«Αχαρτογράφητοι τόποι σωματική εικόνα» αφιέρωμα στον αυτοδίδακτο Κοζανίτη ζωγράφο Γιώργο Δούρβα, της Κατερίνας Καρούλια

Σήμερα είναι η τέταρτη από κοινού επίσκεψη μας στο Μουσείο Τεχνών Κοζάνης, Δελμούζου 1, όπου παρουσιάζεται η ομαδική έκθεση πέντε καλλιτεχνών από την Κοζάνη σε συνέργεια με την εγκατάσταση με τον τίτλο «Πνοές» της εικαστικού  Μαρίας Λαγού από την Λάρισα. Μπαίνω στην αίθουσα που εκθέτει ο Κοζανίτης καλλιτέχνης Δούρβας Γιώργος. Μια αρμονία χρωμάτων και σύνθεσης σε όλα τα έργα με τα οποία επέλεξε να συμμετέχει στη έκθεση. Αντιλαμβάνομαι ευθύς ότι ο καλλιτέχνης δεν έχει πρόθεση να αναπαραστήσει φυσικές μορφές. Το σύνολο των έργων του δεν είναι επομένως μια απόδραση από την ζωή αλλά μπορεί να γίνει μια εισχώρηση στην πραγματικότητα. Δεν είναι προβολή ευχάριστων σχημάτων και χρωμάτων με ένα ευχάριστο συνδυασμό, ούτε διακόσμηση της ζωής. Είναι η έκφραση της ουσίας της ζωής. Είναι ένα ερέθισμα για μεγαλύτερη προσπάθεια για την ίδια την ζωή.

Εμείς με την σειρά μας, σαν προσλήπτες καλούμαστε μέσω των αισθήσεων μας να κατανοήσουμε το παραγόμενο έργο και να αξιολογήσουμε την καλλιτεχνική πράξη. Αυτό φυσικά δεν είναι εφικτό εάν απλά διέρθουμε μπροστά από ένα έργο. Πρέπει να το  παρατηρήσουμε ίσως όχι μόνο 10΄, αλλά όση ώρα χρειαστεί μέχρι να νοιώσουμε ότι χανόμαστε στον καμβά. Επέλεξα να σταθούμε μπροστά στο έργο που βλέπουμε πρώτο δίπλα από την πόρτα μόλις μπαίνουμε στην αίθουσα και τελευταίο όταν αποχωρούμε.

 Ο Γιώργος Δούρβας παραμερίζει αυτό που βλέπει, συνεργεί στην ύλη,  χαρτογραφεί τις μνήμες, εξωτερικεύει τον δικό του προσωπικό τρόπο θέασης. Κατάθεση ψυχικής και συναισθηματικής νοημοσύνης η πρόταση του. Το υποσυνείδητο είναι αυτό που κατευθύνει το χέρι του δημιουργού. Έχουμε εκπαιδευτεί στην καθημερινότητα μας να κρύβουμε πράγματα από την σαλεότητα του εαυτού μας. Αντίθετα ο Γιώργος Δούρβας επιλέγει να φανερώσει σκέψεις και συναισθήματα ενός εσωτερικού τόπου σε χαρτογραφική αποτύπωση. Επιλέγει έτσι να φανερώσει τον ψυχισμό που συνδέεται με το βίωμα και το τραύμα. Υπακούοντας στην  παρόρμηση της στιγμής χαρτογραφεί εσωτερικούς τόπους για να βρει πρώτος αυτός την γαλήνη. Εξωτερικεύει ότι ενστικτωδώς ανακαλύπτει με τον τρόπο και την ανάγκη που φανερώνουμε πράγματα στον ψυχαναλυτή μας. Ο καμβάς γίνεται ένα πεδίο όπου αυτά που φανερώνονται είναι πράγματα που πολλές φορές αγνοούσε την ύπαρξη τους και ο ίδιος ο δημιουργός τους. Σε ένα τέτοιο έργο δεν ψάχνουμε να βρούμε άξονες, να ορίσουμε διαγώνιους και ορίζοντες. Το έργο μοιάζει να μην ακολουθεί προσχέδιο, κανόνες και πρόγραμμα. 

Παραδόξως, μια συμμετρία χρωμάτων και σχημάτων φαίνεται στο δεξί με το αριστερό μέρος του έργου. Από μια δική μου εσωτερική παρόρμηση για να κατανοήσω το τοπίο, προσπαθώ  να ανακαλύψω κάτι οικείο, μια φόρμα ή ένα σχήμα, όπως κάναμε παιδιά όταν κοιτούσαμε τα σύννεφα, προσομοιάζω όλο το έργο με την τομή εγκεφάλου από μία μαγνητική τομογραφία. Εσείς μπορεί να βρείτε άλλες αναφορές σύμφωνα με το δικό σας κοσμοείδωλο. Προσπαθούμε να βρούμε τυχόν «γωνίες» να χωθούμε στον τόπο, να ακολουθήσουμε σχήματα και καμπύλες. Προσπαθούμε να κινηθούμε στον τόπο, να αιωρηθούμε. Κατανοούμε ότι ο καλλιτέχνης δεν προλαβαίνει να σκεφτεί. Ο εξωτερικός κόσμος φαίνεται να χάνει την βαρύτητα του την ώρα της δημιουργίας.  Το συναίσθημα είναι αυτό που προηγείται. Η σκέψη ακολουθεί την δημιουργία. Αυτό που μετράει είναι μόνο η μεταφορά, το άδειασμα του εσωτερικού κόσμου σε αισθητική μορφή. Ανακαλύπτουμε ρυθμό στο τοπίο που δημιουργείται από τα μικρότερα επεισόδια που διακρίνουμε σε όλο το κεντρικό μέρος του καμβά. Μικρότερα τμήματα που λειτουργούν σαν μουσικοί φθόγγοι.  Ακούμε φλοίσβο θάλασσας θρόισμα, βροχή. Ακούμε περπάτημα, τρέξιμο, κτύπους ρολογιού ή μήπως καρδιάς; Ένα τέτοιο έργο δεν μπορεί να αντιγραφεί ή να αναπαραχθεί εκ νέου, γιατί η στιγμή δημιουργίας του, απόρροια της ψυχικής κατάστασης του δημιουργού έχει παρέλθει στο παρελθόν.

Μπορεί τελικά τα βιώματα να καθορίζουν τη θεματική ενός δημιουργού αλλά η τροφοδοσία έρχεται πάντα από την τέχνη, την ίδια την ζωγραφική άσκηση. Το έργο τέχνης είναι ο τόπος όπου η αλήθεια εμφανίζεται. Ανανεώνουμε το ραντεβού μας να προσπαθήσουμε να διαβάσουμε και το έργο του πέμπτου καλλιτέχνη από την Κοζάνη σε αυτή την ομαδική έκθεση, του Χρήστου Βογιατζή απόφοιτου της ΑΣΚΤ Θεσσαλονίκης.