Της Νίκης τα φτερά…Εύα Τζιμούρτα

    Επισκεφτήκαμε το μουσείο του Λούβρου και βρέθηκαμε κοντά στη Νίκη, η οποία φαίνεται να τραβάει περισσότερο από ποτέ τα βλέμματα πάνω της. Ανανεωμένη, μετά την πρόσφατη αναστήλωση της, βρίσκει πάλι τη θέση της στην κορυφή των σκαλιών Daru του Λούβρου και μας περιμένει με ανοιχτά…τα φτερά της. Τα όμορφα φτερά της.

Η διαφορά πριν και μετά την αναστήλωση είναι αισθητή. Η θαμπή σιλουέτα της ξαναβρίσκει το καθάριο της χρώμα και αναδεικνύονται λεπτομέρειες που ίσως να μην προσέχαμε προηγουμένως. Οι πτυχές του πέπλου της, η διαφάνεια του, τα πούπουλα των φτερών της, είναι κάποια από τα στοιχεία που γίνονται πιο εμφανή. Όμως η Νίκη της Σαμοθράκης ως σύνολό, είναι που καταφέρνει και γίνεται ακόμη πιο εντυπωσιακή.
Στην πίσω ακριβώς αίθουσα συναντούμε την έκθεση που πραγματοποιείται προς τιμή της. Με τον τίτλο «Η Νίκη Της Σαμοθράκης, ανακαλύπτοντας εκ νέου ένα αριστούργημα» (Le Victoire de Samothrace, redécouvrir un chef-d’oeuvre), ακολουθούμε την πορεία της μέσα στο χρόνο, από την ανακάλυψη της μέχρι την πρόσφατη ολική αποκατάστασή της.
Ξεκινώντας από το νησί της Σαμοθράκης και το Ιερό των Μεγάλων Θεών, συναντάμε το φυσικό πλαίσιο της Νίκης η οποία ανακαλύφτηκε το 1863 από το Γάλλο υποπρόξενο Charles Champoiseau.Στη συνέχεια, γίνεται αναφορά στις αυστριακές και αμερικάνικες ανασκαφές στη Σαμοθράκη, οι οποίες συνέβαλαν ουσιαστικά στη μελλοντική πορεία της Νίκης φέρνοντας στην επιφάνεια νέες γνώσεις. Συγκεκριμένα ο αρχιτέκτονας Aloïs Hauser είναι αυτός που θα συγκρίνει τη βάση της Νίκης με το νόμισμα του Δημήτριου του Πολιορκητή (336-283π.χ) το οποίο εικονίζει ένα μνημείο με τη Νίκη επάνω στο μπροστινό μέρος ενός πλοίου.  Από το 1938 την ανασκαφή του χώρου ανέλαβε το Institute of Fine Arts του Πανεπιστημίου της Νέας Υόρκης. Το 1950 ο Jean Charbonneaux, επικεφαλής του τμήματος ελληνικών και ρωμαϊκών αρχαιοτήτων στο Λούβρο, θα κληθεί να συμμετάσχει στην ανασκαφή της θέσης όπου ανακαλύφτηκε η Νίκη. Τότε θα βρεθεί και η παλάμη του δεξιού χεριού της.
Τέλος, περνάμε στις συντηρήσεις της μέσα στο χρόνο, διαπιστώνοντας την ευθραυστότητα αυτού του τόσο δυναμικού, κατά τ’άλλα, αγάλματος.
Η πρώτη αναστήλωση έγινε το 1864-1866. Τότε η Νίκη εκτίθετο στην αίθουσα με τις Καρυάτιδες ανάμεσα στα ρωμαϊκά αντίγραφα. Εκείνη την περίοδο της προστέθηκε μία μεταλλική μπάρα στο δεξί ισχίο για να διατηρηθεί η ισορροπία του αγάλματος.
Η πρώτη επανασυναρμολόγηση έγινε το 1879 με την άφιξη στο Λούβρο μερών της βάσης της, εξετάζοντας τη μελλοντική της μορφή. Μετά τη δεύτερη αναστήλωση της το 1880-1883, η Νίκη τοποθετήθηκε στην κορυφή των σκαλιών Daru. Τότε της προστέθηκε με γύψο το πάνω μέρος του αριστερού φτερού της και ένα μέρος του στέρνου της. Η τρίτη παρέμβαση πραγματοποιήθηκε το 1933-1934, μέχρι να φτάσουμε ογδόντα χρόνια μετά, τη χρονιά 2013-2014, όπου έγινε η εξ’ολοκλήρου αναστήλωσή της. Συγκεκριμένα το Σεπτέμβριο του 2013 το άγαλμα αφαιρέθηκε από τη βάση του και το πλοίο αποσυναρμολογήθηκε πλήρως.

Επί δέκα μήνες οκτώ συντηρητές και ένας ειδικευμένος σιδηρουργός εργάστηκαν στην αίθουσα του Λούβρου Sept-Cheminées. Τα γύψινα συμπληρώματα του 19ου αιώνα διατηρήθηκαν καθώς αποτελούν μέρος της ιστορικής εικόνας του έργου. Οι 23 ογκόλιθοι του πλοίου που ζυγίζουν πάνω από 27 τόνους συναρμολογήθηκαν εξαρχής με μεγαλύτερη ακρίβεια. Το τεμάχιο που είχε τοποθετηθεί μεταξύ του αγάλματος και του πλοίου το 1933 αφαιρέθηκε  για να επανέλθει στο φως ο συμβολισμός του μνημείου: Η θεά Νίκη απεικονίζεται τη στιγμή που ακουμπά θριαμβευτικά το πέλμα στην πλώρη ενός πολεμικού πλοίου.
Επίσης χάρη στη μελέτη των ερευνητών του Κέντρου ερευνών και συντήρησης Γαλλικών Μουσείων, εξέτασαν την κατάσταση των σύγχρονων σκελετών που στηρίζουν τα φτερά και το πίσω μέρος του μανδύα της μορφής. Επίσης ίχνη μπλε αιγυπτιακού χρώματος αποκαλύφθηκαν στο κάτω μέρος του μανδύα της, όπως και στα φτερά όπου πιθανώς είχαν αναμειχθεί με άλλα χρώματα.

Αριστερή φωτό: Με το σύνθημα «Tous Mécènes» (Όλοι Μαικήνες), το Λούβρο οργάνωσε εκστρατεία για τη χρηματοδότηση των εργασιών αποκατάστασης της Νίκης της Σαμοθράκης με στόχο να συγκεντρώσει ένα εκατομμύριο ευρώ. Στόχος που επιτεύχθηκε.
Οι Μαικήνες τιμώνται με αναφορά των ονομάτων τους σε πανό στην αίθουσα πριν από τα σκαλιά Daru. 
Δεξιά φωτό: Nόμισμα του Δημήτριου του Πολιορκητή (336-283π.χ) το οποίο εικονίζει ένα μνημείο με τη Νίκηνα δεσπόζει στο μπροστινό μέρος ενός πλοίου.

Έτσι, μετά το πέρας των εργασιών, φτάνουμε στη σημερινή εικόνα της ώστε να καταφέρουμε να πλησιάσουμε περισσότερο την αλλοτινή της. Η θεά της Νίκης φαίνεται να κρατά ακόμη καλά κρυμμένα τα μυστικά της, αφού εξακολουθούμε να μη γνωρίζουμε τις ακριβείς συνθήκες της δημιουργίας της.Όμως, έτσι που την βλέπουμε να μας περιμένει στην κορυφή των σκαλιών, σαν να μας αρκεί. Έτσι που υποδέχεται καθημερινά τόσους χιλιάδες ανθρώπους απ’όλα τα μέρη του κόσμου, μόνους ή με τις οικογένειές τους, με τις φωτογραφικές τους μηχανές, τα μπουκαλάκια με νερό, τους ταξιδιωτικούς οδηγούς τους. Τους φοιτητές, τους ιστορικούς, τους μουσικούς, τους ανθρώπους κάθε είδους… Η εντυπωσιακή της παρουσία δεν αφήνει περιθώρια αμφισβήτησης. Σίγουρα πρόκειται περί Νίκης…  από την πιο μικρή καθημερινή νίκη του καθένα μας μέχρι την πιο μεγάλη! Σαν να μας θυμίζει τα φτερά που όλοι έχουμε αλλά συνήθως τα ξεχνάμε…

Προς τη Νίκη!… τη δική μας