Αποκοπή - Σύνθεση της Κατερίνας Καρούλια για την εικαστικό Αντωνία Φλέγγα

                                                   φωτογραφικό κολάζ, Βασίλης Πέρρος



Η εικαστικός Αντωνία Φλέγγα  χρησιμοποιεί την τεχνική του κολάζ για να εκφραστεί εν προκειμένω. Χρησιμοποιεί μόνο χαρτιά στην σύνθεση της, τα οποία κόβει με τα χέρια. Δείχνει να μελετά το φως και την έλλειψη του, ενώ καταφέρνει μια μοναδική αρμονία ανάμεσα στο μαύρο με το λευκό και τις ενδιάμεσες διακυμάνσεις του γκρι. Επιθυμία της να απελευθερωθεί από τα στενά όρια της πιστής απόδοσης, ανασυνθέτοντας με ελεύθερο τρόπο, αναδημιουργώντας το αντικείμενο.

Η βίαιη αποκοπή σε μικρότερα θραύσματα-κομμάτια και η επικόλληση τους σε μια καινούργια σύνθεση το ζητούμενο; Η αναζήτηση μήπως, μιας μικρής ρωγμής όπου το  μέρος-το τμήμα θα συναντήσει άλλα τμήματα και θα ανασυσταθεί, θα συνεχίσει να υπάρχει καινούργιο;

                                                      κολάζ, Αντωνία Φλέγγα

Πλησιάζοντας ο προσλήπτης βλέπει ότι το πρόσωπο στη σύνθεση αποτελείται από σπαράγματα τοπίων, εικόνων, άλλων προσώπων γυμνών ή όχι, διαφημιστικών αντικειμένων κ.ά. Η καλλιτέχνης κάνει χρήση θραυσμάτων άσχετων εικόνων μεταξύ τους που μοιάζουν να αποκόπτονται απότομα με τα χέρια της. Καλοσχηματισμένα πρόσωπα από περιοδικά, ανθρώπινα μέλη ακρωτηριασμένα ,σκορπισμένα σπαράγματα τα υλικά της. Η ίδια η καλλιτέχνης εκμεταλλεύεται και ενσωματώνει στο έργο της, ασύνδετες ίσως οπτικά εικόνες, σε μια προσπάθεια να αποδώσει την αποσπασματικότητα σ’ ένα πολύπλοκο διαταραγμένο σήμερα κόσμο. Το ίδιο το έργο της ομοιάζει με θρυμματισμένο παραμορφωμένο καθρέπτη.

Εξ’ άλλου οι άνθρωποι περνούν τη ζωή τους συλλέγοντας, φυλάσσοντας και συναρμολογώντας θραύσματα. Θραύσματα χρόνου, ψυχής, ζωής, ύλης, πλούτου, σωμάτων, αγαλμάτων, ιστορίας, παραστάσεων, κ.ά. Θραύω σημαίνει αποχωρίζω βίαια μόρια σκληρού πράγματος, σπάω σε κομμάτια. Συνώνυμα της λέξης θραύσματα είναι  σπαράγματα, κομμάτια, κλάσματα, τμήματα, ναυάγια, ψηφίδες.

Μέρος αυτής της διαδικασίας σύνθεσης είναι και το κολάζ. . Το κολάζ ήταν το λογικό αποτέλεσμα της αντίληψης που είχαν οι κυβιστές για το έργο τέχνης, ως πίνακα-αντικείμενο,  ως μια κατασκευασμένη οντότητα, αυτόνομη και ανεξάρτητη που δεν αντανακλά και δεν μιμείται τον εξωτερικό κόσμο, αλλά τον αναπλάθει ελεύθερα.

Το κολάζ ως χειροτεχνία ξεκινά από τους αρχαίους χρόνους και εμφανίζεται σε αρκετούς πολιτισμούς αλλά από το 1912 και εξής θεωρείται πλέον μέρος της ιστορίας της Τέχνης. Θεωρείται ότι η τεχνική του κολάζ εφευρέθηκε από τον Georges Braque το 1910, ενώ περίπου την ίδια περίοδο ,την άνοιξη του 1912 ο Picasso στο έργο του Still Life with Chair Caning, αντί να ζωγραφίσει το πλέγμα της καρέκλας, έκοψε ένα κομμάτι μουσαμά τυπωμένο με το μοτίβο ενός πλέγματος και το κόλλησε στο έργο του

Picasso, Still life with chair caning

 Ίσως όμως η ενασχόληση των καλλιτεχνών με το κολάζ να υπήρξε απόρροια της επιθυμίας τους για την κατάργηση των ορίων και των στερεότυπων που κυριαρχούσαν την εποχή εκείνη τόσο στην τέχνη όσο και στη σχέση της τέχνης με τη ζωή και την καθημερινότητα των ανθρώπων. Ίσως ήταν μέχρι ένα σημείο ανταρσία απέναντι στην επιδέξια χρήση του πινέλου και του χρώματος. Ο Picasso θα υιοθετήσει αυτήν την τεχνική δημιουργώντας έργα τα οποία κήρυξαν τη ρήξη τους με ένα ολόκληρο σύστημα αναπαράστασης βασισμένο στην ομοιότητα

Η τεχνική του κoλάζ στην Ελλάδα ξεκίνησε στις αρχές του 20ου αιώνα. Εμφανίζονται δειλά κάποιες προσπάθειες με τον Άγγελο Σπαχή και τον Οδυσσέα Ελύτη, παρουσιάζοντας συνθέσεις ιδιαίτερα τολμηρές για την εποχή τους. Με το κίνημα της Αφαίρεσης τη δεκαετία του 1950-60, το κολάζ κατόρθωσε να αποκτήσει το δικό του χώρο στη ζωγραφική Την τέχνη του κολάζ ακολούθησαν με ιδιαίτερη επιτυχία, ο Γιάννης Τσαρούχης – Νίκος Σαχίνης, ερεύνησε όλες τις πιθανές παραλλαγές της ενσωμάτωσης αντικειμένων στο έργο, – Νίκος Κεσσανλής, στα όρια της Αφαίρεσης και του Νέου Ρεαλισμού – Χρύσα Ρωμανού, 

ανάμεσα στη Αφαίρεση και το Ρεαλισμό. Λαζόγκας, αφαιρετική ζωγραφική αλλά με παραστατικές λεπτομέρειες. – Κώστας Τσόκλης, παίζοντας με τις έννοιες της διάστασης και του χώρου, λειτουργούσε στα όρια ζωγραφικής και εγκατάστασης. – Νάνος Βαλαωρίτης - Αλέξης Ακριθάκης και άλλοι όπως συγγραφείς και ποιητές Οδυσσέας Ελύτης – Μανώλης Αναγνωστάκης κ.α.

               Κολάζ, Αλέξης Ακριθάκης  

                     
                                     Κολάζ "Ο κήπος με τις αυταπάτες" Οδ. Ελύτης

                                                        Κολάζ, Νίκος Κεσσανλής

Κολάζ, Γιώργος  Λαζόγκας

Ίσως τελικά η επικόλληση των αντικειμένων σ’ έναν πίνακα να προέρχεται ακριβώς απ’ την ανάγκη αίσθησης ελέγχου και ασφάλειας, που χρειάζεται να αισθάνεται το άτομο πάνω στο υλικό περιβάλλον του, κυρίως σε εποχές μεγάλων ανακατατάξεων και αλλαγών, όπως ήταν σχεδόν ολόκληρος ο 20ος αιώνας. Προχωρώντας στον 21ο αιώνα με την αθρόα μετακίνηση πληθυσμών που συνεχίζεται μέχρι των ημερών μας οι πόλεις αλλά και ολόκληρα κράτη είναι κολάζ ήχων, ανθρώπων και πολιτισμών.  Ασυνέχεια, σπάραγμα, ανακολουθία, ανησυχία, τραύμα, κρίση είναι λέξεις που σχετίζονται με το κολάζ τόσο στην τέχνη όσο και στη σημερινή καθημερινότητα μας όπου το σώμα μας, οι εμπειρίες μας και ο χρόνος τεμαχίζονται εν γνώσει μας, αποκαλύπτοντας μας τους πιο βαθείς φόβους και τις πιο μυστικές επιθυμίες μας.




                                                                                                 Κολάζ, Κώστας Τσόκλης

                                                                                              


                                         Κολάζ με κομμάτια χαρτών by Malthew Cusick

Ο ταλαντούχος καλλιτέχνης Matthew Cusick, από το Dallas του Τέξας, δημιουργεί υπέροχα έργα τέχνης με κομμάτια χαρτών. Χρησιμοποιώντας τα πιο απλά εργαλεία, ο Cusick αναμορφώνει ολόκληρα οδικά δίκτυα, ποτάμια και δρόμους για να δημιουργήσει κολάζ που μοιάζουν με φωτογραφίες ή ζωγραφιές.

Κολάζ με κομμάτια χαρτών by Malthew Cusick

                                    Κολάζ by Sotirios (Αντωνιάδης Σωτήριος)

Hannah Höch: Η Höch μέσα από το έργο της έχει κάνει το δικό της κοινωνικό σχόλιο επάνω στη θέση της γυναίκας στη Γερμανία του 20ού αιώνα. Συνέδεε εικόνες από περιοδικά μόδας, ιλουστρασιόν εξώφυλλα και φωτογραφίες για να αποδείξει ότι η Τέχνη βρίσκεται οπουδήποτε στην καθημερινότητα.

ο Νεοϋορκέζος καλλιτέχνης Μάικλ Μέιπς αναπαράγει εντυπωσιακά πορτρέτα μεγάλων Ολλανδών ζωγράφων όπως ο Ρέμπραντ.Ουσιαστικά αποδομεί τις εικόνες και τις επανασυνθέτει με χιλιάδες άλλα υλικά δημιουργώντας πορτρέτα-κολάζ.

Βασίλης Πέρρος,The face of exilell (2013)

φωτογραφικό κολάζ από 1800 πορτρέτα προσφύγων

 Portrait John Lennon was built by tearing up copies of letters (unpublished) written by John Lennon himself. Made by artist Ian Wright cover The Sunday Times Magazine Art.

Κολάζ,  Βασίλης  Πέρρος

Ο καλλιτέχνης αποφοίτησε με άριστα το 2005 από τη σχολή Καλών Τεχνών της Αθήνας , όπου ζει και εργάζεται ως ζωγράφος αλλά και σκηνογράφος αφού ανέβασε πλήθος παραστάσεων. 

Κολάζ, Χρύσα Ρωμανού

                                               κολάζ -ακρυλικά,    Κατερίνα Καρούλια

κολάζ, Χάρης Μαργαρίτης