Παρασκευή 13 Μαρτίου 2015

ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΚΑΤΑΤΑΞΗ ΤΩΝ ΑΞΙΩΝ



ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ  ΚΑΙ  ΚΑΤΑΤΑΞΗ  ΤΩΝ  ΑΞΙΩΝ

Το φι­λοσοφικό περιεχόμενο της αξίας προκύπτει από τη γλωσσική διερεύνηση του όρου και μας οδηγεί να εκλάβουμε ως συνιστάμενη της αξίας την κά­θετο που έχει αφετηρία την τιμή ενός προϊόντος και απόληξη το νόημα και τους σκοπούς των ανθρωπίνων πράξεων. Στις ιδιαίτερες  επιστήμες  οι αξίες μπορεί να λειτουργούν ως προ­τάσεις περί του πρακτέου, να ταυτίζονται με την επιστημονική αλή­θεια ή να εντάσσονται και να εκφράζουν τις παραγωγικές και τις ανταλλακτικές σχέσεις. Γι’ αυτό και η διερεύνηση των αξιών συνδυά­ζεται με τα αγαθά που επιδιώκουμε, αναφερόμενη ειδικότερα στα αγαθά των αισθήσεων, της σκέψης και της βούλησης και στις τρεις
παραδόσεις περί των αξιών, τον υποκειμενισμό, τον αντικειμενισμό και τον ορθολογισμό που αντιστοιχούν στην εκτίμηση ότι οι αξίες εί­ναι υποκειμενικές καταστάσεις, είναι ανεξάρτητες από μας ή υπάρ­χουν στον πρακτικό λόγο. Ειδικότερα στη λογική, την ηθική και την αισθητική, ως βασικές διαιρέσεις της φιλοσοφίας,  αντιστοιχούν τα επίπεδα των αξιών της αλήθειας, του καλού και του ωραίου. Η αντιστοίχιση αυτή μας οδηγεί στην κατάταξη των αξιών σε δύο μεγάλες κατηγορίες τις πνευματικές  (διανοητικές-ηθικές) και τις αισθητικές (οικονομικές-αισθητικές). Στις διανοητικές θεμελιώνεται η αλήθεια, ενώ στις ηθικές η  δραστηριότητα του ανθρώπου  ως προαπαιτούμενο ή  εφαρμογή. Οι οικονομικές θεμελιώνουν τη συνισταμένη των απαραίτητων πραγμάτων και οι αισθητικές τους κανόνες και τις αρχές του ωραίου. Ενδιάμεσες είναι οι αξίες της συμπεριφοράς αναφερόμενες στο γενικό και ειδικό τρόπο λειτουργίας και αντίδρασης του ατόμου. Οι διανοητικέ αξίες είναι θεωρητικές και σ΄ αυτές μπορούν να ενταχθούν και οι θρησκευτικές, ενώ στις ηθικές οι κοινωνικές και πολιτικές. Στις ηθικές πρωτίστως ανήκουν οι θεμελιώδεις αξίες της δικαιοσύνης, της ελευθερίας και της ισότητας. Πιστοποιείται  ότι οι αξίες αυτές συνδέονται με τις μεταβαλλόμενες αντιλήψεις των ανθρώπων για την έννοια του καλού ή επιστρέφουν στο ορθό, την υποχρέωση και την αρετή αλλά συνδυάζονται πάντοτε με τη γλωσσική φιλοσοφία στην επιδίωξη μιας ιδεώδους γλώσσας για τις ίδιες. Μετρούν στην εφαρμοσιμότητα, παρά το ασύμμετρο που μπορεί να υπάρξει, ενώ η αποδόμηση της αξίας των αξιών μέσα σε μία ελευθεριότητα και σχετικότητα είναι το πλέον αρνητικό απέναντι στις βασικές αξίες που είναι οι ανυπέρβλητοι λόγοι για να ενεργήσουμε και να προστατέψουμε την πρώτιστη αξία, τον ίδιο δηλαδή τον άνθρωπο.
Γρηγόρης Καραφύλλης,
Ομότιμος Καθηγητής Φιλοσοφίας


Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου