ΕΙΚΑΣΤΙΚΗ ΠΟΡΕIΑ ΠΡΟΣ ΤΙΣ ΠΡΕΣΠΕΣ 2015-16

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΔΥΤΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ ΣΧΟΛΗ ΚΑΛΩΝ ΤΕΧΝΩΝ

ΤΜΗΜΑ ΕΙΚΑΣΤΙΚΩΝ ΚΑΙ ΕΦΑΡΜΟΣΜΕΝΩΝ ΤΕΧΝΩΝ

ΦΟΡΕΑΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΕΘΝΙΚΟΥ ΔΡΥΜΟΥ ΠΡΕΣΠΩΝ

9η ΕΙΚΑΣΤΙΚΗ ΠΟΡΕΙΑ ΠΡΟΣ ΤΙΣ ΠΡΕΣΠΕΣ Επιστημονικός Υπεύθυνος: Γιάννης Ζιώγας, επίκουρος καθηγητής ΤΕΕΤ

ΕΙΚΑΣΤΙΚΗ ΠΟΡΕIΑ ΠΡΟΣ ΤΙΣ ΠΡΕΣΠΕΣ 2015-16

ΟΙ ΡΟΕΣ ΤΩΝ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΩΝ Η κυριαρχία του νερού ως πνευματικής ύλης

Το πλεούμενο του κέδρου μια υλοποίηση ιδέας και συντονισμός του Ιάκωβου Ρήγου, συντονισμός κατασκευής Κυριάκος Ηλιάδης, Πρέσπες Οκτώβριος 2015-16


Διαδικασία Δεκεμβρίου 2015

26 έως 28 Δεκεμβρίου 2016

Ηδιαδικασία της ΕΙΚΑΣΤΙΚΗΣ ΠΟΡΕIΑΣ ΠΡΟΣ ΤΙΣ ΠΡΕΣΠΕΣ 2015-16 θα συνεχίσει το Δεκέμβριο 2015 με μια συνάντηση τριών ημερών. Η συνάντηση θα δώσει τη δυνατότητα να πραγματοποιηθούν μια σειρά εικαστικών δράσεων που θα διερευνούν περεταίρω τη δυναμική τηςΠΟΡΕIΑΣ, και θα προετοιμάζουν την επόμενη φάση της ΕΙΚΑΣΤΙΚΗΣ ΠΟΡΕIΑΣ μέχρι τον ερχόμενο Οκτώβριο 2016 οπότε και θα ολοκληρωθεί η τωρινή ενότητα που διερευνά την έννοα της μεταβλητότητας μέσα από το νερό. Ταυτόχρονα θα αποτελέσει μια ευκαιρία ανταλλαγής απόψεων και ιδεών για τις δυνατότητες μιας τέτοιας εικαστικής διαδικασίας στο σύγχρονο πολιτιστικό και κοινωνικό πλαίσιο.

Τους προηγούμενους μήνες έχει διερευνηθεί η διάσταση του υδάτινου στοιχείου τόσο σε αστικές περιοχές (Δενδροπόταμος) όσο και στην ύπαιθρο (Καϊμακτσαλάν, Βέρνον, Πρέσπες). Μέσα από τις ροές του νερού σε μέρη αστικά και στα βουνά και της λίμνες της περιοχής της Φλώρινας έχει μετασχηματιστεί η κίνηση του σώματος μέσα στη φύση. Το σώμα αναζητεί οχήματα που θα του επιτρέψουν να πραγματοποιήσει τις επιθυμητές μεταβάσεις. Ένα τέτοιο όχημα κατασκευάστηκε από ένα κλαδί κέδρου της περιοχής μετά από μια ιδέα/συντονισμό του αρχιτέκτονα Ιάκωβου Ρήγου, υπό τον συντονισμό της υλοποίησης του εκπαιδευόμενου Κυριάκου Ηλιάδη και ομάδας φοιτητών/τριων του ΤΕΕΤ.

Ηδιαδικασία του Δεκεμβρίου έχει ως σκοπό:

-Τη δημιουργία εικαστικών έργων από του συμμετέχοντες με τη θεματική του νερού μέσα στο ιδιαίτερο περιβάλλον των λιμνών των Πρεσπών την περίοδο του χειμώνα

-Το στοχασμό πάνω στα έργα που υλοποιήθηκαν, τις ιδέες που αντηλλάγησαν και τις διαδικασίες που υλοποιήθηκαν την περίοδο από την έναρξη της διαδικασίας ΕΙΚΑΣΤΙΚΗΣ ΠΟΡΕIΑΣ ΠΡΟΣ ΤΙΣ ΠΡΕΣΠΕΣ 2015-16 έως τώρα (Φεβρουάριος έως Δεκέμβριος 2015)

-Την παρακολούθηση διαλέξεων και δράσεων από τους φιλοξενούμενους καλλιτέχνες και θεωρητικούς με βάση τη θεματική του νερού αλλά και ευρύτερα.

-Το σχεδιασμό της επόμενης περιόδου μέχρι την ολοκλήρωση της Πορείας 2015-16 τον Οκτώβριο

2016.

Ηδιαδικασία αποτελεί μια συνεργασία του Φορέα Διαχείρισης Εθνικού Δρυμού Πρεσπών (ΦΔΕΔ Πρεσπών) και του Τμήματος Εικαστικών και Εφαρμοσμένων Τεχνών του Πανεπιστήμιου Δυτικής Μακεδονίας (ΤΕΕΤ/ΠΔΜ)


ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ 26 έως 28 Δεκεμβρίου 2015

Την αναφορά, γενικότερα, στο υγρό στοιχείο τη συναντάμε συχνά στην προσωκρατική φιλοσοφία, και κυρίως στον Θαλή, που πίστευε ότι το ύδωρ είναι η αρχή των πάντων. Η αρχαία μυθολογία, έχει πολλούς και ωραίους μύθους σχετικά με λίμνες και ποτάμια. Σε έναν τόπο όπου κυριαρχεί το υγρό στοιχείο, όπου νερά τρέχουν, κυλούν και γονιμοποιούν τη γη, τα ποτάμια τα πέλαγα, οι θάλασσες έγιναν θεοί, συνδέοντας το ιερό με την καθημερινή ζωή των ανθρώπων. Μια τέτοια έννοια θείας επιφάνειας διατήρησε διαχρονικά τη συμβολική του υγρού στοιχείου, που συνδέθηκε επιπλέον με μια απόκρυφη μυστική ενόραση, αφού το υγρό στοιχείο είναι (στην φυσική του φαινομενικότητα) εκείνο που συνδέει το χθόνιο με το υποχθόνιο, ενώ ο ποταμός έγινε μυθολογικά το πέρασμα από το εγκόσμιο στο επέκεινα, και η θάλασσα, θεολογικά, το σημείο όπου συγκλίνουν όλα τα ποτάμια (όλοι οι «δρόμοι της ζωής»). Ήδη, η ηρακλείτεια μεταφορά του ποταμού εξεικονίζει την ασυνέπεια κα την ασυνάφεια που χαρακτηρίζουν τη σχέση ανθρώπου και ιστορίας, καθώς και το ασύμπτωτο του φαίνεσθαι και του είναι. Όλα αλλάζουν παραμένοντας τα ίδια, και όλα διατηρούν την ταυτότητά τους μεταβαλλόμενα απεριόριστα. Η εικόνα του υγρού στοιχείου ως η απόλυτη ασυμμετρία μορφής και περιεχομένου ανακαλεί στην πραγματικότητα το ζήτημα της «μεταμόρφωσης» μέσα στο χρόνο, το ανερμήνευτο του πλέγματος που παράγει τις οντολογικές του σημασιοδοτήσεις.

Ειρήνη Σταματοπούλου, Ο Κανόνας του Παιχνιδιού, Αιγόκερως, Αθήνα, 2015, σ. 176-177

Σάββατο 26 Δεκεμβρίου (άφιξη)

9:00-14:00:

Εργασία σε κατασκευές και έργα που σχετίζονται με τη θεματική της χρονιάς

15:00-19:00: Ανασυγκρότηση

19:00-21:00: Ομαδική κριτική/διαλέξεις


Κυριακή 27 Δεκεμβρίου

9:00-14:00:

Εργασία σε κατασκευές και έργα που σχετίζονται με τη θεματική της χρονιάς

14:00-16:00

Ανάπαυλα

16:00-20:00

Διαδικασία διαλέξεων (οι διαλέξεις θα πραγματοποιηθoύν στο Θεματικό Κέντρο Πύλης του Φορέα

Διαχείρισης Εθνικού Δρυμού Πρεσπών)

16:00

Χαιρετισμοί

16:15-16:45

Νάντια Χατζημητράγκα: Το φυσικό περιβάλλον ως πεδίο έρευνας και νέων αναζητήσεων της εικαστικής ψηφιακής δημιουργίας

16:45-17:15

Παντελής Σουμελίδης: Η διπλή φύση του νερού

17:15-17:35

Διάλειμμα

17:35-18:05

Μανώλης Κασιμάτης: Επικοινωνώντας στους τόπους εξορίας του Αιγαίου το 1945-55

18:05-19:05

Γιάννης Ζιώγας: Η βία των εικόνων

19:05-19:20

Διάλειμμα

19:20-20:30

Συζήτηση για την προοπτική της Εικαστικής Πορείας ως καλλιτεχνικής διαδικασίας


Δευτέρα 28 Δεκεμβρίου

10:00-14:00

Διαδικασία διαλέξεων Διαδικασία διαλέξεων (οι διαλέξεις θα πραγματοποιηθoύν στο Θεματικό

Κέντρο Πύλης του Φορέα Διαχείρισης Εθνικού Δρυμού Πρεσπών)

10:00-10:30

Κική Στούμπου, Λεωνίδας Γκέλος:

Παρουσίαση της διαδικασίας της Εικαστικής Πορείας 2015-16 στην μέχρι τώρα εξέλιξή της.

10:30-11:00

Νίκος Πατσαβός, Βασίλης Τσεσμετζής:

Το νερό ως η απόλυτη αντιτεκτονική

11:00-11:30

Θοδωρής Νικολάου:

Φωτογραφικό Οδοιπορικό στα Βαλκάνια

11:30-12:00

Διάλειμμα

12:00-12:30

Σοφία Κυριακού:

Παρουσίαση μιας διαδικασίας στη λίμνη των Πρεσπών

12:30-13:00

Βασίλης Φιοραβάντες, Χρυσούλα Μήτρακα, Ελένη Κώνστα: Παρουσίαση του blog Νέα Κριτική Θεωρία και Πράξη

12:30-14:00

Συζήτηση για την προοπτική της Εικαστικής Πορείας ως καλλιτεχνικής διαδικασίας

14:00-16:00

Ανάπαυλα

16:00-20:00:

Εργασία σε κατασκευές και έργα που σχετίζονται με τη θεματική της χρονιάς


Τρίτη 29 Δεκεμβρίου

9:00-14:00: Ανασυγκρότηση, καθαρισμός του χώρου, αναχώρηση μετά τις 14:00

Συμμετέχοντες επισκέπτες καλλιτέχνες/θεωρητικοί

Ιωάννα Ασσάνη, ζωγράφος

Λεωνίδας Γκέλος, εικαστικός καλλιτέχνης

Γιάννης Δαϊκόπουλος, περιηγητής της φύσης

Φίλιππος Καλαμάρας, γλύπτης, ΤΕΕΤ

Μανώλης Κασιμάτης, φωτογράφος

Σοφία Κυριακού, εικαστική καλλιτέχνης

Συμεών Κώτσου, φωτογράφος/κριτικός εικόνας

Ελένη Κώνστα, υπ. Διδάκτωρ, Τμήμα Πλαστικών και Εφαρμοσμένων Τεχνών, Παν. Ιωαννίνων

Χρυσούλα Μήτρακα, υπ. διδάκτωρ, ΠΤΔΕ, Παν. Αιγαίου

Θοδωρής Νικολάου, φωτογράφος

Νίκος Πατσαβός, αρχιτέκτων

Παντελής Σουμελίδης, φωτογράφος

Νικολέτα Σιώμου, ηθοποιός

Κική Στούμπου, εικαστική καλλιτέχνης

Βασίλης Τσεσμετζής, αρχιτέκτων

Βασίλης Φιοραβάντες, καθηγητής, ΤΠΔΕ Ρόδου, Πανεπιστήμιο Αιγαίου

Νάντια Χατζημητράγκα, εικαστική καλλιτέχνης

POLY_MORFωN, Φωτογραφική ομάδα



Σχηματίζοντας το έργο του Αλέξανδρου Τσαντίδη, Οκτώβριος 2015-16, Πρέσπες

Η 9η Εικαστική Πορεία/Δεκέμβριος 2015 θα πραγματοποιηθεί το διάστημα Σάββατο 26 Δεκεμβρίου έως τη Δευτέρα 28 Δεκεμβρίου 2015 (όσοι/ες επιθυμούν μπορούν να παραμείνουν στο Σταθμό μέχρι τις 3 Ιανουαρίου).

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΔΥΤΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ ΣΧΟΛΗ ΚΑΛΩΝ ΤΕΧΝΩΝ

ΤΜΗΜΑ ΕΙΚΑΣΤΙΚΩΝ ΚΑΙ ΕΦΑΡΜΟΣΜΕΝΩΝ ΤΕΧΝΩΝ

ΦΟΡΕΑΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΕΘΝΙΚΟΥ ΔΡΥΜΟΥ ΠΡΕΣΠΩΝ

ΕΙΚΑΣΤΙΚΗ ΠΟΡΕΙΑ ΠΡΟΣ ΤΙΣ ΠΡΕΣΠΕΣ2015-16 ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΕΣ ΕΠΙΒΙΩΣΗΣ

(Δεκέμβριος 2015, Πρέσπες Ψαράδες)

ΟΙ ΡΟΕΣ ΤΩΝ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΩΝ Η κυριαρχία του νερού ως πνευματικής ύλης

Καλλιτεχνικός/Επιστημονικός

Υπεύθυνος: Γιάννης Ζιώγας,

Επίκουρος Καθηγητής ΤΕΕΤ

Διαβαίνοντας το Ρέμα του Φλώρου

[Πληκτρολογήστε κείμενο]


ΠΕΤΡΟΣ ΑΛΜΠΑΝΗΣ

Πολιτικός Μηχανικός, ΔΠΘ, με μεταπτυχιακό στη Δημιουργική Γραφή από το Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας, θέμα πτυχιακής «Συγκριτική εξέταση της αφηγηματικής λειτουργίας στη λογοτεχνία και στον κινηματογράφο». Συντονιστής της μόνιμης επιτροπής του ΤΕΕ/ΤΔΜ για θέματα πολιτισμού, διαχειριστής της online επικοινωνίας και προβολή των δράσεων του TEE/ΤΔΜ και εκτενή εμπειρία στη διοργάνωση πολιτιστικών εκδηλώσεων (υπεύθυνος συντονισμού επί χρόνια για τις Γιορτές της Γης στη Βλάστη). Συντάκτης και τακτικός συνεργάτης εντύπων σε θέματα κριτικής κινηματογράφου. Μέλος του Συλλόγου Ελλήνων Ορειβατών στην Κοζάνη.

ΙΩΑΝΝΑ ΑΣΣΑΝΗ

Ζωγράφος

Αθήνα 1963. ΑΣΚΤΘ (1985-90). Έγραψε-σκηνοθέτησε για το μαθητικό θέατρο: 2004, Τα Πάθη /2005, 9

Μουσικές Ζωγραφιές -Β΄Βραβείο-11οι Π.Κ.Α.Σ.Μ.Θ /2007, Όνειρα Εικονικής Πραγματικότητας /2006, Οι κατακόμβες του Μισράιμ, M. Ente -Β΄ Βραβείο-12οι Π.Κ.Α.Σ.Μ.Θ /2010, Μονόπρακτο για τρεις γυναίκες,

Ανδρονίκη Γωγοπούλου και Κόσμοι Παράλληλοι. Ομαδικές εκθέσεις: 2004: 99+1 Εικαστικοί, Κρατικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης, Θες/νίκη /2013: Σχεδιασμοί και Προγράμματα Υλοποίησης, επιμ. Εμ. Μαυρομάτης, art video ''ΟΔΟΙ'', Dialogues /Διάλογοι 1989-1995: Σύγχρονοι Έλληνες και Γάλλοι καλλιτέχνες στο Γαλλικό Ινστιτούτο Θεσσαλονίκης, επιμ. Εμ. Μαυρομμάτης, /2014: Εντός \ Εκτός Εαυτού,

επιμ. Β. Βαγενού, art video ''Ιχνηλάτης'', Booze Cooperativa, /2015: Art Athina, ομάδα Αυτοβιογραφικά Συστήματα, επιμ. Εμ. Μαυρομμάτης, βιντεοεγκατάσταση Όψεις-Views. Ατομικές εκθέσεις: 2013,

Επεξηγηματικές Εικόνες, επιμ. Ε. Κοκκίνη Καπλάνη, Βαφοπούλειο Π.Κ Θες/νίκη /2015 Καμπυλότητες /

Curvatures, επιμ. Εμ. Μαυρομμάτης, Propaganda Rollin store. Co, /2015, Transitions / Μεταβάσεις, Γαλλικό Ινστιτούτο Θες/νίκης, επιμ. Ε. Μαυρομμάτης, Επεξηγηματικές εικόνες-Ακολουθίες και Παραπομπές, επιμ. Ε. Μαυρομμάτης, Κέντρο Τεχνών Δήμου Αθηναίων. 2015

Μόνιμη συνεργάτης στο diastixo - http://diastixo.gr/

ΛΕΩΝΙΔΑΣ ΓΚΕΛΟΣ

Εικαστικός Καλλιτέχνης

Γεννήθηκε στην Νάουσα το 1980. Σπούδασε ζωγραφική στην Σχολή Καλών Τεχνών Φλώρινας, με καθηγητή τον Γιάννη Ζιώγα. Αποφοίτησε το 2012..

[Πληκτρολογήστε κείμενο]


Το 2015 παρουσίασε την πρώτη του ατομική έκθεση στην Αίθουσα Τέχνης Καπλανών5 στην Αθήνα.

Επίσης έχει πάρει μέρος σε πολλές ομαδικές εκθέσεις στην Ελλάδα και στο εξωτερικό με πιο πρόσφατες τις: “The Selfie Show”, Museum of New Art, Detroit, Αμερική (2015), “A-Eye”,

Goldsmiths University of London, Αγγλία (2014), “Μια διαδικασία βίωσης του Τοπίου – Εικαστική Πορεία 2007-2014”, Κρατικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης Θεσσαλονίκης (2014).

ΓΙΑΝΝΗΣ ΖΙΩΓΑΣ

Zωγράφος

Γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη το 1962. Το 2010 εκλέγεται Επίκουρος Καθηγητής (αντικείμενο Ζωγραφική) στο Τμήμα Εικαστικών και Εφαρμοσμένων Τεχνών του Πανεπιστήμιου Δυτικής Μακεδονίας (διορίζεται τον Ιανουάριο 2012). Σπούδασε Μαθηματικά (Πτυχίο, Πανεπιστήμιο Αθηνών). Κατέχει το Master of Fine Arts

από τη School of Visual Arts (1991, Νέα Υόρκη), είναι διδάκτορας του Πανεπιστήμιο Αιγαίου (2013). Έχει πραγματοποιήσει είκοσι ατομικές εκθέσεις και έχει συμμετάσχει σε πολλές ομαδικές στην Ελλάδα και το εξωτερικό. Το 2001 με την υποστήριξη του Ιδρύματος Κωστόπουλου παρέμεινε στη Νέα Υόρκη στο

International and Curatorial Program. Για το έργο του έχουν γραφεί κριτικές στον Ελληνικό και διεθνή τύπο

(New York Times, Artnews, Sculpture, Giornalle dell’ Αrte) Έχει γράψει κείμενα για τη θεωρία της τέχνης καθώς και τα βιβλία: Ο βυζαντινός Μάλεβιτς, Ο Ταρκόφσκι στη Χαλκίδα, Όψεις Λογοκρισίας(συλλογικός τόμος), Το Ημερολόγιο ενός ΠΔ/407.

Ηβία των εικόνων

Ηεικόνες είναι, εκτός από απεικονίσεις, πολυσήμαντα κείμενα που εμπεριέχουν μηνύματα. Όταν αυτά τα μηνύματα αποκτούν χαρακτήρα που κάποιοι μπορεί να τον θεωρήσουν επικίνδυνο ή απειλητικό τότε, συχνά, εκδηλώνονται τόσο εναντίον του καλλιτέχνη όσο και εναντίον της εικόνας μορφές βίας. Οι μορφές αυτές βίας εκδηλώνονται πολλές φορές με θεαματικούς και καταστρεπτικούς για τον καλλιτέχνη και το έργο του: δολοφονίες, φυλακίσεις, καταστροφή των έργων, εμπρησμός των εκθεσιακών χώρων είναι μερικά μόνο από τα παραδείγματα τέτοιων περιπτώσεων. Η αποτροπή αυτής της βίας αποτελεί πολλές φορές το πρόσχημα (ή την αιτία) εξ’ αιτίας της οποίας η εξουσία (εκτελεστική, νομοθετική), επιβάλει λογοκριτικές πρακτικές ως μια μορφή αποτροπής εκδήλωσης βίας.

Το τι ενεργοποιεί τέτοιες αντιδράσεις στην Ελλάδα θα παρουσιαστεί μέσα από τις περιπτώσεις που καταγράφονται στο Αρχείο Λογοκρισίας, έτσι όπως έχει αυτό διαμορφωθεί μετά από έρευνα δέκα και πλέον

[Πληκτρολογήστε κείμενο]


χρόνων. Οι περιπτώσεις που έχουν καταγραφεί, πάνω από σαράντα ,επιτρέπουν την εξαγωγή συμπερασμάτων που προέρχονται από την μελέτη των περιστατικών λογοκρισίας. Θα παρουσιαστούν περιπτώσεις βίας που τις έχει ασκήσει η εξουσία, αλλά και περιπτώσεις βίας που έχουν ασκηθεί από εκείνους που αντιδρούν στην παρουσία ενός εικαστικού έργου. Η βία που προκαλούν οι εικόνες είναι ένα πολύ σημαντικό στοιχείο του σύγχρονου οπτικού πολιτισμού διότι περικλείει πολλές από τις κοινωνικές παραμέτρους αιχμής.

ΜΑΝΩΛΗΣ ΚΑΣΙΜΑΤΗΣ

Φωτογράφος

Ο Μανώλης Κασιμάτης γεννήθηκε στην Αθήνα. Είναι μέλος του Εικαστικού Επιμελητηρίου Ελλάδας. Σπούδασε Γραφικές Τέχνες, Εκτυπωτής όφσετ, Ηλεκτρονική τυπογραφία-ψηφιακή επεξεργασία. Παρακολούθησε εξιδανικευμένο σεμινάρια φωτογραφίας. Ήταν εκδότης του φωτογραφικού περιοδικού ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΖΟΝΤΑΣ. Μέλος του Φοίβου, του ΟΣΔΕΕΤΕ και του ΟΣΔΕΛ. Ιδρυτικό μέλος της πολιτιστικής εταιρείας ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΖΟΝΤΑΣ . Διετέλεσε αρθρογράφος-συνεργάτης του περιοδικού ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΚΟ ΕΙΔΩΛΟ, και συνεργάτης στα περιοδικά Αντιλήψεις, Φωτογράφος. Φωτογραφίες του διακρίθηκαν σε διαγωνισμούς στην Ελλάδα και το εξωτερικό, και έχουν δημοσιευτεί σε διάφορα περιοδικά, καταλόγους-λευκώματα και σε φωτογραφικές σελίδες στο διαδίκτυο.

Έχει κάνει 6 ατομικές εκθέσεις και έχει συμμετάσχει σε πολλές ομαδικές στην Ελλάδα και το εξωτερικό. Οργάνωσε και επιμελείται με εκθέσεις και άρθρα το φωτογραφικό δημιουργικό έργο του πατέρα του Στέλιου. Έχει επιμεληθεί εκθέσεις φωτογραφικών ντοκουμέντων από τις φυλακές και εξορίες της περιόδου

1943-74 και ταυτόχρονα μελετάει την ιστορική αξία και δυναμική της φωτογραφίας ντοκουμέντου την ιδία περίοδο. Έχει συμμετάσχει με εισηγήσεις σε αντίστοιχα ιστορικά συνέδρια. Εκδίδει φωτογραφικές και τυπογραφικές ιστορικές μελέτες.



Επικοινωνώντας στους τόπους εξορίας του Αιγαίου το 1945-55








Μικρή

ιστορική

αναφορά

σε

τόπους

εξορίας

μετα

τον

πόλεμο.


Δυνατότητες

και

Τρόποι

επικοινωνίας

με

ενδεικτικά

ντοκουμέντα.


Η λογοκρισία των αρχών και "τα κόλπα" των εξόριστων προς αποφυγή της.






ΕΛΕΝΗ ΑΙΜΙΛΙΑ ΚΩΝΣΤΑ

[Πληκτρολογήστε κείμενο]


Υποψήφιος διδάκτορας στο Τμήμα Πλαστικών Τεχνών και Επιστημών της Τέχνης, ενώ παράλληλα παρακολουθεί μαθήματα στο τμήμα Θεωρίας και Ιστορίας της Τέχνης της Ανώτατης Σχολής Καλών Τεχνών της Αθήνας. Έχει λάβει μεταπτυχιακό τίτλο σπουδών από το Διαπανεπιστημιακό Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών Διαχείριση Μνημείων: Αρχαιολογία, Πόλη και Αρχιτεκτονική και είναι απόφοιτος του τμήματος Ιστορίας και Αρχαιολογίας του Εθνικού Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών με ειδίκευση στην Αρχαιολογία και Ιστορία της Τέχνης. Έχει συνεργαστεί ως επιμελήτρια εκθέσεων τέχνης σε ιδιωτικούς φορείς, έχει συμβάλλει στην εκπόνηση μουσειολογικών μελετών και έχει εργαστεί ως μουσειοπαιδαγωγός σε εκπαιδευτικά προγράμματα πολιτιστικών φορέων, καθώς και ως αρχαιολόγος πεδίου σε σωστικές ανασκαφές.

ΧΡΥΣΟΥΛΑ ΜΗΤΡΑΚΑ

H Μήτρακα Χρυσούλα είναι υποψήφια διδάκτορας του Ιονίου Πανεπιστημίου, με θέμα «Από το Μάλεβιτς στον Μινιμαλισμό: Προσέγγιση υπό την οπτική της Ιστορίας και της Θεωρίας της Μοντέρνας Τέχνης», ενώ παράλληλα παρακολουθεί το πρόγραμμα επιμόρφωσης «Ειδική Αγωγή και Ψυχολογία» στο Βόλο. Έχει ολοκληρώσει το πρόγραμμα μεταπτυχιακών σπουδών Επιστήμες της Αγωγής - Εκπαίδευση με Χρήση Νέων Τεχνολογιών, κατά τη διάρκεια του οποίου εκπόνησε διπλωματική εργασία με θέμα «Τα καλλιτεχνικά ρεύματα Minimal Art, Arte Povera και Conceptual Art: το ψηφιακό τους μουσείο και παιδαγωγικές προτάσεις», με επιβλέποντα καθηγητή το κο Φιοραβάντε Σπυροβασίλη, ενώ είναι απόφοιτος του Παιδαγωγικού Τμήματος Δημοτικής Εκπαίδευσης Ρόδου. Έχει δημοσιεύσει άρθρα σε συλλογικούς τόμους και ηλεκτρονικά περιοδικά, ενώ έχει παρακολουθήσει διαδικτυακά προγράμματα (courses) από το Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης της Νέας Υόρκης (ΜΟΜΑ).

ΝΙΚΟΣ ΠΑΤΣΑΒΟΣ

Αρχιτέκτων

Ο Νίκος Πατσαβός (Αθήνα, 1977) σπούδασε Αρχιτεκτονική στο ΑΠΘ, την AA και τη Βρετανική Σχολή της Ρώμης καθώς και κοινωνικές επιστήμες στο ParisV-LaSorbonne. Από το 2003, έχει διδάξει ιστορία-θεωρία της αρχιτεκτονικής και αρχιτεκτονικό σχεδιασμό στο Λονδίνο, στα Χανιά, στη Λευκωσία, στο Βόλο και στα Ιωάννινα. Έχει συνεργαστεί με ερευνητικά προγράμματα του ΕΜΠ και του Πολυτεχνείου Κρήτης ενώ τα ενδιαφέροντά του επικεντρώνονται στην επιστημολογία του σχεδιασμού και την πολιτισμική εγγραφή των

[Πληκτρολογήστε κείμενο]


δημιουργικών πρακτικών. Ο Νίκος είναι συνιδρυτής και διαχειριστής της αρχιτεκτονικής συνεργατικής πλατφόρμας Ctrl_Space Lab.

ΒΑΣΙΛΗΣ ΤΣΕΣΜΕΤΖΗΣ

Αρχιτέκτων

Ο Βασίλης Τσεσμετζής (Αθήνα, 1986) σπούδασε αρχιτεκτονική στο Πολυτεχνείο Κρήτης ενώ, από το 2015, είναι μεταπτυχιακός φοιτητής Πολεοδομίας στο ΕΜΠ. Από το 2013, έχει συμμετάσχει στην ανάπτυξη ερευνητικών μελετών χωρικής στρατηγικής ανάπτυξης σε συνεργασία με την αρχιτεκτονική πλατφόρμα

Ctrl_Space Lab. Έχει διδάξει σε εξειδικευμένα αρχιτεκτονικά εργαστήρια (οργάνωση: Ctrl_Space Lab,

Αλουμίνιον της Ελλάδος, Αρχιτεκτονική Σχολή Πολυτεχνείου Κρήτης και ΚΑΜ). Στα ιδιαίτερα ενδιαφέροντά του συγκαταλέγονται η οικιστική θεωρία και πρακτική του Κωνσταντίνου Δοξιάδη και η σύγχρονη διεπιστημονική θεώρηση των αστικών δυναμικών συστημάτων.

Το νερό ως η απόλυτη αντιτεκτονική

Με αφορμή τις φυσικές και πολιτισμικές διαστάσεις του νερού, το βασικό ερώτημα προς συζήτηση είναι ο προσδιορισμός ιδιοτήτων της έννοιας και της φύσης του νερού που θα μπορούσαν να αποτελέσουν εργαλείο νέων δημιουργικών πρακτικών. Ένα βασικό αντικείμενο της εικαστικής και πλαστικής πρακτικής, είναι η αναζήτηση της σχέσης μορφής και περιεχομένου. Το νερό, ως στοιχείο, φαίνεται να αντιστέκεται στη μορφοποίησή του, παραμένοντας πάντοτε στο όριο ανάμεσα σε κρίσιμες καταστάσεις μεταβολής και ροής. Υπ’ αυτήν την έννοια, το νερό απαιτεί μια μικρή αλλά καίρια μετατόπιση των δημιουργικών σκοπών και των κριτηρίων αξιολόγησής των. Μια νέα αισθητική κατηγόρια, εκείνη του άμορφου, καλείται να παραλάβει το φορτίο… Μεθοδολογικά, αυτό θα σήμαινε ότι, καταρχήν απαιτείται ένας πρώτος ορισμός-εν είδει υπόθεσης εργασίας της ‘μορφής του νερού’ ο οποίος, στη συνέχεια, θα αποδομηθεί προκειμένου να ανασυγκροτηθεί με νέους όσο και ανοικτούς όρους. Το νερό φέρει, αρχετυπικά, ένα σύνολο αντιφατικών ιδιοτήτων: δεν είναι δομή αλλά φέρει, αναιρεί την αντίθεσηβάθους-επιφάνειας, αντανακλά και αποκρύπτει. Μεταφορικά, το νερό θα μπορούσε να ιδωθεί ως ένα υλικό αντικείμενο με έμφυτη δημιουργικότητα.

[Πληκτρολογήστε κείμενο]


Καλλιτεχνική ομάδα POLY_MORFωN του Φιλεκπαιδευτικού Συλλόγου Φλώρινας «Ο

Αριστοτέλης»

Η καλλιτεχνική ομάδα POLY_MORFωN ιδρύθηκε το 2013 και ως κύριο σκοπό της έχει την συνεύρεση φωτογράφων και άλλων καλλιτεχνών, με σκοπό την ανταλλαγή απόψεων και ιδεών και με τελικό στόχο την τελική παρουσίαση στο κοινό. Η βάση της ομάδας είναι φωτογραφική, αλλά έχει τη συμμετοχή και τη συνεργασία και άλλων καλλιτεχνών, όπως ζωγράφων, γλυπτών, χαρακτών, κ.λπ.

Υπάρχουν τα τακτικά μέλη που απαρτίζουν τον πυρήνα και είναι ενεργά και τα εξωτερικά μέλη, που είναι φίλοι και συνεργάτες, οι οποίοι συμμετέχουν σε διάφορες δραστηριότητες της ομάδας.

Συντονιστής της ομάδας και δάσκαλος είναι ο Συμεών Κώτσου. Οι συναντήσεις των μελών γίνονται κάθε εβδομάδα, όπου συζητούνται θεματικές, παρουσιάζονται δουλειές κι εκθέσεις άλλων καλλιτεχνών, γίνονται εισηγήσεις από τα μέλη παρουσιάζοντας τις ιδέες τους και τις δουλειές τους, που βρίσκονται σε εξέλιξη. Επίσης γίνονται εξορμήσεις οι οποίες επιλέγονται σε σχέση με θεματικές, ώστε να υπάρχουν πρακτική πάνω στη φωτογραφία.

Οι δραστηριότητες της ομάδας δε σταματούν στο χώρο της Φλώρινας και τον ελλαδικό χώρο. Υπάρχει συνεχής επαφή και συνεργασία με πάρα πολλούς φορείς, ομάδες, καλλιτέχνες, οργανισμούς και γκαλερί σε κάθε μέρος του κόσμου, με αποτέλεσμα να δίνεται η δυνατότητα στα μέλη να παρουσιάζουν τη δουλειά τους με ομαδικές ή ατομικές εκθέσεις σε πάρα πολλές χώρες.

ΠΑΝΤΕΛΗΣ ΣOΥΜΕΛΙΔΗΣ

Φωτογράφος

Γεννήθηκε στη Φλώρινα το 1968. Σπούδασε στο Τμήμα Φυσικής του Πανεπιστημίου Πατρών. Διετέλεσε για περίπου μια τριετία ενεργό μέλος της Κινηματογραφικής Ομάδας της Φοιτητικής Εστίας του Πανεπιστημίου της Πάτρας, της οποίας ήταν και ιδρυτικό μέλος. Εργάζεται από το 1995 στη πόλη της Φλώρινας στον ιδιωτικό τομέα ως καθηγητής Φυσικής. Από το 2004 ασχολείται ερασιτεχνικά με τη φωτογραφία. Παρακολουθεί τους Φωτογραφικούς κύκλους του Φωτογραφικού Εργαστηρίου του Αριστοτέλη με δάσκαλο τον Συμεών Κώτσου. Είναι ενεργό μέλος της Καλλιτεχνικής Ομάδας POLY_MORFωN και έχει συμμετάσχει σε αρκετές εκθέσεις.

[Πληκτρολογήστε κείμενο]


Η διπλή φύση του νερού

Γιατί στην καλλιτεχνική φωτογραφία παρουσιάζει ενδιαφέρον τόσο ή στατική φύση του νερού όσο και ή κινούμενη?

Ίσως γιατί σε κανένα άλλο στοιχείο της φύσης (φωτιά, αέρας, γη) δεν είναι τόσο ευδιάκριτα και τα δύο. Μια πλήρη αναλογία με τη διπλή φύση του φωτός: κύμα και σωματίδιο.

Το νερό στη κινούμενη μορφή του -κύμα-ένδειξη εξέλιξης, θορυβώδους αλλαγής (όχι υποχρεωτικά αρνητικής),αναγέννησης. Το κύμα που αντιλαμβανόμαστε σαν φως, ήχο. Μια μορφή που αποδεικνύει την αρμονία της φύσης.

Ή στατική φύση του έκφραση ήπιας δυναμικής, το τριατομικό μόριο του νερού (δύο άτομα υδρογόνου και ένα οξυγόνο) δεμένα μεταξύ τους με δεσμούς όχι σε ευθεία σου μεταφέρει μια σταθερότητα, βεβαιότητα και σιγουριά.. Μια στατικότητα που δεν τρομάζει αλλά στέλνει το θεατή νοερά σε αλλά επίπεδα του υλικού κόσμου (όπως ακριβώς το σωματίδιο του φωτός το φωτόνιο που κυβερνά στη άλλη διάσταση της φύσης που περιγραφές από τη κβαντομηχανική). Μια μορφή που οδηγεί στην απόδειξη ότι υπάρχει και κάτι άλλο από αυτό που βλέπει κανείς.

Φωτογραφίες του νερού σε διαφορετικές καταστάσεις που γεννούν συγκινήσεις και εντάσεις οι οποίες εάν το επιτρέψει θα δώσουν τα συναισθήματα ανάλογα με τη κατάσταση της ψυχής του θεατή.

ΚΥΡΙΑΚΗ ΣΤΟΥΜΠΟΥ

Εικαστικός

Γεννήθηκε στην Θεσσαλονίκη το 1967. Το 1989 Πτυχίο Βρεφονηπιοκομίας. Το 1992 ίδρυσε τον Πρότυπο Ευρωπαϊκό Παιδικό Σταθμό & Νηπιαγωγείο ‘’Ουράνιο Τόξο’’ στην Πτολεμαΐδα.

Από το 1996 Πρόεδρος της Αστικής Μη Κερδοσκοπικής Εταιρίας ‘’Θεατρική Αναζήτηση’’ που δραστηριοποιείται στην Δυτική Μακεδονία και έχει πραγματοποιήσει πλήθος θεατρικών παραστάσεων για παιδιά και ενήλικες. Συνεργάστηκε με πολιτιστικούς συλλόγους και ομάδες ΑΜΕΑ για τον σχεδιασμό και την παρουσίαση θεατρικών δρώμενων και παραστάσεων. Από το 2004 Μέλος της Καλλιτεχνικής Παιδαγωγικής Ομάδας ‘’Ελάτε να Παίξουμε’’ με έδρα την Θεσσαλονίκη, η οποία δραστηριοποιείται στο χώρο της Αισθητικής Αγωγής. Παρακολούθησε σεμινάρια και ημερίδες που αφορούσαν στην θεατρική τέχνη, την παιδαγωγική και αισθητική αγωγή και την τέχνη. Το 2012 αποφοίτησε από την Σχολή Καλών Τεχνών Φλώρινας του Πανεπιστήμιου Δυτικής Μακεδονίας. Διδάσκει ελεύθερο σχέδιο στα Εργαστήρια Δια Βίου Εκπαίδευσης, της Σχολής Καλών Τεχνών Φλώρινας.

Συμμετέχει σε εκθέσεις και εικαστικές δράσεις.

[Πληκτρολογήστε κείμενο]


NANTIA XATZHΜΗΤΡΑΓΚΑ

Εικαστική καλλιτέχνης

Πολεοδόμος, (Smith College, USA & Erasmus University Rotterdam, NL) με ενδιαφέρον στη θεωρία της σύγχρονης αρχιτεκτονικής και του χωρικού σχεδιασμού. Υπεύθυνη για την προετοιμασία δυο πανελληνίων αρχιτεκτονικών διαγωνισμών στις θεματικές του τοπίου και των ‘πράσινων’ υποδομών. Φέτος (2015) συμμετείχε με έργα της στη διεθνή έκθεση «Adhocracy, από την κατασκευή αντικειμένων στη δημιουργία των κοινών», Στέγη Γραμμάτων & Τεχνών, 2015 και στην έκθεση Art Meets Science, του εργαστηρίου MDI στο Maine, ΗΠΑ. Αναπτύσσει επαγγελματική δραστηριότητα στην προετοιμασία και διαχείριση διακρατικών συγχρηματοδοτούμενων προτάσεων.

Το φυσικό περιβάλλον ως πεδίο έρευνας και νέων αναζητήσεων της εικαστικής ψηφιακής δημιουργίας

Τοπιακές ερμηνείες, στοιχεία νατουραλισμού και οργανικές μορφολογίες κάνουν όλο και πιο συχνά την εμφάνιση τους στον κόσμο της ψηφιακής εικαστικής και δημιουργικής κοινότητας. Στα πλαίσια της Εικαστικής Πορείας στις Πρέσπες, θα παρουσιαστούν παραδείγματα ψηφιακών έργων της Κ. Χατζημητράγκα που έχουν παρουσιαστεί στην Ελλάδα και το εξωτερικό και διαπραγματεύονται το ανανεωμένο ενδιαφέρον των δημιουργών προς το φυσικό περιβάλλον και τις φυσικές επιστήμες.

Η παρουσίαση θα περιηγηθεί πέρα από την απλή αναπαραγωγή μορφολογικών τυπολογιών που έχουν επικρατήσει τα τελευταία χρόνια χάριν της ευρύτερης χρήσης υπολογιστικών σχεδιαστικών προγραμμάτων. Το σύνολο των παραδειγμάτων θα επικεντρωθούν στην επιστημική διασύνδεση του υλικού και του ψηφιακού κόσμου μέσα από τη δημιουργική αναζήτηση. ο πλαίσιο. Σκοπός της παρουσίασης είναι να διαφανεί ο τρόπος με τον οποίον, σύγχρονες εξελικτικές κατευθύνσεις στις τέχνες και τις επιστήμες, πχ οικολογικές φαντασιώσεις, η μετάλλαξη της υπαίθρου, κτλ έχουν παρεισφρήσει στο δημιουργικό ένστικτο μια νέας γενιάς καλλιτεχνών.

ΒΑΣΙΛΗΣ ΦΙΟΡΑΒΑΝΤΕΣ

Καθηγητής Φιλοσοφίας, Πανεπιστήμιο Αιγαίου

Ο Βασίλης Φιοραβάντες είναι διδάκτορας φιλοσοφίας της Σορβόννης. Εργάστηκε επί σειρά ετών στο Πολυτεχνείο Κρήτης και στη συνέχεια εξελέγη καθηγητής της Φιλοσοφίας της Τέχνης και του Πολιτισμού,

[Πληκτρολογήστε κείμενο]


στο Πανεπιστήμιο Αιγαίου. Είναι διευθυντής του Εργαστηρίου Καλλιτεχνικής και Πολιτισμικής Παιδείαςκαι του ιστολογίου-blog Νέα κριτική θεωρία και πράξη. Διδάσκει αντικείμενα σχετικά με τη θεωρία και τη φιλοσοφία του πολιτισμού, της τέχνης και την κοινωνική θεωρία, προσπαθώντας συγχρόνως να δημιουργήσει κριτικές και σφαιρικές θεωρήσεις. Μερικά από τα σημαντικότερα έργα του είναι: "Νέα ανθρωπολογία και Μοντέρνα Τέχνη" (Ζήτη), "Προς τη Νέα Ανθρωπολογία" (Αρμός), "Κοινωνική Θεωρία και Αισθητική" (Αρμός), "Μοντερνισμός και Κουλτούρα" (Παπαζήσης), "Κριτική Θεωρία και Άνθρωπος" (Παπαζήσης), "Αρνητική Πολιτισμική Πράξη" (Παπαζήσης), "Αισθητική και Σύγχρονη τραγική Συνείδηση" (Παπαζήσης), "Στέρης" (Αρμός), κ.α.

Παρουσίαση του blog Νέα Κριτική Θεωρία και Πράξη (Ελένη Κώνστα και Χρυσούλα Μήτρακα)

Κειμενογράφηση και Επιμέλεια: Χρ. Μήτρακα Διόρθωση: Μ. Σφακιανού και Ε. Κώνστα

Πρώτον, το blog επιτυγχάνει τη ζωντανή σύνδεση της κοινωνικής και κριτικής θεωρίας με την αισθητική, την τέχνη, την κουλτούρα, την επικοινωνία και την κοινωνία.

Δεύτερον, η εισφορά μας συνίσταται σε επίπεδο δημιουργίας καινούργιας γνώσης, νέας γνώσης και θεωρίας. Και βέβαια, υπονοείται συστηματικής έρευνας στα θέματα της τέχνης, της κουλτούρας, της επικοινωνίας κ.α. (Πρβ. ο τίτλος του θεματικού πεδίου των διδακτορικών διατριβών υπό την εποπτεία μας

Τέχνη, Κουλτούρα, Επικοινωνία)

Τρίτον, αποτελεί έναν κοινό χώρο επικοινωνίας και συζήτησης, ομαδικά, στα πλαίσια μιας κοινότητας. Το πείραμα με τους μεταπτυχιακούς φοιτητές, με τα τόσα σχόλια τους, πέτυχε, και σε αυτό συντέλεσε η συνέντευξη του Agamben1, με την έμφαση που δίνει στην ερμηνεία των Γνωστικών και των «εξηγήσεων» τους, αλλά και στην επισήμανση εκ μέρους του της σημασίας της Aufheben. Πρόκειται στην ουσία για το όλον πρόβλημα της σύγχρονης ερμηνευτικής. Για εμάς, βέβαια, προέχει η «χειραφετησιακή ερμηνευτική», κατά τον Μάρκους.

Στη συνέχεια και των προηγούμενων εργασιών μας δίνουμε έμφαση στη μελέτη της τέχνης, ιδιαίτερα της Μοντέρνας. Το βασικό πρόταγμα των πρωτοποριών, «η Τέχνη για την Τέχνη», όπως επισημαίνουμε και στο κείμενό μας που αναρτήθηκε στο blog «Από την “εποχή των άκρων” στην εποχή της αριστεράς», μας επιτρέπει να υπάρχουμε ως ερευνητές και να μελετούμε τα διάφορα ιδεολογικά ζητήματα μέσω της Τέχνης, υπερβαίνοντας τη σύγχρονη αρνητική ιδεολογικό-πολιτικό-κοινωνικήσυγκυρία. Όπως θα δείξουμε και σε νέα κείμενα2 που θα δημοσιεύσουμε (στο blog), το αυτόνομο αισθητικό και πολιτισμικό σχέδιό μας, μέσα στο γενικότερο πλαίσιο επανεκαιροποίησης του νεομαρξισμού και ριζοσπαστικού ανθρωπιστικού προτύπου, μας επιτρέπει να ανοίξουμε νέα κατεύθυνση με βάση και αναφορά το blog.

[Πληκτρολογήστε κείμενο]


Συλλαμβάνουμε, δηλαδή, το blog ως (ψηφιακό) τόπο δημιουργίας μιας σύγχρονης κοινωνίας σε μικρή κλίμακα, με βάση τη θεωρία του μικροδομικού μοντέλου3, απαραίτητη προϋπόθεση έτσι ώστε με βάση και αφετηρία τη μοντέρνα τέχνη και την αισθητική της, για τη συγκρότηση ενός σύγχρονου απελευθερωτικού προτάγματος, σε συνθήκες κοινωνικής ερημοποίησης, ολικής αλλοτρίωσης, εργαλειοποίησης του Λόγου, γενικευμένης πραγμοποίησης ακόμη και απολίθωσης του σύγχρονου ανθρώπου – θύματος του συστήματος, του καπιταλισμού, της παγκοσμιοποίησης… Το σχέδιό μας βέβαια δεν περιορίζεται στη διαλεκτική ανασυγκρότηση της νέας κριτικής θεωρίας, αλλά αποσκοπεί και στη διαμόρφωση των προϋποθέσεων για την πράξη, την ιστορικό-κοινωνική πράξη. Η πράξη των πρωτοποριών, κοινωνικών, καλλιτεχνικών και αισθητικών, είναι η μόνη μας αναφορά, ενώ και η θεωρία, κατά τον πρώιμο Χορκχάιμερ, είναι και αυτή πράξη4. Σήμερα η θεωρία, για εμάς, είναι πρωταρχικά πράξη, και ίσως η πράξη, μία πράξη γνωστική, ερευνητική, ερμηνευτική, απελευθερωτική. Έτσι το blog επέχει θέση, για εμάς, μιας σύγχρονης ψηφιακής, φιλοσοφικής Πνύκας5.

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ

1.Βλ. το βίντεο με τη συνέντευξη του Agamben στο blog

2.Ήδη δημοσιεύσαμε στο blog το κείμενό μας «Η κουλτούρα ως αντίσταση»

3.Βλ. Β. Φιοραβάντες, Θεωρία Πολιτισμού, Ψηφίδα τ. ΙΙ, κεφ. «Το υλικό μικροδομικό μοντέλο», σσ.61-95.

4.Βλ. Μ. Χορκχάιμερ, Παραδοσιακή και κριτική θεωρία, Έρασμος

5.Βλ. σχόλια στο blog

[Πληκτρολογήστε κείμενο]