Κυριακή πρωί, 6 Απριλίου 2019, Φλώρινα-Μέτσοβο. Αναχώρηση στις 8.30. Ορμητικές σταγόνες χτυπάνε το τζάμι του πούλμαν. Ομίχλη και εμείς χαμογελάμε. Η επιθυμία μας να περιπλανηθούμε σε νέα μέρη, πιο δυνατή από την βροχή. Η επιθυμία μας να γνωρίσουμε και να μας γνωρίσουν, καθαρίζει το τοπίο.
Και καθώς οι σκέψεις διαδέχονταν η μια την άλλη, η βροχή συνέχιζε να μας συντροφεύει ρυθμικά, μέχρι που μας αποχαιρέτησε νωρίς το απόγευμα.
Συμμετέχοντες είκοσι. Μάλλον όχι τυχαίο. Συνθήκη που ευνόησε την συνοχή της ομάδας. Σεβασμός, αλληλεγγύη, εμπιστοσύνη, συνεννόηση, διάλογος, καλοπροαίρετα πειράγματα, χιούμορ, αγάπη, ορισμένα από τα συναισθήματα που εισέπραξα καθ’ όλη την εκδρομή. "Ποιος καθηγητής θα σας συνοδέψει;" Ερώτηση που προηγήθηκε. "Κανείς, προσωπική πρωτοβουλία. Φυσικά είναι όλοι ευπρόσδεκτοι. Καθηγητές, φοιτητές …όλοι. Οι φοιτητές πρέπει να παίρνουν πρωτοβουλίες." Τελικά συγκεντρωθήκαμε δεκαπέντε φοιτητές του Τ.Ε.Ε.Τ., δύο φοιτητές της παιδαγωγικής σχολής Φλώρινας με έντονες καλλιτεχνικές ανησυχίες, μια κάτοικος Φλώρινας, λάτρης των τεχνών, ο σύντροφος μιας συμφοιτήτριας και μια φιλότεχνη μαθήτρια της πρώτης Λυκείου Φλώρινας. Όλοι μαζί γίναμε μια ομάδα.
ΟΙΝΟΠΟΙΕΙΟ ΑΒΕΡΩΦ
Πρώτη άφιξη στο Οινοποιείο, Κατώγι Αβέρωφ, το οποίο δημιουργήθηκε το 1959.
Δεν μας ένοιαζε να βραχούμε. Περιδιαβήκαμε με ενθουσιασμό το υγρό καλντερίμι για να βρεθούμε στην είσοδο του οινοποιείου. Εκεί μας περίμενε η υπεύθυνη για να μας ξεναγήσει στις εγκαταστάσεις.
 |
| Οινοποιείο Αβέρωφ |
Με το που μπήκαμε στον χώρο η μυρωδιά του κρασιού κατέκλυσε τις αισθήσεις μας, αν και δεν το γευτήκαμε. Η υπεύθυνη μας εξήγησε πως για την δοκιμή κρασιού χρειάζονταν ξεχωριστό ραντεβού και γίνονταν με χρέωση.
Αρχικά μας έδωσε γενικές πληροφορίες για τον Ευάγγελο Αβέρωφ, εθνικό ευεργέτη και ιδρυτή του οινοποιείου Μετσόβου.
Έπειτα την ακολουθήσαμε στο κατώγι όπου βρίσκεται το κελάρι.
Ο χώρος μυσταγωγικός, μας προκάλεσε αμέσως το ενδιαφέρον για εξερεύνηση. Στενοί διάδρομοι ανάμεσα σε βαρέλια με χαμηλό, ιδιαίτερο φωτισμό. Η ξεναγός μας εξήγησε πως τόσο ο συγκεκριμένος φωτισμός, όσο και η θερμοκρασία αποσκοπούν στην δημιουργία κατάλληλων συνθηκών για την ευδοκίμηση του κρασιού. Ευχάριστη έκπληξη τα έργα τέχνης, ζωγραφικά και χαρακτικά, αρμονικά τοποθετημένα στις εγκαταστάσεις του οινοποιείου, που μας καλούσαν να τα ανακαλύψουμε.
Ο χώρος στο κατώγι με τα βαρέλια έχει διαμορφωθεί με θεατρικό τρόπο, ώστε να εξιτάρει το ενδιαφέρον του επισκέπτη.
Χαρακτηριστική είναι η διάφανη γέφυρα με την εγκατάσταση από κάτω, την οποία διασχίσαμε για να επισκεφτούμε τους υπόλοιπους χώρους του κελαριού.
Έτσι ενώ το οινοποιείο φέρει στοιχεία της παράδοσης, εισάγει και μοντέρνα στοιχεία που δένουν όλα μαζί αρμονικά. Δημιουργείται έτσι ένας πρωτότυπος, ιδιαίτερος χώρος και συνάμα πολύ ζεστός.
Καθ όλη την διάρκεια της ξενάγησης δείξαμε σεβασμό στο έργο της ξεναγού και στην συνέχεια της θέσαμε ερωτήσεις πληροφοριακού χαρακτήρα. Η ίδια ήταν πρόθυμη να μας δώσει τις ανάλογες απαντήσεις.
Έπειτα αποχωριστήκαμε το κελάρι και πήγαμε στον χώρο πώλησης των προϊόντων.
Είχαμε να επιλέξουμε ανάμεσα σε διάφορα μεγέθη μπουκαλιών κρασιών, όπου όλα τα κρασιά έχουν ξινή γεύση. Επίσης, διατίθεντο προς πώληση και διάφορα άλλα αντικείμενα όπως ανοιχτήρια, μαγνητάκια, κούπες και διαφορετικοί τύποι ποτηριών.
ΠΙΝΑΚΟΘΗΚΗ ΑΒΕΡΩΦ
Μετά το ιδιαίτερο οινοποιείο Κατώγι Αβέρωφ, επισκεφτήκαμε την φημισμένη Πινακοθήκη Αβέρωφ, η οποία αποτελεί πολύτιμο θησαυρό της νεοελληνικής τέχνης. Τέθηκε σε λειτουργία το 1988.
Περιλαμβάνει ζωγραφικά έργα τόσο του 19ου αιώνα, όπως του Νικόλαου Γύζη και του Νικηφόρου Λύτρα, όσο και έργα του 20ου αιώνα, όπως του Κωνσταντίνου Μαλέα, με πιο πρόσφατο του Γιώργου Ρόρρη. Ακόμα, γλυπτά που συνομιλούν με τους ζωγραφικούς πίνακες. Επίσης ξεχωριστό χώρο με χαρακτικά έργα, που δείχνει την εξέλιξη της χαρακτικής στην Ελλάδα. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει και η αίθουσα φωτογραφίας με φωτογραφίες του σπουδαίου ηπειρώτη φωτογράφου Κώστα Μπαλάφα. Στο μουσείο διατίθενται και παιδικό δωμάτιο με ζωγραφιές και κατασκευές από μαθητές σχολείων.
 |
| Πινακοθήκη Αβέρωφ |
Περιλαμβάνει ζωγραφικά έργα τόσο του 19ου αιώνα, όπως του Νικόλαου Γύζη και του Νικηφόρου Λύτρα, όσο και έργα του 20ου αιώνα, όπως του Κωνσταντίνου Μαλέα, με πιο πρόσφατο του Γιώργου Ρόρρη. Ακόμα, γλυπτά που συνομιλούν με τους ζωγραφικούς πίνακες. Επίσης ξεχωριστό χώρο με χαρακτικά έργα, που δείχνει την εξέλιξη της χαρακτικής στην Ελλάδα. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει και η αίθουσα φωτογραφίας με φωτογραφίες του σπουδαίου ηπειρώτη φωτογράφου Κώστα Μπαλάφα. Στο μουσείο διατίθενται και παιδικό δωμάτιο με ζωγραφιές και κατασκευές από μαθητές σχολείων.
Αμέσως μόλις μπήκαμε στον χώρο αντιληφθήκαμε πως το συγκεκριμένο μουσείο είναι πολύ καλά οργανωμένο. Στην είσοδο βρίσκονταν τρεις υπάλληλοι που μας υποδέχθηκαν με ευγένεια και εγκαρδιότητα. Μας πρότειναν δύο επιλογές: Αποκλειστική για την ομάδα μας αναλυτική ξενάγηση 45 λεπτών, ή απλή ενημέρωση. Επιλέξαμε την πρώτη πρόταση.
 |
| Ξεναγός. Προσωπογραφία Βασ.Σοφίας του Γεώργιου Ιακωβίδη |
Έτσι ακολουθήσαμε την ξεναγό η οποία χαρακτηρίζονταν από ευγένεια, επαγγελματισμό και κατάρτιση.
Μας εξήγησε γενικά την διαμόρφωση του χώρου, την ιστορία του και έπειτα έκανε κάποιους σταθμούς μπροστά σε έργα που έκρινε ότι έπρεπε να δώσει έμφαση.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η προσωπογραφία της Βασίλισσας Σοφίας από τον Γιώργο Ιακωβίδη. Η ξεναγός ανέφερε πως το έργο αυτό το είχε παραγγείλει το υπουργείο στρατιωτικών στον γνωστό ζωγράφο, όμως εκείνος τελικά κράτησε τον πίνακα στην κατοχή του για άγνωστους λόγους. Σε προσωπική ερώτηση για την χαρακτηριστική κορνίζα με το στέμμα, η ίδια απάντησε πως ήταν επιλογή του Ευάγγελου- Αβέρωφ.
Σε ένα άλλο έργο του 19 ου αιώνα του Περικλή Πανταζή "Νεκρή Φύση με Γυναίκα", η υπεύθυνη μας εξήγησε πως είναι το πρώτο έργο στην ιστορία της ελληνικής τέχνης όπου κάποιος ζωγράφος εισάγει την ανθρώπινη μορφή, όπως και μορφές ζώων μαζί με νεκρή φύση. Μάλιστα αντιμετωπίζει την νεκρή φύση ισότιμα με τα έμψυχα όντα. Εντυπωσιακή είναι η αναπαράσταση των νεκρών ζώων πάνω στο τραπέζι.
Μας εξήγησε γενικά την διαμόρφωση του χώρου, την ιστορία του και έπειτα έκανε κάποιους σταθμούς μπροστά σε έργα που έκρινε ότι έπρεπε να δώσει έμφαση.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η προσωπογραφία της Βασίλισσας Σοφίας από τον Γιώργο Ιακωβίδη. Η ξεναγός ανέφερε πως το έργο αυτό το είχε παραγγείλει το υπουργείο στρατιωτικών στον γνωστό ζωγράφο, όμως εκείνος τελικά κράτησε τον πίνακα στην κατοχή του για άγνωστους λόγους. Σε προσωπική ερώτηση για την χαρακτηριστική κορνίζα με το στέμμα, η ίδια απάντησε πως ήταν επιλογή του Ευάγγελου- Αβέρωφ.
Σε ένα άλλο έργο του 19 ου αιώνα του Περικλή Πανταζή "Νεκρή Φύση με Γυναίκα", η υπεύθυνη μας εξήγησε πως είναι το πρώτο έργο στην ιστορία της ελληνικής τέχνης όπου κάποιος ζωγράφος εισάγει την ανθρώπινη μορφή, όπως και μορφές ζώων μαζί με νεκρή φύση. Μάλιστα αντιμετωπίζει την νεκρή φύση ισότιμα με τα έμψυχα όντα. Εντυπωσιακή είναι η αναπαράσταση των νεκρών ζώων πάνω στο τραπέζι.
 |
| Περικλής Πανταζής. Νεκρή φύση με γυναίκα |
Αναφορικά με τους ζωγραφικούς πίνακες του 20ου αιώνα, στάθηκε στα τοπία του Μαλέα, όπου ενώ μέχρι το 1920 χαρακτηρίζονται κυρίως για την παχύρευστη τους πινελιά, στην συνέχεια διακρίνονται για την επίπεδη παράθεση χρωματικών τόνων που έχει ως αποτέλεσμα την δυσδιάστατη εικόνα του τοπίου. Ενδεικτικό είναι το έργο του "Καλάβρυτα, Βράχος Μεγάλου Σπηλαίου".
 |
| Κωνσταντίνος Μαλέας.Καλάβρυτα. Βράχος Μεγάλου Σπηλαίου. |
 |
| Ξεναγός. Πορτραίτο της Τατιάνας Αβέρωφ |
Ξεχωρίζει στον χώρο το έργο του Γιώργου Ρόρρη με την ζωντάνια, την χρωματική δεινότητα και την συνθετική ευρηματικότητα.
Πρόκειται για το πορτραίτο της Τατιάνας Αβέρωφ, το οποίο δημιούργησε ο ζωγράφος το 2002.
Η υπεύθυνη, πέρα από την κύρια γυναικεία μορφή, αναφέρθηκε και στις δευτερεύουσες μορφές του πίνακα που βρίσκονται στο πάνω μέρος της σύνθεσης και αναπαριστούν φωτογραφίες διαφόρων προσώπων: στην αφαιρετική και συνάμα αριστοτεχνική απόδοση τους.
 |
| Πορτραίτο της Τατιάνας Αβέρωφ του Γιώργου Ρόρρη |
Στο μουσείο αλληλεπιδρούν με τα ζωγραφικά έργα οκτώ γλυπτά. Αίσθηση προκαλεί η "Σύνθεση" του Ρόκου του 1935, όπου πρόσωπα μπλέκονται με μέλη του σώματος και γεωμετρικά σχήματα. Όλα σε μια πυκνή σύνθεση μοιάζουν να αναδύονται από το δοχείο.
Στον "Κηπουρό", έργο του 1938, του Θανάση Απάρτη αναγνωρίζουμε έναν ενιαίο όγκο χωρίς πολλές λεπτομέρειες. Αναπαριστά με λιτό τρόπο έναν άνθρωπο της καθημερινότητας που αγωνίζεται για την επιβίωση.
 |
| Θανάσης Απάρτης. Κηπουρός |
 |
| Κυριάκος Ρόκος. Σύνθεση |
Στην αίθουσα με τα χαρακτικά, συνολικά οκτώ, συναντάει κανείς ενδιαφέροντα έργα όπως τον "Μικρό Ψαρά" του Γιαννουκάκη Δημήτρη. Πρόκειται για έργο του 1940. Ο συγκεκριμένος καλλιτέχνης είναι από τους πρώτους χαράκτες που χρησιμοποίησαν το χρώμα στην χαλκογραφία. Σε αυτή την μορφή του παιδιού αναγνωρίζουμε επιρροές από την αρχαιοελληνική γλυπτική.
 |
| Δημήτρης Γιαννουκάκης Μικρός Ψαράς |
 |
| Δημήτρης Γιαννουκάκης Γυμνό |
Επίσης, τραβάει το βλέμμα και το γυμνό του Γιαννουκάκη όπου αναπαρίσταται μια κοπέλα να κάθεται στο πλάι, σταυροπόδι και να χτενίζεται. Μια εικόνα γεμάτη φυσικότητα.
Το έργο αυτό είναι λίγο μεταγενέστερο από τον "Μικρό Ψαρά". Δημιουργήθηκε το 1942. Αποτελεί μοναδικό αντίτυπο καθώς χαράχθηκε κατά την Κατοχή και η πλάκα καταστράφηκε. Έξι χρόνια μετά, ο καλλιτέχνης επανέλαβε την σύνθεση με κάποιες παραλλαγές και τύπωσε τρία αντίτυπα από τα οποία σώζεται σήμερα μόνο το ένα.
Στην αίθουσα φωτογραφίας μπορεί κανείς να θαυμάσει την μόνιμη έκθεση του σπουδαίου φωτογράφου Κώστα Μπαλάφα "Το Μέτσοβο που χάνεται". Η συλλογή αποτελείται από 160 φωτογραφίες του παλιού Μετσόβου. Μεταξύ αυτών, ολοζώντανα πορτραίτα που συγκλονίζουν με το βλέμμα τους. Δύσκολες εποχές μα και νοσταλγικές. Εικόνες σαν και αυτές, μαρτυρούν όσα δεν μπορούν να ειπωθούν με λόγια. Μανάδες που περπατάνε στο χιόνι αγέρωχα, κουβαλώντας στην πλάτη το μωρό τους. Και άλλες δυναμικές ηπειρώτισσες μεταφέρουν με χαμόγελο ικανοποίησης, τα πρόβατα τους σε κούνια στις δυνατές τους πλάτες, για πρακτικούς λόγους και ενδεχομένως ως ένδειξη σεβασμού γι΄αυτό τον φορέα ζωής.
 |
| Φωτογραφία Κώστα Μπαλάφα |
 |
| Φωτογραφία Κώστα Μπαλάφα |
Αξίζει να λεχθεί πως στην Πινακοθήκη Αβέρωφ υπάρχει και παιδικό εργαστήρι, το οποίο δημιουργήθηκε το 1995. Πρόκειται για ειδικά διαμορφωμένο χώρο όπου γίνονται δεκτοί μαθητές σχολείων της περιοχής, αλλά και ευρύτερα. Έτσι, προγραμματίζονται κύκλοι συναντήσεων που αποσκοπούν στο να γνωρίσουν τα παιδιά τα έργα του μουσείου. Επίσης, να πειραματιστούν με υλικά και τεχνικές και να εκφραστούν νιώθοντας την χαρά της δημιουργίας. Στον συγκεκριμένο χώρο εκτίθενται έργα παιδιών που έχουν λάβει μέρος στα προγράμματα, ή από άλλες περιοχές της χώρας, ακόμα και από το εξωτερικό. Κατά καιρούς διοργανώνονται και σεμινάρια εικαστικής έκφρασης προσαρμοσμένα στην ηλικία των παιδιών. Επίσης διοργανώνονται εικαστικές συναντήσεις, όπου γνωστοί καλλιτέχνες φιλοξενούνται στο Μέτσοβο για μια εβδομάδα. Στο χρονικό αυτό διάστημα εμπνέονται, δημιουργούν και διοργανώνουν σεμινάρια για τους μικρούς επισκέπτες.
 |
| Έργο μαθητών. Φωτογραφία Αντωνία Φλέγγα |
 |
| Έργο μαθητών. Φωτογραφία Αντωνία Φλέγγα |
ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ
Μετά την Πινακοθήκη Αβέρωφ επισκεφτήκαμε το Λαογραφικό Μουσείο που απέχει περίπου πεντακόσια μέτρα από την Πινακοθήκη. Στον χώρο αυτό στεγάζεται το τριώροφο αρχοντικό Τοσίτσα. Κατασκευάστηκε τον 17 ο αιώνα και με επισκευές και προσθήκες το 1950, διατηρήθηκε χάρη σε χρηματοδότηση του βαρώνου Τοσίτσα και στην διαχείριση από τον Ευάγγελο Αβέρωφ.
 |
| Λαογραφικο μουσείο Μετσόβου |
Μετά την επίσκεψη στο οινοποιείο και στα μουσεία είχαμε αρκετό ελεύθερο χρόνο να γνωρίσουμε το χωριό και να γευτούμε τις τοπικές νοστιμιές. Το φαγητό ήταν πολύ νόστιμο, οι τιμές λίγο πιο έξω από την πλατεία, λογικές και η εξυπηρέτηση άψογη. Το γραφικό τοπίο του Μετσόβου μας μάγεψε και δεν θέλαμε να το αποχωριστούμε. Από τα πελώρια πλατάνια στην πλατεία με τον ιδιαίτερης αρχιτεκτονικής ναό, τα καλόγουστα ταβερνάκια και καφέ, μέχρι και τα πετρόχτιστα αρχοντικά ανάμεσα στα καλντερίμια.
Στην συνέχεια αφού βγάλαμε αναμνηστική φωτογραφία, επιβιβαστήκαμε στο πούλμαν για να κάνουμε μια τελευταία ενδιαφέρουσα στάση στην Πτολεμαΐδα. Φτάσαμε ακριβώς στις 19.00 στο Παλαιοντολογικό Μουσείο, δίπλα στα ΚΤΕΛ Πτολεμαΐδας. Την ώρα έναρξης των εγκαινίων της έκθεσης ζωγραφικής "Τοποχρονικότητες"του Παναγιώτη Τανιμανίδη και Σάββα Πουρσανίδη.
 |
| Μάνος Στεφανίδης |
Την έκθεση επιμελήθηκε ο διακεκριμένος ιστορικός τέχνης κ. Μάνος Στεφανίδης και η Αλεξάνδρα Τσιτσιντά. Την οργάνωση ανέλαβε ο Eordaiart με την υποστήριξη των Φλώρων Εικαστικών και του 3ργαστηρίου του Τ.Ε.Ε.Τ.. Ο κ. Στεφανίδης ανέλυσε τα έργα των εικαστικών δίνοντας ξεχωριστό παλμό στην βραδιά με τις γνώσεις του, αλλά και την απαράμιλλη επικοινωνιακή του δεινότητα.
 |
| Μάνος Στεφανίδης |
 |
| Μάνος Στεφανίδης, Αλεξάνδρα Τσιτσιντά |
Τόσο ο Παναγιώτης Τανιμανίδης όσο και Σάββας Πουρσανίδης, πήραν τον λόγο και έκαναν σύντομη αναφορά στο έργο τους. Στα έργα των δύο καλλιτεχνών αναγνωρίζουμε μια προσωπική εικαστική ταυτότητα, ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα. Επίσης, στον χώρο υπάρχει μια κατασκευή της Αλεξάνδρας Τσιτσιντά, απόφοιτης του Τ.Ε.Ε.Τ. Φλώρινας, σε συνεργασία με την ομάδα του εργαστηρίου Ζω-γραφίζω. Η έκθεση θα διαρκέσει μέχρι 31/5/2019.
 |
| Σάββας Πουρσανίδης, Γιώτα Καρβουνιάρη |
 |
| Παναγιώτης Τανιμανίδης |
 |
| Λεπτομέρεια έργου του Παναγιώτη Τανιμανίδη |
 |
| Έργο του Σάββα Πουρσανίδη |
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου