ψυχή και οι σκιές
πήγαιναν στον Άδη. Ο θεός Ερμής αποκοιμίζει ή ξυπνάει τους ανθρώπους, αλλά είναι και
ο ψυχοπομπός που περνάει τους ανθρώπους σαν σκιές από το «λιβάδι του Ασφοδέλου».
Ο διπλός σκοτεινός εαυτός έχει απασχολήσει τις τέχνες πολλές φορές:
Dr Jekyll & Mr. Hyde – Robert Louis Stevenson, The picture of Dorian Grey- Oscar Wilde, Don Giovanni- Mozart κλπ. Στον παρακάτω σύνδεσμο, απόσπασμα από την ταινία Hedwig and the angry inch παρακολουθούμε το τραγούδι “The origin of Love” που αναφέρεται στο συμπόσιο του Πλάτωνα
και στην θεωρία του για την δημιουργία των φύλων. https://www.youtube.com/watch?v=_zU3U7E1Odc, ενώ η ίδια η
ταινία είναι μεταφορά γνωστού μιούζικαλ που αφηγείται την ιστορία μίας
τρανσέξουαλ και το ταξίδι της προς την αυτογνωσία. Ο Έλληνας φωτογράφος Γιώργος Γκιζάρης το 2016
πραγματοποίησε έκθεση με φωτογραφίες του,
με θέμα τη γυναίκα όπως αυτή δρα και
κινείται σε σχέση με τον χώρο και τον τόπο κατά την αντίληψη ενός άντρα. Στην
κατηγορία των πορτρέτων δεν παρέλειψε να αναφερθεί στον διπλό εαυτό της. Στη γνωστή σειρά Γιαπωνέζικων βιντεοπαιχνιδιών και κινουμένων σχεδίων
«Πόκεμον», εκτός από τον περιβόητο Πικατσού, υπάρχουν και τα πόκεμον Ντίτο. Τα
Ντίτο που εμφανισιακά είναι σαν αστερόμορφη μωβ γλίτσα, μπορούν να πάρουν την
μορφή άλλων πόκεμον και να ξεγελάσουν τους ήρωες της σειράς. Ο ζωγράφος Csontary Kosztka Tivadar σε πολλά έργα του «έκρυβε» μία δεύτερη ανθρωπόμορφη
φιγούρα με γνωστότερο έργο του το «Old Fisherman”.
Ο φυσικός και συγγραφέας βιβλίων Jean Pierre Garnier Malet αναφέρεται στην διττότητα του χρόνου και στα μηνύματα που λαμβάνουμε από τον ανώτερο εαυτό μας μέσω διαισθήσεων, ενστίκτων και προαισθημάτων. Ο άλλος μας εαυτός όμως μπορεί να
είναι και ο ιδανικός εαυτός. Ο ψυχαναλυτής Ζακ Λακάν (Jacques Lacan) αναφέρεται
στον Ιδεατό εαυτό που δημιουργούμε μέσω του καθρέφτη από μωρά και «ωριμάζει»
σαν εικόνα που μας ακολουθεί όσο μεγαλώνουμε (το στάδιο του καθρέφτη).
Λάδια σε καμβά.
Με το «στάδιο του καθρέφτη» ο Λακάν πραγματοποιεί
μία αναφορά πάνω στο έργο του Φρόυντ. Αυτό που προτείνει είναι ότι, ο άνθρωπος
από βρεφική κατάσταση ακόμη, δημιουργεί μια νοητική αναπαράσταση του Εγώ του, από την εξωτερική εικόνα του, που οφείλεται είτε από τον αντικατοπτρισμό του
στον καθρέφτη, είτε μέσω του βασικού γονέα (πχ μητέρα). Το βρέφος ταυτίζεται με
αυτή την εικόνα του ιδεατού Εγώ, που δεν είναι ευπαθής και καθ’ όλη την
διάρκεια της ζωής του, θα προσπαθεί να την φτάσει. Αυτό το συγκεκριμένο στάδιο,
καθορίζει το εξαρτώμενο Εγώ από εξωτερικούς παράγοντες, από τον Άλλον, που
καθώς μεγαλώνει θα κοινωνικοποιείται και θα δώσει στην προσωπικότητα τα
ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της, όπως θα δώσει και στις νευρώσεις και στις όποιες
άλλες ψυχικές διαταραχές.
Ακολουθώντας το φροϋδικό μοντέλο για
την ψυχή, που η αντίληψη του Εγώ διαμορφώνεται εν μέρει από τις φοβίες και τις
επιθυμίες που προκύπτουν από το id (αυτό) καθώς και από τις προσταγές του υπερεγώ, ο Λακάν με το στάδιο του
καθρέφτη, επικεντρώνεται στην δραματική διαίρεση του εγώ. Δεδομένο για τη
λακανική θεωρία είναι ότι, το ανθρώπινο μυαλό δεν είναι ένα ενιαίο σύνολο που
διέπεται από την λογική, αλλά ότι οποιαδήποτε αυτογνωσία είναι μια ψευδαίσθηση.
Το στάδιο του καθρέφτη δεν είναι μία παροδική φάση του ατόμου αλλά και ένα
μοντέλο σχέσης μεταξύ του Εγώ και της εικόνας που έχει για τον εαυτό του. Ο
Λακάν στηρίζει αυτή την άποψή του για τον ανθρώπινο ψυχισμό, στο γεγονός της
αναγνώρισης της εικόνας του ίδιου του αντανακλώμενου εαυτού σε αντίθεση με τα
ζώα. Ένα ανθρώπινο βρέφος έξι μηνών, ενθουσιάζεται καθώς παρατηρεί τον εαυτό
του και η εικόνα του καθιερώνεται στην ψυχή του σε σχέση με τις εικόνες του
περιβάλλοντός του. Στην ηλικία των 18 μηνών περίπου, που ένα παιδί αρχίζει να
χειρίζεται τη γλώσσα και να δημιουργεί κοινωνικούς δεσμούς, έρχεται και η
αποκοπή του σταδίου.
Ακρυλικά σε καμβά.
1. Αριστοτέλης για το τι εστί Ανάγκη. (Μετά τα φυσικά).
Ακολουθεί μικρό μέρος των πηγών της δίχρονης ερευνητικής μου για την διττότητα.
Βιβλιογραφικές αναφορές
Gombrich, E.H., 1999,
Τέχνη και ψευδαίσθηση, (Παππάς, Α. Μετάφ.)Αθήνα: Νεφέλη.
Gombrich, E.H., 2014,
To Χρονικό
της Τέχνης, Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνική; Τραπέζης
Semir, Zeki, 2013, ΕΣΩΤΕΡΙΚΗ
ΟΡΑΣΗ, (Ντινόπουλος, Θ. Μετάφ.), Ηράκλειο: Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης
Ντετί, Μισέλ, 2000, Εισαγωγή στην ψυχανάλυση
του Λακάν, (Ποταμιάνου, Ν. Μετάφ.), Αθήνα: Καστανιώτη
Ρήσμαν, Ντ., 2001, Το μοναχικό πλήθος, (Τομανάς, Β.
Μετάφ.), Αθήνα: Νησίδες
Ansermet, Fr., Magistretti, P., 2015, Τα Ίχνη Της Εμπειρίας, Ηράκλειο: Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης
Σενέτ, Ρ., 1999, Η Τυραννία Της Οικειότητας, (Μερτίκας,
Ν., Γ. Μετάφ.), Αθήνα: Νεφέλη
Haraway, D., 2014, Ανθρωποειδή,
Κυβόργια και Γυναίκες: Η Επανεπινόηση της Φύσης, (Μαρκέτου, Π. Μετάφ.), Αλεξάνδρεια
Steiner, G., 2011, Τα
μαθήματα των δασκάλων, (Βελέντζας, Σ. Μετάφ.), Αθήνα: Scripta
Φιλμογραφία
Κισλόφσκι, Κ.. (1991). Η
διπλή ζωή της Βερόνικα [Κινηματογραφική Ταινία]. Γαλλία-Πολωνία.
Mitchell, J. Cameron. (2001). Hedwig and the angry inch [Κινηματογραφική Ταινία]. Αμερική
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου