Γιάννης Ζιώγας - Ένα road movie ιδεών: Το Ημερολόγιο ενός ΠΔ/407, Παρουσίαση στη Φλώρινα.

Ένα road movie ιδεών: Το Ημερολόγιο ενός ΠΔ/407

Ένα βιβλίο είναι κάτι σαν ένα δώρο. Πρώτα από όλα είναι ένα δώρο εκείνου που το γράφει στον ίδιο του τον εαυτό. Εκείνος που το γράφει κλείνει τους κύκλους του, συνδιαλέγεται με τα ερωτήματά του, στοχάζεται πάνω στην πραγματικότητα, το όποιο «Είναι» του. Και το δώρο αυτό το κοινοποιεί, το μοιράζεται. Αν κάθε δώρο είναι και μια θυσία όπως αναφέρει ένας  ήρωας του Ταρκόφσκι, τότε αυτό το μοίρασμα του συγγραφέα είναι ίσως

το απόλυτο δώρο και η απόλυτη θυσία.

Κάπως έτσι έγραψα και το Ημερολόγιο ενός ΠΔ/407.  Ήθελα να κλείσω τους κύκλους μου. Τον κύκλο της πρώτης μου πενταετούς γνωριμίας με την Φλώρινα, την προσπάθεια να καθιερωθεί το Τμήμα Εικαστικών και Εφαρμοσμένων Τεχνών της Φλώρινας, την ανάγκη μου να συνεχίζω να επιβιώνω ως καλλιτέχνης.  Έκλεισαν αυτοί οι κύκλοι με ένα βιβλίο; Η Φλώρινα ήταν η πόρτα, η διέξοδος κι αν θέλει κανείς οι Πρέσπες ο προορισμός, η κατάληξη. Το βιβλίο είναι ένα road movie ιδεών: κινείται μέσα σε τόπους, σε χώρους βιωμένους και ζωντανεμένους από μια διαρκή και αέναη περιήγηση. Η Φλώρινα, η Χαλκίδα, η Αθήνα είναι μερικοί από αυτούς τους τόπους που ζωογονούν το σώμα και του επιτρέπουν να κινηθεί σε μια διαδικασία αυτογνωσίας.

Το βιβλίο αναπτύσσεται υπό την μορφή ημερολογίου. Καταγράφει την πορεία μου τα τελευταία 2006 έως 2010. Υπάρχουν ημερομηνίες όπου καταγράφονται προσωπικές εμπειρίες και άλλες όπου παρατίθενται κείμενα πάνω στη θεωρία που έγραψα εκείνη την περίοδο. Επέλεξα να συνυπάρχουν και τα δύο διότι για μένα ό,τι γράφω δεν διαχωρίζεται σε κατηγορίες αλλά αποτελεί μια ενιαία ροή σκέψεων, στοχασμών, παρατηρήσεων. Είτε αναζητώ την βιβλιογραφική τεκμηρίωση για ένα θεωρητικό πρόβλημα είτε ακούω τη νύχτα τα ουρλιαχτά  των σκυλιών στο Μεσονήσι εκείνο το οποίο κάνω είναι να κινούμαι μέσα σε ένα δρόμο ιδεών και να συναντώ συμβάντα. Κι όλα αυτά συνιστούν μια πραγματικότητα.

Ένας φίλος μου βλέποντας τη φωτογραφία του εξώφυλλου με ρώτησε:

-Γιάννη, την έκανες στο Photoshop;

-Όχι Θανάση μου, του απάντησα, είναι πραγματική, είμαι στο διάσελο πάνω από τη Βίγλα.

Προσπάθησα να γράψω ένα κείμενο που καταθέτει μια πραγματικότητα. Μακριά από εμάς οι «αλήθειες». Αυτές τις πραγματικότητες θα ήθελα να συναντήσω και πάλι μαζί με τους αναγνώστες του βιβλίου. Γιατί τελικά το βιβλίο είναι κι αυτό μια διαδρομή συνάντησης.

Γιάννης Ζιώγας

Ζωγράφος

Αντρέας Π. Ανδρέου

Καθηγητής Πανεπιστημίου

Δυτικής Μακεδονίας

Βιβλιοπαρουσίαση

Γιάννης Ζιώγας, Το ημερολόγιο ενός ΠΔ 407/80, Αιγόκερος, Αθήνα, 2012, σελ. 222.

Η επινόηση ενός Προεδρικού Διατάγματος με τον αριθμό 407 του σωτηρίου έτους 1980 είναι και αυτή μια παγκόσμια ελληνική πρωτοτυπία στα πλαίσια των εκπαιδευτικών συστημάτων. Χιλιάδες ερευνητές, επιστήμονες, καλλιτέχνες στοχαστές και άλλοι διετέλεσαν όμηροι, όχι οπωσδήποτε της πολιτείας –μιας και με μεγάλη ευκολία φορτώνουμε τα πάντα σε αυτήν, λες κι εμείς λειτουργούμε πάνω από αυτήν και όχι με αυτήν- αλλά τις περισσότερες φορές των ίδιων των εκπαιδευτικών ιδρυμάτων-τμημάτων που για τους δικούς τους λόγους, κάθε φορά, επιλέγουν πόσο θα κρατήσει αυτή η ομηρία και για να καθησυχάσω το Γιάννη το Ζιώγα για αυτήν του την πενταετή θητεία στο καθεστώς του 407 η δική μου θητεία κράτησε 7 χρόνια 1991-1997 για να με εκλέξουν μετά την επταετή δοκιμασία με την αποζημίωση να δίδεται μια φορά το χρόνο, τότε, και πάλι στη βαθμίδα του λέκτορα.

Γνώρισα το Γιάννη σχεδόν αμέσως, άμα τη αφίξει του το 2006, είχαν προηγηθεί βέβαια, με ψυχή του πράγματος τον Πρόεδρο του Τμήματος, ζωγράφο και καθηγητή, Τάκη Μπέσσα όλα τα αναγκαία για να ξεκινήσει η λειτουργία του Τμήματος, ενός τμήματος διαφορετικού από τα άλλα και γι’ αυτόν το λόγο πολύ σημαντικού. Η πρώτη εντύπωση που αποκόμισα από τον καλλιτέχνη- στοχαστή Γιάννη Ζιώγα ήταν αυτή, ενός ορμητικού αλόγου και μιας ακούραστης μέλισσας με διάθεση για δουλειά για πολύ δουλειά, μια διάχυτη ανησυχία για το Τμήμα, την Τέχνη, τα όρια   και αυτή η εντύπωση δεν αποδυναμώθηκε καθόλου αντίθετα, μάλιστα, ενισχύθηκε και ενισχύεται ολοένα και περισσότερο. Τριήμερο 25^ης Μαρτίου 2013 βόλτα στους Ψαράδες της Πρέσπας και ο Ζιώγας εκεί με 30 φοιτητές /τριες και μερικούς ακόμη διδάσκοντες στον εικαστικό σταθμό με εργαστηριακά μαθήματα κατασκευής υλικών, ύφανσης, εικαστικής δημιουργίας και παρέμβασης στον ίδιο το σταθμό και άπειρες θεωρητικές αναζητήσεις και συζητήσεις ως προετοιμασία της επερχόμενης ετήσιας εικαστικής πορείας προς τις Πρέσπες και τη βαλκανική γειτονική ενδοχώρα.

Η συνεργασία μας γνώρισε και αρκετές εντάσεις και είμαι σίγουρος ότι δεν θα αποφύγουμε κι άλλες, αυτές όμως οι εντάσεις αντί να αποδυναμώνουν τη συνεργασία, τουλάχιστον, για τη δική μου πλευρά την ενισχύουν και τη θεμελιώνουν ακόμη περισσότερο γιατί και των δυο μας η αγωνία είναι μία: Το τμήμα Εικαστικών και Εφαρμοσμένων Τεχνών και όπως ισχυρίζεται ο ίδιος του αποτιμώντας τις Πλατφόρμες του 2003 και εξής σε μια ημερολογιακή του εγγραφή της 26 Ιανουαρίου 2007…ότι η συνεργασία έχει νόημα, μόνο με ανθρώπους που έχουν με σαφήνεια θέσει τον ίδιο τους τον εαυτό, ως μη μέρος των προβλημάτων, που η συνάντηση της συλλογικότητας επιδιώκει να θέσει σε διάλογο αναστοχασμού ή και αμφισβήτησης.

Σε αυτό ακριβώς το πλαίσιο τοποθετώ κι εγώ τη συνεργασία μου με το Γιάννη Ζιώγα.    

Ας έρθω όμως στο προκείμενο στην παρουσίαση του τελευταίου του βιβλίου που συναρθρώνει τέσσερεις διαφορετικές πτυχές στις εγγραφές του α) τις ημερολογιακές του εγγραφές β) την αγωνία του για το Τμήμα και το μέλλον του γ) στοιχεία αυτοβιογραφικά του παρελθόντος που διαμεσολαβούνται στον παρόντα χρόνο και δ) κείμενα για την τέχνη όπως η ιστορία με τις Πλατφόρμες, ο λόγος του Καλλιτέχνη κ.α .

Η πόλη της Φλώρινας με την ευρύτερη περιοχή της θα του αναδιπλώσει το πιο σημαντικό μνημείο της, που είναι η ίδια η φύση της. Ήδη οι πρώτες ημερολογιακές εγγραφές αναδεικνύουν το φυσικό τοπίο, ο χώρος, η λευκή σελίδα, όπου όλα μπορούν να συζητηθούν εξαρχής. Και αυτή η προδιάθεση για μια εκ νέου συζήτηση είναι που καθιστά τις σκέψεις του συγγραφέα και μαζί με αυτές και τις εγγραφές του ελκυστικές, γιατί προτείνει μια νέα συζήτηση απαλλαγμένη από νομοτελειακούς ντετερμινισμούς και αναντίρρητες μοναδικές αλήθειες,

Η σχέση του καλλιτέχνη-στοχαστή με το δρόμο-ταξίδι ως διαρκής και επίμονη πραγματικότητα αλλά και ως ου-τοπία της Φλωρινο-Χαλκιδο- Αθήνας.

Η γέννηση της ιδέας για την εικαστική Πεζοπορία που μετασχηματίζεται στη συνέχεια σε Εικαστική Πορεία προς τις Πρέσπες, συντελείται στις 10 Μαρτίου 2007 και όπως δηλώνει ο ίδιος ο γεννήτοράς της, πέρα από την καθημερινή πεντάωρη πορεία, την κατασκήνωση και την εικαστική  έκθεση των ντοκουμέντων και των τεχνουργημάτων ο ουσιαστικός στόχος αυτής της ιδέας είναι η κατάδυση στην ουσία των νοημάτων, η δήλωση μιας παρουσίας σε  έναν χώρο και η αποτίμηση του χώρου. Σημαντικό στοιχείο αυτού του βιβλίου θα αποτελέσουν και οι ημερολογιακές εγγραφές για τις δράσεις στις εικαστικές Πορείες από το 2007-( αρχικά ως συλλέκτες συμβάντων, αλλά και ιδεών για καλλιτεχνικές δημιουργίες, όπως αυτή που προέκυψε από τα μονοπάτια των Αλβανών μεταναστών με τα εκατοντάδες χιλιάδες εγκαταλλελειμένα παπούτσια και ρούχα, και αποτέλεσαν μέρος της εξαιρετικής πτυχιακής εργασίας «εις μνήμην» της φοιτήτριας Πένυ Κορρέ. Η συμμετοχή προσκεκλημένων ξένων καλλιτεχνών –καθηγητών, όπως των Βρετανών Mark Durden  και Russell Roberts καθώς και μια πλειάδα Ελλήνων καλλιτεχνών μαζί με τους φοιτητές δημιούργησαν το 2009 το υλικό που στηρίχθηκε σε δύο άξονες: τη θεματική των  Παγκόσμιων Τοπίων (Global Landscapes και τη μεθοδολογική προσέγγιση της κριτικής πρακτικής )    μέχρι και το 2010. Ένα από τα ζητήματα που απασχολούν τον καλλιτέχνη-στοχαστή Γιάννη Ζιώγα είναι η έννοια του πεδίου και μέσα από τις εικαστικές του Πορείες προς τις Πρέσπες ερμηνεύει το πεδίο των Πρεσπών ως το Απόλυτο πεδίο της Σύγχρονης Ελληνικής Τέχνης, όπου η εφαρμογή της τριπλής διαδικασίας, της χωρικής, ψυχικής και συμμετοχικής μετασχηματίζουν το χώρο των πρεσπών σε  πεδίο. Το βιβλίο λοιπόν αυτό τεκμηριώνει με λεπτομερή τρόπο τις τέσσερεις εικαστικές πορείες από το 2007-2010 αλλά και όλες τις ιδέες και τα τεχνουργήματα που γεννήθηκαν μέσα από αυτές.   Η απόλυτη τεκμηρίωση.

Ένα ακόμη νέο στοιχείο που αποτυπώνει, μεταξύ άλλων ο Ζιώγας στο κείμενό του- στοιχείο που αποτελεί και το novum στην εκπαιδευτική διαδικασία, είναι το αξίωμα-πρόθεση, πως μέσα από την εικαστική πορεία ενσωματώνεται η εμπειρία για τι διαδικασία καλλιτεχνικής γνώσης ή καλλιτεχνοσύνης, όπως την ονοματίζει ο ίδιος του, αντιμετωπίζοντας έτσι την εκπαιδευτική διαδικασία ως μια εξαρχής καλλιτεχνική διαδικασία.     

Οι ημερολογιακές εγγραφές με τις προσωπικές σημειώσεις, άλλοτε εν είδη υπόμνησης και άλλοτε βαθύτατα αυτοβιογραφικές, διασπώνται από πολύ ενδιαφέροντα κείμενα που είτε απασχολούν τον συγγραφέα σε θεωρητικό ή πρακτικό επίπεδο, είτε πάλι παρουσιάστηκαν σε κάποιο συνέδριο ή κάποια άλλη εκδήλωση. Έτσι, για παράδειγμα, η άκρως ενδιαφέρουσα μελέτη για την απεικόνιση του βλέμματος με συγκεκριμένα παραδείγματα από την Αναγέννηση και εξής με αφορμή τις «αβέβαιες βεβαιότητες των «Δεσποινίδων» της Αβινιόν», αποτελεί, κατά την άποψη μου, μια εξαιρετική μελέτη που θα μπορούσε να αποτελέσει και υποδειγματικό μάθημα στο πεδίο της Ιστορίας της Τέχνης.

Οι προβληματισμοί για το νόημα της τέχνης, τη θέση του καλλιτέχνη, το τοπίο, το πεδίο, τη θέση της ελληνικής τέχνης στο διεθνές στερέωμα, διαπερνούν σχεδόν στο σύνολο τα θεωρητικά κείμενα που αποτυπώνονται σε αυτό το ημερολόγιο ιδεών. Στον αρχοντοχωριατισμό που επέπληξε βίαια τα Α.Ε. Ι. και τη λειτουργία τους η προσωπική, ενδεχομένως, ανεπάρκεια του υφυπουργού Παιδείας Πανάρετου με την περιβόητη εξωστρέφεια και διεθνοποίηση, ταιριάζει και απαντάει  απόλυτα η θέση του Γιάννη Ζιώγα στο κείμενό του «Παρατζάνοφ ή Koons ή Γιατί η Ελλάδα δεν είναι Ινδονησία»  με το οποίο απαντάει στο επίσης αρχοντοχωριάτικο ερώτημα της Κατερίνας Γρέγου: «But how many artists really do get opportunities to show their work outside Greece and gain recognition internationally?». Αντιγράφω την απάντηση του συγγραφέα και τη διασυνδέω με τον αρχοντοχωριατισμό που συσχετίζεται με τη συζήτηση γύρω από τη περιβόητη «διεθνοποίηση» σε όλα τα επίπεδα της κοινωνικής συγκρότησης.

«Είναι το «διεθνές» το ένα και μοναδικό συλλογικό αίτημα της εποχής; Αποτελεί το «διεθνές» ένα τρόπαιο προς κατάκτηση; Είναι ο “artworld” το μοναδικό πιστοποιητικό επιτυχίας; Μεταξύ Koons και Παρατζάνωφ υπάρχουν ορισμένοι που επιλέγουν τον δεύτερο. Μεταξύ Καβάφη και Κοκτώ κάποιοι διαλέγουν Καβάφη. Με το να τίθεται αυτό το ερώτημα στην αρχή ενός κειμένου για το σύγχρονο της ελληνικής τέχνης αποδυναμώνεται η ίδια η ουσία της τέχνης που για πολλούς εξακολουθεί να είναι η καλλιτεχνική αναγκαιότητα. Το πρωταρχικό ερώτημα επομένως δεν μπορεί να είναι παρά το ακόλουθο: πως μπορούν οι ιδέες μα ς να έχουν νόημα και  ουσία. Ας έχουν νόημα και ουσία και ας μη γίνουμε ποτέ διεθνείς. Ή αν είναι να γίνουμε διεθνείς, τουλάχιστον ας το αξίζουμε».[1]

Ένα ακόμη σημαντικό στοιχείο που απασχολεί τον καλλιτέχνη και στοχαστή Γιάννη Ζιώγα και το οποίο διατρέχει πολλά από τα θεωρητικά του κείμενα είναι το ζήτημα της λογοκρισίας, όπως το κείμενό του με ημερομηνία εγγραφής «18 Δεκεμβρίου 2008 Οι άδειοι τοίχοι» αλλά και σε αρκετά άλλα. Το ζήτημα αυτό απασχολεί συστηματικά τον καλλιτέχνη και αυτό επιβεβαιώνεται και από τη συμμετοχή του στο συλλογικό τόμο «Όψεις της λογοκρισίας στην Ελλάδα» που κυκλοφόρησε τη χρονιά του 2008.

Οι σημειώσεις μιας τετραετίας από το Νοέμβριο του 2006 μέχρι και το Σεπτέμβριο του 2010 μπορούν να αναγνωστούν ποικιλότροπα. Μικρές αυτοτελείς ιστορίες που  αποτελούν μέρος της κοινωνικής συγκρότησης τη δεκαετία που διανύσαμε ( ο αποφυλακισμένος της Αυλώνας και το εισιτήριο για το λεωφορείο, οι Αλγερινοί Μετανάστες, το Μεσοννήσι ως χώρος δημιουργίας αλλά και ουτοπίας, τα ταξίδια- μεταβάσεις ανάμεσα στη Φλώρινα- τη Χαλκίδα και την Αθήνα,). Το πολιτισμικό κεφάλαιο που δημιούργησε η Ραλλού για τον καλλιτέχνη –στοχαστή με την οποία και επιλέγει να κλείσει τις πολλαπλές του αφηγήσεις. Και τέλος οι θεωρητικοί του προβληματισμοί για την τέχνη και τη συνεχώς μεταβαλλόμενη ταυτότητα του καλλιτέχνη και την ανάγκη για τη συνεχή αναθεώρηση των βεβαιοτήτων αλλά και των ταυτοτήτων.

Στο επίμετρο του βιβλίου ο Γιάννης Ζιώγας σημειώνει αναρωτόμενος: «Αξίζει όλος αυτός ο αγώνας ή μήπως μια έντιμη διαφυγή θα ήταν η πιο σωστή λύση;».

Και του απαντώ: αξίζει Γιάννη αξίζει.                                 

17-Απριλίου 2013          

---

[1] Ζιώγας, ό. π. σελ. 92

Γιάννης Ζιώγας - Το ημερολόγιο ενός ΠΔ 407-80, Παρουσίαση στη Φλώρινα. Η επι-λόγηση του Χάρη Κοντοσφύρη

Ο Αστροναύτης  με την κίτρινη στολή

Η καλή μνήμη: ορισμένοι δεν καταφέρνουν να γίνουν στοχαστές επειδή η μνήμη τους είναι υπερβολικά καλή. Φρίντριχ Νίτσε.

Τα εικαστικά όπως κάθε  τέχνη είναι η ομολογία ότι η Ζωή δεν αρκεί. Η τέχνη είναι ένα είδος φίλο-λογικής ενασχόλησης  (φίλος της λογικής) γιατί η τέχνη είναι μια γλώσσα που προσπαθεί να πει κάτι σε ένα ιδίωμα  συνήθως άγνωστο. Υπάρχουν δυο τρόποι για να ειπωθεί κάτι. Ο ένας είναι με την ομιλία και ο άλλος με τη σιωπή.

Οι τέχνες που είναι οι προβολές μιας εκφραστικής σιωπής, δεν είναι φιλολογία.Ο Γιάννης Ζιώγας δεν προτίμησε μόνο την εκφραστική σιωπή αλλά και την ημερολογιακή σίγαση. Ότι γράφεις είναι μια φωνή που κρύβεται, που χάνεται μέσα σε σελίδες.

 Ένα ημερολόγιο γεμίζει με σκέψεις που φωλιάζουν στο μυαλό μας φωναχτά σαν συνομιλία και στο βιβλίο  του Γιάννη Ζιώγα  ξεχύνονται στο χαρτί για να γίνει ένα δημόσιο ημερολόγιο εκμηδένισης της σιωπής.

Η σιωπή προσφέρεται στον στοχασμό.  Πολλές σιωπηλές σκέψεις, συνιστούν έναν στοχασμό που για την εκφώνησή του ο Ζιώγας επέλεξε την ημερολογιακή και διδασκαλική μορφή.

 Από τον τίτλο του βιβλίου υποψιάζεται κάποιος ότι πρόκειται για ένα ημερολόγιο ενός ΠΔ. 407/80  συμβασιούχου διδάσκοντα Ελληνικού Πανεπιστημίου κι αναρωτιέται αν θα είναι ένα πολιτικό δοκίμιο διάσωσης των επί συμβάση 407 από τη δεκαετία του 80.Αλλά τελικά βρίσκεται μπροστά σε ένα παθιασμένο χρονολογικό οδηγό γνώσης. Τελικά είναι ένα οδηγός γνώσης όχι μόνο ως προς τα αντικείμενα της γνώσης αλλά και ως προς τις αντιστάσεις που εμφανίζονται στον δρόμο του 407 Γιάννη Ζιώγα (που τα χει 407)κι εμποδίζουν την επιθυμία του για απελευθέρωση της αυθεντίας, της προκατάληψης, της παράδοσης και της ανθρώπινης αναζήτησης για μια προστατευτική και καθησυχαστική βεβαιότητα ζωής.

Πολλά από τα παραδείγματα του βιβλίου, στρέφουν την προσοχή στον ερεθισμό των αισθήσεων, στα αποτελέσματα των χρωμάτων και τις πιθανές μορφές της φυσικής αισθαντικότητας σαν μια αναγκαστική προσέγγιση του βλέμματος. Ένας καλλιτέχνης, ο Γιάννης Ζιώγας σε όλο το βιβλίο σαγηνεύεται από την μοναξιά, αυτή την άγρια μητέρα των παθών. Υπάρχει κάποιος ανάμεσά μας που να ξέρει με βεβαιότητα τι είναι η μοναξιά; Από τη νοσηρή απομόνωση, από την έρημο τόσων χρόνων δοκιμής, η ξέχειλη σιγουριά του ως αγκίστρι της γνώσης τον οδηγεί στην  ώριμη ελευθερία του πνεύματος, η οποία είναι η αυτοκυριαρχία και η πειθαρχία της καρδιάς.

 Η μοναξιά του Γιάννη Ζιώγα λειτουργεί μέσα σε μια δική του εσωτερική απλοχωριά  όπου το πνεύμα δεν ξεμυαλίζεται αλλά μένει ακίνητο και μεθυσμένο σε μια γωνιά μέχρι η πλαστική, η θεραπευτική, η διαμορφωτική και ανανεωτική δύναμη να του δώσουν το προνόμιο να στοχάζεται, να αφυπνίζεται ως ένας συλλέκτης «Ταρκοφσκικών» συμβάντων.

Ανατρέξτε στις ταινίες του Ταρκόφσκι, πόσοι ήρωες μοιάζουν στον Ζιώγα; Άνθρωποι με πεπρωμένο δεν μπορούν να θυμηθούν δίχως συγκίνηση, γεμάτοι θάμπος, λεπτό φως και ηλιόλουστη ευτυχία σαν των πουλιών. Το αίσθημα ελευθερίας των πουλιών, η ματιά τους, η υπεροψία τους στην άκρη μιας τρυφερής περιφρόνησης, ομοιάζουν με το αγέρωχο του Γιάννη Ζιώγα . Ένα «ελεύθερο πνεύμα»…ένα ελεύθερο πνεύμα, η ψυχρή αυτή λέξη μας ζεσταίνει όλους. Ο Γιάννης ξεγλιστρά, φεύγοντας μακριά, φτεροκοπώντας, ξαναφεύγοντας, ξαναπετώντας ψηλά, «παραχαϊδευόμενος» όπως ο καθένας που έχει δει μια φορά ένα τεράστιο πλήθος πραγμάτων από κάτω του, ώστε να αποκτήσει την εμπειρία για να καταφέρει να ασχολείται μόνο με αυτά που τον αφορούν. Ο Γιάννης Ζιώγας απαντά στον εαυτό του σχετικά με το αίνιγμα της απελευθέρωσης, όπου είναι ο τρόπος, αυτό που σου συμβαίνει να συμβαίνει με την ενσάρκωση ενός καθήκοντος.

Ο Ζιώγας χρησιμοποιεί τον αποσπασματικό λόγο κατάλοιπο ενός ρομαντικού, διαφωτιστικού, ιστορικού πεδίου όπου χαράζει μονοπάτια μέσα σε μια γεωλογία διαφορετικών πετρωμάτων  που ανέβλυσαν από το ίδιο ηφαίστειο. Το θραυσματικό τοπίο του ημερολογίου του προσφέρετε για ανίχνευση από όλους μας.

Θέτω ως επίλογο το ερώτημα πως μπορεί κάτι να γεννηθεί από το αντίθετό του, για παράδειγμα το έλλογο από το άλογο, το αισθητό από το νεκρό, η λογική από τη μη λογική, η ανιδιοτελής θεώρηση από την άπληστη θέληση, η ζωή για τους άλλους από τον εγωισμό,η λογοκρισία από το αλογόκριτο, η αλήθεια από τις πλάνες. Αν απαντηθούν αυτά απαντώνται αμέσως και τα πρώτα και τα έσχατα του Γιάννη Ζιώγα..

Χάρης Κοντοσφύρης

Φλώρινα17/04/2013

"Το ημερολόγιο ενός ΠΔ 407/80"

Παρουσία δεκάδων φιλότεχνων, φίλων του συγγραφέα και φοιτητών του, πραγματοποιήθηκε χθες βράδυ η παρουσίαση του βιβλίου του εικαστικού Γιάννη Ζιώγα , με τίτλο: 

"Το ημερολόγιο ενός ΠΔ 407/80", από τις εκδόσεις Αιγόκερως. Για το βιβλίο μίλησαν οι: Δημήτρης Μπέσσας, Ανδρέας Ανδρέου,Ιφιγένεια Βαμβακίδου, Χάρης Κοντοσφύρης και ο Εκτωρ Παπαδάκης .

Γιάννης Ζιώγας - Το ημερολόγιο ενός ΠΔ 407-80, Παρουσίαση στη Θεσσαλονίκη

Τετάρτη, 6 Μαρτίου 2013 13:16

Η παρουσίαση μιας διαφορετικής διαδρομής προς τις Πρέσπες, μέσω του βιβλίου του εικαστικού Γιάννη…

Ζιώγα «Το ημερολόγιο ενός ΠΔ 407/80» (εκδόσεις Αιγόκερως) θα είναι η τελευταία εκδήλωση στο πλαίσιο των παράλληλων δράσεων της έκθεσης «Τόποι της Μνήμης - Πεδία Οραμάτων», το Σάββατο 9 Μαρτίου 2013, του Κρατικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης (Αποθήκη Β1, λιμάνι) στις 12:00, με αφορμή τη συμμετοχή της ομάδας «Εικαστική Πορεία προς τις Πρέσπες» στην έκθεση.

Υπενθυμίζεται ότι η έκθεση ολοκληρώνεται την Κυριακή 10 Μαρτίου (Ώρες λειτουργίας: Τρίτη-Τετάρτη-Παρασκευή-Σάββατο-Κυριακή 10:00-18:00, Πέμπτη 10:00-21:00), ενώ την ίδια μέρα, στις 12:00  οι επισκέπτες θα ξεναγηθούν από την ίδια την επιμελήτρια και Προϊσταμένη τουΚΣΤΘ Συραγώ Τσιάρα.

Το βιβλίο του Γιάννη Ζιώγα «Το ημερολόγιο ενός ΠΔ 407/80» θα προλογίσουν οι:
Ιφιγένεια Βαμβακίδου (Αν. Καθηγήτρια, Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας),  Δημήτρης Θεοδωρόπουλος (Επίκουρος Καθηγητής, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης), Δημήτρης Μπέσσας (Καθηγητής, Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας), Γιάννης Ζιώγας, (Επίκουρος Καθηγητής, Τμήμα Εικαστικών και Εφαρμοσμένων Τεχνών, Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας).

Τη συζήτηση θα συντονίσει η Αρετή Λεοπούλου (επιμελήτρια ΚΣΤΘ-ΚΜΣΤ).

Τα βιβλίο

Το ημερολόγιο ενός ΠΔ 407/80 είναι ένα βιβλίο που καταγράφει μέσα από την προσέγγιση του ζωγράφου-συγγραφέα τα πρώτα χρόνια λειτουργίας του Τμήματος Εικαστικών και Εφαρμοσμένων Τεχνών του Πανεπιστήμιου Δυτικής Μακεδονίας στην Φλώρινα. Ο καλλιτέχνης είναι ένας στοχαστής, που μέσα από την προσέγγισή του, διαμορφώνει το έργο του, συμμετέχει στο κοινωνικό γίγνεσθαι, τοποθετεί την πρακτική του σε μια διαχρονική εξέλιξη. Πιστεύει πως η ίδρυση ενός πολιτιστικού θεσμού είναι ταυτόχρονα και ένα αιτούμενο που έχει σχέση με τις ανάγκες μιας κοινωνίας αλλά και μιας περιοχής.

Τα κείμενα παρατίθενται με την χρονολογική σειρά που γράφτηκαν και σχηματίζουν ένα ημερολόγιο που αναπτύσσεται από το 2006 ως το 2010 και καταγράφει τον τρόπο που ο ζωγράφος συναντά ιδέες, ανθρώπους, τόπους. Τα σκυλιά στο Μεσονήσι, οι éspaces quelconques, τα σύνορα, η ιστορία των εικόνων,  ο εμφύλιος, η φύση, τα ΚΤΕΛ όλα αυτά έρχονται να σχηματίσουν ένα ενιαίο κόσμο που σχηματίζει την διαδοχή επεισοδίων του Ημερολόγιου ενός ΠΔ 407/80.

Το ημερολόγιο ενός ΠΔ 407/80 είναι ένα road movie ιδεών. Οι φωτογραφίες και οι εικόνες του βιβλίου σχηματίζουν ένα κείμενο που παραθέτει χωρία που είναι βιωματικά, κείμενα καλλιτεχνικής εκφραστικής ανάγκης και τεκμηριωμένα δοκίμια. Φλώρινα, Αθήνα, Χαλκίδα, Θεσσαλονίκη σχηματίζουν ένα ενιαίο τόπο που συνδέεται από την καλλιτεχνική πρακτική του ζωγράφου-συγγραφέα. Το βιβλίο διατηρεί την φόρμα του ημερολόγιου και αποκτά  την εικόνα ενός ντοκουμέντου, ντοκουμέντου της πορείας ενός Έλληνα καλλιτέχνη την δεκαετία του 2000. 

Το βιβλίο Το ημερολόγιο ενός ΠΔ 407/80 ο καλλιτέχνης το έχει αφιερώσει στον Νίκο Παλυβό.

Ο Γιάννης Ζιώγας

Ο Γιάννης Ζιώγας γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη το 1962. Από το 2012 είναι Επίκουρος Καθηγητής (με αντικείμενο τη Ζωγραφική) στο Τμήμα Εικαστικών και Εφαρμοσμένων Τεχνών του Πανεπιστήμιου Δυτικής Μακεδονίας. Σπούδασε Μαθηματικά (Πτυχιούχος του Πανεπιστημίου Αθηνών). Κατέχει Master of Fine Arts από το School of Visual Arts (1991, Νέα Υόρκη). Έχει πραγματοποιήσει είκοσι ατομικές εκθέσεις και έχει συμμετάσχει σε πολλές ομαδικές εκθέσεις και συνέδρια στην Ελλάδα και το εξωτερικό. Το 2001 με την υποστήριξη του Ιδρύματος Κωστόπουλου παρέμεινε στη Νέα Υόρκη στο International and Curatorial Program. Για το έργο του έχουν γραφεί κριτικές στον Ελληνικό και διεθνή τύπο (New York Times, Artnews, Sculpture, Giornalle dell’ Αrte). Έχει γράψει κείμενα για τη θεωρία της τέχνης καθώς και τα εξής βιβλία: Ο βυζαντινός Μάλεβιτς, Ο Ταρκόφσκι στη Χαλκίδα και έχει συμμετάσχει στους συλλογικούς τόμους: Όψεις Λογοκρισίας και Παγκόσμια Τοπία.

Η «Εικαστική Πορεία προς τις Πρέσπες/ ΤΑ ΣΥΜΒΑΝΤΑ» στην έκθεση.

Η Εικαστική Πορεία προς τις Πρέσπες είναι μια καλλιτεχνική/εκπαιδευτική διαδικασία που αναπτύσσεται στην περιοχή των Πρεσπών από το 2007 και διοργανώνεται από το 1ο Εργαστήριο του Τμήματος Εικαστικών και Εφαρμοσμένων Τεχνών του Πανεπιστήμιου Δυτικής Μακεδονίας. (ΤΕΕΤ) με συντονιστή τον επίκουρο καθηγητή, ζωγράφο Γιάννη Ζιώγα. Η Εικαστική Πορεία προς τις Πρέσπες ενεργοποιεί μια νομαδική διαδικασία που κινείται στην περιοχή των Πρεσπών ανιχνεύοντας την περιοχή, δημιουργώντας καλλιτεχνικά δρώμενα κι επιχειρώντας να σχηματίσει μια ώσμωση μεταξύ των συμμετεχόντων καλλιτεχνών και φοιτητών με την τοπική κοινωνία αλλά και την ευρύτερη γεωγραφική περιοχή.

Η περιοχή της Πρέσπας, αλλά και ευρύτερα η Φλώρινα, αντιμετωπίζεται ως ένας χώρος σύγχρονης αρχαιολογίας όπου αναπτύσσεται ένας διαρκής διάλογος και συμπεράσματα που τεκμηριώνονται με τα εργαλεία που παρέχει η προσέγγιση της κριτικής σκέψης. Με την Εικαστική Πορεία δίνεται η δυνατότητα να μετασχηματιστεί η περιοχή των Πρεσπών σε ένα σχεδόν αχανές εργαστήριο σύγχρονης εικαστικής έρευνας που διερευνά την έννοια του τοπίου, των συνόρων, του νομαδισμού, του σώματος και της αλληλεπίδρασης της τέχνης με την κοινωνία. Στο πλαίσιο αυτού του μετασχηματισμού ένα από τα πιο βασικά εργαλεία εργασίας και καλλιτεχνικής παραγωγής είναι η έννοια του συμβάντος. Το συμβάν είναι μια μη προγραμματισμένη συνάντηση που τροφοδοτεί τις σκέψεις και τα συναισθήματα. Για να συναισθανθεί κάποιος το συμβάν οφείλει να διατηρεί την ματιά του πέρα από την προκατάληψη ή τον αρχικό σχεδιασμό. Κάθε προκατάληψη τυφλώνει την έκπληξη. Ο νομάδας καλλιτέχνης/περιπατητής κινείται στα μονοπάτια του Βέρνον, του Βαρνούντα ή στην διαδρομή Δασερής-Αγκαθωτού και συναντά αντικείμενα, εμπειρίες, ανθρώπους, γεγονότα. Δεκάδες άνθρωποι έχουν ήδη κινηθεί στις διαδρομές μεταξύ Πρεσπών και Φλώρινας συμβάλλοντας στην κοινή αυτή εμπειρία.

Στην πρόσκληση της συνάντησης ανταποκρίθηκαν οι: Λένα Αθανασοπούλου, Λεωνίδας Γκέλος, Μαρία Γρηγοριάδη, Γιάννης Δαϊκόπουλος, Δήμητρα Ερμείδου, Σπύρος Ζαμπέλης, Γιάννης Ζιώγας, Χρήστος Ιωαννίδης, Φίλιππος Καλαμάρας, Κατερίνα Κοντού, Πένυ Κορρέ, Φοίβη Κούτσελου, Ηλέκτρα Μάιπα, Γιώργος Μάκκας, Γιώτα Μακρή, Μικαέλα Μπέλια, Ελένη Νίσκα, Ινγκο Ντουννεμπίρ, Γιάννης Παπαδόπουλος, Μαρία Παπαλεξίου, Αλεξάνδρα Πάμπουκα, Άννα Πιάτου, Κική Στούμπου, Ράνια Σχορετσανίτη, Bill Gilbert, Eric Cook, KB Jones, Jeannette Heart-Mann, Jeffrey Nibert, Eso Robinson, Amelia Zaraftis.

Συντονιστής Εικαστικής Πορείας: Γιάννης Ζιώγας.
Συντονισμός: Λένα Αθανασοπούλου.
Βιντεοσκόπηση, επιμέλεια των βίντεο με τον Γιάννη Δαϊκόπουλο
και την σύνδεση με Ελ Πάσο: Ράνια Σχορετσανίτη.
Μονταζ βίντεο: Σοφία Μυράτ, Ράνια Σχορετσανίτη

Η έκθεση «Τόποι της μνήμης-Πεδία οραμάτων»

Η μνήμη της Θεσσαλονίκης και γειτονικών πόλεων, όπως η Κωνσταντινούπολη, ή το Βελιγράδι, η διερεύνηση της προσωπικής σκιαγράφησης ενός τόπου μέσω μαρτυριών, επικαλύψεων, ιζημάτων και αποκαλύψεων, η ίδια η πόλη ως μνημονικός τόπος ή ψυχογραφικό τοπίο, είναι οι βασικοί άξονες της έκθεσης «Τόποι της μνήμης-Πεδία οραμάτων» του Κέντρου Σύγχρονης Τέχνης Θεσσαλονίκης

Μέσα από 16 έργα ζωγραφικής, χαρακτικής, φωτογραφίες, βίντεο και εγκαταστάσεις, παλαιότερες παραγωγές του ΚΣΤΘ και νέα έργα που παρουσιάζονται για πρώτη φορά, αναδεικνύεται η βιωμένη μνήμη της πόλης, η φαντασίωση του πρότερου βίου της και η προβολή μελλοντικών προσδοκιών, αναδεικνύοντας διαφορετικές περιοχές από εκείνες που συνήθως εξυμνούνται στις επίσημες τελετές μνήμης επετειακού χαρακτήρα.
Συμμετέχοντες καλλιτέχνες: Nancy Atakan, Yevgeniy Fiks, Genco Gülan, Rena Rädle & Vladan Jeremić, Vladimir Miladinović, Miloš Tomić, Richard Whitlock, Αικατερίνη Γεγησιάν, Εικαστική Πορεία προς τις Πρέσπες, Σωτήρης Λιούκρας, Λήδα Παπακωνσταντίνου, Πάρις Πετρίδης – Σάκης Σερέφας, Μάριος Σπηλιόπουλος, Βίκυ Τσαλαματά, Ευανθία Τσαντίλα, Στέφανος Τσιβόπουλος

Η διοργάνωση «Φεστιβάλ Αοράτων Πόλεων. Μια κοσμογραφία» τελεί στο πλαίσιο των εορτασμών για τα 100 χρόνια από την απελευθέρωση της πόλης και στα 47Α ΔΗΜΗΤΡΙΑ που διοργανώνει ο Δήμος Θεσσαλονίκης, εντάσσεται στο πρόγραμμα του Υπουργείου Παιδείας και Θρησκευμάτων, Πολιτισμού και Αθλητισμού «Θεσσαλονίκη: Σταυροδρόμι Πολιτισμών, και υποστηρίζεται οικονομικά από την ΟΠΑΠ ΑΕ.