O Αλέξανδρος Βασμουλάκης στο ελculture.gr

«Με ενδιαφέρει πολύ το θέμα του γένους. Άντρας, γυναίκα, ο αντίκτυπος των σχέσεων μέσα στην κοινωνία »

συναντήσεις

07.03.2012

Κείμενο: Φοίβος Σακαλής

Στα 32 του χρόνια, ο Αλέξανδρος Βασμουλάκης είναι ήδη ένας πολύ γνωστός καλλιτέχνης. Ξεκίνησε ως streetartist, τελείωσε την ΑΣΚΤ, οι τεράστιες τοιχογραφίες του έγιναν το χαρακτηριστικό γνώρισμα περιοχών του κέντρου της Αθήνας, αλλά και πόλεων του εξωτερικού όπου προσκλήθηκε για να ζωγραφίσει κι εκεί σε τοίχους, και στη συνέχεια οι παράξενα ροζ φιγούρες του - και κυρίως οι γυναίκες του- έγιναν γνωστές από τις εκθέσεις του σε γκαλερί, αλλά και τα εξώφυλλα των freepress εφημερίδων. Σήμερα ο Αλέξανδρος Βασμουλάκης αποκηρύσσει την streetart και χρησιμοποιεί την παράδοση της ζωγραφικής και την ιστορία της τέχνης προκειμένου να μιλήσει για κοινωνικά ζητήματα και να χαρτογραφήσει τη σχέση των φύλων.

ελc: Ετοιμάζετε μια νέα έκθεση της δουλειάς σας στις 12 Απριλίου στο Λονδίνο. Τι είδους έργα θα περιλαμβάνει;
A.B: Η έκθεση θα παρουσιαστεί στην gallery Nosco, η οποία είχε ειδικευτεί στην "streetart" αλλά εδώ και μισό χρόνο έκανε στροφή στο "emerging contemporary".
Πρόκειται για έργα με παραπλήσια θεματική προηγούμενων εκθέσεών μου, ωστόσο, με αρκετά διαφορετικό ύφος.

ελc: Σε τι θα διαφοροποιείται από τις προηγούμενες εκθέσεις; Δεν θα δείξετε streetart;
A.B: Οι εκθέσεις μου στις γκαλερί ποτέ δεν συμπεριλαμβάνουν streetart. Αυτό είναι απλά ένα τρυκ του μάρκετινγκ, τίποτα άλλο. Είναι γελοίο να αναφερόμαστε σε streetart εκθέσεις, δεν υπάρχει ως έννοια, είναι στεγνό μάρκετινγκ.

ελc: Τι είναι αυτό που διαφοροποιεί την τέχνη σας όταν δημιουργείτε έργα που θα παρουσιαστούν σε γκαλερί, από αυτή που κάνετε στον δρόμο;
A.B: Όταν κάνω εκθέσεις σε αίθουσες τέχνης ξεχνάω το αν είμαι streetartist καθώς και το παρελθόν μου. Είμαι ένας ζωγράφος όπως όλοι οι άλλοι, και παρουσιάζω κάποια κινητά ζωγραφικά έργα. Κι εκεί τελειώνει το πράγμα.

ελc: Και όταν δουλεύετε ως streetartist;
A.B: Δουλεύω στο δρόμο. Το πλαίσιο αλλάζει.

ελc: Αλλάζει το πλαίσιο, αλλάζει και η δουλειά;
A.B: Αναγκαστικά. Είναι σαν ένας ηθοποιός να δουλεύει στο θέατρο και στην τηλεόραση. Διαφέρουν παρασάγγας αυτοί οι δύο χώροι, όχι;

ελc: Δεν ξέρω αν υπάρχει αντιστοιχία. Στην περίπτωση του ηθοποιού υπάρχει ένας σκηνοθέτης ο οποίος δίνει συγκεκριμένες οδηγίες. Στη δική σας περίπτωση δεν υπάρχει σκηνοθέτης, εσείς κάνετε τις επιλογές.
A.B: Υπάρχει σκηνοθέτης, κι αυτός είναι ο χώρος, ο οποίος σε καθοδηγεί με ακρίβεια. Είναι σαν να λέει «κάνε μου αυτό». Δεν περπατά ο εικαστικός καλλιτέχνης στα τυφλά.

ελc: Όμως οι σκέψεις και τα συναισθήματα που θέλετε να εκφράσετε είναι τα ίδια, τα δικά σας. Πως αλλάζουν, με ποια διαδικασία και προς ποια κατεύθυνση, όταν τα εξωτερικεύεται σε μια επιφάνεια που βρίσκεται στο δρόμο ή σε έναν καμβά που βρίσκεται στο εργαστήριό σας;
A.B: Όταν το πλαίσιο είναι τόσο διαφορετικό, κι αυτά τα ίδια συναισθήματα παίρνουν άλλες τροχιές.

ελc: Πως θα ονομάζατε αυτές τις τροχιές;
A.B: Ας τις αφήσουμε άτιτλες…

ελc: Αισθάνεστε πιο απελευθερωμένος ή πιο επαναστάτης όταν ζωγραφίζετε στον δρόμο;
A.B:Το συναίσθημα της επανάστασης, της κοινωνικής τουλάχιστον, έχει χαθεί εδώ και πολύ καιρό, αποδείχτηκε ένα όνειρο! Στην εφηβεία το ένοιωσα για λίγο, αλλά σύντομα μου πέρασε, δυστυχώς. Έμεινε όμως η προσωπική επανάσταση και η ανάγκη για ρήξη με ότι σαθρό υπάρχει μέσα μου. Έξω φυσάει, έχει και ήλιο κάποιες φορές, η δουλειά γίνεται πιο ανέμελα. Στο στούντιο σοβαρεύει κάπως το πράγμα, είσαι εσύ και το έργο, τα δυο σας, ίσως είναι πιο δύσκολα.

ελc: Έχω την αίσθηση ότι τα έργα σας αποτυπώνουν μια κοινωνία που δεν σας αρέσει. Ή όχι;
A.B: Όντως δεν μου αρέσει, αλλά δεν αποτελεί πρωταρχικό στόχο μου να αποτυπώσω κάτι τέτοιο στο έργο μου.

ελc: Ποιος είναι ο πρωταρχικός σας στόχος;
A.B: Να επικοινωνήσει, να συνομιλήσει το έργο με τον κόσμο. Φυσικά εξαρτάται κι από το έργο. Στα φεστιβάλ όπου κάνω streetart μ’ αρέσει να κάνω ψευδοδιαφημίσεις, όπως τις ονομάζω. Στην ουσία είναι ένας αυτοσαρκασμός, μιλάω για το πόσο εμπορική έχει γίνει η streetart, πόσο δεν διαφοροποιείται πλέον από την διαφήμιση. Από την μία πλευρά έχουμε πολυεθνικές και από την άλλη ατομικές επιχειρήσεις, τους καλλιτέχνες, όπου κάποιοι από αυτούς έχουν γιγαντωθεί και οι τιμές τους στις αίθουσες τέχνης είναι πολύ υψηλές. Το πρόβλημα είναι πως η "αγορά" βρίσκεται στο πίσω μέρος του μυαλού μας πάντοτε και αυτό πολλές φορές στερεί από το έργο το ρομαντισμό και τον αυθορμητισμό του.

ελc: Τι σημαίνει το «βγαίνω και κάνω κάτι έξω» για έναν streetartist;
A.B: Συνήθως οι streetartists ξεκινάνε από την παιδική ή την εφηβική ηλικία. Αυτή η περίοδος είναι μαγική. Υπάρχει μια αγνή και κάπως τυφλή λαχτάρα για δημιουργία. Αργότερα με την ενηλικίωση, τις βιοποριστικές ανάγκες και τις βλέψεις για καριέρα αυτές οι αξίες αλλοιώνονται.

ελc: Δεν ζωγραφίζετε πια στον δρόμο. Τις τοιχογραφίας σας τις ζωγραφίζετε σε τοίχους που σας έχουν διαθέσει οι ιδιοκτήτες τους.
A.B: Όχι, δεν επιλέγω τοίχους πια. Κάνω μόνο μεγάλα έργα σε τοίχους που μου διαθέτουν. Το μέγεθος με ιντριγκάρει ακόμα. Όταν θέλω να κάνω κάτι αυθόρμητα στο δρόμο, τότε δεν πιάνω πινέλα, αλλά κάνω εγκαταστάσεις με αντικείμενα που βρίσκω σε εγκαταλελειμμένα κτίρια, σκουπιδότοπους και αλλού. Μ’ αρέσει να παίζω μαζί τους και να τα τοποθετώ σε μέρη που δεν θα περιμέναμε να τα δούμε. Π.χ. ένα ιπτάμενο σακάκι ή ένα αιωρούμενο παιδικό ποδήλατο στη μέση του δρόμου μπορεί να δώσει κάποια ποιητικότητα στην καθημερινότητά μας, ίσως και μια γλυκιά σφαλιάρα στη ρουτίνα της. Σε αυτό τον κύκλο δουλειάς ξεχνάω τελείως την "αγορά" και ψάχνω για την αγνότητα που σας έλεγα προ λίγου.

ελc: Χρησιμοποιείτε τη λέξη μεταφορικά, αλλά υπάρχει κόσμος ο οποίος θεωρεί ότι τα γκράφιτι, ιδίως στην έκταση που έχουν πάρει στο κέντρο της πόλης, την βρομίζουν.
A.B: Συμφωνώ μαζί τους. Ναι. Όσο λερώνει η διαφήμιση, άλλο τόσο βρομίζει και το γκράφιτι και η streetart. Δυστυχώς εμείς οι streetartists δεν καταλαβαίνουμε την ομορφιά του κενού, θέλουμε να το γεμίσουμε. Δεν καταλαβαίνουμε ούτε από μινιμαλισμό, ούτε από την ομορφιά του βρόμικου από τα καυσαέρια τοίχου που θυμίζει γκριζαρισμένο Rothko. Επίσης, όταν δεν μου αρέσει αυτό που ζωγραφίζω νοιώθω απίστευτες τύψεις που υποχρεώνω τους περιοίκους και τους περαστικούς να βλέπουν αυτό που έχω κάνει.

ελc: Φαντάζομαι ότι η στάση αυτή ήρθε με τα χρόνια.
A.B: Ναι, δεν σκεφτόμουν έτσι ως έφηβος. Δεν με ενδιέφερε τότε. Τα τελευταία τρία χρόνια άλλαξα στάση. Αισθάνθηκα ότι είμαστε σαν ένας ιός που εξαπλώνεται ανεξέλεγκτα. Θα έδειχνα κατανόηση σε μια πορεία οργανωμένη από γείτονες εναντίον των τοιχογράφων…!

ελc: Άρα ποια θα έπρεπε να είναι η αντίδραση του κόσμου, του κοινωνικού συνόλου;
A.B: Ας κάνουν και αυτοί πορείες, να κλείσουν τη Σταδίου φερ ειπείν!! Θα μπορούσαν να πάρουν άσπρη μπογιά και να ασπρίζουν. Κάποιοι το κάνουν καθημερινά. Υπάρχει ένα βίντεο στο youtube που μιλάει για το buff. Το buff είναι τα σβησίματα των γκράφιτι και η abstract ζωγραφική που δημιουργεί. Ακόμα κι όταν έχουν σβηστεί όλες οι εικόνες ή τα tags και το μόνο που μένει είναι τα τετράγωνα μπογιάς σε διαφορετικές αποχρώσεις του ίδιου χρώματος. Ή όταν αυτός που σβήνει ακολουθεί το περίγραμμα της ζωγραφιάς… Και τελικά δημιουργούνται καταπληκτικές τοιχογραφίες. Μένεις εκστατικός. Είναι συνεργατικές δουλειές… Ένας που ζωγράφισε την αρχική ζωγραφιά κι ένας που την έσβησε. Δούλεψαν μαζί χωρίς να ξέρουν ο ένας τον άλλο. Υπέροχο! Προτιμώ τα γκράφιτι όταν είναι σβησμένα κι αχνοφαίνονται. Είναι πολύ πιο γοητευτικά.

ελc: Η βάση σας είναι στην Ελλάδα;
A.B: Ναι, αλλά φροντίζω να ταξιδεύω σχεδόν για έξι μήνες κάθε χρόνο. Πέρσι ήμουν στο Μπουένος Άιρες και στην Κίνα για αρκετό καιρό, ένα πεντάμηνο περίπου. Στο Μπουένος Άιρες πήγα για να αυτομαστιγωθώ και ν’ αλλάξω τον τρόπο που δουλεύω. Τους καρπούς θα τους δείτε τώρα, στις επόμενες εκθέσεις. Οι διαφορετικές πόλεις μου δίνουν τη δυνατότητα να ανανεώνομαι στη δουλειά μου.

ελc: Υπάρχει κάποια ελληνικότητα στη δουλειά σας;
A.B: Δε νομίζω, δεν την έχω βρει τουλάχιστον. Μεγάλωσα στην Αθήνα όμως, οπότε θέλω δε θέλω σίγουρα κάποια ελληνικότητα θα βγαίνει, υποσυνείδητα ίσως. Θέλω, αν ωριμάσει ποτέ η δουλειά μου, να βρω και την ελληνικότητά της κάποια στιγμή.

ελc: Την Παρασκευή 9 Μαρτίου θα παρουσιάσετε στο Ε.Δ.Ω ένα τμήμα της δουλειάς που θα παρουσιαστεί στη συνέχεια στο Λονδίνο. Ποιος είναι ο κεντρικός άξονας αυτής της δουλειάς;
A.B: Παίρνω διάφορες ιστορίες από τη χριστιανική ή την αρχαιοελληνική τέχνη -την Σαλώμη, τη Λυσιστράτη, την Ιουδίθ, τη Δαλιδά- ιστορίες που δείχνουν τη γυναίκα επικίνδυνη και άγρια, να ευνουχίζει, να σκοτώνει και να κόβει τρίχες. Προσπάθησα να τους κάνω τα πορτραίτα τους. Με ενδιαφέρει πολύ το θέμα του γένους. Άντρας, γυναίκα, ο αντίκτυπος των σχέσεων μέσα στην κοινωνία. Η προηγούμενη δουλειά είχε ως έναυσμα ένα επεισόδιο της σειράς του BBC Ways of Seeing, το οποίο περιέγραφε το πώς χρησιμοποίησαν τη γυναίκα στην τέχνη από την αναγέννηση μέχρι τα τέλη του 19ου αιώνα. Ένα παθητικό πλάσμα, πάντα διαθέσιμο για τον άντρα. Έπαιξα με αυτή την ιδέα, δούλεψα πάνω σε κλασσικά έργα της Αναγέννησης, του Τισιανού, του Μποτιτσέλι, και άλλων μεγάλων καλλιτεχνών, και άλλαξα την ψυχολογία των μορφών. Οι γυναίκες, από διαθέσιμες και παθητικές, έγιναν δυναμικές και σαρκαστικές.
Οι γυναίκες παίρνουν το πάνω χέρι και μ΄ αρέσει αυτό, ίσως πάμε για μια μητριαρχική κοινωνία μέσα στον 21ο αιώνα. Αν ακούσουμε και τους επιστήμονες που μιλάνε για ραγδαία πτώση της τεστοστερόνης στον άντρα τα τελευταία 50 χρόνια, τότε θα καταλάβουμε πως οι τωρινές ισορροπίες ανάμεσα στα δύο φύλλα θα αλλάξουν κατά πολύ. Θέλω να δείξω την δύναμη της γυναίκας, θέλω να την εκθειάσω μέσα από τις εικόνες, αποφεύγοντας να την αποδώσω απλώς όμορφη και θελκτική. Με ενδιαφέρει πολύ το θέμα της σχέσης άντρα γυναίκας. Αυτή είναι και η κοινωνική πλευρά του έργου μου.



Preview / party των έργων του Αλέξανδρου Βασμουλάκη στο Ε.Δ.Ω. , Παρασκευή 9 Μαρτίου, 7μμ, και για μία μόνο ημέρα, Προφήτου Δανιήλ 18, Αθήνα, 10435, Στάση Μετρό Κεραμεικός.