Η βυζαντινή ζωγραφική χαρακτηρίζεται από αυτό που λέμε "αντίστροφη προοπτική". Όπως δηλαδή στην Αναγέννηση τα έργα εξελίσσονται στο βάθος του πίνακα, σα να συμβαίνουν σε ένα παράθυρο, πίσω από τον τοίχο, στη δική μας παράδοση συμβαίνει το ακριβώς αντίθετο. Η ζωγραφική εξελίσσεται από τον τοίχο προς τα εμπρός, επομένως το χώρο -αλλά και το χρόνο- του θεατή. Μιλάμε δηλαδή για την πρώτη 4D ζωγραφική στην ιστορία... Bubbledays-Linz Austria
Για ποιον λόγο έγινες αγιογράφος;
Δε θεωρώ τον εαυτό μου αγιογράφο, μάλιστα έχω γράψει και ένα άρθρο για αυτή τη λέξη που αποτελεί νεολογισμό και μάλιστα αδόκιμο όρο. Είμαι ζωγράφος. Όπως κάποιοι κάνουν μεταϊμπρεσιονισμό ή εξπρεσιονισμό, εγώ κάνω βυζαντινή
ζωγραφική. Το ότι ζωγραφίζω και θρησκευτικά θέματα εκτός από κοσμικά δεν παίζει κανένα ρόλο. Ο Μιχαήλ Άγγελος ή ο Ραφαήλ έκαναν κατά κόρον θρησκευτική ζωγραφική όμως κανένας δεν τους αποκαλεί "αγιογράφους".
Το να ζωγραφίζεις στο δρόμο αυτά που είπαν χτες στις ειδήσεις το θεωρώ "ζωγραφικό κουτσομπολιό", όχι επαναστατική τέχνη... Bubbledays-Linz-Austria
Κάποια από τα έργα σου μοιάζει να τα περιβάλει ο μανδύας ενός ερωτισμού. Όπως για παράδειγμα το mural στο Linz της Αυστρίας. Πιστεύεις ότι ο έρωτας με τη θρησκεία είναι τόσο κοντά ώστε να μπορούν να συνυπάρξουν σε ένα έργο;
Είναι πολύ εύστοχη αυτή η ερώτηση γιατί αγγίζει την ουσία ενός πολύ σημαντικού προβλήματος, όχι ζωγραφικού αλλά θεολογικού-φιλοσοφικού. Είναι αλήθεια πως υπάρχει μια μεγάλη παρεξήγηση όσον αφορά τη σχέση έρωτος και χριστιανικής θρησκείας. Δεν είναι λίγες οι φορές που ακούμε για το συντηρητισμό της εκκλησίας σε θέματα σχέσεως των δύο φύλων. Η παρεξήγηση που ίσως μολύνει τις απόψεις κάποιων ιερέων (όχι το σύνολο της εκκλησίας) για το θέμα, προκύπτει από το νεοπλατωνικό δυϊσμό ύλης και πνεύματος. Κάτι τέτοιο όμως δεν έχει θέση στις αρχές της χριστιανικής πίστεως που από την Παλαιά Διαθήκη αποδέχεται τον έρωτα σαν πηγή της ζωής, σαν ένα "θείο δώρο". (Το βιβλίο "Έρωτος φύσις" πραγματεύεται ακριβώς αυτό το θέμα και το συστήνω ανεπιφύλακτα στους ενδιαφερόμενους.) Ακόμα και στην ελληνική μυθολογία όμως, οι πρώτοι που γεννήθηκαν μετά το Χάος ήταν ο Έρως και η Γη. Αυτό λέει πολλά. Συνεπώς, ναι, σε ένα έργο που διαπνέεται από ελληνικό-βυζαντινό πνεύμα, είναι, ίσως, ακόμα και αναπόφευκτο να μη συνυπάρχουν αρμονικά ο έρωτας με τη θρησκεία.
Η street art καλύπτει πολλές ανάγκες μου εκ των οποίων η πιο σημαντική είναι να διαδώσω, όσο πιο άμεσα γίνεται, το μήνυμα πως η βυζαντινή ζωγραφική είναι "ζωγραφική" και όχι μόνο "αγιογραφία"... Creation of Demos in ancient Attica
Τι είναι για σένα ο Θεός;
Ως ορθόδοξος χριστιανός πιστεύω στο Θεό που πρεσβεύει η πίστη μου οπότε δε μπορώ να πω πολλά και πρωτότυπα πράγματα πάνω σ' αυτό. Αν έπρεπε να πω με μια λέξη τι είναι Θεός για μένα, η λέξη αυτή θα ήταν σίγουρα "Αγάπη".
Tοιχογραφίες στο Ελβετικό Ομοσπονδιακό Τεχνολογικό Ινστιτούτο της Ζυρίχης
Έχεις αγιογραφήσει αρκετούς ναούς τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό. Ποιά ανάγκη εξυπηρετούν οι εικόνες κατά τη γνώμη σου στις εκκλησίες από την στιγμή που «ο Θεός βρίσκεται μέσα μας»; Δεν είναι κάτι περιττό;
Ο Θεός βρίσκεται μέσα μας και παντού αλλά η εικονογράφηση δεν αφορά αποκλειστικά το Θεό (ο οποίος έτσι κι αλλιώς δεν απεικονίζεται στην παράδοσή μας, η οποία ζωγραφίζει μόνο ότι έχει δει όντως ο άνθρωπος) αλλά την ιστορία της χριστιανικής πίστης. Είναι επομένως ιστοριογραφική και διδακτική, άρα κάθε άλλο παρά περιττή είναι. Αλλά για να το πάω και λίγο αλλού, θα απαντήσω "τις ίδιες ανάγκες με αυτές που εξυπηρετούσε και η εικονογράφηση των αρχαίων ελληνικών ναών". Δε θα πρέπει να κοιτάμε τη χριστιανική τέχνη ξεχωριστά από την αρχαία ελληνική καθώς είναι πρώτη είναι η εξέλιξη της δεύτερης. Όπως οι αρχαίοι Έλληνες έκαναν ζωφόρο στον Παρθενώνα που απεικόνιζε τη μάχη των Ελλήνων με τις Αμαζόνες, έτσι στο χριστιανικό ναό υπάρχει η ζωφόρος που απεικονίζει τη ζωή του εκάστοτε αγίου ή του Χριστού. Ακόμα και η διάταξη των προσώπων στο τέμπλο της χριστιανικής εκκλησίας (Παναγία βρεφοκρατούσα και τιμώμενος άγιος αριστερά απο την Ιερά Πύλη-Χριστός και Ιωάννης ο Πρόδρομος δεξιά) είναι η ίδια με αυτή της ζωγραφικής της εισόδου των αρχαιοελληνικών τάφων.
Η εικονογράφηση των εκκλησιών κουβαλάει -και εξελίσσει- τη σοφία μιας παράδοσης χιλιάδων χρόνων, και μπορούμε να μάθουμε πολλά μελετώντας την. Το να απορρίπτουμε ότι δεν καταλαβαίνουμε και μάλιστα χωρίς να καταβάλλουμε την ελάχιστη προσπάθεια γι' αυτό, δεν είναι χαρακτηριστικό "ανοιχτού" ανθρώπου, αν και στην εποχή μας παινευόμαστε γι' αυτό.
Tοιχογραφία στο Ελβετικό Ομοσπονδιακό Τεχνολογικό Ινστιτούτο της Ζυρίχης
Tοιχογραφία στο Ελβετικό Ομοσπονδιακό Τεχνολογικό Ινστιτούτο της Ζυρίχης
Πρόσφατα ολοκλήρωσες ένα project το οποίο αφορούσε εσωτερικές τοιχογραφίες στο Ελβετικό Ομοσπονδιακό Τεχνολογικό Ινστιτούτο της Ζυρίχης. Μίλησέ μου γι' αυτό.
Πριν κάποιους μήνες επικοινώνησε μαζί μου ένας από τους καθηγητές του Πανεπιστημίου λέγοντάς μου πως ενδιαφέρεται να αναμορφώσει το χώρο με κάποιες εσωτερικές τοιχογραφίες. Με είχε βρει από ένα άρθρο της Washington Times. Ο καθηγητής είναι υπεύθυνος του κτηρίου "Building of the Institute of Computational Science" και το ευχάριστο ήταν ότι είναι πολύ φιλότεχνος. Ένα από τα groups των ερευνητών μελετάει τη συμπεριφορά των ρευστών (νερό, αέρας κτλ), από το πως εξελίσσεται ο καρκίνος μέσα στο αίμα μέχρι το τι κινήσεις κάνουν τα χέλια προκειμένου να εξοικονομήσουν ενέργεια διασχίζοντας όλο τον Ατλαντικό ωκεανό! Η δουλειά που κάνουν είναι συναρπαστική, παρόλαυτά, η πρόκληση ήταν μεγάλη, καθώς με μια πρώτη ανάγνωση, αναρωτιέται κανείς, τι σχέση μπορεί να 'χει η βυζαντινή ζωγραφική με την τεχνολογία και τη φυσική! Κάναμε αρκετές συζητήσεις προκειμένου να βρούμε μια κοινή βάση. Το στοίχημα ήταν να συνδυάσουμε το βυζαντινό ύφος της ζωγραφικής μου με στοιχεία της φυσικής, της τεχνολογίας, κάτι από αρχαία Ελλάδα (προσωπική προτίμηση) αλλά και "κάτι από Ελβετία"! Έτσι, αφού καταλήξαμε στα θέματα, πραγματοποιήθηκαν μέσα σε 15 μέρες κάποιες τοιχογραφίες και στους 5 ορόφους του κτηρίου, οι οποίες καλύπτουν ένα μεγάλο φάσμα των αντικειμένων που αγγίζουν οι μελέτες τους, από τον σπουδαίο Ελβετό μαθηματικό Euler, μέχρι την προσωποποίηση της θάλασσας να κρατάει το άτομο του νερού και τον Αριστοτέλη να συνεργάζεται με τον Νεύτωνα. Ήταν πολύ μεγάλη εμπειρία για μένα καθώς πέρα από τη εικαστική δυσκολία του εγχειρήματος, το συγκεκριμένο Πανεπιστήμιο είναι ένα από τα σπουδαιότερα του κόσμου. Ακόμα και ο Αϊνστάιν σπούδασε εκεί!
Λεπτομέρεια τοιχογραφίας στο Ελβετικό Ομοσπονδιακό Τεχνολογικό Ινστιτούτο της Ζυρίχης
Ποιοι είναι οι αγαπημένοι σου ζωγράφοι και πώς σε έχουν επηρεάσει;
Μπορώ να πω ότι θαυμάζω πάρα πολλούς ζωγράφους, παρόλαυτά, δε γνωρίζω κατά πόσο επηρεάζομαι άμεσα από αυτούς. Στην πραγματικότητα προτιμώ να αντλώ ένα "μάθημα" από την τέχνη του καθενός παρά να υιοθετώ στοιχεία της ζωγραφικής τους. Ο αγαπημένος μου ζωγράφος είναι ο Eλ Γκρέκο τον οποίο θεωρώ τη μεγαλύτερη ζωγραφική ιδιοφυία στην ιστορία της τέχνης. Το μάθημα του είναι "ο συνδυασμός των αντιθέτων παράγει το δυνατότερο αποτέλεσμα". Κάτι σαν κι αυτό που είχε πει ο Ηράκλειτος δυο χιλιάδες χρόνια πριν: "Εκ των διαφερόντων καλλίστην αρμονίην". Ο Ελ Γκρέκο ουσιαστικά έκανε κάτι φαινομενικά αδύνατο. Ένωσε δυο αντιδιαμετρικά αντίθετες τέχνες, τη Βυζαντινή και τη Δυτική. Η Βάσω Κατράκη είναι μια από τις σπουδαιότερες ελληνίδες καλλιτέχνιδες και με επηρέασε αρκετά σε κάποια φάση της ζωής μου. Οι πετρογραφίες της μου είπαν "όσο λιγότερα, τόσο πιο ουσιαστικα". Αν θέλεις να αναφέρω κάποια ονόματα αυτά θα ήταν: Φώτης Κόντογλου, Παρθένης, Σεζάν, Κλιμτ, Μοντιλιάνι, σύγχρονοι street artists όπως οι Os Gemeos, Aryz, Retna, ομάδες καλλιτεχνών όπως οι ζωγράφοι των αρχαιοελληνικών αγγείων της κλασικής περιόδου και οι καλλιτέχνες της αρχαίας Μεσοποταμίας. Δε θα μπορούσα φυσικά να μην αναφέρω ένα μεγάλο ζωγράφο ο οποίος όχι με επηρέασε, αλλά μου δίδαξε όσα ξέρω κι αυτός είναι ο Γιώργος Κόρδης.
Οι street artists της Αθήνας συνήθως περνούν κοινωνικά και πολιτικά μηνύματα μέσα από τα έργα τους. Έχεις αντίστοιχο στόχο;
Όχι, το αντίθετο μάλιστα. Με κουράζει πολύ να βλέπω διαρκώς γύρω μου εικαστικά σχόλια για τα κοινωνικοπολιτικά δρώμενα της εποχής. Είναι το πιο εύκολο πράγμα για να ακουστεί κάποιος. Βάζει ένα παιδάκι που υποφέρει ή έναν πολιτικό γελοιοποιημένο κι αμέσως κάνει "σπουδαία τέχνη". Το να ζωγραφίζεις στο δρόμο αυτά που είπαν χτες στις ειδήσεις το θεωρώ "ζωγραφικό κουτσομπολιό", όχι επαναστατική τέχνη. Η τέχνη για μένα οφείλει να μιλάει για διαχρονικές αξίες και αλήθειες. Έτσι έκαναν επί χιλιάδες χρόνια μέχρι σήμερα όλοι οι μεγάλοι πολιτισμοί. Κάτι θα ήξεραν. Στην τελική, υπάρχουν και όμορφα πράγματα στη ζωή...
"I was born to love not to hate"
Σε μια φωτογραφία μπροστά από ένα έργο σου στην Ιρλανδία ποζάρεις σαν να είσαι ένα από τα πρόσωπα του έργου. Αισθάνεσαι ότι κάποιες φορές ζεις περισσότερο στην φαντασία σου παρά στην πραγματική ζωή;
Όχι, είμαι βαθειά ρεαλιστής. Το έχω κάνει και με άλλα έργα αυτό και στην πραγματικότητα υποδηλώνει την αντίθετη διαδικασία από αυτή που περιέγραψες. Η ζωγραφική μου δηλαδή είναι αυτή που βγαίνει στον κόσμο μας κι εγώ αλληλεπιδρώ με αυτήν.
Αυτό έχει να κάνει με τις αρχές της ζωγραφικής μου. Η βυζαντινή ζωγραφική χαρακτηρίζεται από αυτό που λέμε "αντίστροφη προοπτική". Όπως δηλαδή στην Αναγέννηση τα έργα εξελίσσονται στο βάθος του πίνακα, σα να συμβαίνουν σε ένα παράθυρο, πίσω από τον τοίχο, στη δική μας παράδοση συμβαίνει το ακριβώς αντίθετο. Η ζωγραφική εξελίσσεται από τον τοίχο προς τα εμπρός, επομένως το χώρο -αλλά και το χρόνο- του θεατή. Μιλάμε δηλαδή για την πρώτη 4D ζωγραφική στην ιστορία, μετράει πάνω από χίλια χρόνια σαν ολοκληρωμένη εικαστική πρόταση και είναι ελληνική!
Lifeline
Limerick-Ireland
Ποια είναι η γνώμη σου για τα θαύματα της Εκκλησίας και ιδιαίτερα για αυτά που παίζουν κεντρικό ρόλο οι εικόνες των εκκλησιών (π.χ Δάκρυα που τρέχουν από τα μάτια της Παναγίας, φιδάκια που βγαίνουν γύρω από τις εικόνες κ.τ.λ.)
Η γνώμη μου είναι πως όποιος είναι ανοιχτός στο να δει, βλέπει. Και το αντίθετο. Είδα πρόσφατα μια συνέντευξη του Νηλ Άρμστρονγκ, όπου, μεταξύ πολλών, τον ρώτησαν: "Τι λες για τις φήμες που ακούγονται ότι το ταξίδι στη Σελήνη ήταν στημένο?" Κι αυτός απάντησε: "Πιστέψτε με, ένα τέτοιο εγχείρημα θα ήταν πολύ πιο δύσκολο να "στηθεί", παρά να γίνει πραγματικά". Το ίδιο πιστεύω κι εγώ για τα θαύματα. Αν πιστεύεις στο Θεό, καταλαβαίνεις πως είναι πολύ πιο εύκολο να γίνει ένα θαύμα, παρά να δημιουργηθεί ένα ψεύτικο από τους ανθρώπους. Το θέμα είναι λοιπόν αν έχεις πίστη σαν άνθρωπος και κατά πόσο είσαι ανοιχτός στο να "δεις".
Έχεις δεχτεί αποδοκιμασίες για τα έργα σου από καλλιτέχνες της εγχώριας street art;
Όχι, αλλά δε γνωρίζω κιόλας Έλληνες street artists. Όσους έχω γνωρίσει στο εξωτερικό εντυπωσιάζονται καθώς δεν έχουν ξαναδεί κάτι παρόμοιο. Στο εξωτερικό βέβαια οι άνθρωποι έχουν πιο αγνό κριτήριο. Δε συνδέουν άμεσα τη ζωγραφική μου με βυζαντινές εικόνες.
Salvation
Η street art καλύπτει κάποια ανάγκη σου που δεν μπορείς να την καλύψεις μέσω της βυζαντινής ζωγραφικής;
Η street art καλύπτει πολλές ανάγκες μου εκ των οποίων η πιο σημαντική είναι να διαδώσω, όσο πιο άμεσα γίνεται, το μήνυμα πως η βυζαντινή ζωγραφική είναι "ζωγραφική" και όχι μόνο "αγιογραφία". Πέρα από αυτό, σίγουρα μου δίνει τη δυνατότητα να δουλέψω σε μεγάλα μεγέθη αλλά και να έρθω σε επαφή με το αστικό περιβάλλον(≠αποστειρωμένο περιβάλλον εργαστηρίου) κάνοντας την τέχνη μου πιο διαδραστική. Πάντως η street art ήρθε σαν φυσική εξέλιξη για μένα καθώς υπήρξα για πολλά χρόνια graffiti writer στο παρελθόν.
Wasted Love
Wasted Love
Ποιά είναι η γνώμη σου για τους άθεους;
Η αθεία είναι μια μόδα της εποχής η οποία αργά ή γρήγορα θα περάσει. Είναι η φάση της ανθρωπότητας τέτοια που προσομοιάζει με αυτή του έφηβου νέου. Αφού έχει μάθει 5 βασικά πράγματα από το δημοτικό (20ος αιώνας και άνοδος της γνώσης και της τεχνολογίας) νομίζει πως τα γνωρίζει όλα, αμφισβητώντας και αγνοώντας έτσι οτιδήποτε ανώτερο από αυτόν, δηλαδή καθηγητές, γονείς κτλ (δηλαδή το Θεό). Ίσως πάρει αιώνες μέχρι η ανθρωπότητα να ενηλικιωθεί και να παραδεχτεί πως ναι, υπάρχει κάτι ανώτερο από τον άνθρωπο, αν και πιστεύω πως θα γίνει πολύ νωρίτερα. Όντας λάτρης των ντοκιμαντέρ, έχω ακούσει πολλές φορές από στόματα επιστημόνων τη φράση: "Αυτό το φαινόμενο δεν εξηγείται επιστημονικά, αλλά αν δίναμε ένα όνομα στη δύναμη που το προκαλεί, αυτό θα ήταν "Θεός". Για να ολοκληρώσω, προσωπικά σέβομαι τις απόψεις όλων, ακόμα κι αν δε συμφωνώ μ' αυτές. Αυτό που δε μ' αρέσει είναι όταν κάποιος άθεος δε σέβεται την πίστη μου, και είτε την προσβάλει, με οποιοδήποτε τρόπο, είτε μου κάνει λεκτική επίθεση επειδή υποθέτει ότι αφού κάνω βυζαντινή ζωγραφική λογικά είμαι ο επίσημος εκπρόσωπος της ορθόδοξης εκκλησίας και μπορεί να μου ξεφουρνίσει όλα του τα απωθημένα για τα "κακά" που του έχει κάνει η εκκλησία. Όσον αφορά όμως καθαρά (το τονίζω) το θέμα της πίστης, λυπάμαι τους άθεους. Μου φαίνεται πολύ θλιβερό να αδυνατείς να πιστέψεις σε κάτι παραπάνω από μια χούφτα χώμα και νερό.
Wasted Love
Τι περιλαμβάνουν τα καλλιτεχνικά σου σχέδια για το άμεσο μέλλον;
Φεύγω σύντομα για Ίμπιζα όπου με έχουν καλέσει για μια τοιχογραφία και γυρνώντας, έχω αναλάβει την εξ ολοκλήρου εικαστική αναμόρφωση ενός σχολείου στην Αθήνα το οποίο θα είναι και το πρώτο σχολείο στην Ελλάδα ζωγραφισμένο βυζαντινά και με διδακτικό χαρακτήρα. Μετά από αυτό, το πρόγραμμα έχει δύο μεγάλα τοιχογραφικά projects και μια ατομική έκθεση στο εξωτερικό.
We fell the sick body- Six D.o.g.s gallery
Τι έμαθες για την ζωή μέσα από την βυζαντινή ζωγραφική; Η ελληνική ζωγραφική είναι ο πλέον κατάλληλος τόπος για να αναζητήσουμε μαθήματα για τη ζωή. Και αυτό, γιατί, πολύ απλά, είναι ο μοναδικός ίσως πολιτισμός που είπε "ζω-γραφική" ("γραφή της ζωής") αυτό που άλλοι λένε "βάψιμο".
Η ζωγραφική που έχω σπουδάσει αποτελείται από 3 βασικά στοιχεία (σχέδιο, χρώμα, σύνθεση) και μπορώ να πω πως για κάθε στοιχείο, μπορούμε να βγάλουμε ένα μάθημα για τη ζωή. Το σχέδιο, διδάσκει πως στη ζωή, κάθε κίνησή μας χρειάζεται αποφασιστικότητα και ειλικρίνεια. Μόνο έτσι βγαίνει μια γραμμή καθαρή αλλά και προσωπική, όπως ακριβώς στη ζωγραφική των αρχαιοελληνικών αγγείων. Από το χρώμα έμαθα πως στη ζωή τα πάντα είναι σχέσεις. Δεν υπάρχει τίποτα "απόλυτο". Ένα ουδέτερο χρώμα δείχνει θερμότερο δίπλα σε ένα ψυχρότερο από αυτό, αλλά ψυχρότερο δίπλα σε ένα θερμότερο από αυτό. Τέλος, η σύνθεση της βυζαντινής-ελληνικής ζωγραφικής είναι το πιο σημαντικό μάθημα. Από αυτήν έμαθα πως ο κόσμος είναι ένα σφιχτά δεμένο σύνολο πραγμάτων και σχέσεων τα οποία αλληλεπιδρούν και αλληλοεξαρτώνται. Κάθε μικρή μας κίνηση επηρεάζει όλο το σύμπαν, όπως αλλάζοντας μια μόνο μικρή γραμμή, αλλάζει ο ρυθμός όλου του έργου.
Δημιουργία- Κελεός
________________
Περισσότερα για τον Φίκο και την δουλειά του στο site του και στην σελίδα του στο Facebook
ΠΗΓΗ : LIFO
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου