Δελτίο Τύπου: ΧΑΝΙaRT 2014/«ΑΠΑΡΧέΣ», η εικαστική εγκατάσταση της ομάδας ΕΝ-ΦΛΩ

«Σ’ ένα τόπο λατρείας, όπως είναι το παρεκκλήσι της Παναγίας των Renier, οργανώνεται ένα αρχέτυπο λατρευτικό τοπίο, όπου ο σπόρος, σύμβολο αναγέννησης της ζωής, κατέχει τη θέση του ύψιστου, του μεταφυσικού. Η έννοια της πρωτόγονης λατρείας του σπόρου προσεγγίζεται με την κατασκευή ενός θρόνου μνημειακού, με τα ξύλα που ήταν πεσμένα στα χώματα του εδώ τόπου, με την πλάτη του θρόνου να χάνεται στο ύψος του μικρού παρεκκλησιού - ανολοκλήρωτη σκαλωσιά που υπαινίσσεται το μεταφυσικό με την καθετότητα και την ανολοκληρώτητά του. Μια αναφορά στις Απαρχές, από την αρχαιότητα στις πιο πρόσφατες προσφορές της πρώτης σοδειάς στην Παναγία.
Οι επαναλαμβανόμενοι εποχικοί κύκλοι του θανάτου και της αναγέννησης και τα λατρευτικά έθιμα που σχετίζονται με τη γη, τη βλάστηση και την καλή σοδειά πρωταρχικά συνδέθηκαν
και με την Παναγία. Τα Εισόδια (σοδειά < εισόδια) της Θεοτόκου (21 Νοέμβρη) συνδέονται με τη "σπορά" και η Παναγία λαμβάνει τα χαρακτηριστικά που στην αρχαιότητα είχαν αποδοθεί στη Δήμητρα και συνάμα αποκτά τα προσωνύμια Αποσπορίτισσα, Μεσοσπορίτισσα, Πολυσπορίτισσα και Μπουρμπουρελού».

Η Περιφέρεια Κρήτης, η Περιφερειακή Ενότητα Χανίων, η 28η Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων, ο Πολυχώρος Τέχνης Εξάντας και το Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης Xανίων–Ελαιουργείον συμμετέχοντας στο πρόγραμμα «ΧΑΝΙaRT 2014 – Εικαστικές Διαδρομές στο Νομό Χανίων» παρουσιάζουν την Εικαστική Εγκατάσταση «Απαρχές» από την Εικαστική Ομάδα «Εν Φλω» την Τρίτη 19 Αυγούστου 2014 στις 8.30 το βράδυ στο Παρεκκλήσι των Renier, Μόσχων 4 & Ζαμπελίου, Παλιά Πόλη, Χανιά, Κρήτη. Η Έκθεση θα διαρκέσει έως 20.9.2014. Ανοικτά καθημερινά από 12.00 έως 21.00 με ελεύθερη είσοδο.
Συντονισμός Εφαρμογών: Άρια Κασαπάκη, Αλεξάνδρα Πάμπουκα & Κλεοπάτρα Χριστοφίδη.
Επιμέλεια: Ελένη Νίσκα & Ιωάννης Ν. Αρχοντάκης.

Το Παρεκκλήσι των Renier βρίσκεται στη σημερινή οδό Μόσχων στην Παλιά Πόλη των Χανίων και διατηρείται σε ιδιαίτερα καλή κατάσταση. Είναι ενσωματωμένο στα κτίσματα που κάποτε αποτελούσαν το Μέγαρο (Palazzo) της αριστοκρατικής βενετσιάνικης οικογένειας Renier. Πιθανότατα ήταν αφιερωμένο στην Παναγία αλλά υπάρχουν και αποσπασματικές αναφορές για λατρεία του Αγίου Νικολάου.
Το Παρεκκλήσι είναι ένα μικρό εντυπωσιακό οξυκόρυφο κτίσμα με είσοδο από τον βορά και χαρακτηριστικό στρογγυλό φανό πάνω από την είσοδό του. Αναπτύσσεται κατά μήκος του άξονα βοράς-νότος και στον ανατολικό του τοίχο υπάρχει στο πάχος της τοιχοποιίας χαρακτηριστικό υστερογοτθικό τρίλοβο τυφλό αψίδωμα. Την οξυκόρυφη καμάρα της στέγης στηρίζουν λίθινες κυλινδρικές νευρώσεις που οι βάσεις τους αιωρούνται μυστηριακά στο ύψος του διαζώματος. Στο εσωτερικό του διακρίνονται ίχνη τοιχογραφιών και εσοχές που συνέδεαν το παρεκκλήσι με τα εσωτερικά διαμερίσματα του Παλατιού των Renier. Το Παρεκκλήσι πιθανότατα κτίστηκε τον 15ο αιώνα και έγιναν στην διαρρύθμισή του ουσιαστικές αρχιτεκτονικές τροποποιήσεις στις αρχές του 17ου αιώνα χωρίς να χάσει την αυτοτέλειά του και τη λατρευτική του ιδιότητα σε αντίθεση με το υπόλοιπο Μέγαρο της οικογένειας Renier που με τις αλλεπάλληλες τροποποιήσεις που δέχτηκε στο πέρασμα των πέντε αιώνων από την δημιουργία του έχασε την αρχιτεκτονική του συνέχεια και αλλοιώθηκε ο χαρακτήρας του.

