Με το «Τέμπλο», παρουσιασμένο με θεατρικά δρώμενα σε Ελλάδα και εξωτερικό, ολοκληρώνεται η έκθεση του Κ. Κατζουράκη. Η κατάληξη επιφυλάσσει και μια καινούργια βιντεοεγκατάση...
Οι έννοιες της αθωότητας και της αγνότητας, της βρωμιάς και της κάθαρσης επανέρχονται στον λόγο του Κυριάκου Κατζουράκη και χαράζουν το νόημα των επιλογών του. «Η αθωότητα, πιστεύει, δεν είναι κάτι a priori καθαρό, συνήθως εμφανίζεται μέσα από βρώμικες διαδρομές και περιοχές "εν κινδύνω"». Ο καλλιτέχνης «πρέπει να λερωθεί», να βουτηχτεί «στην ακαθαρσία της αμφιβολίας» για να δημιουργήσει. Αλλά και «το να λέει κανείς ότι δεν υπάρχει αθωότητα είναι ήδη αθώο, σαν να λες "ξέρω και δεν κάνω πίσω"».
«Αθώος» και «βρώμικος», ο Κ. Κατζουράκης βάδισε επί μισό σχεδόν αιώνα πάνω στη σκηνή της τέχνης πιστεύοντας ότι δεν μπορείς να κάνεις τέχνη αν δεν πιστεύεις πως μια πινελιά μπορεί να αλλάξει τον κόσμο, ότι «η καλή τέχνη είναι πάντα πολιτική». Τώρα, στα 69 του, συνοψίζει τη διαδρομή του σε μια μεγάλη αναδρομική έκθεση, στο Μουσείο Μπενάκη (Πειραιώς), από σήμερα έως τις 30 Ιουλίου. Στέκουν, στις σημερινές, τόσο δύσκολες, συνθήκες, τα έργα που έκανε στην περίοδο της χούντας; «Απόλυτα», απαντά. «Χωρίς να είναι ίδιες οι καταστάσεις, η σημερινή είναι χειρότερη.
Φταίει το απρόσωπο του "εχθρού"... Ενα δηλητήριο που εδώ και χρόνια κατοικούσε παντού, όχι μόνο σε ομάδες σαν τη "Χρυσή Αυγή", αλλά και εκεί που δεν το περιμέναμε. Γι΄ αυτό εκείνα τα χρόνια είχαν μια αθωότητα». Ο Κατζουράκης εννοεί τα χρόνια των «5 Νέων Ελλήνων Ρεαλιστών» (Κλ. Δίγκα, Γ. Βαλαβανίδης, Γ. Ψυχοπαίδης, Χρ. Μπότσογλου και ο ίδιος), που πάλεψαν μέσα στη χούντα να γίνει η ζωγραφική φωνή τους δημόσιος λόγος.
Η ζωγραφική του Κατζουράκη κινήθηκε αρχικά στα όρια της ποπ αρτ, με θέματα που απασχολούσαν την κοινωνία (διαδηλώσεις, το τρίκυκλο του Κοτζαμάνη κ.λπ.) να γίνονται τέχνη και εκείνος κάτι σαν ζωγραφικός ανταποκριτής της πραγματικότητας.
Οι συνθέσεις του στη συνέχεια, με σκηνογραφική διάθεση, είναι επικού χαρακτήρα, ενώ ξεχωρίζουν εκείνες που αντιπαραθέτουν τη γυναικεία τόλμη με τον ανδρικό συντηρητισμό. Από τη δεκαετία του '90, οι αφηγήσεις του σε μεγάλες επιφάνειες, αναδυμένες από μια εσωτερική βίωση της πραγματικότητας, λειτουργούν συνδυαστικά με το θέατρο, τη μουσική, τη λογοτεχνία, τον κινηματογράφο. «Συνδυαστική», ονομάζει ο ίδιος τη δουλειά του, με τη ζωγραφική ως αρχή και κατάληξη.
«Τέμπλο-Οίκος ενοχής»
Το έργο που αποτέλεσε την αρχή τούτης της συνδυαστικής δημιουργίας είναι το μνημειώδες «Τέμπλο-Οίκος ενοχής» (1991-1994), μια μεγάλη ξύλινη κατασκευή 8 χ 3 μ., εικονογραφία προσώπων και προσωπικοτήτων (πάντα ανάμεσά τους η μούσα σύζυγός του Κάτια Γέρου), με εξπρεσιονιστική γραφή και βίαια θέματα. «Σήμερα οι εικόνες της σφαγής στη Μεσόγειο είναι τόσο σκληρές και το ανθρώπινο σώμα τόσο βάρβαρα δολοφονημένο, που η δική μου σύνθεση μοιάζει σαν σκίτσο μελλοντικού φόβου», γράφει στο βιβλίο «Τάξη και χάος» (εκδ. Καλειδοσκόπιο), με σκέψεις του που μόλις κυκλοφόρησε.
Το έργο που αποτέλεσε την αρχή τούτης της συνδυαστικής δημιουργίας είναι το μνημειώδες «Τέμπλο-Οίκος ενοχής» (1991-1994), μια μεγάλη ξύλινη κατασκευή 8 χ 3 μ., εικονογραφία προσώπων και προσωπικοτήτων (πάντα ανάμεσά τους η μούσα σύζυγός του Κάτια Γέρου), με εξπρεσιονιστική γραφή και βίαια θέματα. «Σήμερα οι εικόνες της σφαγής στη Μεσόγειο είναι τόσο σκληρές και το ανθρώπινο σώμα τόσο βάρβαρα δολοφονημένο, που η δική μου σύνθεση μοιάζει σαν σκίτσο μελλοντικού φόβου», γράφει στο βιβλίο «Τάξη και χάος» (εκδ. Καλειδοσκόπιο), με σκέψεις του που μόλις κυκλοφόρησε.
Με το «Τέμπλο», παρουσιασμένο με θεατρικά δρώμενα σε Ελλάδα και εξωτερικό, ολοκληρώνεται η έκθεση. Η κατάληξη επιφυλάσσει και μια έκπληξη: «Λίγο πριν», μια καινούργια βιντεοεγκατάσταση, ενταγμένη μέσα στο «Τέμπλο». Πέντε ταυτόχρονες προβολές με εικόνες εγκλεισμού, βασανισμού κι έναν ΕΣΑτζή να πηγαινοέρχεται, δημιουργούν μια ατμόσφαιρα απομόνωσης. Νωρίτερα ο θεατής θα έχει δει 130 ζωγραφικά έργα, καλύπτοντας τους «Νέους Ρεαλιστές» (1963-1973), τα χρόνια στην Αγγλία (1973-1985) και μέχρι σήμερα.
Σε άμεση συνομιλία, μακέτες, σκίτσα και αρχειακό υλικό από τη σκηνογραφική και σκηνοθετική δουλειά του, στο Θέατρο Τέχνης, αλλά και εξώφυλλα του «Πολίτη» του Αγγελου Ελεφάντη. Σε σκοτεινή αίθουσα, θα προβάλλεται καθημερινά ένα 45λεπτο με τη θεατρική πλευρά των συνδυαστικών έργων «Οίκος ενοχής», «Ιερά οδός», «Προσωπογραφία», ενώ τα Σαββατοκύριακα θα παίζονται οι ταινίες του «Ο δρόμος προς τη Δύση», «Γλυκιά μνήμη» και «Μικρές εξεγέρσεις».
ΚΑΤΑΝΟΗΣΗ
«Πώς να μιλήσει κανείς για σύγχρονη ελληνικότητα σε μια χώρα που πωλείται; Κατανόηση λοιπόν του τόπου όπου ζούμε. Κατανόηση του άλλου. Και βεβαίως κατανόηση του εαυτού. Κι αυτό, επείγει. Δύσκολα θέματα» (Κ. Κατζουράκης).
«Πώς να μιλήσει κανείς για σύγχρονη ελληνικότητα σε μια χώρα που πωλείται; Κατανόηση λοιπόν του τόπου όπου ζούμε. Κατανόηση του άλλου. Και βεβαίως κατανόηση του εαυτού. Κι αυτό, επείγει. Δύσκολα θέματα» (Κ. Κατζουράκης).
ΔΗΜΗΤΡΑ ΡΟΥΜΠΟΥΛΑ
dirouboula@pegasus.gr
dirouboula@pegasus.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου