Η έκθεση Χρονοκάψουλα – Καπιταλισμός – Κρίση 2013 επιδιώκει
να παρουσιάσει τη σημασία του κοινωνικού ρόλου της τέχνης και του καλλιτέχνη, ο
οποίος μέσα από μια συνειδητή και ειλικρινή εικαστική δράση αλλά και μέσα από
τη συνεργασία και τη συλλογικότητα
επιδιώκει να λειτουργήσει και με όρους
πολιτικής παρέμβασης. Σε μια περίοδο που η κρίση –οικονομική, κοινωνική,
πνευματική, πολιτιστική, αξιακή– λαμβάνει δραματικές και ανεξέλεγκτες
διαστάσεις, τα έργα γίνονται η μαρτυρία, η δυναμική απάντηση και εναντίωση.
Στην έκθεση παρουσιάζονται συνθέσεις που καταγράφουν σκληρές
πραγματικότητες, μιλούν για δυσαρμονίες, διχασμούς, αδιέξοδα, τραυματικές
εμπειρίες, εξομολογούνται την τραγικότητα και την ποιητικότητα της
χρεοκοπημένης προσπάθειας. Η αποτυχία της πολιτικής να δώσει λύσεις στα
«μεγάλα» προβλήματα, η επίθεση στο περιβάλλον και το γενικό αίσθημα της
ατομικής και συλλογικής αποξένωσης το οποίο η παγκόσμια κοινωνία και κοινότητα
δεν μπόρεσε να αντιμετωπίσει φαίνονται όλα πολύ απτά. Είμαστε άραγε μάρτυρες
μιας απαξίωσης του συστήματος σκέψης, μιας μη αναστρέψιμης ιδεολογικής
κατάρρευσης; Οι εικόνες βρίσκονται σε ευθεία αντιστοιχία με ψυχικές και
συναισθηματικές καταστάσεις, παρουσιάζουν έναν κόσμο σε ταραχή,
αποπροσανατολισμένο και τρομαγμένο με σπασμωδικές αντιδράσεις και συμπεριφορές,
ορίζουν τη σκηνή ενός φανταστικού θεάτρου της ανθρώπινης ζωής, αναφέρεται σε
νοσηρά φαινόμενα, χρεοκοπημένες ιδεολογίες, βίαιες πολιτικές και πρακτικές που
διαλύουν κάθε αίσθηση κοινότητας, καταστρέφουν τον κοινωνικό ιστό, εγκαθιστούν
με τον πιο κυνικό και απροκάλυπτο τρόπο το κράτος του φόβου, της απειλής, της
απόγνωσης και της διαρκούς ανασφάλειας στην καθημερινή ζωή.
Πρόκειται για «απεικονίσεις» που απευθύνουν και απευθύνονται,
επικαλούνται την επικοινωνία και τη συμμετοχή, υπερβαίνουν την παγίδα της
συγκινησιακής φόρτισης στοχεύοντας στην ουσία. Τα έργα προτείνουν ένα αφήγημα,
μια ιστορία από τις πολλές που θα μπορούσαν να ειπωθούν, συνθέτουν μια ενιαία
πρόταση, είναι ταυτόχρονα γλώσσα, πράξη, ιδίωμα και διάλογος, προτείνοντας μια παρεμβατική
συλλογικότητα. Η τέχνη επιστρέφει ξανά στη ζωή, στη δημιουργική δραστηριότητα
που συμβάλλει ενεργά στη διαμόρφωση νέων τρόπων σκέψης και ύπαρξης, γίνεται
προνομιούχος χώρος ελεύθερης έκφρασης ιδεών και εναλλακτικής θέασης του κόσμου
και του κοινωνικού, πολιτικού και πολιτιστικού περιβάλλοντος.
Η έκθεση λειτουργεί ως ένα κέλυφος, μια φανταστική χρονοκάψουλα που
διαφυλάσσει τη μνήμη των πραγμάτων και των αξιών, ταξιδεύει μέσα στον χρόνο,
διασώζει τις μικρές, ανώνυμες ιστορίες, τους αγώνες και την αντίσταση των
ανθρώπων, αναφέρεται στην ελπίδα και στο μέλλον.
Οι συνθέσεις της Άννας-Μαρίας Θεοδώρογλου, μέσα από τη δυναμική
χρήση του σχεδίου, παρουσιάζουν την κρίση όπως την αντιλαμβάνεται ένα μεγάλο
τμήμα της ελληνικής κοινωνίας: ως ένα αποτρόπαιο και αδηφάγο τέρας-έντομο που
ήρθε να «γκρεμίσει» όλα όσα «έχτιζε» στο παρελθόν, για να συνειδητοποιήσει «έως
ένα βαθμό μέσα στον πανικό (ή τον πικρό κυνισμό του) ότι όλα αυτά δεν ήταν
τίποτε άλλο από ένα σαθρό και ψεύτικο οικοδόμημα» που οδήγησε τελικά σε μια
πραγματικότητα εγκλωβισμένη, αποπνικτική και, πολλές φορές, τρομακτική. Το
ζήτημα είναι με ποιους τρόπους και με ποιους όρους μπορεί να γίνει η
συνειδητοποίηση, η υπέρβαση και ο επαναπροσδιορισμός της σημασίας και της
ουσίας της ζωής.
Οι μορφές, τα πρόσωπα και οι μεταξύ τους σχέσεις, στις συνθέσεις της Χριστίνας
Παναγιωτίδου, γίνονται τα κλειδιά ενός εικονογραφικού κώδικα που οδηγεί σε
περαιτέρω επίπεδα προσέγγισης του υπαρξιακού χώρου, των αντιφατικών και
περίπλοκων όψεων της καθημερινότητας, της προσπάθειας των ανθρώπων να
συνεχίσουν να αγωνίζονται, να επιβιώνουν, να εργάζονται, να δημιουργούν, να
ερωτεύονται, να επαναστατούν ενάντια στην χυδαιότητα, την ευτέλεια και τον
παραλογισμό.
Στις συνθέσεις της, η Παναγιώτα Περδικάρη, με μια γραφή έντονα
εξπρεσιονιστική και εκφραστικά αιχμηρή, αναφέρεται σ’ έναν σύγχρονο
κανιβαλισμό, στο θέμα της στοχοποίησης ευαίσθητων κοινωνικά ομάδων,
ανυπεράσπιστων ανθρώπων στο περιθώριο της ζωής, ανθρώπων-θυμάτων σκληρών και
αναίτιων ρατσιστικών συμπεριφορών, επιθέσεων και εκδηλώσεων, βορά, πολλές
φορές, των μέσων μαζικής ενημέρωσης που προσφέρουν ακόμη ένα θέ(α)μα για άμεση
κατανάλωση στο θυμικό της μεγάλης μάζας, που παρακολουθεί απαθής, φοβισμένη,
αποπροσανατολισμένη: από τους οικονομικούς και πολιτικούς πρόσφυγες και τους
μετανάστες έως τους τσιγγάνους και τις οροθετικές ιερόδουλες.
Στις εγκαταστάσεις της, η Άννα Πιάτου, επικεντρώνεται σε κρίσιμα
και φλέγοντα ζητήματα. Η Κατάρρευση, αν και αναφέρεται στην κατεδάφιση
ενός παλιού σπιτιού, γίνεται η συμβολική προβολή της αποδόμησης ιδεολογιών, της
κατάλυσης συνταγματικών αξιών, δικαιωμάτων και κεκτημένων. Οι προβολές εικόνων
πάνω σε σεντόνια και ρουχισμό παραπέμπουν με άμεσο, λιτό και εκφραστικό τρόπο
στη λειτουργία και τη σημασία της μνήμης ως αντίσταση, προστασία και συνειδητοποίηση.
Στη δεύτερη εγκατάστασή της, μέσα από τα άδεια, κρεμασμένα ρούχα, παρουσιάζεται
το πρόβλημα της δραματικής αύξησης των αυτοκτονιών στην Ελλάδα.
Οι συνθέσεις της Αγνής Ρούσσου διακρίνονται για την αδρότητα της
γραφής τους, τις παραμορφώσεις, τις σχεδιαστικές και χρωματικές εντάσεις.
Εκκινώντας τόσο από την επαφή της με την πραγματικότητα όσο και από προσωπικές
εμπειρίες και βιώματα, τα έργα της οδηγούν σε έναν προβληματισμό σχετικά με τη
σημαντικότητα και την αξία της ανθρώπινης ύπαρξης, προτείνουν μια κατάδυση σε
εσωτερικά τοπία προσφέροντας εικόνες-ψυχογραφήματα με τα οποία η ίδια
αυτοπροσδιορίζεται και συνδιαλέγεται με τους φόβους και τις αγωνίες της, τα
συναισθήματα και το σύγχρονο περιβάλλον της.
Στα έργα του Λάζαρου Τσολαρίδη, η ευαισθησία συμβιώνει με την
ωμότητα και τη σκληρότητα, η λογική με το συναίσθημα και το ένστικτο, η
τρυφερότητα της χειρονομίας με την αισθητική μιας σκηνογραφικής πρακτικής και
την καθαρότητα των προθέσεων, η λεπτή και ανεπαίσθητη ειρωνεία και το χιούμορ
συνυπάρχει με το πολιτικό σχόλιο και την κριτική τοποθέτηση. Είναι η κρίσιμη
και οριακή στιγμή της κατάρρευσης σε μια κατακερματισμένη και ισοπεδωτική
εποχή, όπου ο άνθρωπος καλείται να επαναπροσδιορίσει το σήμερα, να στοχαστεί τη
μετάβασή του στο αύριο.
Γιάννης Μπόλης
Ιστορικός της τέχνης
Η έκθεση πραγματοποιείται στο πλαίσιο συνεργασίας του 1ου εργαστηρίου του
ΤΕΕΤ με το Δημοτικό Σχολείο Μελίτης.
Τα έργα θα εκτεθούν στο Δημοτικό Σχολείο Μελίτης από 27 Νοέμβρη έως 4
Δεκέμβρη.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου