Κρίση τέχνας κατεργάζεται : Χρήστος Αλαβέρας

TΟ Arts & Antiques στην έντυπη έκδοση του δημοσίευσε ένα αφιέρωμα με τίτλο “Πενία τέχνας κατεργάζεται”, με τα σχόλια εικαστικών που συνδιαλέγονται με την κρίση σε δύο επίπεδα. Το πρώτο είναι το επίπεδο επιρροής της κρίσης στις ζωές τους. Μπορεί ως καλλιτέχνες να το αντιμετωπίζουν διαφορετικά, με άλλα αποθέματα ψυχής ή ίσως όχι. Το δεύτερο επίπεδο επιρροής είναι είναι ο προβληματισμός αναφορικά με τον ρόλο που μπορεί να επιτελέσει η τέχνη και ο καλλιτέχνης για την ανάκαμψη από την κρίση, αφού αυτή -αποτελεί κοινή διαπίστωση- ότι είναι πρωτίστως κοινωνική, ηθική, βαθιά πολιτική, και λιγότερο οικονομική. Τον πλήρη πρόλογο του αφιερώματος μπορείτε να διαβάσετε ΕΔΩ.


Η κρίση, ως γενικότερη έννοια, αποτελεί για την τέχνη ένα από τα σημαντικότερα θέματα. Στα έργα τέχνης συναντάμε την κρίση σε κάθε της μορφή καθώς ο δημιουργός ενός έργου τέχνης διαβλέπει μέσα από κάθε κατάσταση μελλούμενα, επιπτώσεις, επιδράσεις, βαθύτερες σημασίες και η κάθε κίνηση και παράσταση ενέχει στοιχεία από το “μετά” και το “πριν”, πράγμα που προσδίδει δραματικότητα σ’ αυτό καθαυτό το έργο. Έτσι, με τη σειρά του, το έργο τέχνης γίνεται μέσο ευαισθητοποίησης, προβληματισμού και ενεργοποίησης συναισθημάτων και σκέψεων. Οι δυνατότητες που παρέχει το έργο τέχνης είναι μία προσφορά για την ανθρώπινη ψυχή που η χρησιμότητα της είναι εξίσου μεγάλης σημασίας σε κάθε εποχή και συγκυρία, καθώς η βαθύτερη κρίση της ύπαρξης γρατζουνάει, θωπεύει, χτυπά απροειδοποίητα οποιαδήποτε στιγμή, στον ύπνο ή στον ξύπνιο. Μέσα από την Τέχνη η φαντασία μας ενεργοποιείται και χαρίζει στις σκέψεις μας τα μακρύτερα και ωραιότερα ταξίδια, και -το σημαντικότερο όλων- ανοίγει τους δρόμους που οδηγούν στην γνώση. Στη παρούσα πολυσυζητημένη κρίση η τέχνη φαίνεται να περιθωριοποιείται ολοένα και περισσότερο, καθώς οι λύσεις που προτείνονται έχουν αριθμητικό χαρακτήρα, και περιοριστικό της ελευθερίας και της φαντασίας, του αυτοσχεδιασμού και κάθε δραστηριότητας που κινείται εκτός των περιοριστικών πλαισίων. Οι περιορισμοί φέρνουν κι άλλους περιορισμούς, η μία φτώχεια φέρνει την άλλη φτώχεια και ο “ελεύθερος άνθρωπος” φαντάζει σα να μη συνεργάζεται με αυτό που καθαγιάζεται ως “κοινός σκοπός” και έχει ως στόχο κάποιους ψυχρούς αριθμούς. Η οικονομική κρίση, έτσι όπως μας παρουσιάζεται, αφήνει περιθώρια να σκεφτούμε ότι εμπεριέχει στοχεύσεις που έχουν να κάνουν με την χειραγώγηση της σκέψης, της ελεύθερης βούλησης και της φαντασίας. Όσο οι ειδικοί περί τα οικονομικά αυξάνονται, η οικονομική κρίση αναπαράγεται. Η τέχνη δεν μπορεί να περιοριστεί σε αριθμούς γιατί επεκτείνεται στο φαντασιακό και είναι δημιουργική. Η “ανάπτυξη” που προτείνεται θα είχε να ευεργετηθεί τα μέγιστα από την Τέχνη, αν περιλάμβανε και την ανάπτυξη της δημιουργικής σκέψης. Μπορεί να αντιτείνει κανείς ότι παρά τις μεγάλες αντιξοότητες που αντιμετωπίζει σήμερα ο χώρος της τέχνης η κρίση θα αποτελέσει αφορμή για τη δημιουργία σημαντικών έργων και ίσως να μην είναι λαθεμένη η άποψη αυτή. Ωστόσο το έργο τέχνης δεν είναι κάτι το αυθύπαρκτο, ούτε η καλλιτεχνική δημιουργία μπορεί να περιστρέφεται συνεχώς γύρω από από ένα ζήτημα. Αντίθετα, εισχωρώντας στα βαθύτερα αίτια θα πρέπει να βρει τις ρίζες, συνδέσεις, σχέσεις που θα το εντάξουν στο διηνεκές, όταν η παρούσα συγκυρία γίνει πεπερασμένη. Μόνο με αυτούς τους όρους μπορούμε να μιλήσουμε για μια τέχνη που δίνει νόημα στην ανθρώπινη ύπαρξη. Αν αυτό γίνει αντιληπτό, νομίζω ότι δεν θα χρειάζεται να μιλάμε για την κρίση. Ως απόδειξη, ας δούμε όλοι τις συνθήκες υπό τις οποίες η τέχνη έδωσε τα καλύτερα δείγματα της.
http://artsantiquesmagazine.blogspot.com/