Στέφανος Δασκαλάκης: Τα πρόσωπά του συνομιλούν στο Μουσείο Μπενάκη

 

 

Τριάντα ένα  πορτρέτα σε λάδι του Στέφανου Δασκαλάκη, τα περισσότερα μεγάλων διαστάσεων, από τις αρχές της δεκαετίας του 2000 μέχρι σήμερα, παρουσιάζονται για πρώτη φορά συγκεντρωμένα στο Μουσείο Μπενάκη. Οι κατά πλειοψηφία ολόσωμες μορφές των έργων αυτών αποτελούν τη συνέχεια μιας ζωγραφικής πορείας που ξεκίνησε από τα εσωτερικά δωματίων της δεκαετίας του ’80 και τις μεγάλες νεκρές φύσεις του ’90, με κοινό άξονα πάντα τη ζωγραφική με μοντέλο, έμψυχο ή άψυχο, στον κλειστό χώρο του εργαστηρίου. Τα πορτρέτα της έκθεσης αυτής φανερώνουν όχι την εμμονή  με την πιστότητα της αναπαράστασης αλλά το πώς ο Δασκαλάκης συναντά μέσα από την απτή πραγματικότητα που έχει μπροστά του, μια άλλη, εσωτερική πραγματικότητα –τη δική του και του μοντέλου του

.

 Μέσα από την αγάπη για την ίδια την ύλη της ζωγραφικής, η οποία έχει έντονη παρουσία σε πολλά από τα πορτρέτα αυτά με την παχιά πάστα λαδιού, οι ζωγραφισμένες μορφές γίνονται υπαρκτές σωματικές παρουσίες που αιωρούνται μεταξύ φυσικού και ζωγραφικού –ανάμεσά μας– θέτοντας έντονα ερωτήματα γύρω από τα ζητήματα της ομοιότητας, του ορατού, και του πνευματικού στην τέχνη. Η έκθεση του Στέφανου Δασκαλάκη στον  

χώρο των περιοδικών εκθέσεων του Μουσείου Μπενάκη στην οδό Κουμπάρη εκμεταλλεύτηκε τις αναλογίες της παραλληλόγραμμης αίθουσας. Μέσα από ένα σφιχτό στήσιμο των 31 ολόσωμων μορφών που διαδέχονται η μία την άλλη, να δημιουργείται στον θεατή η αίσθηση μιας φρίζας, μιας σύγχρονης ζωφόρου. Πάνω της, οι ήρωες του Δασκαλάκη συνομιλούν μεταξύ τους την ίδια στιγμή που υπάρχουν αυτόνομα σε μια τοιχογραφία μαρτύρων της καθημερινότητας. Στο πλαίσιο της έκθεσης θα κυκλοφορήσει από τις εκδόσεις του Μουσείου Μπενάκη πλήρως εικονογραφημένος κατάλογος, σχεδιασμένος από τον Αλέξη Βερούκα, που θα περιλαμβάνει και μια σύντομη αναδρομή στο έργο του Στέφανου Δασκαλάκη με επιλογή από παλαιότερα έργα του. Κείμενα: Μαρίνα Λαμπράκη-Πλάκα, Ελισάβετ Πλέσσα, Λάκης Παπαστάθης, Παναγιώτης Τέτσης, Γιάννης Τσαρούχης, Αλέκος Φασιανός.

Αποσπάσματα από κείμενα  που συνοδεύουν τον κατάλογο
 
Μαρίνα Λαμπράκη – Πλάκα
Καθιστές ή ξαπλωμένες, ντυμένες ή γυμνές, οι γυναίκες που ποζάρουν για τον Στέφανο Δα¬σκαλάκη υφίστανται το αβυσσαλέο βλέμμα του, που τις μεταβάλλει σε αθύρματα της μοίρας των θνητών. Δεν ξέρω αν η εγκατάλειψη, η αθυμία, η μελαγχολία είναι συναισθήματα που ανήκουν σ’ αυτές ή στον ζωγράφο. Τείνω να πιστέψω ότι συμβαίνει το δεύτερο. Γι’ αυτό τα έργα του τα εντάσσουν αβίαστα τον καλλιτέχνη στην οικογένεια των εξπρεσιονιστών. Ο εξπρεσιονιστής προβάλλει το εκρηκτικό του βίωμα στον έξω κόσμο και στο θεωρούμενο αντικείμενο με τόση ένταση, ώστε τελικά να το παραμορφώνει και να το κάνει ομοιοπαθητικό κάτοπτρο του δικού του ψυχισμού.
Ελισάβετ Πλέσσα
Η ζωγραφική του Δασκαλάκη δεν είναι ευχάριστη, ούτε καθησυχαστική. Το περιεχόμενο, η φόρμα και η ύλη της δένουν προς μια ζωγραφική που φορτίζει τον θεατή, αλλά όχι προς μια συναισθηματική κατεύθυνση. Στα έργα του, λόγω του έντονου ρεαλισμού, πολλές φορές νιώθει κανείς την επιθυμία να μπορούσε να δει την πραγματική εικόνα αλλά γρήγορα αντιλαμβάνεται ότι, εντέλει και παρ’ όλα αυτά, δεν έχει καμία σημασία. Η ζωγραφική του Δασκαλάκη «γδέρνει» το μάτι και το χέρι και την ψυχή εκείνου που την αντικρίζει και τον αναγκάζει, αν θέλει να δει, να αντιληφθεί πως η ρεαλιστική απεικόνιση του κόσμου που μας περιβάλλει μπορεί να είναι ταυτόχρονα ό,τι πιο μη ρεαλιστικό – από το αντιθετικό στην τέχνη γεννιέται η ποιητική ένταση χωρίς την οποία ένα έργο δεν μπορεί να υπάρξει.
Λάκης Παπαστάθης
Το μοντέλο στη ζωγραφική του Στέφανου Δασκαλάκη δεν είναι το εξωτερικό πρόσχημα για να δημιουργήσει ο ζωγράφος τη δική του εσωτερική αποκάλυψη. Η ζωγραφική του Δασκαλάκη δεν γίνεται ερήμην, χωρίς τη συμμετοχή, του ανθρώπου που βρίσκεται απέναντι από το τελάρο του. Μοντέλο και ζωγράφος σε μια δημιουργική αντενέργεια για πολλές μέρες αλληλοαποκαλύπτονται μέσα από μια διαδικασία αναμονής, χαλάρωσης, σιωπής και κυρίως άσκησης του βλέμματος και πάλης των υλικών. [...]
 
Παναγιώτης Τέτσης
Ο Δασκαλάκης είναι ζωγράφος της οράσεως και των παραστάσεων που δεν έχει ανάγκη να καταφύγει σε λόγια αφηρημένων ιδεών για να ’ναι σπουδαιοφανής. Στις συνθετικές οργανώσεις μάς καθηλώνει να χαρούμε με απόλαυση το σύνολο όσο και τα μέρη• ένα μήλο και ένα ρόδι λάμπουν στο φως και στο χρώμα και σε λίγο μας μεταφέρει στο σκιερό μέρος, που κι αυτό έχει ίδια αξία όσο και το λαμπερό• θαυμάζω το πώς απλώνεται η πλαστικότητα του σχεδίου, το θάμπος της λευκής σάρκας γύρω από τα λαγόνια της γυμνής γυναικείας φιγούρας σαν το δροσερό μήλο.
Γιάννης Τσαρούχης
Νομίζω ότι είσαι σε ένα δρόμο καλό, γιατί προσπαθείς να δεις και εργάζεσαι για να αποδώσεις ό,τι βλέπεις σεβόμενος τους κανόνες της Ζωγραφικής τέχνης, που υπάρχουν από πολλούς αιώνες και ελπίζω να εξακολουθήσουν να υπάρχουν για το καλό του ανθρώπου. Οι κανόνες δεν είναι οι μορφές και τα μοτίβα, που είναι φυσικό και επιθυμητό να αλλάζουν, αλλά κάτι πολύ βαθύτερο και δυσκολοεξήγητο.
Αλέκος Φασιανός
Εξάλλου η ζωγραφική είναι αυτό που βλέπουμε, όχι αυτό που δεν βλέπουμε. Και ο Δασκαλάκης το είδε και μας το προσφέρει. Ζωγραφίζει την πραγματικότητα από την πραγματικότητα. Αυτό έχει μεγάλη σημασία, βλέπει τα πρόσωπα σαν τις νεκρές φύσεις του στα δωμάτια. Μόνο που τα πρόσωπα έχουν ψυχή και την ζωγραφίζει αυτήν. Βλέπει μια ομορφιά εκεί που οι άλλοι την αφήνουν απαρατήρητη. Και την αποτυπώνει ζωγραφικά. Γιατί το όμορφο δεν φαίνεται αλλά το αισθανόμαστε. Δηλαδή την αποκαλύπτει.

πηγή : art22.gr