«Διηγούμαι τις ιστορίες απλών ανθρώπων που υποφέρουν από κάτι, για το οποίο δεν ευθύνονται»
23.03.2012
O Tayfun Pirselimoglu δεν είναι απλά ένας
σκηνοθέτης που ξεκίνησε από την Τραπεζούντα, σπούδασε στη Βιέννη και
λατρεύει την Κωνσταντινούπολη. Είναι και εικαστικός, με πολλές διεθνείς
εκθέσεις στο ενεργητικό του, συνιδρυτής του κινήματος τέχνης Genius Academy αλλά και συγγραφέας. Η Ταινιοθήκη της Ελλάδος φιλοξενεί τις ταινίες του, καθώς και τα έργα του στο αφιέρωμα «Άνεμος από την Πόλη», από 22 έως 28 Μαρτίου.
Βαθιά πολιτικές, ανθρώπινες και εικαστικές οι ταινίες του Πιρσελίμογλου
εναρμονίζονται, όπως μας λέει, με την πραγματικότητα του σώματος και
του νου μας κι όχι με τις εξωπραγματικές ταχύτητες που μας επιβάλλονται
από όλα τα μέσα. Το ελculture μίλησε μαζί του κατά τη διάρκεια της
επίσκεψής του στην Αθήνα.
ελc: Από την πρώτη σας μεγάλου μήκους ταινία, που ασχολούνταν με την πολιτική, μέχρι την τελευταία, που διηγείται μια προσωπική ιστορία, θεωρείτε ότι οι συνθήκες, η πολιτική και πάλι, έχουν αλλάξει, ή έχει αλλάξει ο τρόπος που εσείς βλέπετε τα πράγματα;
T.P.: Η πρώτη μου ταινία βασίστηκε στις εξαφανίσεις ανθρώπων στην Τουρκία. Λόγω του περιεχομένου της ιστορίας έγιναν προσπάθειες να απαγορευτεί και μετά από μια σειρά αγώνων η ταινία κυκλοφόρησε. Ο ακριβής αριθμός των αγνοουμένων δεν είναι ακόμα γνωστός, αλλά η κατάσταση έχει βελτιωθεί. Είμαστε τώρα σε μια καλύτερη κατάσταση από το παρελθόν. Από την άλλη πλευρά, η Τουρκία - όπως και οι υπόλοιπες χώρες- υφίσταται μία βαθιά καπιταλιστική διαδικασία που κάνει τους ανθρώπους να υποφέρουν αλλιώς. Διηγούμαι τις ιστορίες απλών ανθρώπων που υποφέρουν από κάτι, για το οποίο δεν ευθύνονται. Σήμερα κάτι σκοτώνει τις ψυχές μας, πολύ σοβαρά. Πολιτικά λοιπόν δεν βλέπω τίποτα να έχει αλλάξει στο ελάχιστο. Έχουμε διαφορετικές ιστορίες με τα ίδια βάσανα.
ελc: Οι ταινίες σας έχουν αγαπηθεί αλλά και κατακριθεί για τις μεγάλες σιωπές και τις αργές κινήσεις τους. Τι θέλετε να εκφράσετε εμμένοντας σε αυτές και έχουν ίσως σχέση με την εικαστική σας παιδεία, είναι έργα τέχνης;
T.P.: Σήμερα η αντίληψή μας επηρεάζεται από την τηλεόραση και τον κινηματογράφο, τα οποία έχουν μεγάλη επιρροή στο μυαλό μας. Η αντίληψη του χρόνου είναι επίσης ένα μέρος αυτού του πνεύματος της εποχής. Όλα είναι τόσο γρήγορα και δεν έχουμε καμία υπομονή σε ό,τι είναι να συμβεί την κατάλληλη στιγμή. Προσπαθώ να μεταφέρω τον πραγματικό χρόνο στις ταινίες μου, αλλά αυτό γίνεται αντιληπτό ως «κάτι αργό» το οποίο είναι, στην πραγματικότητα, η πραγματικότητα του σώματος και του μυαλού μας. Προσπαθώ να κάνω το κοινό να συνειδητοποιήσει την αλήθεια: αυτό είναι αυτό που συμβαίνει πραγματικά. Πρέπει να έχουμε σεβασμό ως προς το χρόνο. Από την άλλη πλευρά, ο τρόπος που συνομιλούμε έχει επίσης αλλάξει αντίστοιχα. Οποιαδήποτε ουσιαστική συνδιαλλαγή γίνεται βλακωδώς. Χρειαζόμαστε μόνο την πραγματική έννοια του τι προσπαθούμε να μεταδώσουμε στους άλλους.
ελc: Χαρακτηρίζετε την τριλογία σας «της συνείδησης και του θανάτου». Ο θάνατος είναι προφανής. Τι γίνεται όμως με τη συνείδηση;
T.P.: Νομίζω ότι η συνείδηση είναι τόσο προφανής όσο ο θάνατος. Στις τρεις ταινίες οι κύριοι χαρακτήρες υποφέρουν εξαιτίας των αποφάσεών τους που οδηγούν στον θάνατο. Προσπαθώντας να τον αποφύγουν, αλλά χωρίς να το καταφέρνουν τελικά. Κάτι τους κάνει να μην προχωρούν περαιτέρω ή όταν το κάνουν οδηγούνται σε αδιέξοδο. Ο θάνατος κάποιου άλλου θέτει ένα μεγάλο βάρος στους ώμους τους και κάτι αναδύεται πολύ αργά στο μυαλό τους ...
ελc: Τι είναι η πρωτοβουλία Genius Academy και γιατί genius;
T.P.: Είναι μια καλλιτεχνική πρωτοβουλία - δίνω διαλέξεις για τον κινηματογράφο και τη ζωγραφική. Δημιουργήθηκε από εμένα και έναν φίλο μου από την περίοδό μου στη Βιέννη. Πρόκειται για κάτι ειρωνικό, βάσει μιας δήλωσης του Γιόζεφ Μπόις ότι «ο καθένας είναι καλλιτέχνης». Δυστυχώς, κι αυτός χαρακτηρίστηκε ως «απλώς άλλος ένας καλλιτέχνης». Ακόμη και οι πιο επαναστατικές προσπάθειες στην τέχνη καταλήγουν σε λάθος σταθμούς. Αυτό είναι το νέο πνεύμα της εποχής μας ακόμα μια φορά. Έτσι, αποφασίσαμε να φέρουμε στην επιφάνεια το θέμα της μεγαλοφυΐας. Ο καθένας μπορεί να είναι μεγαλοφυΐα... ανάλογα με το πόσο αφιερώνει τον εαυτό του στην τέχνη, πόσο υποφέρει για τις ιδέες του...
ελc: Ως εκπρόσωπος του φανταστικού ρεαλισμού στον χώρο της τέχνης, θα ήθελα τη γνώμη σας για το πώς η φαντασία μπορεί να βοηθήσει σε μια πραγματικότητα που γίνεται ολοένα και δυσκολότερη
T.P.: Ειλικρινά, τίποτα δεν είναι τόσο φανταστικό όσο η πραγματική ζωή. Μερικές φορές αισθάνομαι άχρηστος στην προσπάθειά μου να πιάσω το φάντασμα της καθημερινής ζωής. Έτσι, έχω προσπαθήσει πολύ για να «πιάσω» το ρεαλισμό πάνω από την φαντασία της καθημερινής ζωής. Η ζωή και ο θάνατος είναι πράγματα πέρα από τις αντιλήψεις μας. Προσπαθούμε να τους δώσουμε κάποιο νόημα που φαίνεται να είναι φτωχό σε σχέση με την άλλη πλευρά. Ο κινηματογράφος είναι το κύριο εργαλείο και δημιουργεί τη δική του πραγματικότητα τρέφοντας την «άλλη πλευρά».
ελc: Έχετε ξαναβρεθεί στην Ελλάδα και συνεργάζεστε με έλληνες. Νιώθετε ότι εξαιτίας της οικονομικής κρίσης αλλάζει η στάση τους απέναντι στην τέχνη;
T.P.: Νιώθω ότι υπάρχει μια πραγματική συνεργασία με τους Έλληνες φίλους και μπορώ να κατανοήσω την κατάσταση που έχουμε δει πολλές φορές στο παρελθόν. Πιστεύω, επίσης, πως αυτή δεν είναι μια μόνιμη κατάσταση. Το πιο θλιβερό πράγμα είναι η δραστική μείωση των παραγωγών. Από την άλλη πλευρά, όσο οι συνθήκες δυσκολεύουν, οι άνθρωποι αντιστέκονται περισσότερο.
ελc: Μιλήστε μας για την επόμενη ταινία σας «Δεν είμαι εγώ»
T.P.: Πρόκειται για μια συμπαραγωγή μεταξύ Ελλάδας, Τουρκίας, Γαλλίας και Γερμανίας. Αφορά την αλλαγή ταυτότητας. Είναι κατά κάποιο τρόπο μία «ειρωνική» ταινία για έναν καθημερινό άνθρωπο που κλέβει την ταυτότητα ενός άλλου ο οποίος βρίσκεται στην φυλακή. Τα γυρίσματα θα γίνουν το επόμενο καλοκαίρι στην Κωνσταντινούπολη και στη Σμύρνη.
Αφιέρωμα «Άνεμος από την Πόλη» στην Ταινιοθήκη της Ελλάδος, 22-28 Μαρτίου 2012
ΠΗΓΗ: ελculture
ελc: Από την πρώτη σας μεγάλου μήκους ταινία, που ασχολούνταν με την πολιτική, μέχρι την τελευταία, που διηγείται μια προσωπική ιστορία, θεωρείτε ότι οι συνθήκες, η πολιτική και πάλι, έχουν αλλάξει, ή έχει αλλάξει ο τρόπος που εσείς βλέπετε τα πράγματα;
T.P.: Η πρώτη μου ταινία βασίστηκε στις εξαφανίσεις ανθρώπων στην Τουρκία. Λόγω του περιεχομένου της ιστορίας έγιναν προσπάθειες να απαγορευτεί και μετά από μια σειρά αγώνων η ταινία κυκλοφόρησε. Ο ακριβής αριθμός των αγνοουμένων δεν είναι ακόμα γνωστός, αλλά η κατάσταση έχει βελτιωθεί. Είμαστε τώρα σε μια καλύτερη κατάσταση από το παρελθόν. Από την άλλη πλευρά, η Τουρκία - όπως και οι υπόλοιπες χώρες- υφίσταται μία βαθιά καπιταλιστική διαδικασία που κάνει τους ανθρώπους να υποφέρουν αλλιώς. Διηγούμαι τις ιστορίες απλών ανθρώπων που υποφέρουν από κάτι, για το οποίο δεν ευθύνονται. Σήμερα κάτι σκοτώνει τις ψυχές μας, πολύ σοβαρά. Πολιτικά λοιπόν δεν βλέπω τίποτα να έχει αλλάξει στο ελάχιστο. Έχουμε διαφορετικές ιστορίες με τα ίδια βάσανα.
ελc: Οι ταινίες σας έχουν αγαπηθεί αλλά και κατακριθεί για τις μεγάλες σιωπές και τις αργές κινήσεις τους. Τι θέλετε να εκφράσετε εμμένοντας σε αυτές και έχουν ίσως σχέση με την εικαστική σας παιδεία, είναι έργα τέχνης;
T.P.: Σήμερα η αντίληψή μας επηρεάζεται από την τηλεόραση και τον κινηματογράφο, τα οποία έχουν μεγάλη επιρροή στο μυαλό μας. Η αντίληψη του χρόνου είναι επίσης ένα μέρος αυτού του πνεύματος της εποχής. Όλα είναι τόσο γρήγορα και δεν έχουμε καμία υπομονή σε ό,τι είναι να συμβεί την κατάλληλη στιγμή. Προσπαθώ να μεταφέρω τον πραγματικό χρόνο στις ταινίες μου, αλλά αυτό γίνεται αντιληπτό ως «κάτι αργό» το οποίο είναι, στην πραγματικότητα, η πραγματικότητα του σώματος και του μυαλού μας. Προσπαθώ να κάνω το κοινό να συνειδητοποιήσει την αλήθεια: αυτό είναι αυτό που συμβαίνει πραγματικά. Πρέπει να έχουμε σεβασμό ως προς το χρόνο. Από την άλλη πλευρά, ο τρόπος που συνομιλούμε έχει επίσης αλλάξει αντίστοιχα. Οποιαδήποτε ουσιαστική συνδιαλλαγή γίνεται βλακωδώς. Χρειαζόμαστε μόνο την πραγματική έννοια του τι προσπαθούμε να μεταδώσουμε στους άλλους.
ελc: Χαρακτηρίζετε την τριλογία σας «της συνείδησης και του θανάτου». Ο θάνατος είναι προφανής. Τι γίνεται όμως με τη συνείδηση;
T.P.: Νομίζω ότι η συνείδηση είναι τόσο προφανής όσο ο θάνατος. Στις τρεις ταινίες οι κύριοι χαρακτήρες υποφέρουν εξαιτίας των αποφάσεών τους που οδηγούν στον θάνατο. Προσπαθώντας να τον αποφύγουν, αλλά χωρίς να το καταφέρνουν τελικά. Κάτι τους κάνει να μην προχωρούν περαιτέρω ή όταν το κάνουν οδηγούνται σε αδιέξοδο. Ο θάνατος κάποιου άλλου θέτει ένα μεγάλο βάρος στους ώμους τους και κάτι αναδύεται πολύ αργά στο μυαλό τους ...
ελc: Τι είναι η πρωτοβουλία Genius Academy και γιατί genius;
T.P.: Είναι μια καλλιτεχνική πρωτοβουλία - δίνω διαλέξεις για τον κινηματογράφο και τη ζωγραφική. Δημιουργήθηκε από εμένα και έναν φίλο μου από την περίοδό μου στη Βιέννη. Πρόκειται για κάτι ειρωνικό, βάσει μιας δήλωσης του Γιόζεφ Μπόις ότι «ο καθένας είναι καλλιτέχνης». Δυστυχώς, κι αυτός χαρακτηρίστηκε ως «απλώς άλλος ένας καλλιτέχνης». Ακόμη και οι πιο επαναστατικές προσπάθειες στην τέχνη καταλήγουν σε λάθος σταθμούς. Αυτό είναι το νέο πνεύμα της εποχής μας ακόμα μια φορά. Έτσι, αποφασίσαμε να φέρουμε στην επιφάνεια το θέμα της μεγαλοφυΐας. Ο καθένας μπορεί να είναι μεγαλοφυΐα... ανάλογα με το πόσο αφιερώνει τον εαυτό του στην τέχνη, πόσο υποφέρει για τις ιδέες του...
ελc: Ως εκπρόσωπος του φανταστικού ρεαλισμού στον χώρο της τέχνης, θα ήθελα τη γνώμη σας για το πώς η φαντασία μπορεί να βοηθήσει σε μια πραγματικότητα που γίνεται ολοένα και δυσκολότερη
T.P.: Ειλικρινά, τίποτα δεν είναι τόσο φανταστικό όσο η πραγματική ζωή. Μερικές φορές αισθάνομαι άχρηστος στην προσπάθειά μου να πιάσω το φάντασμα της καθημερινής ζωής. Έτσι, έχω προσπαθήσει πολύ για να «πιάσω» το ρεαλισμό πάνω από την φαντασία της καθημερινής ζωής. Η ζωή και ο θάνατος είναι πράγματα πέρα από τις αντιλήψεις μας. Προσπαθούμε να τους δώσουμε κάποιο νόημα που φαίνεται να είναι φτωχό σε σχέση με την άλλη πλευρά. Ο κινηματογράφος είναι το κύριο εργαλείο και δημιουργεί τη δική του πραγματικότητα τρέφοντας την «άλλη πλευρά».
ελc: Έχετε ξαναβρεθεί στην Ελλάδα και συνεργάζεστε με έλληνες. Νιώθετε ότι εξαιτίας της οικονομικής κρίσης αλλάζει η στάση τους απέναντι στην τέχνη;
T.P.: Νιώθω ότι υπάρχει μια πραγματική συνεργασία με τους Έλληνες φίλους και μπορώ να κατανοήσω την κατάσταση που έχουμε δει πολλές φορές στο παρελθόν. Πιστεύω, επίσης, πως αυτή δεν είναι μια μόνιμη κατάσταση. Το πιο θλιβερό πράγμα είναι η δραστική μείωση των παραγωγών. Από την άλλη πλευρά, όσο οι συνθήκες δυσκολεύουν, οι άνθρωποι αντιστέκονται περισσότερο.
ελc: Μιλήστε μας για την επόμενη ταινία σας «Δεν είμαι εγώ»
T.P.: Πρόκειται για μια συμπαραγωγή μεταξύ Ελλάδας, Τουρκίας, Γαλλίας και Γερμανίας. Αφορά την αλλαγή ταυτότητας. Είναι κατά κάποιο τρόπο μία «ειρωνική» ταινία για έναν καθημερινό άνθρωπο που κλέβει την ταυτότητα ενός άλλου ο οποίος βρίσκεται στην φυλακή. Τα γυρίσματα θα γίνουν το επόμενο καλοκαίρι στην Κωνσταντινούπολη και στη Σμύρνη.
Αφιέρωμα «Άνεμος από την Πόλη» στην Ταινιοθήκη της Ελλάδος, 22-28 Μαρτίου 2012
ΠΗΓΗ: ελculture
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου