.jpg)
Η νεκρή αγορά τέχνης, η επέλαση των τζιχαντιστών, οι γέφυρες στον πολιτισμό και την πολιτική- πολύ της μόδας. Ο Μ.Μανουσάκης για όλους και όλα με αφορμή νέα έκθεση.
Γέφυρα. Μια λέξη της πολιτικής επικαιρότητας των ημερών διεκδικεί το ρόλο της και στην τέχνη. Με τη νέα του έκθεση στην γκαλερί «΄Εκφραση – Γιάννα Γραμματοπούλου», που έχει τίτλο«Γεννηθείς εν Χανίοις 1953», οΜιχάλης Μανουσάκης στήνει παντός είδους Γέφυρες. Γέφυρες από κορμιά ανθρώπων, γέφυρες από σκιές δέντρων, από κορμούς δέντρων, από κυπαρίσσια, Γέφυρες σχεδόν παντού. ΄Αρα, είχε υπ’ όψιν το πόσο επίκαιρος θα ήταν αυτός ο συμβολισμός όταν δημιουργούσε τα έργα του;
Καθόλου δεν με απασχολεί το ότι η “γέφυρα” έχει κι ένα συμβολικό νόημα λόγω των χρήσεών της την τρέχουσα περίοδο. Εκτιμώ βέβαια ότι η νέα κυβέρνηση αγωνίζεται για να σώσει τα πράγματα – κι είμαι μαζί της
«Καθόλου δεν με απασχολεί το ότι η “γέφυρα” έχει κι ένα συμβολικό νόημα λόγω των χρήσεών της την τρέχουσα περίοδο. Εκτιμώ βέβαια ότι η νέα κυβέρνηση αγωνίζεται για να σώσει τα πράγματα – κι είμαι μαζί της. Ωστόσο οι γέφυρες που χρησιμοποιώ εγώ έγιναν σε άλλο χρόνο από τις γέφυρες των κυβερνώντων σήμερα. Η γέφυρα έχει να κάνει με τη δύναμη, με την πίστη του ανθρώπου ότι μπορεί να περνάει απέναντι. Να κατακτάει τον κόσμο, να κάνει το επόμενο βήμα», λέει στοTheTOC ο καλλιτέχνης που από το 2014 εξελέγη τακτικός καθηγητής στην ΑΣΚΤ.
Οι υπαινικτικές ιστορίες του καλλιτέχνη σκαλίζονται σε ξύλινες επιφάνειες και κρατώντας ίχνη πάνω σε χαρτιά με κάρβουνο. Γράφει ο ίδιος στον κατάλογο της έκθεσης: «Τις νύχτες ο πατέρας, μας έλεγε ιστορίες για την πόλη μας, τα Χανιά. Όχι παραμύθια, ιστορίες αληθινές που έζησε και τις θυμόταν καθάριες, και τις ιστορούσε στωικά και γαλήνια, και ‘μεις με κλειστά μάτια βυθιζόμασταν στους ίσκιους των ηρώων του, στους ορίζοντες των ελπίδων του και στις μυρωδιές των περασμάτων του ανάμεσα σε πορτοκαλιές, δάφνες, φασκόμηλα, μαλοτήρες και θυμάρια…»
Το περίφημο Αλφαβητάριο της Α' Δημοτικού... αλλιώς
Ξεφυλλίζοντας κανείς τον κατάλογο της έκθεσης πέφτει πάνω στο περίφημο Αλφαβητάριο της Α’ Δημοτικού με τις φιγούρες της Λόλας, του Μίμη και της οικογένειάς τους με τα σχέδια του Κώστα Γραμματόπουλου. Με μια δεύτερη προσεκτική ανάγνωση, ωστόσο, ο αναγνώστης συνειδητοποιεί ότι στη θέση των γνωστών «ηρώων» του Αλφαβηταρίου, βρίσκονται πρόσωπα της οικογένειας του καλλιτέχνη. Κι όσο για το εξώφυλλο του καταλόγου, εκεί, ο Μιχάλης Μανουσάκης δίνει το λόγο στον γιο του, Τηλέμαχο, να ζωγραφίσει τον πατέρα.
Για παράδειγμα, αποκεφαλισμός των Αιγυπτίων Κοπτών Χριστιανών είναι μια πράξη η οποία με ξεπερνάει. Το αναφέρω αυτό διότι πολλοί καλλιτέχνες μιλούν για τον πόνο του σώματος.΄Όταν, όμως, αυτός ο πόνος μεταφέρεται στην οθόνη μου μ’ αυτόν τον τρόπο, καμία τέχνη δεν μπορεί να ξεπεράσει ή να εκφράσει αυτόν τον πόνο
«Κυρίαρχο στοιχείο για το παιδί είναι το μάτι του πατέρα, ενώ η έννοια πατέρας περνάει στην έννοια του Θεού», μας εξηγεί ο καλλιτέχνης. «Κι εγώ με τη σειρά μου, μιλάω για τη λάμψη, την υγρασία των ματιών του δικού μου πατέρα. Το βλέμμα του ήταν ένα βλέμμα δυνατό και επίκαιρο για τη ζωή μου στη συνέχεια. Γράφει χαρακτηριστικά στον κατάλογο της έκθεσης: «Ο πατέρας τις νύχτες δυνάμωνε τη σκέψη μας με αγωνίες, χαρές και ελπίδα. Ήταν ο φάρος του λιμανιού για όλους εμάς, τα πέντε αδέλφια. Οι δύο μεγαλύτεροι ταξίδεψαν μετά στα καράβια, κι οι άλλοι τρεις μεγαλώναμε με το βλέμμα του, το στραμμένο στο φως. Εκεί κατοικούσε. Εκεί που χαιρετούσαμε και την μητέρα μες στο λευκό της φόρεμα, με τη μπλε λουστρινένια της τσάντα και τα γυαλάκια της που αν και έκαναν τα μάτια της μικρά, τόσο μικρά σαν χάντρες, φώτιζαν όμως και ξημέρωνε ο κόσμος…»
Η τέχνη και ο πόνος του σώματος. Η απέχθεια για τον αποκεφαλισμό των Αιγυπτίων Κοπτών Χριστιανών
Αλήθεια ποιος ο ρόλος της τέχνης σε όσα συμβαινουν γύρω μας; «Η τέχνη παίζει το δικό της ρόλο πάντα κάθε εποχή. Δε νομίζω ότι θα πρέπει να παίξει σήμερα έναν διαφορετικό ρόλο. Για παράδειγμα, αποκεφαλισμός των Αιγυπτίων Κοπτών Χριστιανών είναι μια πράξη η οποία με ξεπερνάει. Το αναφέρω αυτό διότι πολλοί καλλιτέχνες μιλούν για τον πόνο του σώματος.΄Όταν, όμως, αυτός ο πόνος μεταφέρεται στην οθόνη μου μ’ αυτόν τον τρόπο, καμία τέχνη δεν μπορεί να ξεπεράσει ή να εκφράσει αυτόν τον πόνο. Νομίζω ότι αυτός ο πόνος είναι μοναδικός. Το ίδιο το γεγονός που διαδραματίζεται μπροστά μου δημιουργεί την ανάγκη της επανάστασης διότι μου γεννά την απέχθεια του ανθρώπου προς τον άνθρωπο».
Στην ερώτησή μας αν σήμερα, στον καιρό της κρίσης που διάγει η χώρα, μπορεί να ζήσει ένας εικαστικός δημιουργός από την τέχνη του, ο Μιχάλης Μανουσάκης είναι χωρίς δισταγμό αρνητικός. «΄Όχι, ένας εικαστικός δημιουργός δεν μπορεί να ζήσει σήμερα από την τέχνη του. Είναι αδύνατο. Η αγορά είναι νεκρή. Εγώ κάνω μια έκθεση ξέροντας ότι δεν θα πουληθεί τίποτα. Είμαι αισιόδοξος γιατί έχω το μισθό μου στο Πανεπιστήμιο. Σκέφτομαι τους συναδέλφους μου οι οποίοι δεν είναι δάσκαλοι, δεν διδάσκουν. Πως ζουν αυτοί οι άνθρωποι; Τι κάνει η Πολιτεία γι’ αυτούς; Την προηγούμενη Κυβέρνηση δεν την αφορούσε η τέχνη. Την τωρινή πρέπει να την αφορά και κάτι να γίνει γι’ αυτό. Ο καλλιτέχνης αδυνατεί να σταθεί όρθιος σήμερα…»
Ενας εικαστικός δημιουργός δεν μπορεί να ζήσει σήμερα από την τέχνη του. Η αγορά είναι νεκρή. Εγώ κάνω μια έκθεση ξέροντας ότι δεν θα πουληθεί τίποτα. Είμαι αισιόδοξος. όμως, γιατί έχω το μισθό μου στο Πανεπιστήμιο.
Ποιος είναι ο Μιχάλης Μανουσάκης
Ο Μιχάλης Μανουσάκης γεννήθηκε το 1953 στα Χανιά Κρήτης. Σπούδασε στηνΑνωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών της Αθήνας με καθηγητή τον Δημοσθένη Κοκκινίδη (1979-1984). Παρουσίασε για πρώτη φορά τη δουλειά του το 1979. Έκτοτε έχει οργανώσει δεκαεννέα ατομικές εκθέσεις και έχει λάβει μέρος σε πολλές ομαδικές στην Ελλάδα και το εξωτερικό. Το 1994 μαζί με τους Μάριο Σπηλιόπουλο, Αντώνη Μιχαηλίδη, Βίκυ Τσαλαματά και Εδουάρδο Σακαγιάν κέρδισαν το βραβείο καλύτερου Εθνικού Περιπτέρου στη Μπιενάλε της Αλεξάνδρειας. Το 2012 παρουσίασε Ατομική έκθεση στο Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης με τίτλο «Ένα μέτρο». Από το 1987 διδάσκει ζωγραφική στην Ανώτατη Σχολή Καλών Τεχνών της Αθήνας και το 2014 εξελέγη Τακτικός Καθηγητής.
Info:
Μιχάλης Μανουσάκης:
«Γεννηθείς εν Χανίοις 1953»
Γκαλερί έκφραση Γιάννα Γραμματοπούλου
19 Φεβρουαρίου – 14 Μαρτίου 2015
www.ekfrasi-art.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου