Συνοικία "hormiga" (μυρμήγκι) στο San Cristobal, όπου βρίσκεται το Πανεπιστήμιο της Γης
Αμφιθέατρο Σεμιναρίων και Διεθνών Διαλέξεων
Περπατώντας μέσα στο Πανεπιστήμιο της Γης
Περπατώντας μέσα στο Πανεπιστήμιο της Γης
Η γνώση ήταν πάντοτε και συνεχίζει να είναι πέρα και πάνω από όλα ένα ισχυρό μέσο στα χέρια της εξουσίας. Μέσα σε μια κοινωνία, όπως αυτή του αχαλίνωτου κέρδους, η γνώση και η μόρφωση μετατρέπεται από εργαλείο κατανόησης του κόσμου και του εαυτού μας σε Εκπαιδευτικό Σύστημα, δηλαδή μια κλειστή δομή που αναπαράγει τον ευατό της και το ίδιο το κοινωνικό σύστημα, στοχεύει στην αγορά, την εξειδίκευση και διαχωρίζει τους ανθρώπους σε γνώστες-ειδικούς και ανίδεους, μορφωμένους και αμόρφωτους, ως μέσο ελέγχου και πειθάρχησης του σώματος και του νου.
Στην Τσιάπας του Μεξικού οι ζαπατίστας στην προσπάθειά τους να δημιουργήσουν έναν άλλο κόσμο, έχουν ιδρύσει το Πανεπιστήμιο της Γης, για τα παιδιά των ιθαγενικών κοινοτήτων. Είναι ένα πείραμα αυτο-μόρφωσης και αυτο-διδασκαλίας που έρχεται σε πλήρη αντίθεση με την Ακαδημία, όπως την γνωρίσαμε στον δυτικό κόσμο. Οι μαθητές αρχίζουν να φοιτούν από 13 χρονών και έπειτα χωρίς να προαπαιτούνται βασικές γνώσεις. Το Πανεπιστήμιο τους προσφέρει στέγη και τροφή για όσο χρόνο ή χρόνια επιθυμούν να παραμείνουν εκεί. Δεν υπάρχουν βαθμίδες εκπαίδευσης ούτε ετήσια διδακτέα ύλη, είναι μια διαδικασία δια βίου αυτο-μόρφωσης όπου καθηγητές και μαθητές δεν διαχωρίζονται ιεραρχικά. Στις αίθουσες "Ivan Illich", "Immanuel Wallerstein" γίνονται τα θεωρητικά σεμινάρια, ενώ στα αναρίθμητα εργαστήρια ( βασικής εκπαίδευσης, υφαντουργίας, ξυλουργίας, υποδηματοποιίας, σιδηρουργίας, αρχιτεκτονικής, μουσικής, ζωγραφικής, ηλεκτρονικών υπολογιστών, βίντεο, τυπογραφίας, κομμωτικής, ραπτικής, οικοτροφίας, καλλιέργειας, μελισσοκομίας, εναλλακτικών μορφών ενέργειας κ.λπ.) οι συμμετέχοντες μαθαίνουν το δρόμο της αυτονομίας. Η τεράστια έκταση που κατέχει το Πανεπιστήμιο της Γης, CIDECI, στο Σαν Κριστόμπαλ είναι γεμάτη από υπέροχα κτίρια, τα οποία έχουν σχεδιαστεί και οικοδομηθεί εξ ολοκλήρου από τους μαθητές του, όπως επίσης και τα έπιπλα, τα ρούχα, τα παπούτσια, η τροφή που χρειάζονται. Οι συμμετέχοντες δεν έχουν υποχρεωτικές ώρες παρακολούθησης, μπορούν να επιστρέψουν όποτε θέλουν στις κοινότητές τους και να ξαναγυρίσουν πίσω στο πανεπιστήμιο όποτε αυτοί το κρίνουν αναγκαίο. Σκοπός είναι να μεταδώσουν αυτές τις γνώσεις στις κοινότητές τους, δηλαδή να γίνουν ένα είδος δασκάλου ενδυναμώνοντας την αυτονομία των ζαπατιστικών κοινοτήτων. Αλλά και μέσα στο ίδιο το πανεπιστήμιο, οι παλιότεροι μαθητές είναι δάσκαλοι για τους νεότερους. Η αξιολόγηση δεν έχει σχέση με βαθμούς και τιμωρίες. Είναι μια εβδομαδιαία συνάντηση όπου όλοι μαζί συζητούν τα προβλήματα που προκύπτουν, ανταλλάσσουν εμπειρίες και αυτο-αξιολογούνται.
Το Πανεπιστήμιο της Γης δεν είναι το μόνο εγχείρημα αυτόνομης αυτο-μόρφωσης στον κόσμο, ούτε κατ' ανάγκη το καλύτερο. Προσφέρει όμως ένα σαφές παράδειγμα για τον τρόπο με τον οποίο, ακόμα και μέσα στις ακαδημίες που έχουμε συνηθίσει να μεγαλώνουμε, μπορούμε να βρούμε τρόπους ενάντια και πέρα από τις ιεραρχίες και τις από καθέδρας αυθεντίες, τους διαχωρισμούς και τις αστικές ταυτότητες που μας κρατούν καθηλωμένους στην ετερονομία και την εξάρτηση του ειδικού, την υποβάθμισή μας σε μονάδες-βαθμούς ως δείκτες μέτρησης της κοινωνικής μας αξίας και της δυνατότητας συμμετοχής μας στο κοινωνικό, ενάντια και πέρα από το χρήμα ως μοναδικό τρόπο για να επιβιώνουμε και να είμαστε ευτυχισμένοι με τους συνανθρώπους μας. Είναι ένα παράδειγμα για το τι μπορεί να σημαίνει εργασία, προσφορά, αμοιβαιότητα, χαρισματικότητα, δημοκρατία, πέρα από μισθωτή σκλαβιά, βασική επιβίωση, εκμετάλλευση και ανταγωνισμό. Είναι ένα πείραμα ζωής και αυτονομίας.
Κατερίνα Νασιώκα
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου