ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΔΥΤΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ
ΣΧΟΛΗ ΚΑΛΩΝ ΤΕΧΝΩΝ
ΤΜΗΜΑ ΕΙΚΑΣΤΙΚΩΝ ΚΑΙ ΕΦΑΡΜΟΣΜΕΝΩΝ ΤΕΧΝΩΝ
1ο Εργαστήριο Ζωγραφικής
Γιάννης Ζιώγας
Επίκουρος Καθηγητής
ΕΙΚΑΣΤΙΚΗ ΠΟΡΕΙΑ ΠΡΟΣ ΤΙΣ ΠΡΕΣΠΕΣ 2014
ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΕΣ ΕΠΙΒΙΩΣΗΣ (ΠΡΕΣΠΕΣ/ΠΤΟΛΕΜΑΪΔΑ)
Οι Διαδικασίες Επιβίωσης θα ολοκληρωθούν τον Ιούνιο/Ιούλιο 2014. Οι Διαδικασίες Επιβίωσης διερευνούν την έννοια της επιβίωσης ως μια καθημερινή αλλά και διαρκή αναγκαιότητα. Η επιβίωση αφορά το σώμα αφορά όμως και όλα εκείνα που ο άνθρωπος φέρει πέραν αυτού: τις ιδέες του, τον ψυχισμό του, όλα όσα κομίζει ως οντότητα ως ψύχη θα λέγαμε με τον παλιό τρόπο. Η θεματική της Εικαστικής Πορείας προς τις Πρέσπες 2014 είναι Διαδικασίες Επιβίωσης. Οι Διαδικασίες Επιβίωσης ξεκίνησαν τον Νοέμβριο 2012. Κατά την διάρκεια της χρονιάς που πέρασε πραγματοποιήθηκαν διαδικασίες προετοίμαζουν όσους συμμετέχουν για μια έως 10ήμερη παραμονή στην ύπαιθρο. Κάθε ένας από τους μήνες θα χρησιμοποιείται είτε για εκπαίδευση σε τεχνογνωσία, είτε για συλλογή καρπών, είτε για ενημέρωση στις δυνατότητες της τεχνολογίας, είτε για κατασκευή των υποδομών εκείνων που είναι απαραίτητες για μια αυτόνομη παραμονή στο ύπαιθρο. Οι Διαδικασίες Επιβίωσης εμπεριέχουν τόσο παραδοσιακές μεθόδους (όπως κατασκευές πληθιών, τσόχας, φυτικές βαφές, συντήρηση τροφών) όσο και σύγχρονες προσεγγίσεις επιβίωσης (όπως πρώτες βοήθειες ή επικοινωνίες μέσω δορυφορικών συστημάτων επικοινωνίας).
ΣΚΕΠΤΙΚΟ
Σκοπός της διαδικασίας είναι να εξοικοιωθούν οι συμμετέχοντες με μια σειρά από τεχνικές που θα τους επιτρέπουν να παραμένουν για μεγάλο χρονικό διάστημα στην ύπαιθρο δημιουργώντας εικαστικά έργα που θα προέρχονται από αυτή την εμπειρία ή να μετασχηματίσουν τις Διαδικασίες Επιβίωσης σε καθαυτό εικαστική δράση. Κατά την διάρκεια της ανάπτυξης της Εικαστικής Πορείας προς τις Πρέσπες έχουν διερευνηθεί έννοιες και διαδικασίες που σχετίζονται με το τοπίο, το πεδίο και το σώμα. Οι Διαδικασίες Επιβίωσης θα ενσωματώσουν και τις τρεις αυτές προσεγγίσεις δημιουργώντας μια συνολική σύνοψη/ανακεφαλαίωση των μέχρι τώρα ερευνητικών ενδιαφερόντων ενώ ταυτόχρονα θα σχολιάσει το κυρίαρχο σύγχρονο πολιτικό και κοινωνικό αίτημα της εποχής που είναι το αίτημα της επιβίωσης.
Είναι πολύ σημαντικοί σε αυτό το πλαίσιο ο τρόποι που είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθούν οι πρωτογενείς δυνατότητες της φύσης όπως για παράδειγμα πως είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθούν οι δυνατότητες που προσφέρει ένα ζώο ή ένα φυτό χωρίς υπερκατανάλωση ή σκουπίδια. Ένας άλλος πολύ σημαντικός παράγοντας είναι τα σκεύη που μπορούν να χρησιμοποιηθούν, τα ρούχα που θα φορεθούν και ο γενικότερος εξοπλισμός.
