Αγάπη Μαντζιώρη. Δράσεις στην έκθεση ζωγραφικής "Περιπλανήσεις". - Καταλυτική η παρουσία των σχολείων.

Η σιωπή είναι πολύ δυνατή σε μια επαρχιακή πόλη που μόνο οι καμπάνες της εκκλησίας ακούγονται δυνατά τις Κυριακές. Και κάτι ανήσυχες συνομιλίες από τις καφετέριες, δηλωτικές της σε στενά πλαίσια κοινωνικής ζωής. Ήσυχοι ρυθμοί, ήσυχη ζωή με την τέχνη να μην φαίνεται να αποτελεί προτεραιότητα του συνόλου, παρά τις φιλότιμες προσπάθειες της Στέγης Γραμμάτων & Τεχνών Αμυνταίου, της δημοτικής αρχής και την προσέλευση κάποιων φιλότεχνων. 

Ξαφνικά η παρουσία τους φώτισε τον χώρο, φέρνοντας μαζί με αυτά, την ελπίδα για αλλαγή.

Χαρούμενες φωνές παιδιών ακούστηκαν από μακριά μέχρι που τα ίδια μαζί με τους δασκάλους τους κατάκλυσαν τον εκθεσιακό χώρο της Στέγης Γραμμάτων και Τεχνών Αμυνταίου, εκεί όπου οι "Περιπλανήσεις" έλαβαν χώρα. Το ανήσυχο βλέμμα τους δεν άφηνε περιθώρια για μια συμβατική επίσκεψη σε μια έκθεση ζωγραφικής. Φαίνονταν πως διψούσαν για κάτι διαφορετικό, για κάτι που θα τα αφορούσε και θα τα κινητοποιούσε. Έτσι, η δημιουργός των έργων, ανέπτυξε διάλογο με τα παιδιά πάνω σε θέματα που άπτονται της καθημερινής ζωής, άμεσα σχετιζόμενα με το περιεχόμενο της έκθεσης της. Στο ερώτημα που τέθηκε από την ίδια αν τους αρέσει να περιπλανώνται, τα παιδιά με ενθουσιασμό έδωσαν θετική απάντηση. Μάλιστα ύστερα από παρακίνηση διηγήθηκαν προσωπικά τους βιώματα περιπλανήσεων. Είναι αξιοσημείωτο πως γνώριζαν την διαφορά μεταξύ περιπλάνησης και ταξιδιού παρόλο που κάποιοι μαθητές/τριες δεν είχαν φύγει ποτέ από την πόλη τους το Αμύνταιο. Γνώριζαν πως η περιπλάνηση δεν έχει σαφή προορισμό και υπάρχει έντονα το στοιχείο του απρόβλεπτου, ενώ στο ταξίδι ο προορισμός είναι προκαθορισμένος. Ίσως ήξεραν την απάντηση επειδή η σκέψη τους περιπλανιέται σε πολύ μεγαλύτερη συχνότητα και δυναμική από την πλειοψηφία των ενηλίκων. Συνεπώς δεν ήταν δυνατόν να μην είχαν άποψη. Άποψη και για την διαφορά μεταξύ μοναχικότητας και μοναξιάς, όπου την πρώτη κατάσταση την επιλέγουμε, ενώ την δεύτερη όχι.

Τμήμα ζωγραφικής "Ελπίδες Αμυνταίου"

Γνώριζαν καθώς έχουν παρόμοια βιώματα και των δύο συνθηκών και γιατί το ένστικτο τους είναι πολύ ισχυρό. Και όταν έγινε αντιληπτή η θλίψη στα μάτια κάποιων παιδιών αφού ανακάλεσαν στη μνήμη τους στιγμές προσωπικής μοναξιάς, η καλλιτέχνις μοιράστηκε μαζί τους παρόμοια βιώματα, αναφέροντας τους πως όλοι έχουμε αισθανθεί έτσι και πως ο καθένας μας μπορεί να μετατρέψει μέσα από δημιουργικές δραστηριότητες την μοναξιά σε μοναχικότητα. Επίσης, πως έχουμε την δυνατότητα να γνωρίσουμε και νέους ανθρώπους και να τους δείξουμε πόσο ξεχωριστοί είμαστε και πόσο καλή παρέα μπορούμε να αποτελέσουμε. Τα παιδιά είχαν ολοκληρωμένη άποψη και για το περιεχόμενο έργων με έντονους συμβολισμούς. Όταν τους ζητήθηκε να αποκρυπτογραφήσουν αυτό που βλέπαν, ήταν έτοιμα να δώσουν μια απάντηση.

Δεν ακούστηκε από κανένα μαθητή/τρια να λέει δεν γνωρίζω. Όλα τα παιδιά διψούσαν να ανακαλύψουν και να εκφέρουν άποψη. Κάποιες γνώμες  ήταν σύμφωνες με την πρόθεση της καλλιτέχνιδος και κάποιες άλλες όχι. Κάποιες άλλες πάλι την συμπλήρωναν μέσω της φαντασίας. Έτσι αμέσως η σκέψη τους γέννησε νέους κόσμους και της έδωσε το ερέθισμα για νέες δημιουργίες. Καθώς αφήνονταν χώρος στα παιδιά να μιλήσουν, αυτά δημιουργούσαν ιστορίες με συνοχή. Άλλα παιδιά βάσει της ιδιοσυγκρασίας τους και των ερεθισμάτων του γονεϊκού και σχολικού τους περιβάλλοντος, έπαιρναν πιο εύκολα το λόγο, ενώ άλλα χρειάζονταν μεγαλύτερη ενθάρρυνση και παρακίνηση. Σε κάθε περίπτωση ήταν έκδηλο το ενδιαφέρον τους για το δρώμενο.Έτσι αφού έγινε διάλογος για βασικές έννοιες που σχετίζονται τόσο με την σωματική, όσο και με την διανοητική περιπλάνηση μέσω βιωματικών καταστάσεων των παιδιών, αλλά και ερμηνείας των έργων, κατόπιν  οι μαθητές/ τριες συμμετείχαν σε κάποια διαδραστικά παιχνίδια παιδαγωγικού χαρακτήρα.

Στο πρώτο παιχνίδι καλούνταν να τοποθετήσουν καρτέλες με έννοιες όπως «διαδρομή» και «ταξίδι» δίπλα σε ζωγραφικά έργα της έκθεσης, ανάλογα με την εντύπωση που τους δημιουργούσε το κάθε έργο. Οι λέξεις αυτές ήταν τυπωμένες σε μεγάλες καρτέλες οι οποίες ήταν απλωμένες στο  μεγάλο τραπέζι στον χώρο της έκθεσης. Τα παιδιά χωρισμένα σε ζευγάρια, συζητούσαν μεταξύ τους που θα τοποθετήσουν τα χαρτόνια και γιατί. Ύστερα έπρεπε να αιτιολογήσουν αυτή τους την επιλογή με επιχειρήματα. 

Είχε μεγάλο ενδιαφέρον πως συγκεντρώνονταν διαφορετικές καρτέλες με έννοιες κάτω από το ίδιο έργο, δεικνύοντας την υποκειμενικότητα των έργων τέχνης και την διαφορετική οπτική του κάθε ανθρώπου. Επίσης, λέξεις όπως η «πορεία» συγκεντρώνονταν σε περισσότερα από ένα έργα, φανερώνοντας έτσι και στοιχεία που συνδέουν τα έργα. Στη συνέχεια επιλέγοντας πέντε καρτέλες με έννοιες έπρεπε τοποθετώντας κάποιες συνθετικές λέξεις ανάμεσα τους, να σχηματίσουν φράσεις. Όχι μόνο τις σχημάτισαν αλλά δημιούργησαν και σύντομα ποιήματα.

Στο δεύτερο παιχνίδι είχαν τυπωθεί μικρές φωτογραφίες με το κάθε έργο ξεχωριστά. Οι μαθητές/τριες πάλι σε ζευγάρια καλούνταν να τοποθετήσουν μια φωτογραφία διαφορετικού περιεχομένου κάτω από τον ζωγραφικό πίνακα που θα επέλεγαν. Έπειτα θα έπρεπε το κάθε ζευγάρι να αναφέρει τις ομοιότητες ή τις διαφορές που φέρει η συγκεκριμένη φωτογραφία του διαφορετικού ζωγραφικού πίνακα, με τον πίνακα στον οποίο την αντιστοιχούσαν. Οι ομοιότητες και οι διαφορές αφορούσαν τόσο χρωματικές σχέσεις, συνθετικές, αλλά και νοηματικές. 'Ετσι, για παράδειγμα, δύο παιδιά μετά από συνεργασία μεταξύ τους, τοποθέτησαν την φωτογραφία της "Συντροφιάς" όπου αναπαρίσταται ένας ηλικιωμένος με ζώα συντροφιάς, κάτω από το ζωγραφικό έργο "Νοσταλγία" όπου παρουσιάζεται μιας μεγάλης ηλικίας γυναίκα να αναπολεί. Ως κοινά σημεία μεταξύ των δύο έργων αναγνώρισαν την μεταξύ τους νοηματική συνάφεια καθώς πρόκειται για άτομα τρίτης ηλικίας.

Ως στοιχεία διαφορετικότητας, πως ο παππούς είχε συντροφιά την γάτα και τον σκύλο, ενώ η γιαγιά ήταν μόνη της. Μετά την εκπαιδευτική διαδικασία που περιελάμβανε δημιουργικό διάλογο, αποκρυπτογράφηση των έργων μέσω της πρόκλησης του γρίφου και παιδαγωγικά παιχνίδια διαδραστικού χαρακτήρα, υπήρξε η ανατροφοδότηση από τα παιδιά και τους διδάσκοντες που τα συνόδευαν πως πέρασαν μια δημιουργική, ευχάριστη ώρα. Έπειτα τραβήχτηκαν αναμνηστικές φωτογραφίες και αποτυπώθηκαν σκέψεις στο βιβλίο ενυπώσεων.

Εκτός από μαθητές/τριες της πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, την έκθεση επισκέφθηκε και το Σχολείο Δεύτερης Ευκαιρίας Αμυνταίου. Οι ενήλικες μαθητές παρακολούθησαν με ιδιαίτερο ενδιαφέρον την ξενάγηση στην έκθεση και έκαναν εύστοχες τοποθετήσεις τόσο για το περιεχόμενο των έργων, όσο και για την σύνθεση. Επίσης, έγινε συζήτηση για κοινωνικά θέματα και διατυπώθηκαν διάφορες απόψεις για τις σχέσεις των ανθρώπων. Ο ζήλος τους για γνώση και η τεκμηριωμένη τους άποψη, προκάλεσαι συγκίνηση.

Σχολείο Δεύτερης Ευκαιρίας. Παράρτημα Αμυνταίου

Επίσης, το παρόν δόθηκε και από το ΙΕΚ Αμυνταίου του Τμηματος Συντηρητών Έργων Τέχνης και Αρχαιοτήτων. Οι σπουδαστές ξεναγήθηκαν στον εκθεσιακό χωρο, αντάλλαξαν απόψεις, αλλά και έπαιξαν με προθυμία τα διαδραστικά παιχνίδια. Δράσεις που σχεδιάστηκαν όχι μόνο για τα παιδιά, αλλά για οποιονδήποτε επισκέπτη επιθυμούσε να κατανοήσει τα έργα παρατηρώντας τα, δίνοντας παράλληλα μια παιγνιώδη χροιά στην όλη διαδικασία.

ΙΕΚ τμήματος συντηρητών έργων τέχνης

Επιπλέον, στα πλαίσια της έκθεσης ζωγραφικής πραγματοποιήθηκε συνάντηση της Λέσχης Ανάγνωσης Αμυνταίου.  Η βραδιά ήταν αφιερωμένη στην "Ασκητική" του Νίκου Καζαντζάκη με εισηγητή τον κ. Σταύρο Καμαρούδη, αναπληρωτή καθηγητή του Παιδαγωγικού Τμήματος του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας. Η βραδιά οργανώθηκε από το ιδρυτικό μέλος της Στέγης Γραμμάτων και Τεχνών Αμυνταίου κ. Αναστασία Κέρλοβα. Μετά την εισήγηση ακολούθησε διάλογος για το συγκεκριμένο συγγραφικό έργο. Ύστερα, με αφορμή αυτή την σύμπραξη λογοτεχνίας και ζωγραφικής ακολούθησε ξενάγηση στην έκθεση και έγινε εποικοδομητική συζήτηση για θέματα που άπτονται των σχέσεων των ανθρώπων.

Απολογισμός έκθεσης:Την έκθεση ζωγραφικής "Περιπλανήσεις" επισκέφτηκαν δύο τμήματα της ΣΤ Δημοτικού από το 1ο Δημοτικό Σχολείο με την συνοδεία της δασκάλας τους Θάλειας Ζαρίδου και του δασκάλου τους Ηλία Δαφόπουλου. Επίσης, ένα τμήμα από την ΣΤ΄ και ένα απο την Ε' τάξη, από το 2ο Δημοτικό Σχολείο με την συνοδεία των δασκάλων τους Πουγαρίδου Γεωργία και Δέσποινας Βράπτση. Ακόμα, ένα τμήμα από την ΣΤ΄ Δημοτικού και ένα από την Ε΄ Δημοτικού από το 3ο Δημοτικό Σχολείο Αμυνταίου με την συνοδεία των δασκάλων τους Ελισάβετ Βυρώζη και Σοφίας Αντωνιάδου. Το Γυμνάσιο Αμυνταίου με τις  διδάσκουσες Τάνια Σερμπίνη και Ευθυμία Καπνίση και το ειδικό σχολείο Αμυνταίου. Επίσης, το τμήμα ζωγραφικής του συλλόγου Αμυνταίου "Ελπίδες",με διδάσκοντα τον Βασίλη Ελευθεριάδη. Ακόμα, το παράρτημα Αμυνταίου του Σχολείου Δεύτερης Ευκαιρίας και το ΙΕΚ Αμυνταίου του Τμήματος Συντήρησης Αρχαιοτήτων &  Έργων Τέχνης με την συνοδεία της εκπαιδεύτριας του τμήματος Χατζητρύφωνος Λίζας και η Λέσχη Ανάγνωσης Αμυνταίου με υπεύθυνη την κ. Αναστασία Κέρλοβα.

Δείκτης συνολικών επισκεπτών: 300 άτομα.

Η συνειδητή, ενεργή επισκεψιμότητα πλήθους εκπαιδευτικών κέντρων στην έκθεση ζωγραφικής "Περιπλανήσεις", αναγνωρίζεται ως ιδιαίτερα ελπιδοφόρα. Τα προσλαμβάνουσα ερεθίσματα μέσω της παρατήρησης των έργων, όσο και της διάδρασης και του διάλογου από τους επισκέπτες, συνέβαλαν στον εποικοδομητικό προβληματισμό και στην διαμόρφωση μιας θετικής αντίληψης για την τέχνη. Ενδυνάμωσαν την προοπτική ανάπτυξης του πολιτισμού και των τεχνών και στις επαρχιακές πόλεις. Ιδίως τα παιδιά αποτέλεσαν ενθουσιώδεις αγγελιοφόρους του δρώμενου στους γονείς τους, προσκαλώντας τους σε αυτό. Ως κοινωνοί του μέλλοντος, δεχόμενα εικαστικά κίνητρα δύνανται να συμβάλλουν στην ανάπτυξη τόσο των τεχνών, αποτελώντας συνεχιστές δημιουργικών προσπαθειών, όσο και στην εν γένει κοινωνική πρόοδο.

μπορούν να φέρουν την αλλαγή στον τρόπο αντίληψης των τεχνών και στην εν γένει ανάπτυξη.