+χώρώ Βασίλης Καβουρίδης 2014

                                                       music : Vassilis Tzavaras
                                                       video : Giorgos Dalis
                                         
                         

 

Η πραγματικότητα, τα όρια και η αλήθεια σε μια συνεχή αμφισβήτηση και επαναδιαπραγμάτευση      με σκοπό….

Χωρίς σκοπό !

Το παιχνίδι χάνει το νόημα του μόλις αποκτά σκοπό. Έτσι εδώ θα αναφερθεί η πορεία του παιχνιδιού και ο τρόπος που το ίδιο έθεσε τους κανόνες.

Ένα κομμάτι του παλιού στρατοπέδου της Φλώρινας επαναχρησιμοποιείται, ανακυκλώνεται αναδεικνύεται ιστορικά και μας καλεί ένα παιχνίδι αυτοπραγμάτωσης που περνά από διάφορα στάδια. Όλα αυτά μέσα από την σχέση και αλληλεπίδραση φωτός και σκοταδιού, χώρου και χρόνου με το ανθρώπινο σώμα.

Με κατά 98% ανακυκλωμένα υλικά όπως γυαλί, φελιζολ, γύψο, κάρβουνο κ.α. μια εγκατάσταση που αναδιπλώνεται σε διακόσια και πλέον τετραγωνικά μετρά.

Σύλληψη και κατασκευή : Βασίλης Καβουρίδης

Την εγκατάσταση πλαισιώνουν μουσικά οι :

 Βασίλης Τζαβάρας με τα κομμάτια ΄΄afternoon΄΄ και ΄΄the mirror΄΄ από τον δίσκο "enclosure'' (dna_label) και οι Silent Move (Βασιλης Τζαβάρας και Γιάννης Παξεβάνης ) με τα ΄΄part 1΄΄ και  ΄΄part 4΄΄ από το "In seven parts"(Triple Bath)

Ευχαριστώ για την βοήθεια τους :

Χάρη Κοντοσφύρη

Χριστιάν Κωνσταντίνωφ

Θεώνη

Πέτρος Τσουρίλας

Τον δήμο Φλώρινας

Καραγκιοζίδη Ακη

Καρακόλη Μιχάλη

Αναγνωστόπουλο Ιωάννη

Από πού άρχισαν όλα ?

Μα από την αρχή !

Από τότε που για πρώτη φορά το μάτι είδε και ο εγκέφαλος ανέλυσε και συνέλαβε τον τρόπο που μια αχτίδα φωτός περνά μέσα από τις γρίλιες του παντζουριού και αποτυπώνεται πάνω στο τζάμι. Το πρώτο πείραμα έγινε μετά από λίγο καιρό και έδειξε πως για να υπάρξει το επιθυμητό αποτέλεσμα είναι απαραίτητος ένας προτζεκτορας, γιατί χρειάζεται φως με μεγάλη και σταθερή ένταση σε όλη την επιφάνεια. Μια ενδιαφέρουσα διαπίστωση ήταν πως όταν τα τζάμια ήταν επιμελώς καθαρισμένα το φως δεν αποτυπώνονταν πάνω τους. Μετά από ένα σκούπισμα που έγινε στον χώρο παρατηρήθηκε πως το φως αντανακλάται πάνω στη σκόνη που κολλά στο τζάμι. Έτσι έγινε ο συνειρμός πως όπως το φως χρειάζεται τη σκόνη για να γίνει αντιληπτό, έτσι και το πνεύμα για να φανερωθεί χρειάζεται την υλη. Δε υπάρχει περίπτωση να μπορέσω εγώ ή κανείς άλλος να δώσει μια ολοκληρωμένη απάντηση σχετική με τα παραπάνω θέματα, έτσι η μόνη μου αξίωση μέσα από αυτή την εγκατάσταση δεν είναι να δώσω απαντήσεις αλλά να βοηθήσω να τεθούν τα σωστά ερωτήματα.

Το big bang είναι μια αρχή που μπορούμε ως όντα μέχρι αυτή τη στιγμή να υποθέσουμε, να αντιληφτούμε και συνεχώς προσπαθούμε να μετρήσουμε, να δούμε και να αποδείξουμε.

Χώρος, χρόνος, έννοιες που ακόμα καλά καλά δεν Χωρούν στο κεφάλι των περισσότερων από εμάς. Οτιδήποτε νομίζουμε πως γνωρίζουμε δεν είναι παρά μια αίσθηση για αυτό που πραγματικά υπάρχει, μια παιδική εικόνα, μια στρέβλωση της πραγματικότητας. Όλες οι θρησκείες μιλούν για αυτή την πλασματική εικόνα που έχει ο άνθρωπος για την πραγματικότητα, σοφοί που πέρασαν από την πλανήτη χιλιάδες χρόνια τώρα μιλούν γι αυτό και τέλος η επιστήμη έρχεται στις μέρες μας να το επιβεβαιώσει.

Ο πληρέστερος ορισμός που μπορεί να βρει κανείς ψάχνοντας στα λεξικά περιγράφει τα πράγματα κάπως έτσι:

Πραγματικότητα είναι η κατάσταση των πραγμάτων όπως αυτά υπάρχουν και όχι όπως τα φανταζόμαστε ή θα μπορούσαν να είναι. Στην πιο διευρυμένη του έννοια ο όρος πραγματικότητα περιλαμβάνει όλα όσα υπάρχουν είτε αυτά είναι παρατηρήσιμα είτε όχι.

Η σύγχρονη Ευρωπαϊκή Φιλοσοφία χρησιμοποιεί 4 έννοιες ώστε να ξεχωρίζει τι αποτελεί μέρος της πραγματικότητας, δηλαδή τι αποτελεί πραγματικό φαινόμενο.

Φαινομενολογική πραγματικότητα

Αλήθεια

Γεγονός

Αξίωμα

Φαινομενολογική πραγματικότητα

Αναφέρεται στην αντίληψη του κόσμου από ένα και μόνο άτομο. Η φόρμα αυτή της πραγματικότητας βασίζεται καθαρά στην προσωπική αντίληψη του ατόμου από πολύ απλά πράγματα, όπως σχήματα, χρώματα κτλ. μέχρι σύνθετες έννοιες. Οι φαινομενολογικές πραγματικότητες πολλών ανθρώπων μπορούν να μοιάζουν ή να συμπίπτουν ή να είναι εντελώς διαφορετικές. Παράδειγμα: Η εντύπωση ότι η Γη είναι επίπεδη.

Αλήθεια

Όταν δύο ή περισσότεροι άνθρωποι συμφωνούν στην αντίληψη ενός φαινομένου τότε δημιουργείται μια κοινή σύμβαση για το φαινόμενο και την αίσθηση που δημιουργεί. Όταν αυτό συμβαίνει για ένα μεγάλο σύνολο ανθρώπων τότε αναπτύσσεται η έννοια της αλήθειας, δηλαδή η κοινή σύμβαση ότι ένα φαινόμενο το αντιλαμβάνονται όλοι όμοια. Παράδειγμα: Δύο διαφορετικά σύνολα μπορούν να έχουν διαφορετικές κοινές αλήθειες. Οι μεν να λένε ότι ο ουρανός είναι γαλάζιος και οι δε ότι ο ουρανός είναι μπλε.

Γεγονός

Γεγονός αποτελεί ένα φαινόμενο το οποίο δεν μπορεί να κριθεί υποκειμενικά και έχει έναν οικουμενικό χαρακτήρα. Παράδειγμα: Ο Ήλιος είναι το κέντρο του Ηλιακού μας συστήματος.

Αξίωμα

Αξίωμα είναι μια αυτο-αποδεικνυούμενη πραγματικότητα. Αποτελεί την βάση πάνω στην οποία περαιτέρω υποθέσεις γίνονται. Παράδειγμα: 1 + 1 = 2. Αφού 1 + 1 = 2 τότε 1 + 1 + 1 = 2 + 1.

Έννοιες οι οποίες επιδέχονται κριτική και αφήνουν πολλά αναπάντητα ερωτήματα όπως πχ.  η φυσιολογία μας, δεν μας επιτρέπει να αντιληφτούμε αυτό που ‘’πραγματικά’’ υπάρχει, οι αισθήσεις μας είναι ελλιπής.

Η αλήθεια πόσο καταπιεστική μπορεί να γίνει για τους λίγους; Για αυτούς που βλέπουν με άλλον τρόπο από ότι οι πολλοί; Είναι αλήθεια η αλήθεια των πολλών; (στον δημοκρατικό συγκεντρωτισμό το 51%  μπορεί να επιβάλει την αλήθεια του στο υπόλοιποι 49%, το πιο δίκαιο πολιτικό σύστημα που έχουμε ως τώρα καταφέρει να αναπτύξουμε  καταπιέζει σχεδόν τον μισό πληθυσμό).

Μήπως μια τυχαία ή μη, αλληλουχία γεγονότων έκανε τους ανθρώπους να δημιουργήσουν και να πιστέψουν σε κάποιες αλήθειες;  Έχει το χρήμα αξία; υπάρχουν σύνορα-όρια; Η αλήθεια δεν είναι οικουμενική, κάτι που μπορεί να αποτελεί αλήθεια για μια ομάδα, μια φυλή, ένα έθνος, δεν αποτελεί για μια άλλη.

Αποτελεί όντως γεγονός ότι ο ήλιος είναι το κέντρο του ηλιακού μας συστήματος; Ποιος από εμάς το έχει δει και το έχει βιώσει; Για μένα είναι μια πληροφορία που κάποτε διάβασα και διδάχτηκα, δεν μπορώ να το αποδείξω και να το κρίνω υποκειμενικά. Ποιος μου λέει ότι αυτό το γεγονός δεν αποτελεί άλλη μια πλάνη των ατελών αισθήσεων μας  και η αντικειμενική πραγματικότητα δεν είναι ένα matrix; Ή κάτι που δεν χωρεί καν στο ανθρώπινο μυαλό μας;  

Αυτό το ένα που προστίθεται σε κάτι άλλο, είναι πραγματικά ένα, ή αποτελεί ένα σύνολο πολλών πραγμάτων που εγώ το βλέπω σαν ένα;

Όλο αυτό υποστηρίζουν κάποιοι ότι γίνεται για την προστασία μας, αν όμως το μάτι μας αποτελούσε το τέλειο όργανο παρατήρησης και μπορούσαμε να βλέπουμε σε όλο το ηλεκτρομαγνητικό φάσμα ή μπορούσαμε να δούμε απείρως μακριά; Φανταστείτε να μπορούσαμε να δούμε τα πράγματα τα οποία είναι πολύ κοντά μεταξύ τους. Τότε θα ήμασταν ουσιαστικά τυφλοί σύμφωνα με τον τρόπο που έχουμε μάθει να βλέπουμε τον περιβάλλοντα χώρο, γιατί  δεν θα βλέπαμε χρώματα ή αντικείμενα, ούτε συνείδηση του ίδιου μας του σώματος θα είχαμε και ο κόσμος μας θα αποτελούνταν από τους βασικούς δομούς της ύπαρξης με εμάς μέσα να κολυμπάμε σε μια άχωρη σούπα ενεργειών.

 Distinguish clearly these bitter yet fertile human truths, flesh of our flesh, and admit them heroically:
(a) the mind of man can perceive appearances only, and never the essence of things;
(b) and not all appearances but only the appearances of matter;
(c) and more narrowly still: not even these appearances of matter, but only relationships between them;
(d) and these relationships are not real and independent of man, for even these are his creations;
(e) and they are not the only ones humanly possible, but simply the most convenient for his practical and perceptive needs.

THE SAVIOURS OF GOD
by Nikos Kazantzakis

Νίκος Καζαντζάκης: Ασκητική

Καθαρά να ξεχωρίσεις κι ηρωικά να δεχτείς τις πικρές γόνιμες τούτες, ανθρώπινες, σάρκα από τη σάρκα μας, αλήθειες:
α) Ο νους του ανθρώπου φαινόμενα μονάχα μπορεί να συλλάβει, ποτέ την ουσία·
β) κι όχι όλα τα φαινόμενα, παρά μονάχα τα φαινόμενα της ύλης·
γ) κι ακόμα στενότερα: όχι καν τα φαινόμενα τούτα της ύλης, παρά μονάχα τους μεταξύ τους συνειρμούς·
δ) κι οι συνειρμοί τούτοι δεν είναι πραγματικοί, ανεξάρτητοι από τον άνθρωπο· είναι κι αυτοί γεννήματα του ανθρώπου·
ε) και δεν είναι οι μόνοι δυνατοί ανθρώπινοι· παρά μονάχα οι πιο βολικοί για τις πραχτικές και νοητικές του ανάγκες.

ΜΠΟΥΚΑΪ ΧΟΡΧΕ: ΙΣΤΟΡΙΕΣ ΝΑ ΣΚΕΦΤΕΙΣ

ΕΙΣΑΓΩΓΗ (ΟΙ ΤΡΕΙΣ ΑΛΗΘΕΙΕΣ) Όλοι όσοι ΖΟΥΜΕ αναζητώντας την αλήθεια, έχουμε δια­σταυρωθεί με πάμπολλες ιδέες που μας γοήτευσαν και ρίζωσαν μέσα μας βαθιά, τόσο που ολόκληρο το σύστημα των αξιών μας επηρεάστηκε. Παρόλα αυτά, μετά από κάποιο καιρό καταλήξαμε να ξεφορτωθούμε τις περισσότερες, είτε γιατί δεν στήριζαν τους προβληματισμούς μας, είτε γιατί κάποια «νέα αλήθεια», ασύμβατη με τις προηγούμενες, διεκδικούσε μέσα μας τον ίδιο χώρο. Ή, απλώς, επειδή αυτές οι «αλήθειες» έπαυαν πια να θυμίζουν αλήθειες. Εν πάση περιπτώσει, εκείνες οι έννοιες που τις είχαμε ως σημεία αναφοράς ακυρώνονταν, και βρισκόμαστε ξαφνικά χωρίς πυξίδα. Καπετάνιοι στο τιμόνι του πλοίου μας, κι έχοντας συνείδηση των δυνατοτήτων μας, αλλά ανίκανοι να χαράξουμε μια αξιόπιστη πορεία. Γράφοντας αυτά, θυμάμαι ξαφνικά τον Μικρό πρίγκιπα του Antoine de Saint-Exupéry: «Στα ταξίδια του στους μικρούς πλανήτες του γαλαξία του, συνάντησε έναν γεωγράφο που κατέγραφε σ’ ένα μεγάλο κατάστιχο βουνά, ποτάμια και αστέρια. Ο μικρός πρίγκιπας θέλησε να καταγραφεί το λουλούδι του (εκείνο που είχε αφήσει στον πλανήτη του), αλλά ο γεωγράφος τού είπε: ‘‘Δεν καταγράφουμε λουλούδια, γιατί δεν μπορούν να θεωρηθούν σημεία αναφοράς τα εφήμερα πράγματα.’’ Και ο γεωγράφος εξήγησε στον μικρό πρίγκιπα ότι εφήμερο σημαίνει απειλούμενο από γρήγορη εξαφάνιση. Όταν ο μικρός πρίγκιπας το άκουσε, στενοχωρήθηκε πολύ. Είχε μόλις συνειδητοποιήσει ότι το τριαντάφυλλό του ήταν εφήμερο...» Και τότε, αρχίζω ν’ αναρωτιέμαι: Πρώτον, θα υπάρξουν ποτέ αλήθειες σταθερές σαν βράχοι και αναλλοίωτες όπως η μορφολογία του εδάφους; Ή η αλήθεια θα είναι μια έννοια πρόσκαιρη και εύθραυστη σαν τα λουλούδια; Και δεύτερον, εξετάζοντας το θέμα από μια μακροκοσμική άποψη: Άραγε τα βουνά, τα ποτάμια και τα αστέρια δεν απειλούνται κι αυτά από γρήγορη εξαφάνιση; Ποιο είναι το «γρήγορα», αν το συγκρίνεις με το «πάντα»; Από αυτήν την άποψη, και τα βουνά εφήμερα δεν είναι...;

Τα πάντα βρίσκονται σε μια συνεχή αμφισβήτηση και επαναδιαπραγμάτευση. Δεν παίρνω τίποτα ως δεδομένο και δεν είμαι σίγουρος για τίποτα, μόνο νομίζω. Αν η πραγματικότητα του όλου με κάποιον τρόπο μπορούσε να μπει μέσα σε ένα ανθρώπινο μυαλό, τότε αυτό θα έκανε ένα τσαφ…! Θα είχε μια στιγμιαία έκλαμψη και μετά θα καίγονταν, είναι σαν να βάζεις ένα μικρό λαμπάκι φακού στα 220 βολτ, δεν μπορεί να το αντέξει, θα καεί.

Ως ελλειμματικά όντα έχουμε όρια. Εδώ μπορεί να εισχωρήσει ο Όρος[1], Όριο. Το όριο από μόνο του αποτελεί και ταυτόχρονα δημιουργεί χώρο. Μια γραμμή με κάρβουνο πάνω σε μια επίπεδη λευκή επιφάνεια χωρίζει, δηλαδή ορίζει χώρο στη μια και την άλλη πλευρά της επιφάνειας. Έχει επικρατήσει το όριο να έχει μια κάπως αρνητική έννοια και στο μυαλό των περισσοτέρων από εμάς να έρχεται η εικόνα ενός ασφυκτικού περιορισμού. Περιορίζω σημαίνει πως βάζω όρια γύρω γύρω. Συνήθως μέσα στις ‘’πολιτισμένες’’ κοινωνίες αναγκαζόμαστε να τοποθετήσουμε στενά όρια και να περιορίσουμε τις σκέψεις μας, τα συναισθήματα μας και τις ενέργειες μας μέσα σ αυτά.

Όριο – Γραμμή – Ορίζοντας

Πιθανόν η πρώτη ευθεία που καταγράφηκε στον ανθρώπινο εγκέφαλο,

το όριο εκείνο που η αγωνία του αγνώστου θέλει να ξεπεράσει ενώ η φυσιολογία μας επιτρέπει μόνο να το προσεγγίζουμε χωρίς ποτέ να το φτάνουμε.

Η γραμμή αυτή όπου όσο ανεβαίνουμε απομακρύνεται.

Το διευρυμένο εκείνο σημείο αναφοράς του ανθρώπου μεταξύ ουρανού και γης ,

αυτό που μας ορίζει στον ορατό  κόσμο και όπου πάνω του προβάλεται η αέναη καθημερινή αλλαγή.

Το έργο αποτελεί μια υπέρβαση των ορίων του ανθρωπίνου σώματος, τοποθετώντας το ταυτόχρονα σε έναν μακρόκοσμο του ορίζοντα και έναν μικρόκοσμο της δομής του πλέγματος της δημιουργίας οι οποίοι αλλάζουν πολικότητα με την ύπαρξη του παρατηρητή. Μια ουτοπία ή μια δυστοπία μέσα στην οποία ο θεατής καλείται να προσδιορίσει τον εαυτό του και να αναλογιστεί τον χώρο μέσα στον οποίο αυτός  υπάρχει και αναπτύσσεται και στον χώρο που θα ήθελε σε μια ιδανική περίπτωση να βρίσκεται.

Ακριβώς εδώ έρχεται η έννοια +χώρώ  να δώσει μια άλλη οπτική στα πράγματα.       Συν-χώρος : προσθέτω χώρο στον εαυτό μου ώστε να σκέπτομαι, νοιώθω και πράττω πιο άνετα και πιο ελευθέρα. Αυτό ποτέ γίνεται; όταν μπορώ να συν-χωρώ. Να ανοίγω τα αντιληπτικά μου όρια ώστε να χωρέσω μέσα μου αυτό που μέχρι τότε δεν μπορούσα να καταλάβω. Καταλαβαίνω θα πει καταλαμβάνω. Θα πει πως μετά από μάχη που έδωσα με την αντιληπτική μου ικανότητα και με τα όρια που είχα θέσει μέχρι τότε, κατάφερα να καταλάβω το κάστρο του αγνώστου.  Μπόρεσα να εις-χωρισω (να μπω δηλαδή σε χώρο) σε έναν χώρο νέο όπου τα όρια είναι μεγαλύτερα, σε μια επιφάνεια  με περισσότερο χώρο και πιο πολύ ουσία .

Φαντάζομαι πως ζω σε έναν επίπεδο δίσκο και έχω επιλέξει να βάλω τα όρια μου σε τέτοια ακτίνα ώστε να δημιουργείται μια επιφάνεια α. Το εμβαδό που καταλαμβάνει αυτή η επιφάνεια αποτελεί τον χώρο που μπορώ σαν άτομο να αντιληφθώ, είναι η ατομική μου πραγματικότητα. Μέσα εκεί και μέχρι εκεί μπορώ να σκεφτώ, να νοιώσω και να ζήσω την ζωή μου ΄΄ήσυχα΄΄. Περιστατικά που συμβαίνουν στη ζωή μου, με ωθούν να αφήσω την ασφάλεια του κέντρου και να πάω στα όρια της πραγματικότητας μου,  με μια ματιά έξω από αυτά βλέπω  το χάος και το άγνωστο, αυτό με φοβίζει επειδή δεν μπορώ να το αντιληφτώ. Καταφέρνω από μόνος μου ή όχι να κάνω ένα βήμα έξω από τα όρια αυτά. Αυτομάτως αντί να πέσω στο χάος, διαπιστώνω πως κάτω από το πόδι μου υπάρχει στέρεο έδαφος και μετά κάνω και ένα δεύτερο και τρίτο βήμα. Έτσι αμέσως τα όρια μου πλαταίνουν, η πραγματικότητα, η σκέψη μου και τα νοήματα μου αποκτούν πιο πολύ χώρο. Πλέον καταλαβαίνω αυτό που μέχρι τότε απέρριπτα. Απέκτησα την ικανότητα να         συν-χωρώ το άγνωστο και να το κάνω γνωστό, τους ανθρώπους που βρίσκονται μέσα στον καινούριο διευρυμένο χώρο μπορώ τώρα να τους αντιληφθώ. Αυτό που τότε έδιωχνα μακριά και δεν ήθελα να έρθω αντιμέτωπος τώρα το έχω μέσα μου.

Όρια δεν υπάρχουν

What the word for space, Raum, Rum, designates is said by its ancient meaning. Raum means a place cleared or freed for settlement and lodging. A space is something that has been made room for, something that is cleared and free, namely within a boundary, Greek peras. A boundary is not that at which something stops but, as the Greeks recognized, the boundary is that from which something begins its presencing. That is why the concept is that of horismos, that is, the horizon, the boundary. Space is in essence that for which room has been made, that which is let into its bounds. That for which room is made is always granted and hence is joined, that is, gathered, by virtue of a location, that is, by such a thing as the bridge. Accordingly, spaces receive their being from locations and not from "space".
Martin Heidegger
‘’building, Dwelling and thinking’’ 1954

Αυτό που προσδιορίζει την λέξη Raum, Rum για τον χώρο, το εμπεριέχει και η αρχική σημασία. Raum σημαίνει τόπος απελευθερωμένος ή καθαρισμένος, που προφέρεται για καταυλισμό ή κατάλυμα.

Ένας χώρος είναι κάτι που έχει δημιουργηθεί, είναι κάτι που είναι καθορισμένο και ελεύθερο, έχει δηλαδή κάποια όρια, το ελληνικό πέρας. Όριο δεν είναι αυτό στο οποίο σταματά κάτι, αλλά όπως παραδέχονται οι Έλληνες, αυτό από το οποίο αρχίζει κάτι να παρουσιάζεται. Γι’ αυτό ακριβώς, το όριο έχει την έννοια του ορισμού δηλαδή του ορίζοντα. Χώρος είναι στην ουσία αυτό για το οποίο έχει δημιουργηθεί ένας τόπος, αυτό το οποίο έχει τεθεί μέσα στα όρια του. Εκείνο για το οποίο δημιουργείται ένας τόπος αναγνωρίζεται, αποκτά συνοχή και συγκεντρώνεται χάρη σε μια τοποθεσία, σε μια γέφυρα ας πούμε. Άρα λοιπόν οι χώροι αποκτούν την οντότητα τούς μέσα από την τοποθεσία και όχι από τον ΄΄χώρο΄΄.

Martin Heidegger

‘’building, Dwelling and thinking’’ 1954

Πάντα με ενδιέφερε ο χώρος, ο πραγματικός αλλά και ο χώρος σαν έννοια. Το πώς εντάσσεται το ανθρώπινο σώμα μέσα του και πως αυτοπροσδιορίζεται. Πιστεύω πως ο τρόπος με τον οποίο προσδιοριζόμαστε σε σχέση με τον χώρο είναι εγωκεντρικός. Λέμε πχ πως αυτή η γωνία του δωματίου είναι εκεί γιατί εγώ στέκομαι εδώ. Αν γυρίσω, η γωνία θα είναι πίσω μου. Έχουμε πάψει να νοιώθουμε τι, ποιοι και που είμαστε σε σχέση με τον χώρο, νομίζουμε πως τα πάντα είναι μια προέκταση του εαυτού μας και με αυτόν τον τρόπο χάσαμε το στίγμα μας μέσα στο όλο. Έχουμε εγκλωβιστεί μέσα σε τρεις διαστάσεις και ο χρόνος μας φαίνεται σαν κάτι ξεχωριστό και όχι σαν μια ακόμη χωρική διάσταση. Ελπίζω με αυτή την εγκατάσταση να γίνουν ένα ο χώρος με τον χρόνο και με κάποιον τρόπο να υπαινιχθεί η πέμπτη διάσταση. Αυτή κατά την οποία ο άνθρωπος έχει καταφέρει όχι μόνο να συν-χωρέσει, αλλά βρίσκεται σε όλα τα σημεία της διευρυμένης πραγματικότητας του ταυτόχρονα. Έχει δηλαδή μπορέσει να είναι ταυτόχωρος με οτιδήποτε συμβαίνει στο απόλυτο τώρα.

Κατά το πρώτο εξάμηνο στο εργαστήριο της αγιογραφίας που είχα με τον Κ. Αβραμίδη Δημοσθένη κατάφερα μετά από πολλές συζητήσεις και σκέψη να αρχίσω να αλλάζω την σχέση μου και τον τρόπο που αντιλαμβανόμουν τον ζωγραφικό χώρο. Στην αγιογραφία ο χώρος  δεν ακολουθεί τους γνωστούς κανόνες της προοπτικής γιατί δεν αναφαίρεται σε αυτόν τον κόσμο. Η ανεστραμμένη προοπτική παραπέμπει στον κόσμο που κατοικούν οι Άγιοι και οι ψυχές.  Αυτό μπόρεσε αρχικά να βγει σε γλυπτικές εγκαταστάσεις και αργότερα στη ζωγραφική.

       Η δημιουργία είναι το αποτέλεσμα της διαλεκτικής σχέσης μεταξύ της Ύπαρξης και του Είναι.

      Η ύπαρξη δεν μπορεί από μόνη της να δημιουργήσει γιατί δεν υφίσταται, δεν είναι. Δεν έχει παρατηρητή ώστε να πιστοποιήσει το γεγονός της δημιουργίας. όπως ο παρατηρητής επηρεάζει το γεγονός με την παρουσία του, έτσι το επηρεάζει και με την απουσία του. Απόντος παρατηρητή δεν έγινε ποτέ !

   Το Είναι στην προσπάθεια του να ανεξαρτητοποιηθεί, να αποκοπεί από την ύπαρξη ώστε να υφίσταται, δημιουργεί τον παρατηρητή.

     H πρώτη Μεγάλη Έκρηξη ήταν ακριβώς ο διαχωρισμός αυτός και το ένα εκατοστό του δευτερολέπτου αργότερα είναι η δημιουργία του παρατηρητή. Μέχρι στιγμής ο άνθρωπος ως εκεί έχει παρατηρήσει και μέχρι εκεί θα φτάσει γιατί πιο πριν δεν υπήρχε ο παρατηρητής και έτσι δεν υπάρχει καταγραφή.

Στην περίπτωση των υπό ανέγερση ερειπίων τα κομμάτια που λείπουν είναι κομμάτια χρόνου και όχι κομμάτια χώρου (τόπου), είναι χρόνος κατά τον οποίο όταν δημιουργήθηκε αυτός ο τόπος δεν υπήρχε  θεατής να παρατηρήσει να επηρεάσει και να καταγράψει το γεγονός.

Στην προσπάθεια μου να προσδιορίσω τον εαυτό μου στον χώρο, τον ορατό και τον αόρατο, επινοώ σαν βάση θεωρίες τις οποίες προσπαθώ με κάποιο τρόπο να υλοποιήσω και να στερεώσω στον τρισδιάστατο κόσμο. Έτσι προκύπτουν κάποιες αρχιτεκτονικές προτάσεις απροσδιορίστου χρόνου οι οποίες θυμίζουν αστικά τοπία υπό κατασκευή ή υπό καταστροφή ταυτόχρονα. Μια ουτοπία ή μια δυστοπία μέσα στην οποία ο θεατής καλείται να προσδιορίσει τον εαυτό του και να αναλογιστεί τον χώρο μέσα στον οποίο αυτός  υπάρχει και αναπτύσσεται, καθώς  και τον χώρο που θα ήθελε σε μια ιδανική περίπτωση να βρίσκεται. Έτσι κι αλλιώς ο χώρος μας είναι αυτός που είναι. Αν είναι ουτοπία ή δυστοπία εξαρτάται από εμάς και από ότι έχουμε μέσα μας.

Στην δουλειά μου με ενδιαφέρει να συνδυάσω επιστήμη και τέχνη. Πάντα με απασχολούσε η θεώρηση του κόσμου. Προσπαθώ να σπάσω το Νευτώνειο και Ευκλείδειο τρισδιάστατο μοντέλο του κόσμου χωρίς ωστόσο να έχω να προτείνω κάτι άλλο, φαντάζομαι πως το καινούριο θα είναι μια εξέλιξη του παλιού, ένα συμπλήρωμα. Δεν μπορώ να το ονοματίσω κάπως αυτό το μοντέλο και ίσως από ανασφάλεια και έλλειψη εμπιστοσύνης σε αυτό που κάνω, πέφτω σε μια παγίδα. Μάλλον επειδή θέλω να γίνομαι κατανοητός ή έγκυρος ως εικαστικός, προσπαθώ να ανατρέψω συμβάσεις, χρησιμοποιώντας συμβατικό λεξιλόγιο. Αυτό, εκτός από αφελές, είναι και αδύνατο.

Tο στρατόπεδο, από κάποιο σημείο και μέχρι το κλείσιμο του χρησιμοποιήθηκε και ως κέντρο κράτησης παράνομων μεταναστών. Μέσα σε αυτούς τους θαλάμους συνωστίζονταν πολυάριθμοι,

Άνθρωποι που αναζητώντας μια καλύτερη τύχη μέσα στην ατυχία τους, περισυλλέγησαν από επίσης άτυχους φαντάρους και όργανα της τάξης, για να κλειστούν εκεί ώσπου απελαθούν. Μπαίνοντας μέσα σε έναν τέτοιο χώρο, είτε ως φαντάρος είτε ως μετανάστης, καλείσαι να προσδιορίσεις ξανά τα όρια σου. Να δώσεις μάχη με τα όρια των άλλων και να προσπαθήσεις να κατακτήσεις μια κάποια ελευθερία μέσα στην σκλαβιά σου.

Τα παπούτσια που βρήκα μέσα στον θάλαμο ήταν από την πτυχιακή της Πένης Κορρε που έγινε το 2012 και είχε ακριβώς αυτό το θέμα. Ήταν μια δυνατή εγκατάσταση την οποία δεν μπορούσα να μην αναφέρω. Έτσι τα παπούτσια τοποθετηθήκαν στον εξωτερικό χώρο ως μια αναφορά στην Κορρέ, τους φαντάρους και τους μετανάστες.

Τα υλικά που επιλέχτηκαν ήταν σχεδόν όλα ανακυκλωμένα. Τις παλιές τζαμένιες πόρτες της euobank, τζάμια για πέταμα από το τζαμαδικο του Πέτρου Τσουρίλα, τα φελιζολ από την ανακύκλωση των EXPERT, κάρβουνα από ξύλα που βρεθήκαν στον χώρο του στρατοπέδου, σίδερα από την παλιά κομμένη γέφυρα, νερό από την δεξαμενή, τις κρεμάστρες του θαλάμου που ήταν παρατημένες και πολλά ακόμη υλικά που βρεθήκαν μέσα και στον γύρο χώρο.   

Ο ρόλος των τζαμιών είναι διπλός. Στέκονται κάθετα ή οριζόντια μέσα στο χώρο, ακλουθώντας τις αναλογίες του και εκτός από τον συμβολισμό του πνεύματος πάνω στην ύλη ή την άυλη βαρύτητα τους, αντιπροσωπεύουν και τους ίδιους τους μετανάστες. Αυτούς που όταν περνάν διπλά σου δεν τους βλέπεις αλλά ταυτόχρονα τους φοβάσαι, γιατί μπορεί με ένα ακούμπημα να σπάσουν, βγάζοντας όλη την ένταση που η κατάσταση και οι ανάγκες της σύγχρονης κοινωνίας τους έχουν συσσωρεύσει.

Στα έργα που φτιάχνω μου αρέσει να επιτυγχάνω αρμονία[2], υλικά και φόρμες που εκ πρώτης δεν εναρμονίζονται μεταξύ τους, συναρμολογούνται κατάλληλα ώστε να φέρουν το επιθυμητό αποτέλεσμα. Διάβασα  κάπου[3] πως ‘’Ο ρυσμός (ρυθμός) είναι το σημείο εκείνο όπου το Χάος γίνεται Τάξη. Ο Ορισμός όχι πάντα’’.

Διαβάζοντας το, μου ήρθε στο μυαλό ότι αυτό είναι απόλυτα σωστό και λογικό γιατί κάθε τι που Ορίζεται, αυτομάτως καθίσταται και πεπερασμένο, έχει όρια, ενώ ο ρυθμός έχει την ιδιότητα να αναπροσαρμόζεται στο σημείο συναρμογής χώρου-χρόνου. Αυτό είναι για μένα και το νόημα του συμβόλου του σταυρού. Εκεί όπου δυο κάθετες ευθείες μεταξύ τους τέμνονται (συν). 

Αναζητώντας την αρμονία δεν θα μπορούσα να αφήσω την μουσική έξω από το έργο. Ψάχνοντας για την κατάλληλη μουσική γνωρίστηκα με τον Βασίλη Τζαβάρα, μουσικό και επιμελητή της 303 open case ο οποίος δέχτηκε να συμμετέχει στο project. Έτσι την εγκατάσταση πλαισιώνουν μουσικά οι Βασίλης Τζαβάρας και οι Silent Move (Βασίλης Τζαβάρας και Γιάννης Παξεβάνης)

Οι silent move επενδύουν μουσικά, αριστουργήματα των αρχών του προηγούμενου αιώνα  “Nosferatu”, ‘’Θωρηκτό Ποτέμκιν’’ κ.α. Οι δύο μουσικοί με όχημα τον αυτοσχεδιασμό τον ηλεκτρονικό ήχο και τα εφέ, δημιουργούν μία σκοτεινή ατμόσφαιρα προτείνοντας μία άλλη ανάγνωση στις βουβές ταινίες. Με εφαρμογή εκτεταμένων τεχνικών παιξίματος στα όργανα και με εισαγωγή προηχογραφημένων υπαινιγμών σε συγκεκριμένες στιγμές βάση σκηνών silent move δημιουργούν έναν αλλόκοσμο, μεθυστικά σκοτεινό ηχητικό τοπίο που λειτουργεί ως υποβολέας της τραγικότητας της ιστορίας της ταινίας, δίνοντας ιδιαίτερη σημασία στα ηχοχρώματα και στις λεπτομέρειες του ανάγλυφου, του ηχητικού συνονθυλεύματος που παράγουν. Οι silent move θέτουν ως στοίχημα την ισορροπία μεταξύ τους και μεταξύ των δύο σε σχέση με την ταινία. Η μουσική πότε ακολουθεί ένα καταιγιστικό ρυθμό και πότε τονίζει διακριτικά τις λεπτές αποχρώσεις των ταινιών. Οι δύο μουσικοί εναλλάσσουν ρόλους κατά τη διάρκεια της παράστασης παίζοντας άλλοτε μελωδικά και άλλοτε αφαιρετικά. Οι δύο μουσικοί συνεργάζονται εδώ και 10 χρόνια σε διάφορα projects (ηχογραφήσεις, συναυλίες, μουσική θεάτρου και μουσική ντοκυμαντέρ).

---

[1]    Από μόνη της η λέξη όρος αποτελεί ένα όριο. Όριο λεκτικό και επικοινωνιακό. Επινοώντας ο άνθρωπος τους λεκτικούς όρους έθεσε στην επικοινωνία του άλλες παραμέτρους από αυτές που υπήρχαν πρωτύτερα. Έτσι το σωματικό και διαισθητικό κομμάτι της πέρασαν σε δεύτερη μοίρα και το γλωσσικό πέρασε μπροστά κόβοντας, αλλά και ταυτόχρονα δημιουργώντας νέους τρόπους)

[2] Η λέξη αρμονία, εκ του ρήματος «αρμόζω» ή «άρω» (βάση και της λέξεως «Αρετή») σημαίνει αρμογή, μουσική συμφωνία, συνομολογία, συναρμογή, σύνδεσμος και, κατ’ επέκτασιν, η εναρμόνιση των πραγμάτων. Στον Εμπεδοκλέα αναφέρεται ως κύριο όνομα, στην θέση της Φιλότητος ή της Αφροδίτης. Στην ησιόδειο «Θεογονία» (937), καθώς και στην ευρυτέρα Εθνική θεολογία και λατρεία των Ελλήνων, η Αρμονία είναι θεά. Στην πολιτειακή λατρεία της θεάς Αρμονίας, οι πολίτες και οι αρχές των πόλεων την επεκαλούντο για εύνομο κοινωνικοπολιτική ζωή. Ως μουσικός όρος, ειδικά για την αρχαιοελληνική μουσική, αρμονία σημαίνει μέθοδος κατασκευής μουσικών κλιμάκων, δια της συναρμογής μουσικών διαστημάτων. Κατ' επέκταση ο όρος αρμονία σημαίνει «μουσική κλίμακα». Ταυτόσημοι όροι με την αρμονία είναι οι όροι τόνος και τρόπος. Οι αρχαίοι Έλληνες είχαν κατονομάσει και κατατάξει τις κλίμακές τους δίνοντάς τους ονομασίες που δηλώνουν φυλετική ή εθνική καταγωγή. Κατ' αυτό τον τρόπο προκύπτουν όροι όπως: Δώριος τρόπος (= δώριος αρμονία, δώριος τόνος), Φρύγιος τρόπος (= φρύγιος αρμονία, φρύγιος τόνος) και αντίστοιχα Λύδιος, Μιξολύδιος, Ιωνικός, Αιολικός.

[3] Των Ελλήνων οι γιορτές. Ρυθμοί και αλγόριθμοι, Γιώργος Μιλτ. Σαλεμής

   Σελ.  13-18