Η προγραμματισμός των Διαδικασιών Επιβίωσης μέσα από ένα blog θα έχει ένα ανοικτό χαρακτήρα και οιαδήποτε πρόσθετη διαδικασία προκύψει και θεωρείται ότι θα βοηθήσει στην εξέλιξή της θα ενσωματωθεί. Θα συνεχίσει επίσης να υπάρχει η ανταλλαγή πληροφοριών με τους συνεργαζόμενους φορείς από το εξωτερικό.
Οι Διαδικασίες Επιβίωσης θα είναι αποτέλεσμα της συνεργασίας με άτομα και φορείς της περιοχής της Φλώρινας που ο καθένας θα συμβάλει με την τεχνογνωσία του στην εκπαίδευση και ολοκλήρωση της προσπάθειας.
Υπάρχει μια παλιά ιστορία όπου κάποιος λέει ότι ένας άνθρωπος είναι πλήρης όταν κατασκευάσει ένα ζευγάρι παπούτσια, μια βάρκα και ένα σπίτι.
Κατ’ αναλογία οι Διαδικασίες Επιβίωσης θα αναπτυχούν με βάση το τετράπτυχο: Σώμα, Φυσικο Περιβάλλον, Επικοινωνία, Τεχνολόγια. Θα προετοιμάσουν τους συμμετέχοντες σε διάφορους τομείς όπως τους παρακάτω που παρατίθενται μη αξιολογικά:
1. Τροφή
2. Διαμονή
3. Σκεύη
4. Ρουχισμός
5. Πρώτες Βοήθειες
6. Τεχνολογία
7. Σκουπίδια
8. Καταγραφή
Όλα τα παραπάνω εκκινούν από τη ανάγκη κατανόησης των δυνατοτήτων του σώματος και θα βοηθήσουν ουσιαστικά στην περαιτέρω σωματομετρική προσέγγιση της Πορείας. Επίσης η συμμετοχή θα επιτρέψει στην εκπαίδευση πάνω στην τεχνογνωσία για την κατασκευή διάφορων αντικειμένων και κατασκευών όπως και της κατανόησης των καιρικών φαινομένων. Η διαδικασία θα εξαρτηθεί από το βαθμό χρήσης πρωτογενών υλικών στην κατασκευή του τελικού αποτελέσματος. Για παράδειγμα αν χρησιμοποιηθεί για την κατασκευή ενός ρούχου αγορασμένο μαλί ή αν και αυτό κατασκευαστεί ή αν αγοραστούν πιπεριές για να κατασκευαστεί τουρσί ή αν καλλιεργηθούν και οι πιπεριές. Η τεχνογνωσία δεν θα εξαντλείται σε θέματα που αφορούν γνωστικές περιοχές της φύσης αλλά και προσεγγίσεις της τεχνολογίας θα διερευνηθούν στο πλαίσιο των Διαδικασιών Επιβίωσης . Η τεχνολογία ως τρόπος επικοινωνίας αλλά και μετάδοσης πληροφοριών ως προς την κατασκευή ενός εικαστικού έργου αλλά και κατασκευής εικαστικού έργου θα αποκτήσει ένα ιδιαίτερο τομέα έρευνας.
Η διασύνδεση ή όχι της διαδικασίας ή του παράγωγου με το καλλιτεχνικό έργο είναι ένα αιτούμενο που μένει να διερευνηθεί. Η διαδικασία είναι δυνατόν να επηρεάσει τους συμμετέχοντες καλλιτέχνες και να δημιουργήσουν εικαστικά παράγωγα με την παραδοσιακή προσέγγιση της διαδικασίας της έμπνευσης και αντίστοιχο σχηματισμό καλλιτεχνικών αντι-κειμένων ή εικόνων. Είναι επίσης δυνατόν να σχηματίσει στοχαστικές προσεγγίσεις χωρίς άμεσο εικαστικό αποτέλεσμα, που να επιτρέψουν ωστόσο στη δημιουργία μιας διαδικασίας αποτύπωσης της προσπάθειας που από μόνη της θα σχηματίσει ένα συνολικο εικαστικό σχεσιακό αποτέλεσμα.
ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΗΣ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑΣ ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013- ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2014
Η διαδικασία θα έχει μια δυναμική ανάπτυξη και ο προγραμματισμός θα αναπτύσσεται ανάλογα με τις ανάγκες και τις προοπτικές των Διαδικασιών Επιβίωσης. Την περίοδο 2012-13 έχουν διεξαχθεί τα παρακάτω σεμινάρια όπως τον Μάρτιο 2013 στους Ψαράδες ή τον Απρίλιο 2013 στην Πτολεμαΐδα.
Η τετραήμερη παραμονή στους Ψαράδες τον Μάρτιο 2013 δημιούργησε τις προϋποθέσεις για να αρχίσουμε να κατανοούμε τα υλικά και τις διαδικασίες επεξεργασίας τους. Το υλικό δεν αντιμετωπίζεται για τις χρηστικές του ιδιότητες αλλά για την δυνατότητα των εκφραστικών του μέσων. Μετασχηματίζοντας ένα υλικό, όπως για παράδειγμα το γάλα, σε τυρί ή σε γιαούρτι εργαζόμαστε πάνω στο αίτημα του να δημιουργήσουμε μια άλλη ζωή για το υλικό αυτό. Εργαστήκαμε επομένως για τρεις μέρες και είδαμε πως το νήμα μετατρέπεται σε ύφασμα, πως το κερί σε αλοιφή και τόσα άλλα. Οι Διαδικασίες Επιβίωσης είναι πρώτα από όλα μια διαδικασία κατανόησης της ύλης και αυτών τα οποία είναι οι δυνατότητές της. Η ύλη έχει την δυναμική ιδιότητα να μετασχηματίζεται σε μορφές άλλες από την πρωτογενή της είτε μέσα από φυσικά φαινόμενα είτε από την επέμβαση του ανθρώπου. Τα διαδοχικά σεμινάρια του Μαρτίου στους Ψαράδες επέτρεψαν να κατανοήσουμε τα διαφορετικά υλικά και τις δυνατότητές τους.
Ειδικά για την ύφανση γεννήθηκε η προοπτική να δημιουργηθεί ένα ομαδικό έργο / διαδικασία. Θα χρησιμοποιηθεί ο αργαλειός της σχολής που βρίσκεται αποσυναρμολογημένος στο εργαστήριο της Γλυπτικής στο Μεσονήσι. Είναι ένα βιομηχανικός αργαλειός σε καλή κατάσταση και επιτρέπει να κατασκευαστούν χαλιά έως 2 μέτρα φάρδος. Θα κατασκευαστεί ένα τέτοιο χαλί όπου όσοι/ες συμμετέχουν στην Πορεία θα ενσωματώνουν σε αυτό αντικείμενα/μνήμες της διαδικασίας της Πορείας. Το χαλί αυτό θα μπορούσε να ονομαστεί το Υφαντό της Μνήμης. Η διαδικασία θα συνεχιστεί και στο Κρατικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης στην Θεσσαλονίκη και θα ολοκληρωθεί κατά την διάρκεια της έκθεσης Εικαστική Πορεία προς τις Πρέσπες τον Σεπτέμβριο – Νοέμβριο 2014.
Τον Απρίλιο 2013 η Εικαστική Πορεία δραστηριοποιήθηκε στην Πτολεμαΐδα. Η εξοικείωση με την περιοχή επιτρέπει τη γνωριμία με τον δεύτερο πόλο εμπειριών της Δυτικής Μακεδονίας τις διαδικασίες εξόρυξης, το καινούργιο περιβάλλον που δημιουργούν, τις επιπτώσεις στην οικολογία. Ο τομέας αυτός δεν έχει διερευνηθεί ακόμη από την Εικαστική Πορεία, ωστόσο τέθηκαν τα πρώτα ερεθίσματα και οι αφορμές και η Εικαστική Πορεία θα ενεργοποιείται πλέον στο δίπολο Πρέσπες/Πτολεμαΐδα. Με αυτόν τον τρόπο θα διερευνούνται τα δύο «τοπία» της περιοχής: το τοπίο του φυσικού μετασχηματισμού και του τοπίου του ανθρώπινου μετασχηματισμού.
Τον Οκτώβριο 2013 εγκρίθηκε η αίτησή μας για αναδρομική παρουσίαση της Εικαστικής Πορείας 2007-14 από το Κρατικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης στην Μονή Λαζαριστών τον Σεπτέμβριο/Νοέμβριο 2014.
Τον Νοέμβριο του 2013 έγινε διερεύνηση της θέσης γύρω από το ερειπωμένο χωριό Μοσχοχώρι (περιοχή Κρυσταλλοπηγής). Επιλέξαμε αυτή την θέση ως τον χώρο κατασκήνωσης τον Ιούνιο 2014 διότι είναι ένα χώρος με ιδιαίτερη ιστορική φόρτιση, σε κοντινή απόσταση σε οικισμό και κεντρικό οδικό άξονα και έχει πηγή και συστάδες δέντρων. Επίσης τον Νοέμβριο 2013 άρχισε η συνεργασία μας με την Λέσχη Πολιτισμού. Η Λέσχη Πολιτισμού θα παραχωρήσει στις Διαδικασίες Επιβίωσης χώρο για να τοποθετηθεί ο αργαλειός που θα κατασκευάσει/ενσωματώσει το Υφαντό της Μνήμης. Η θέση της Λέσχης Πολιτισμού είναι ιδιαίτερα σημαντική: στεγάζεται στο ίδιο κτίριο με το καφενείο Διεθνές που αποτελεί τον βασικό άξονα αναφοράς σε όλες τις ταινίες του Αγγελόπουλου. Ταυτόχρονα η Λέσχη Πολιτισμού στεγάζει ένα σημαντικό Μουσείο Λαογραφίας με ιδιαίτερα εκθέματα από την περιοχή της Φλώρινας.
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΣ 2014
Με την εμπειρία της πρώτης χρονιάς εφαρμογής των Διαδικασιών Επιβίωσης τη δεύτερη χρονιά ενεργοποιούνται οι παρακάτω άξονες ανάπτυξης της Εικαστικής Πορείας 2014
Το Μοσχοχώρι ως τόπος κατασκήνωσης τον Ιούνιο 2014.
Οι Ψαράδες ως θέση επεξεργασίας των βιωμάτων της Πρέσπας.
Η Πτολεμαϊδα ως χώρος διερεύνησης του μετασχηματισμού του τοπίου από την ανθρώπινη δραστηριότητα.
Η Φλώρινα ως χώρος κατασκευής του Υφαντού της Μνήμης.
Η Θεσσαλονίκη ως τελικός προορισμός της διαδικασίας.
Ακολουθεί ένα αρχικός προγραμματισμός που θα εμπλουτιστεί με πρόσθετες διαδικασίες κατά την διάρκεια της εξέλιξης των Διαδικασίών Επιβίωσης. Ο αρχικός προγραμματισμός για το 2013-14 έχει ως εξής:
Τετάρτη, 18 Δεκεμβρίου 2013
Παρουσίαση των Διαδικασίών Επιβίωσης το Αμφιθέατρο Μεγαλέξαντρος της Σχολής.
8 Ιανουαρίου έως 12 Ιανουαρίου 2014
Τοποθέτηση του αργαλειού στη Λέσχη Πολιτισμού, Σεμινάριο ύφανσης (οι ώρες θα ανακοινωθούν)
22 Έως 29 Ιανουαρίου 2014
Παραμονή στον Σταθμό στους Ψαράδες. Διαδικασίες συλλογής υλικών.
Ιανουάριος 2014 έως Σεπτέμβριος 2014
Ενεργοποίηση της διαδικασίας κατασκευής του Υφαντού της Μνήμης στην Φλώρινα
Τελευταία βδομάδα Ιουνίου 2014
Κατασκήνωση στη θέση Μοσχοχώρι, Κρυσταλοπηγή.
Σεπτέμβριος 2014
Μεταφορά του αργαλειού στη Θεσσαλονίκη, ολοκλήρωση της ύφανσης μέχρι το Νοέμβριο.
ΠΡΟΫΠΟΘΕΣΕΙΣ/ΟΡΟΙ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗΣ
1. Όσοι/ες συμμετέχουν στην Εικαστική Πορεία την θεωρούν πρώτη τους και κύρια καλλιτεχνική και επαγγελματική ενασχόληση και δεν αναβάλουν η ολογωρούν στις υποχρεώσεις τους έναντι της Πορείας για οιαδήποτε άλλη δραστηριότητα.
2. Στη διαδικασία συμμετέχουν μόνο όσοι το έχους ήδη δηλώσει και όσοι το δηλώσουν μέχρι τις 5 Ιανουαρίου 2014 στην yziogas@uowm.gr.
3. Ο αριθμός όσων συμμετέχουν για λόγους ασφαλείας δεν θα ξεπερνά τους 30. Ήδη έχουν δηλώσει 15 από εκείνους που συμμετείχαν την προηγούμενη χρονιά και σε αυτούς θα προστεθούν όσοι/ες δεν συμμετείχαν μέχρι τώρα και το δηλώσουν.
4. Όποιος/α απουσιάσει δίχως να ενημερώσει σε οιαδήποτε δράση/συνάντηση/υποχρέωση διαγράφεται. Σε κάθε περίπτωση δεν μπορεί να απουσιάσει παραπάνω από δύο φορές.
5. Θα γίνει προσπάθεια να βρεθούν πηγές χρηματοδότησης ωστόσο το όποιο επιπλέον οικονομικό κόστος (κάυσιμα, τρόφιμα, υλικά, κόστος σεμιναρίων κά) επιμερίζεται δια του αριθμού όσων συμμετέχουν (ακόμη κι αν είναι απόντες σε κάποια διαδικασία).
6. Σε όσους συμμετάσχουν θα δοθεί βεβάιωση συμμετοχής όπου θα αναγράφονται επακριβώς όλες οι δραστηριότητες για τις οποίες πιστοποιείται.
7. Θεωρείται ευνόητο ότι όλοι/ες συμμετέχουν σε όλες τις εργασίες καθαρισμού αποκατάστασης του χώρου, σύνταξη δελτίων τύπου και γενικά σε όσες διαδικασίες διεκπεραίωσης χρειαστούν ή τους ζητηθεί από τον συντονιστή να ολοκληρώσουν. Όποιος/α δεν συμμετέχει αποβάλλεται πάραυτα.
8. Όσοι συμμετέχουν διανυκτερεύουν στον ίδιο χώρο με την κύρια ομάδα. Δεν θα υπάρξει καμμία εξαίρεση για κανένα λόγο.
9. Ο κάθε συμμετέχων/ουσα παραχωρεί το υλικό καταγραφής (βίντεο, φωτογραφίες) για τις ανάγκες δημοσιοποίησης και τεκμηρίωσης της Εικαστικής Πορείας και επιτρέπει τη χρήση του υλικού για τις ανάγκε αυτές. Το υλικό κατατίθεται στο Αχρχείο της εικαστικής πορείας με την ολοκλήρωση κάθε διαδικασίας. Σε κάθε δημοσιοποίηση θα αναγράφεται το όνομα του δημιουργού του υλικού.
10. Κατά τη διάρκεια της διαδικασίας δεν προσκαλούμε εξωτερικούς φίλους/ες γνωστούς/ες. Κάτι τέτοιο λειτουργεί διασπαστικά. Αναπτύσουμε ένα ερευνητικό project και όχι μια κοινωνική εκδήλωση.
11. Η μέθη ή η χρήση απαγορευμένων ουσιών ΑΠΑΓΟΡΕΥΕΤΑΙ ΑΥΣΤΗΡΑ. Όποιος/α μεθύσει ή χρησιμοποιήσει απαγορευμένες ουσίες αποβάλεται την ίδια στιγμή από την διαδικασία, αναφέρεται στην προσωρινή γενική συνέλευση και αν πρόκειται για απαγοερευμένες ουσίες στις Αστυνομικές Αρχές.
ΕΠΙΜΕΤΡΟ
Η επιβίωση δεν μπορεί να συνδέεται μόνο με την αυτοσυντήρηση ή την ετεροσυντήρηση των οικείων μας. Η επιβίωση κινείται πέρα από το όριο του ποιοι είμαστε σωματικά και σχετίζεται με όλα εκείνα που η διαδικασία του ανθρώπινου πολιτισμού αναδεικνύει ως αναγκαία: τη διατήρηση και ενίσχυση αξιών που μπορούν να στηρίξουν τη συνέχεια των δημιουργικών διαδρομών του ανθρώπινου μυαλού και πρακτικής. Οι καιροί είναι τόσο δύσκολοι όσο υπήρξαν πάντοτε. Για τον στοχαστή/καλλιτέχνη δεν υπάρχουν εύκολοι και δύσκολοι καιροί: υπάρχουν μόνο καιροί. Σε αυτό το διαρκές άπειρο των εναλλασσόμενων καιρών σχηματίζει εικόνες μετάβασης από εκείνο το οποίο είναι σε εκείνο το οποίο θα μπορούσε να γίνει. Ενεργοποιεί τις τεχνικές διαχείρισης της εικόνας και μέσα από αυτές δημιουργεί τις συνιστώσες της ενεργούς σχέσης του με τις ιδέες και το προχώρημα της σκέψης. Το «προχώρημα» έχει ενοχοποιηθεί διότι έχει γίνει το άλλοθι των εγκληματιών εκείνων που έδρασαν κατά της ανθρώπινης ελπίδας. Αυτήν όμως την ελπίδα δεν έχουν καταφέρει ακόμη να την σκοτώσουν. Η ελπίδα δεν λανθάνει απλώς: υπάρχει στο διηνεκές.
Οι Διαδικασίες Επιβίωσης είναι ένα έργο εν προόδω που ήδη διαρκεί ένα χρόνο και θα ολοκληρώσει (τουλάχιστον την πρώτη της φάση) τον Ιούνιο του 2014. Στοχεύει ακριβώς σε αυτό το επίπεδο έρευνας και καλλιτεχνικής δημιουργίας:
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ/ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΕΣ ΑΝΑΦΟΡΕΣ
-ΖΙΩΓΑΣ Γιάννης, Εικαστική Πορεία 2008, Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας, Φλώρινα, 2008.
-ΑΓΓΕΛΗ Μαρία, Από μία «Εικαστική Πορεία» προς…, περ. Highlights, τ. 36 Σεπτεμβρίου-Οκτωβρίου 2008, σ. 40-42.
-ΖΙΩΓΑΣ Γιάννης, ΠΑΝΑΓΙΩΤΟΠΟΥΛΟΣ Νίκος, ΠΕΤΣΙΝΗ Πηνελοπη, (επιμέλεια), Global Landscapes/Παγκόσμια Τοπία. Συλλογικός τόμος για την Εικαστική Πορεία, Αιγόκερως, Αθήνα, 2009.
-ΜΑΡΙΝΟΣ Κώστας, Εικαστικοί διάλογοι με…νομαδική φιλοσοφία, εφ. Μακεδονία, 8
Αυγούστου 2010.
-ΔΑΪΚΟΠΟΥΛΟΣ Γιάννης, ΖΙΩΓΑΣ Γιάννης (επιμέλεια), φύση/όρια/υλικά, Φλώρινα, Τόμος Πρακτικών του τριήμερου του τριήμερου Σεμινάριου φύση/όρια/υλικά, Κέντρο Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης Μελίτης, Τμήμα Εικαστικών και Εφαρμοσμένων Τεχνών (Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας), 2011.
-ΑΘΑΝΑΣΟΠΟΥΛΟΥ Λένα, Συζήτηση για την Εικαστική Πορεία, περ.KAPUT, Μάρτιος 2011, τ.2 http://www.kaput.gr/02/con tents% 2002.htm.
-ΑΝΑΣΤΑΣΙΟΥ Κατερίνα, Ο Γιάννης Ζιώγας μας δείχνει το δρόμο προς τις Πρέσπες, εφ. Εποχή, 20 Ιουνίου 2011.
-ΑΝΤΩΝΙΑΔΟΥ Αλεξάνδρα, Α΄ Εργαστήριο Ζωγραφικής, Γιάννης Ζιώγας: Διερευνούμε τη φύση και την ιστορία, Τα Νέα της Τέχνης, τ.200, Οκτώβριος 2011.
-FELSHIN, Nina, Political Topography- Visual March, (υπό δημοσίευση), 2011.
-ΒΑΜΒΑΚΙΔΟΥ Ιφιγενεια, ΖΙΩΓΑΣ Γιάννης, ΣΑΠΟΥΝΤΖΗΣ Λάζαρος, Visual Μarch το Prespes: art and local history), Διεθνές Συνέδριο 1st International Conference of Semiotics and Visual Communication (25-27 Νοεμβρίου, Λεμεσός, Κύπρος), 2011.
-ZIOGAS Yannis, EXIT CITIES/BORDER CITIES, International Visual Sociology Association Annual Conference, (9-11 Ιουλίου, St Francis College, Νέα Υόρκη), 2012.
-ΖΙΩΓΑΣ Γιάννης, Η Περιοχή της Φλώρινας ως ένας χώρος Σύγχρονης Αρχαιολογίας, Διεθνές Συνέδριο Η Δυτική Μακεδονία από την ένταξή της στο ελληνικό κράτος έως σήμερα (8-11 Νοεμβρίου, Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας, Φλώρινα), 2012.
-ΤΣΑΡΑ, Συραγώ, ΤΟΠΟΙ ΤΗΣ ΜΝΗΜΗΣ ΠΕΔΙΑ ΟΡΑΜΑΤΩΝ, κατάλογος της ομώνυμης έκθεσης, Κέντρο Σύγχρονης Τέχνης, Κρατικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης, σελ. 28-31, Θεσσαλονίκη, 2012.
-ΖΙΩΓΑΣ Γιάννης, Το Ημερολόγιο ενός ΠΔ 407/80, Αιγόκερως, Αθήνα, 2012.
-ΖΙΩΓΑΣ Γιάννης, ΝΑΝΗΣ Νίκος (επιμέλεια), Ανακυκλώνοντας Καλλιτεχνικά, Τόμος Πρακτικών του τριήμερου Σεμινάριου Ανακυκλώνοντας Καλλιτεχνικά , Κέντρο Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης Μελίτης, Τμήμα Εικαστικών και Εφαρμοσμένων Τεχνών (Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας), 2013.
-SYLAIOU Stella, GELOS Leonidas, ZIOGAS Yannis, Exploring ways less travelled: eye-tracking in art, re-new festival 2013 Conference proceedings, σελ. 48-56, Κοπεγχάγη, 2013.
-ΖΙΩΓΑΣ Γιάννης, Το έργο του Στάμου ως πορεία μετασχηματισμού ενός διεθνούς κώδικα (field painting) σε κώδικα ερμηνείας του φωτός και του τοπίου. Παιδαγωγικές εφαρμογές. (Διδακτορική Διατριβή, επιβλέπων καθηγητής Βασίλης Φιοραβαντες,) Παιδαγωγικό Τμημα Δημοτικής Εκπαίδευσης, Πανεπιστημιο Αιγαίου, Ρόδος, 2013.
-ZIOGAS Yannis, Risk and danger 6 incidents of a nomadic process, The paradigm of Visual March to Prespes, (επιμέλεια Heather Felty, στον τόμο Life Between Borders: The Nomadic Life of Curators and Artists), apexart Νέα Υόρκη, 2013
ΓΕΝΙΚΟΤΕΡΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
- Alexias, Y., The Sociology of the Body, Pedio, 2011.
- Beck, U., World Risk Society, Polity Press, 1999.
- LAND/ART New Mexico, Introduction by Bill Gilbert and Kathleen Shields, Essays by Lucy Lippard, William L. Fox, Nancy Marie Mithlo and MaLin Wilson Powell, Radius Books, 2010.
-http://landarts.unm.edu/
-http://blakegib.blogspot.com/
-http://art.ccarts.wvu.edu/environment/art_and_environment
-http://placeappalachia.wvu.edu/
-http://schoolofcriticalengagement.org/made_in_china/index.html
-http://schoolofcriticalengagement.org/about.html
-http://filetram.com/rapidshare/taz-the-temporary-autonomous-zone-ontological-hierarchy-poetic-terrorism-hakim-bey-pdf-zip-278452296
-http://www.thelandfoundation.org/?About_the_land
ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟΣ ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ: Γιάννης Ζιώγας, Επίκουρος Καθηγητής, ΤΕΕΤ
ΙΣΤΟΤΟΠΟΣ: https://visualmarch.eetf.uowm.gr
ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ: visualmarch@gmail.com
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου