Σκόπια από άλλη σκοπιά- Εκπαιδευτική εκδρομή

Το δελτίο καιρού έλεγε πως θα βρέξει. Ακούγονταν πως είναι μια πόλη που δεν έχει κάτι να δεις και πως αυτοί οι άνθρωποι είναι εχθρικοί απέναντι στους Έλληνες. Ηλιόλουστη μέρα. Πόλη μαγική που προκαλούσε τις αισθήσεις. Πλημμυρισμένη από γλυπτά που ήταν αδύνατον να μείνουν απαρατήρητα. Άνθρωποι σαν όλους τους άλλους με τις αντιφάσεις τους. Να διαβαίνουν τη ζωή μέσα από τη διαφορετικότητα, αλλά και την ομοιομορφία τους. Σύμφωνα με τον Jung οι άνθρωποι διακρίνονται σε διάφορους τύπους.
Η ιδιοσυγκρασία του ατόμου αποτελείται από τέσσερις βασικές λειτουργίες: Τη σκέψη, τη διαίσθηση, το αίσθημα και την αίσθηση. Από όλες αυτές τις λειτουργίες επικρατεί στον κάθε άνθρωπο μια λειτουργία, η οποία επιδρά στην εν γένει συμπεριφορά του. Αν ανεμπόδιστα και οι τέσσερις αισθήσεις έρχονταν στη σφαίρα της συνείδησης, τότε θα προέκυπτε ο ολοκληρωμένος άνθρωπος. Συνεπώς οι διαφοροποιήσεις μεταξύ των ανθρώπων, δεν σχετίζονται τόσο με εξωτερικά χαρακτηριστικά όπως τη χώρα προέλευσης, όσο με τη ψυχοσύνθεση τους. Προφανώς τα ερεθίσματα του περιβάλλοντος επηρεάζουν τη συμπεριφορά, ωστόσο η βαθιά μόρφωση και καλλιέργεια φαίνεται να υπερνικά τις όποιες αρνητικές επιδράσεις και προκαταλήψεις. Ο ερευνητής προτρέπει τους ανθρώπους να μην είναι μονόπλευροι. Ούτε υπερβολικά εξωστρεφείς, ούτε εσωστρεφείς. Επίσης, ιδιαίτερα ενδιαφέρον είναι πως ξεχωρίζει τους καλλιτέχνες από τους υπόλοιπους ανθρώπους. Αναφέρει χαρακτηριστικά πως οι καλλιτεχνικές ιδιοσυγκρασίες έχουν καταπληκτική σχέση με το ασυνείδητο και έτσι είναι δύσκολο να ενταχθούν σε κάποιο από τους ανωτέρω τύπους. Υπέροχη η φράση του πως η δημιουργική δύναμη είναι ισχυρότερη από εκείνον που την κατέχει.

 Πως τίποτα δεν μπορεί να εμποδίσει την αληθινή δημιουργικότητα. Συνεπώς ούτε οι γενικεύσεις και οι προκαταλήψεις μπορούν. Δημιουργικότητα λοιπόν υπεράνω όλων. Σε αυτό το σύντομο ταξίδι στη γειτονική χώρα συναντήσαμε τέτοιους ανθρώπους. Η φλόγα της τέχνης ήταν στο επίκεντρο των συζητήσεων.

Σχολή Καλών Τεχνών – Παλατάκι δημιουργικότητας

Η έντονη οσμή από το μελάνι στο πιεστήριο της χαρακτικής, πίεσε τη σκέψη μου να θυμηθώ πως είναι ίδια με αυτή του εργαστηρίου στη Φλώρινα. Παρόμοια και τα πολύχρωμα πετραδάκια που με μεράκι συλλέχθηκαν και επεξεργάστηκαν για τη δημιουργία ενός ψηφιδωτού κόσμου.
 Γνώριμη η αγωνία στο βλέμμα για το εικαστικό αποτέλεσμα. Οι συζητήσεις με σκεπτόμενο ύφος από καθηγητές και φοιτητές για το τι είναι τέχνη. Τι είναι ζωή. Η ανάγκη επικοινωνίας και αποδοχής.
 Πάθος για δημιουργία. Έργα με αδρές γραμμές και υλικότητα, στο εργαστήρι ζωγραφικής. Επιβλητικό προβάλλει το ανάκλιντρο του μοντέλου. Σεβασμός στον άνθρωπο που προσφέρει γυμνό, ακίνητο το κορμί του, ώστε να δώσει κίνηση στα συναισθήματα, τροφοδοτώντας τη δημιουργία. Πρωτότυποι οι πάγκοι των καβαλέτων. Μοιάζουν να προτρέπουν τους εν δυνάμει ζωγράφους να γίνουν καβαλάρηδες των έργων τους. Άλογα τα έργα, δεν δύνανται να ορθώσουν λόγο. Ωστόσο, με ένα μυστηριακό τρόπο εκείνα οδηγούν τον καλλιτέχνη στην ολοκλήρωση. Του μιλάνε για το πότε έχουν να πουν κάτι. Και αυτό το κάτι, μπορεί να σημαίνει ένας ολόκληρος κόσμος που δεν αναγνωρίζει σύνορα, παρά μόνο υπάρξεις. 

                                                              

Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης- Αδρές γραμμές χαράζουν την πρωτοπορία

Αναζήτηση ενός νέου εικαστικού δρόμου. Πρωτοποριακά έργα, προπομποί του εξπρεσιονισμού και κυβισμού. Έργα που μέσω των σχεδιαστικών και χρωματικών υπερβάσεων μιλάνε για ανατροπή των συμβάσεων. Θυμίζουν το σήμερα σε μια αποδεκτή συνθήκη. Όμως τότε  δημιουργοί και από την κοντινή μας χώρα, ρίσκαραν για μια νέα εκφραστική φωνή. Μπροστά στη γυμνότητα είμαστε όλοι άνθρωποι, ανεξαρτήτως φυλής και πεποιθήσεων. Ευάλωτοι, μα και δυνατοί συνάμα. Σκληρά περιγράμματα που μοιάζουν με τείχος σε ότι πληγώνει. Μα και θαρραλέες πινελιές να σχηματίζουν στιβαρές φόρμες, απόπειρα πανανθρώπινης επικοινωνίας. 

Σεμνότητα, συστολή. Έννοιες που τείνουν να εκλείψουν και που εκφράζονται με τη χαρακτηριστική κλίση του κεφαλιού, κυρίως στις γυναικείες μορφές. Και ξαφνικά προβάλει η μορφή του άκαμπτου, απόλυτου ηγέτη με το αιμοσταγές βλέμμα. Ανεξαρτήτως των άγνωστων σκέψεων του καλλιτέχνη, συνειρμικά οδηγείται η σκέψη στο ότι η προπαγάνδα και ο εθνικισμός τροφοδοτείται από λίγους. Από τύπους σαν και αυτόν. Είμαστε πολλοί οι ευαίσθητοι, ονειροπόλοι. Μπορούμε να ξεφύγουμε από τα ψευτοδιλήμματα και τις προκαταλήψεις και να χαθούμε στα δάση της συντροφικότητας.

Πολιτισμικός χώρος Όστεν- Σχέδιο με οδηγό τη φαντασία

Υπερβατικές φιγούρες στον κάτω όροφο, η πιο τρανταχτή απόδειξη πως το χιούμορ δεν αναγνωρίζει εθνικότητες. Γέλιο που προκύπτει μετά από αρκετά δευτερόλεπτα, αφού απαραίτητη προϋπόθεση είναι ο προβληματισμός. Η ανθρώπινη ακεραιότητα αναγνωρίζει ως κορυφαίο χρώμα το δυνατό, το παθιασμένο, αφήνοντας πλήθος χρωμάτων και αποχρώσεων να συνυπάρχουν. Ειδάλλως η ζωή θα ήταν προβλέψιμη και ανιαρή.

  

Στον άνω όροφο, η έκπληξη. Γνήσια ζωγραφικά έργα του Πικάσο να απλώνονται μπροστά μας σε ένα απλό πάγκο του σήμερα. Απλότητα. Ένδειξη δύναμης και ποιότητας. Χαρακτηριστικό που αφορά ανθρώπους, αλλά και έργα. Οι άνθρωποι της Όστεν χαμογελαστοί, φιλικοί, να διψάνε για συνεργασία με νέους καλλιτέχνες ανά τον κόσμο.

  

Η πολιτεία των αγαλμάτων- Συνύπαρξη των γλυπτών με τον άνθρωπο

Σε μια πολυπολιτισμική κοινωνία, χαρακτηριστική η πληθώρα, αλλά και η ποικιλομορφία των γλυπτών. Πολεμιστές, μα και άνθρωποι της καθημερινότητας. Περικεφαλαίες, ασπίδες και αιχμηρά δόρατα. Ο πολυσυζητημένος Μέγας Αλέξανδρος θεόρατος και οι πολεμιστές του ξεπροβάλλουν σε αγωνιστική έξαψη ανάμεσα από το ορμητικό νερό του σιντριβανιού. Η τόσο μεγάλης κλίμακας σύνθεση μας κάνει να αναρωτηθούμε γιατί δεν υπάρχουν τέτοιες εικαστικές παρεμβάσεις στην Ελλάδα, στην χώρα που γέννησε αυτό τον πολιτισμό. Αν δεν προβάλλεις την ίδια σου την πατρίδα, γιατί να το κάνει ο ξένος.Και όταν προβαίνει σε τέτοιες ενέργειες, ακόμα και αν πρόκειται για προπαγάνδα, στην πραγματικότητα γίνεται διαφήμιση του ελληνικού πολιτισμού. Η αλήθεια δεν κρύβεται. Είναι αστείο να φοβόμαστε.

 Επισκεπτόμενος κανείς τα Σκόπια μπορεί να αισθανθεί την ενέργεια που αναβλύζει από τον κόσμο των αγαλμάτων. Ενταγμένα στην κοινωνία, συνυπάρχουν με τους ανθρώπους. Άλλα καλοφτιαγμένα και άλλα όχι. Όπως και οι άνθρωποι. Όμορφοι, άσχημοι, στην ίδια κοινωνία. Εξάλλου κανείς δεν είναι απόλυτα συμμετρικός και η τελειότητα αποτελεί μια πλάνη. Οι τεχνίτες σκαρφαλωμένοι στις σκαλωσιές, δουλεύουν ασταμάτητα για τον κόσμο των γλυπτών. Ανεξαρτήτως των κινήτρων δημιουργίας, είναι ασύλληπτη η τιμή που αποδίδουν στη γλυπτική. Αμέτρητα γλυπτά ξεπροβάλλουν παντού. Σε πλατείες, σε γέφυρες, σε κτίρια, όπου κανείς μπορεί να φανταστεί. Λόγω της ρυμοτομίας της πόλης δεν τη φορτώνουν, αντιθέτως την αναδεικνύουν. Στη γέφυρα με τις αναρίθμητες μορφές αποδίδονται άνθρωποι διαφόρων κατηγοριών. Ζωγράφοι να κρατάνε την παλέτα τους, τεχνοκράτες να πηγαίνουν βιαστικά στη δουλειά τους, λογοτέχνες....άνθρωποι. Μοιάζουν να σε κοιτάνε, να σου μιλάνε. Να ζήσεις τη στιγμή. Να γευθείς την ομορφιά αυτού του τόπου. Να ανακαλύψεις ανθρώπους με κοινές ανησυχίες, ανεξαρτήτως γλώσσας, θρησκεύματος και εθνικότητας.

Τιμή και στη γυναίκα, στο συγκλονιστικό γεγονός της μητρότητας. Έμφαση στην οικογένεια. Πόσο πολύ πονάει η στιγμή του αποχωρισμού. Πόσοι πόλεμοι, ειδικά οι εμφύλιοι χώρισαν οικογένειες. Γιατί να υπάρχουν πόλεμοι. Γιατί να υπάρχουν διαμάχες. Γιατί η προκατάληψη να μας εμποδίζει να ανακαλύψουμε την ομορφιά ενός τόπου. Λέγεται πως στον παράδεισο οι πρωτόπλαστοι ζούσαν ελεύθεροι χωρίς σύνορα. Από εμάς εξαρτάται να δημιουργήσουμε τον επίγειο παράδεισο. Ουτοπική σκέψη. Όμως αν δεν είναι οραματιστής ο καλλιτέχνης που διακρίνεται για την ευαισθησία και τη διορατικότητα του, ποιος θα μπορούσε να είναι.  

Ακολουθώντας την προτροπή του John Lenon:

“Φαντάσου πως δεν υπάρχει παράδεισος. Δεν υπάρχει κόλαση ανάμεσα μας. Δες αν μπορείς. Μεταξύ μας υπάρχει μόνο ουρανός. Φαντάσου όλους τους ανθρώπους να ζουν για το σήμερα. Φαντάσου πως δεν υπάρχουν χώρες. Είναι δύσκολο. Τίποτα για το οποίο θα πρέπει να σκοτώσουμε ή να πεθάνουμε. Και καμιά θρησκεία. Φαντάσου όλους τους ανθρώπους να ζουν ειρηνικά. Ίσως πεις πως είμαι ονειροπόλος, αλλά δεν είμαι ο μόνος.”

Αφιερωμένο σε όλους όσους συμμετείχαν στην εκδρομή και σε όσους θα ήθελαν αλλά δεν μπόρεσαν. Σε όσους βοήθησαν στην πραγμάτωση της και σε όσους προσπάθησαν να τη σαμποτάρουν αλλά δεν τα κατάφεραν. Αφιερωμένο σε όσους διάβασαν αυτή την ανάρτηση, αλλά και σε όσους δεν το έκαναν. Σε όσους συμφωνούν και σε όσους διαφωνούν. Αφιερωμένο σε όλους, καθώς από τον καθένα μαθαίνω κάτι.

https://www.youtube.com/watch?v=VOgFZfRVaww