Μικρασιάτικη αύρα στο Μπαρουτάδικο

Ημερομηνία δημοσίευσης: 24/11/2012

Ξενάγηση σε φοιτητές του προγράμματος Erasmus του ΤΕΙ Αθήνας από την Αθηνά Δασκαλάκη στον χώρο του Μουσείου

Της Έλενας Ακύλα

Ιερά Σύνοψη σε καραμανλίδικη γραφή και άλλα 150 εκθέματα στο Μουσείο Μικρασιατικού Πολιτισμού, στο Αιγάλεω, σε μια σύγχρονη πολυπολιτισμική πόλη με έντονο το αποτύπωμα Μικρασιατών, Ποντίων, Καππαδόκων και Ασσυρίων

Στο σημερινό Αιγάλεω, στην περιοχή γύρω από το παλιό εργοστάσιο παραγωγής πυρίτιδας, το Μπαρουτάδικο ή Πυριτιδοποιείο, εγκαταστάθηκαν πρόσφυγες από τα μικρασιατικά παράλια, όπου αργότερα ίδρυσαν τον συνοικισμό «Νέες Κυδωνίες», σε ανάμνηση των Κυδωνιών (Αϊβαλί) της Μικράς Ασίας που άφησαν πίσω τους. Σταδιακά συγκεντρώθηκαν στην περιοχή Πόντιοι και Καππαδόκες, οι περισσότεροι από άλλες γειτονιές της Αθήνας που ανασυγκροτούνταν. Σχεδόν ταυτόχρονα με τους Μικρασιάτες και του Πόντιους, από τα βάθη της Ανατολής έφτασαν στην Ελλάδα και οι Ασσύριοι, ένας άλλος λαός με τεράστια ιστορία, που ξεριζώθηκε βίαια από τις εστίες του και αναζήτησε καταφύγιο στις παρά τον Κηφισό εκτάσεις. Η κ. Νίνα Τσιναρίδου (πρόεδρος του συλλόγου Μικρασιατών) μας λέει: «Μετά το 1929 αρχίζει η κυβέρνηση να μοιράζει οικόπεδα με πρωτοβουλία του υπουργείου Πρόνοιας. Το 1931 παραδίδονται τα πρώτα σπίτια. Το 1934 εκλέγεται πρώτος πρόεδρος της Κοινότητας Νέων Κυδωνιών ο Αθανάσιος Παπαδόπουλος από το Αϊβαλί, που λεγόταν και Κυδωνίες, εκ του οποίου πήρε το όνομα η νέα κοινότητα. Την ίδια χρονιά οι Νέες Κυδωνίες αριθμούσαν 7.805 κατοίκους. Τότε έγιναν οι πρώτες πλημμύρες και υπήρξαν νεκροί».

Μια πόλη γεννιέται!
Τα χρόνια πέρασαν και οι Μικρασιάτες, οι Πόντιοι και οι Ασσύριοι με την εργατικότητά τους, την ευρηματικότητά τους και μαζί με νέους κατοίκους από άλλες περιοχές της Ελλάδας, που έρχονταν ως εσωτερικοί μετανάστες, δημιούργησαν στο Αιγάλεω μια σύγχρονη πολυπολιτισμική πόλη.
Το 2003 ιδρύθηκε στο Αιγάλεω σύλλογος μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα με την επωνυμία Σύλλογος Μικρασιατών Αιγάλεω “Νέες Κυδωνίες”. Μέχρι σήμερα, ο σύλλογος έχει διοργανώσει ημερίδες, αφιερώματα στις αλησμόνητες πατρίδες, βιβλιοπαρουσιάσεις, μουσικοχορευτικές παραστάσεις, σεμινάρια ιστορίας, χριστουγεννιάτικα παζάρια με προϊόντα φτιαγμένα από μέλη του συλλόγου, ημερολόγια, αγορά στολών για τα χορευτικά τμήματα, συμμετοχή σε εκδηλώσεις άλλων μικρασιατικών συλλόγων, εκδρομές στην Κωνσταντινούπολη, την Καππαδοκία και τα Μικρασιατικά παράλια. Βράβευσε και απένειμε τιμητικές διακρίσεις σε πρόσφυγες πρώτης και δεύτερης γενιάς του Αιγάλεω και του ευρύτερου Μικρασιατικού χώρου καθώς και σε πρόσωπα του πνεύματος και της κοινωνικής δράσης.
Τον Οκτώβριο του 2010 εγκαινιάστηκε το Μουσείο Μικρασιατικού Πολιτισμού, δημιουργία του Συλλόγου και του Δημοτικού Πολιτιστικού Οργανισμού. Το κτήριο είναι ένα παλιό προσφυγικό σπίτι που ανακατασκευάστηκε από τον δήμο διατηρώντας εξωτερικά τον πέτρινο χαρακτήρα που είχε κάποτε. Πλέον ανήκει στον Δήμο Αιγάλεω και έχει παραχωρηθεί στον σύλλογο Μικρασιατών -ο οποίος είχε και σημαντική δική του οικονομική συνεισφορά- και στον πολιτιστικό οργανισμό, προκειμένου να στεγάσει τα αντικείμενα των μικρασιατών από διάφορες περιοχές της Μικράς Ασίας που δώρισαν Μικρασιάτες, εγκατεστημένοι στο Αιγάλεω όσο και από άλλα μέρη της Ελλάδας, στον σύλλογο όλα αυτά τα χρόνια λειτουργίας του. Με πολύ κόπο και μεράκι οι άνθρωποι που δραστηριοποιούνται στον σύλλογο συνέλεγαν τα αντικείμενα που εκτίθενται στο Μουσείο. Η κ. Ντίνα Καλλιοντζή μας λέει: «Για δέκα χρόνια συλλέγαμε αντικείμενα. Ψάχναμε στα μπαούλα, τα δικά μας και των φίλων μας. Γυρνούσαμε τις γειτονιές και ρωτάγαμε τον κόσμο αν έχει κάτι από τη Μικρά Ασία να μας το δωρίσει για το Μουσείο». Μετά από μια δεκαετία και αφού είχε συλλεχθεί μεγάλος όγκος κειμηλίων, ο σύλλογος κατάφερε και διεκδίκησε από τον Δήμο Αιγάλεω την παραχώρηση του κτηρίου, προκειμένου να φιλοξενήσει τις συλλογές του, οι οποίες είναι κτήμα όλων των ανθρώπων που ήρθαν από τη Μικρά Ασία και εγκαταστάθηκαν στο Αιγάλεω ή αλλού.

Σύνοψη στα καραμανλίδικα
Τα εκθέματα του Μουσείου καλύπτουν όψεις του ιδιωτικού και δημόσιου βίου με έμφαση στο μαγείρεμα, στο κέρασμα, στα επαγγέλματα, στην καθαριότητα και στην ένδυση. Παράλληλα, εκτίθενται μια σειρά από έγγραφα, φωτογραφίες και νομίσματα από τη Μικρά Ασία καθώς και την προσφυγική εγκατάσταση στην Αττική γη και κυρίως το Αιγάλεω. Τα υλικά αντικείμενα που εκτίθενται αυτή τη στιγμή στο Μουσείο ξεπερνούν σε αριθμό τα 150 όλα προερχόμενα από δωρεές των μελών και των φίλων του. Παράλληλα, σύντομα κείμενα τοίχου παρέχουν στον επισκέπτη τη δυνατότητα να μπορεί να διαμορφώσει μια πιο ολοκληρωμένη εικόνα για τα εκθέματα του Μουσείου και την ιστορική περίοδο την οποία καλύπτουν. Κάποια από τα αντικείμενα του Μουσείου είναι πολύ ιδιαίτερα όπως ένα ιερό βιβλίο, δηλαδή Ιερά Σύνοψη σε καραμανλίδικη γραφή, δηλ. γραμμένη στα τουρκικά με ελληνικά στοιχεία ή ένα κεντητό ζακετάκι που φορούσε μια κοπέλα το 1916 στην Τραπεζούντα του Πόντου.
Ταυτόχρονα, ένας πολύ μεγάλος αριθμός αντικειμένων, όπως αντικείμενα καθημερινής χρήσης, υφαντικής, κεντητικής και φωτογραφικού υλικού, όλα δωρεές των μελών του, που δεν έχει συμπεριληφθεί στην έκθεση του Μουσείου, φυλάσσεται με σκοπό να τροφοδοτήσει περιοδικές εκθέσεις και παρουσιάσεις ανανεώνοντας τις πλούσιες συλλογές του. Μάλιστα, φέτος πραγματοποιήθηκε συνεργασία με το Τμήμα Συντήρησης Αρχαιοτήτων και Έργων Τέχνης της Σχολής Γραφικών Τεχνών και Καλλιτεχνικών Σπουδών του ΤΕΙ Αθήνας, συντήρηση των αντικειμένων του Μουσείου που φυλάσσονται σε αποθηκευτικούς χώρους. Επίσης, αρκετά σχολεία της περιοχής επισκέφθηκαν το Μουσείο και γνώρισαν από κοντά τον πολιτισμό και την ιστορία της Μικράς Ασίας, την ιστορία των παππούδων τους.
Η λειτουργία του Μουσείου στηρίζεται στην πρωτοβουλία και την εθελοντική συνεισφορά των μελών του συλλόγου Μικρασιατών. Όπως μας ενημέρωσε η κ. Αθηνά Δασκαλάκη, «Με πολύ κέφι και μεράκι συμμετέχουμε όλοι αφιλοκερδώς στη λειτουργία του Μουσείου, στην καθαριότητα, στην πραγματοποίηση ξεναγήσεων και εκπαιδευτικών προγραμμάτων, στον εμπλουτισμό των συλλογών του, στη δημιουργία εκδηλώσεων με ελεύθερη πάντα είσοδο για το κοινό. Δουλεύουμε όλοι συλλογικά στον σύλλογο και στο Μουσείο και έχουμε καταφέρει πάνω από όλα να είμαστε μια ωραία παρέα».
Μια συλλογική προσπάθεια που αξίζει να την επισκεφθείτε και να τη στηρίξετε!

Πληροφορίες:
Το Μουσείο βρίσκεται στην οδό Καραϊσκάκη 2-4 στο Αιγάλεω. Προσφέρονται ξεναγήσεις σε μαθητές πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης καθώς και σε συλλόγους και άλλους φορείς ή μεμονωμένους επισκέπτες κατόπιν ραντεβού. Για περισσότερες πληροφορίες και ραντεβού, απευθυνθείτε στον κ. Γιάννη Κουτούλια στο τηλέφωνο:  6944315227 ή στην κ. Αθηνά Δασκαλάκη στο  6945867941.
Επισκεφθείτε τη σελίδα μας στο διαδίκτυο: http://mikrasiatesaigaleo.wordpress.com/


Βιβλιογραφία σχετικά με το Αιγάλεω
Σύλλογος Μικρασιατών Αιγάλεω «Νέες Κυδωνίες», στην ιστοσελίδα:
http://mikrasiatesaigaleo.wordpress.com/
Βαμβακοπούλου Μαρία, "Αιγάλεω - Οι δρόμοι της προσφυγιάς", Αιγάλεω 2012
Μπουρνόβα Ευγενία, "Από τις Νέες Κυδωνίες στο Δήμο Αιγάλεω", Πλέθρον, Αθήνα 2002
Νικολαΐδης Νίκος, "Το αλφαβητάρι του Αιγάλεω. Μια πόλη, μια ιστορία!", Ιστορικό Λαογραφικό Οικομουσείο Αιγάλεω «Ι.Λ.Ο.Α», Αιγάλεω 2011