Η αριστοκρατική βενετσιάνικη οικογένεια Renier ήταν εύρωστη οικονομικά και εκτός από το ευρύχωρο Παλάτι με το Παρεκκλήσι που διέθετε μέσα στα όρια της οχυρωμένης πόλης των Χανίων είχε στην ιδιοκτησία της μια εντυπωσιακή Έπαυλη (Villa) στην ενδοχώρα του
σημερινού νομού Χανίων, εκεί που σήμερα βρίσκεται το χωριό Παλαιά Ρούματα. Η Έπαυλη διέθετε χώρους υποδοχής, κοιτώνες, αποθήκες, στάβλους, πατητήρια, δεξαμενές, μύλο, φάμπρικα και προστατευόταν από ψηλό τοίχο με εντυπωσιακή κεντρική είσοδο. Ακόμα και σήμερα διατηρείται το επιβλητικό ισόγειο της Έπαυλης με τα διαδοχικά πέτρινα σταυροθόλια και το εγχάρακτο στην πέτρα, πάνω από την είσοδο του πρώτου ορόφου, οικόσημο της οικογένειας Renier.
Μετά την κατάκτηση των Χανίων από τους Οθωμανούς (1645) και τον διωγμό των Ενετών από την Κρήτη ένα τμήμα της οικογένειας Renier επέστρεψε στη Βενετία αλλά και ένα μεγάλο τμήμα της παρέμεινε στο νησί και ενσωματώθηκε στον τοπικό χριστιανικό κοινωνικό ιστό. Απόγονοι τούτης της οικογένειας φέρουν ακόμα και σήμερα το όνομα Ρενιέρης.


H Μη Κερδοσκοπική Εταιρία Πολιτισμού «Ελαιουργείον – Εργοστάσιο Τέχνης» δημιουργήθηκε με σκοπό να σώσει από την ερήμωση και τον αφανισμό το Παλιό Ελαιουργείο του Αγροτικού Συνεταιρισμού Ζυμπραγού στο Νομό Χανίων της Κρήτης. Στόχος της είναι να στεγάσει στους χώρους του εκδηλώσεις πολιτισμού, μετατρέποντάς το σε έναν τόπο μνήμης και ένα πεδίο δράσεων στην ενδοχώρα του νησιού.
Το κτίριο του Παλιού Ελαιουργείου αποτελείται από τον κεντρικό οικοδομικό πυρήνα που κατασκευάστηκε με λιθοδομή τη δεκαετία του 1920 και από πτέρυγες - δορυφόρους κατασκευασμένες σε διαδοχικές οικοδομικές φάσεις ως τη δεκαετία του 1970. Το 1980 σταμάτησε η λειτουργία του ως λιοτρίβι και αφέθηκε να καταρρέει γοργά. Κατά την ανασυγκρότησή του στόχος ήταν η διατήρηση των πρωταρχικών υλικών του κτιρίου με τον αυθεντικό τεχνολογικό του εξοπλισμό με όσο το δυνατόν λιγότερες παρεμβάσεις. Ο μηχανικός εξοπλισμός του ελαιοτριβείου είναι Ελληνικής Κατασκευής(!) από τις αρχές της δεκαετίας του 1960 και διατηρήθηκε σαν σημείο μνήμης και αναφοράς των αρχικών λειτουργιών του χώρου.
Σήμερα το «Ελαιουργείον - Εργοστάσιο Τέχνης» είναι ένας πολυδιάστατος πολιτιστικός οργανισμός. Απαρτίζεται από την «Πινακοθήκη Εικαστικών Τεχνών» που στόχο της έχει τη διοργάνωση εκπαιδευτικών προγραμμάτων και την παρουσίαση περιοδικών εικαστικών εκθέσεων, και το «Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης» που σκοπός του είναι η διαφύλαξη, η παρουσίαση και η ανάδειξη των μόνιμων συλλογών του «Ελαιουργείου» και η προώθηση μαζί με τη μελέτη των διαδραστικών επαφών της Σύγχρονης Τέχνης με τον Άνθρωπο. Παράλληλα από το «Ελαιουργείον - Εργοστάσιο Τέχνης» εκπορεύονται τέσσερα μεγάλα προγράμματα Συνεργασίας, Ανάπτυξης & Πολιτισμού: 1.«Ο Δρόμος των Μουσείων», 2.«Ο Κύκλος των Φαραγγιών», 3.«ΧΑΝΙaRT – Εικαστικές Διαδρομές στο Νομό Χανίων» & 4.«Τέχνη & Οίνος – Τα Οινοποιεία Δυτικής Κρήτης στηρίζουν τον Πολιτισμό».
Το παλιό λιοτρίβι που αναγεννήθηκε σε «Εργοστάσιο Τέχνης», βρίσκεται στο χωριό Δρομόνερο, 33 χιλιόμετρα νοτιοδυτικά της πόλης των Χανίων (30 λεπτά με το αυτοκίνητο), πάνω στον οδικό άξονα που οδηγεί στο γραφικό ψαροχώρι του Λιβυκού Πελάγους με τις δυο μαγικές παραλίες: την Παλαιόχωρα.
«ΕΛΑΙΟΥΡΓΕΙΟΝ – ΕΡΓΟΣΤΑΣΙΟ ΤΕΧΝΗΣ»
«ΜΟΥΣΕΙΟ ΣΥΓΧΡΟΝΗΣ ΤΕΧΝΗΣ» & «ΠΙΝΑΚΟΘΗΚΗ ΕΙΚΑΣΤΙΚΩΝ ΤΕΧΝΩΝ»
Δρομόνερο, Δημοτική Ενότητα Κολυμβαρίου
Δήμος Πλατανιά, Νομός Χανίων, Τ.Κ. 73002 Κρήτη
33 Κm από τα Χανιά προς την Παλαιόχωρα, Τηλ. 693 73 83 500
Καλλιτεχνικός Επιμελητής: Ιωάννης Ν. Αρχοντάκης
E-mail: ioannis2000@gmail.com Website: www.olivepress.eu


Το πρόγραμμα «ΧΑΝΙaRT – Εικαστικές Διαδρομές στο Νομό Χανίων» υλοποιείται από το «Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης – Ελαιουργείον» σε συνεργασία με την Περιφερειακή Ενότητα Χανίων, όλους τους Δήμους του Νομού Χανίων και τους Πολιτιστικούς Φορείς που έχουν σκοπό τη διερεύνηση και ανάπτυξη του Πολιτισμού και των Καλών Τεχνών σε ολόκληρο το Νομό Χανίων.
Στόχος του προγράμματος «ΧΑΝΙaRT – Εικαστικές Διαδρομές στο Νομό Χανίων» είναι να αναδείξει ο Νομός Χανίων το εικαστικό δυναμικό του και να καταστεί ένα από τα σημαντικότερα κέντρα εικαστικών δράσεων της Ελλάδας, μια αρένα νέων καλλιτεχνικών τάσεων και ένα φόρουμ εικαστικού διαλόγου και δημιουργίας, ένα χωνευτήρι αλληλεπιδράσεων μεταξύ των γηγενών πολιτιστικών αξιών και των διεθνών ρευμάτων πρωτοπορίας, το βήμα παρουσίασης των δράσεων και αναζητήσεων τόσο των Δασκάλων της Τέχνης όσο και των ευφάνταστων Νέων Δημιουργών.
Παράλληλα με την προβολή του τόπου και την ανάδειξη του ντόπιου πολιτιστικού δυναμικού, στόχος παραμένει η κατασκευή ενός διαδραστικού δικτύου επικοινωνίας μεταξύ όλων των Κρητών Εικαστικών Δημιουργών, της τοπικής κοινωνίας, της ευρύτερης καλλιτεχνικής κοινότητας και του παγκόσμιου πολιτιστικού ιστού.