Πώς οι αριθμοί επηρεάζουν τον τρόπο που ψωνίζουμε;

Οι περισσότεροι από εμάς είμαστε τραγικοί στις μαθηματικές πράξεις που πρέπει να κάνουμε… στο πόδι. Ακόμα χειρότερα, είναι εύκολο να πιστέψουμε σε ένα κατάστημα ότι αυτό που αγοράζουμε είναι… προσφορά. Η ιστοσελίδα The Atlantic, εξετάζει τον τρόπο με τον οποίο λειτουργεί το μυαλό μας και πώς τα καταστήματα λιανικής το εκμεταλλεύονται αυτό.
Δεν είναι μυστικό ότι κάνουμε πολλές βλακείες όταν ψωνίζουμε, ακόμα και σε περιόδους κρίσης που τα διαθέσιμα χρήματά μας έχουν μεγαλύτερη αξία για εμάς, αλλά όπως επισημαίνουν στο Atlantic, δεν φταίμε ακριβώς, πάντα εμείς. Απλά είμαστε λίγο… ανίκανοι να ερμηνεύσουμε τους αριθμούς:

Πρώτον: Οι καταναλωτές δεν έχουμε ιδέα τι θα έπρεπε να κοστίζει ένα οποιοδήποτε προϊόν, οπότε βασιζόμαστε σε μέρη του εγκεφάλου μας που δεν είναι αυστηρά ποσοτικά. Δεύτερον: Αν και οι άνθρωποι έχουμε ένα συγκεκριμένο ποσό χρημάτων να ξοδέψουμε, οι αποφάσεις που λαμβάνουμε βασίζονται σε ενδείξεις και ελλειμματική σκέψη που βασίζεται στην άγνοια στοιχειωδών αριθμητικών πράξεων.

Το site «βάζει κάτω» 11 παραδείγματα που δείχνουν τα «κακά μαθηματικά μας» και τονίζει κάτι που έχουμε ξανά ακούσει: μας επηρεάζει πάρα πολύ ο πρώτος αριθμός της τιμής ενός προϊόντος, βάζουμε τα συναισθήματά μας να επηρεάσουν την σκέψη μας και έχουμε μία εμμονή με τον αριθμό 9. Να λοιπόν μία πονηρή μέθοδος που θα χρησιμοποιήσουν τα καταστήματα.

Ένας συγγραφέας, ο Wiliam Poundstone εξηγεί σε ένα σχετικό βιβλίο του τι έγινε σε μία αλυσίδα ηλεκτρικών συσκευών: Όταν στα καταστήματα τοποθέτησαν ένα αρτοπαρασκευαστή αξίας 429 δολαρίων, δίπλα σε αυτόν των 279, μαντέψτε τι έγινε. Οι πωλήσεις του αρτοπαρασκευαστή των 279 διπλασιάστηκαν, έστω κι αν αυτός των 429 δολαρίων δεν πούλησε ούτε ένα κομμάτι. Ηθικό δίδαγμα; Αν δεν μπορείς να πουλήσεις ένα προϊόν, δοκίμασε να τοποθετήσεις δίπλα του κάποιο σχεδόν ίδιο, αλλά με διπλάσια τιμή. Έτσι, θα κάνει το πρώτο προϊόν να φανεί ότι είναι μία πραγματική ευκαιρία. Ένας λόγος για τον οποίο συμβαίνει αυτό είναι γιατί στους ανθρώπους αρέσουν οι ιστορίες και οι αιτιάσεις. Εφόσον είναι σχεδόν αδύνατο να γνωρίζει κανείς την πραγματική αξία των αντικειμένων, χρειαζόμαστε αιτιάσεις για να εξηγήσουμε τις αποφάσεις μας στον εαυτό μας. Η διαφορά τιμών, μας προσφέρει αυτή την αιτίαση και το κίνητρο: Ο αρτοπαρασκευαστής των 279 δολαρίων, ήταν 40% περίπου φτηνότερος από το άλλο μοντέλο. Άρα, βρήκαμε και αγοράσαμε μία «ευκαιρία». Φοβερή ιστορία;

Όπως καταλαβαίνετε, τίποτα από την παραπάνω ιστορία δεν ισχύει υποχρεωτικά. Μπορεί ο αρτοπαρασκευαστής των 279 δολαρίων να είναι ένα μετρίως μέτριο μηχάνημα που, αν κάποιος γνώστης της κατασκευής των αρτοπαρασκευαστών να κοστολογούσε ότι έχει αξία το πολύ 60 δολαρίων. Ο τρόπος, όμως, με τον οποίο λειτουργεί το μυαλό μας, δεν έχει καμία σχέση με αυτή την λογική, όταν αποφασίζουμε να ψωνίσουμε μία «προσφορά» και όταν μιλάμε στους φίλους μας γι αυτή.
Οπότε… την επόμενη φορά που θα πάτε να αγοράσετε αρτοπαρασκευαστή (λέμε τώρα) πριν αποφασίσετε να αγοράσετε αυτόν που είναι 40% πιο φτηνός από το διπλανό μοντέλο, κοιτάξτε πιο προσεκτικά τα χαρακτηριστικά του. Όσο περισσότερο γνωρίζετε πώς λειτουργεί το μυαλό σας, τόσο λιγότερο θα παρασύρεστε από τέτοια τρικ και τόσο περισσότερο θα ψωνίζετε με βάση αυτό που χρειάζεστε και στην τιμή που πρέπει…
Πηγή: The LifeHacker