Τετάρτη 22 Απριλίου 2020

Stop-motion animation. Ιστορία-καλλιτέχνες-αγαπημένες ταινίες

Stop-motion animation
Ιστορία-καλλιτέχνες-αγαπημένες ταινίες

Το Stop-motion animation έχει μακρά ιστορία στον κινηματογράφο. Είναι μια τεχνική animation με
την οποία, ένα αντικείμενο μετακινείται και φωτογραφίζεται σταδιακά δημιουργώντας μία αλληλουχία
φωτογραφιών, η οποία στη συνέχεια μετατρέπεται σε βίντεο καρέ.
Έτσι το αντικείμενο φαίνεται να κινείται από μόνο του.
Ξεκίνημα και καλλιτέχνες

 Η τεχνική του Stop-motion  ανακαλύφθηκε κατά λάθος το 1896 από τον Γάλλο κινηματογραφιστή 
George Mellies ενώ ένα χρόνο αργότερα το 1897 δημιουργήθηκε η πρώτη ταινία που χρησιμοποιεί
την τεχνική,  με τίτλο “The Humpty Dumpty Circus” και δημιουργούς τον Albert E. Smith και τον
Stuart Blackton. Η Helena Smith Dayton ήταν η πρώτη γυναίκα που χρησιμοποίησε την τεχνική του
stop-motion δημιουργώντας την ταινία “Romeo and Juliet” το 1917.
Μερικοί από τους πρωτοπόρους καλλιτέχνες του είδους ήταν οι:
James Stuart Blackton  (Humorous phases of funny faces 1906)
Wladyslaw Starewicz (The Cameraman's Revenge 1912)
Willis O’Brien (King Kong 1933)
Ray Harryhausen (Tulips Shall Grow 1942)
George Pal (puppet toons 1930)
Ενώ κάποιοι σύγχρονοι εμψυχωτές (animators) είναι οι:
Tim Burton (The Nightmare Before Christmas (1993),
Phil Tippett (Jurassic Park 1993),
Peter Lord (The Pirates! In an Adventure with Scientists! 2012),
Kihachirō Kawamoto (The Book of the Dead 2005),
Jan Švankmajer (Dimensions of Dialogue 1983),
Quay Brothers (In Absentia 2000)
Διάφορα είδη stop-motion animation 

Το stop-motion animation περιλαμβάνει διάφορες επιμέρους τεχνικές. Οι πιο σημαντικές από αυτές
είναι οι εξής:
(δείτε παραδείγματα από κάθε τεχνική πατώντας επάνω στους τίτλους)
Το cut-out animation είναι μια από τις παλαιότερες και πιο απλές τεχνικές animation. Για την παραγωγή animation με την εν λόγω τεχνική, κατασκευάζονται δισδιάστατοι χαρακτήρες και σκηνικά κόβοντας σχήματα από υλικά όπως χαρτί, χαρτόνι ή ύφασμα προσέχοντας τα κινητά μέρη να είναι διαφορετικά κομμάτια υλικού. Ο εμψυχωτής (animator) μετακινεί λίγο-λίγο τα διάφορα κομμάτια και φωτογραφίζοντάς τα σταδιακά δημιουργεί μία αλληλουχία φωτογραφιών. Μετατρέποντας αυτές τις φωτογραφίες σε καρέ βίντεο δημιουργείται η ψευδαίσθηση της κίνησης 


Το υλικό το οποίο μεταχειρίζεται ο εμψυχωτής στην συγκεκριμένη τεχνική αποτελείται από φωτογραφίες και οποιοδήποτε άλλο μη ζωγραφισμένο έντυπο υλικό όπως
αποκόμματα σελίδων από εφημερίδες και περιοδικά  


Τα καρέ του sand-animation δημιουργούνται επάνω σε  μία γυάλινη επιφάνεια η οποία φωτίζεται είτε
από επάνω είτε, συνήθως, από κάτω. Τοποθετώντας την άμμο επάνω στο γυαλί ο καλλιτέχνης
σχεδιάζει σχήματα και χαρακτήρες, τα οποία τροποποιεί και φωτογραφίζει σταδιακά για
να δημιουργήσει το κάθε καρέ.


Το claymation είναι το είδος stop-motion animation για την παραγωγή του οποίου
γίνεται χρήση χαρακτήρων που έχουν κατασκευαστεί από πλαστελίνη. Η εύπλαστη φύση του υλικού
δίνει την δυνατότητα μεγάλου εύρους κινήσεων οδηγώντας σε ένα πιο ρεαλιστικό αποτέλεσμα
κινήσεων μόλις τα φωτογραφικά στιγμιότυπα προβληθούν γρήγορα σε αλληλουχία. 


Το Puppet animation είναι ίσως το πιο διαδεδομένο είδος stop-motion animation
καθώς το αισθητικό αποτέλεσμα είναι πιο κοντά στην πραγματικότητα από τα άλλα είδη.
Για την αναπαράσταση των χαρακτήρων χρησιμοποιούνται κούκλες και ως σκηνικά κατασκευάζονται
μακέτες. Οι κούκλες αποτελούνται από έναν σκελετό, ο οποίος είναι κατασκευασμένος είτε από σύρμα
είτε είναι μεταλλικός με αρθρώσεις, και ντύνεται με διάφορα υλικά όπως χαρτί, λάτεξ, χαρτοπολτό,
ύφασμα κ.α. Με την χρήση του puppet animation επιτυγχάνεται ρεαλιστική κίνηση, ενώ δίνεται στους
εμψυχωτές η δυνατότητα να μετακινούν τους χαρακτήρες με μεγαλύτερη ακρίβεια.  


Ταινίες stop-motion animation
Ακολουθούν μερικές αγαπημένες ταινίες που χρησιμοποιούν την τεχνική του stop-motion animation.
(Πατώντας επάνω στον τίτλο κάθε ταινίας μπορείτε να δείτε περισσότερες πληροφορίες ή ακόμα και
να παρακολουθήσετε μερικές από αυτές.)

Η ταινία αυτή δημιουργήθηκε σε 20fps, δηλαδή παράχθηκαν 20 καρέ για κάθε δευτερόλεπτο
της ταινίας, και για την δημιουργία της χρησιμοποιήθηκαν δύο τεχνικές animation,
stop-motion και cut-out animation.





  The Cameraman's Revenge (1912)

  Ο Wladyslaw Straewicz είναι ένας από τους πρωτοπόρους του stop-motion animation
κατά την διάρκεια της δεκαετίας του 20'. Ο Wladyslaw εργαζόταν ως εντομολόγος γεγονός που
τον οδήγησε στο να χρησιμοποιεί νεκρά έντομα ως κούκλες για τις ταινίες του.
Έτσι λοιπόν αυτή η ταινία έχει να κάνει με τις περιπέτειες ενός ζευγαριού σκαθαριών.
Στην ταινία επίσης συμμετέχουν ακρίδες, λιβελούλες και άλλα έντομα.





Εδώ θα εστιάσουμε περισσότερο στα τεχνικά καθώς αυτή η ταινία είχε πολλές καινοτομίες
για την εποχή της και επηρέασε πολλούς κινηματογραφιστές μετέπειτα. Για την κατασκευή της
κούκλας που υποδύεται τον King Kong σχεδιάστηκε και υλοποιήθηκε για πρώτη φορά ενδοσκελετός
(αρματούρα) αλουμινίου με αρθρώσεις. Αυτή η νέα τεχνολογία επέτρεψε στους εμψυχωτές
(animators) να χειρίζονται με μεγαλύτερη ακρίβεια τις κινήσεις της κούκλας. Το ίδιο σχέδιο σκελετού
με ελάχιστες παραλλαγές χρησιμοποιείτε από εμψυχωτές μέχρι και σήμερα. Ο σκελετός του
King Kong στην συνέχεια “ντύθηκε”, χρησιμοποιώντας υλικά όπως αφρώδες λάστιχο (foam rubber),
λάτεξ(latex), και γούνα κουνελιού. Δύο τέτοιοι σκελετοί έχουν διατηρηθεί μέχρι σήμερα,
ο ένας βρίσκεται στην προσωπική συλλογή του σκηνοθέτη Peter Jackson (μπορείτε να την δείτε
πατώντας εδώ). Ο Williw O’Brien έφερε στη ζωή τον King kong και τα διάφορα προϊστορικά
πλάσματα χρησιμοποιώντας την τεχνική του stop-motion. Μία ακόμη τεχνική που χρησιμοποιήθηκε
και συνδύασε το stop-motion με ζωντανά δρώντες (Live action) ηθοποιούς ήταν η προβολή από
το πίσω μέρος ενός πανιού (rear-screen projection). Οι ηθοποιοί είχαν πίσω τους μία ημιδιαφανή
οθόνη πάνω στην οποία προβαλλόταν τα βίντεο που είχαν τραβηχτεί με την τεχνική του stop-motion. 




Μία ασπρόμαυρη ταινία επιστημονικής φαντασίας με τέρατα. Στην ταινία υπάρχει ένα γιγάντιο
χταπόδι, οι κινήσεις του οποίου σχεδιάστηκαν και εμψυχώθηκαν από τον Ray Harryhausen
με την χρήση του stop-motion animation. Για να κρατηθεί χαμηλά το κόστος παραγωγής,
το οποίο σιγά σιγά ξέφευγε, τα χρήματα που δόθηκαν στον Harryhausen έφτασαν
μόνο για την κατασκευή και εμψύχωση των έξι από τα οκτώ πλοκάμια του χταποδιού.  




Η ταινία αυτή είναι μια ταινία μυθολογικής φαντασίας καθώς το σενάριο παρεκκλίνει από
την ελληνική μυθολογία. Για την δημιουργία της χρησιμοποιήθηκαν ηθοποιοί και εμψυχωμένα
τέρατα με την τεχνική του stop-motion. Η ταινία περιελάμβανε αξιοσημείωτα για την εποχή ειδικά
εφέ τα οποία επινόησε ο Ray Harryhausen.  




Η εν λόγω ταινία είναι ίσως από τις πιο γνωστές, σύγχρονες stop-motion animation musical ταινίες.
Ο Henry Selick την σκηνοθέτησε ενώ ο Tim Burton έκανε την παραγωγή και την συγγραφή
της αρχικής ιδέας. Ο Selick με μία ομάδα 120 εμψυχωτών και εργατών ξεκίνησαν την παραγωγή
τον Ιούλιο του 1991. Στην κορύφωση της παραγωγής γινόταν χρήση 20 διαφορετικών πλατό
στα οποία γινόντουσαν ταυτόχρονα γυρίσματα. Συνολικά τραβήχτηκαν 109.440 καρέ,
κατασκευάστηκαν 227 κούκλες, ενώ η κούκλα του Jack (ο πρωταγωνιστής) είχε γύρω στα
400 κεφάλια κάθε ένα με διαφορετική έκφραση προσώπου.



Μία stop-motion κωμωδία παραγωγή του βρετανικού στούντιο Aardman Animations
σε συνεργασία με την αμερικάνικη DreamWorks Animation. Η πρώτη ταινία μεγάλου μήκους του
Aardman Animations σκηνοθετήθηκε από τους Peter Lord και Nick Park ενώ το σενάριο έγραψε ο
Karey Kirkpatrick. Κατά την διάρκεια της παραγωγής χρησιμοποιήθηκαν 30 διαφορετικά σκηνικά καθώς
και 80 εμψυχωτές (animators) σε συνεργασία με 180 εργάτες. Κάθε κούκλα κοτόπουλο κατασκευάστηκε
σε δύο διαφορετικά μεγέθη. Οι μεγαλύτερες μεγέθους Α χρησιμοποιήθηκαν στις σκηνές όπου τα
κοτόπουλα αλληλεπιδρούσαν μεταξύ τους και χρειαζόταν περισσότερη λεπτομέρεια. Οι μινιατούρες
μεγέθους Β χρησιμοποιήθηκαν στις σκηνές όπου τα κοτόπουλα βρίσκονταν δίπλα σε κούκλες-ανθρώπους
και σε σκηνές που χρειαζόταν να αποδοθεί έντονη προοπτική. Κατασκευάστηκαν περίπου 300 κότες Α
μεγέθους και περίπου 130 Β μεγέθους. Τέλος, παρά το πλήθος των εργαζομένων και των σκηνικών, λόγο
της χρονοβόρας φύσης του stop-motion, για κάθε εβδομάδα γυρισμάτων ολοκληρωνόταν μόλις ένα λεπτό
της τελικής ταινίας.




Παραγωγή της εταιρείας Laika η ταινία αυτή βασίζεται στην ομώνυμη νουβέλα του
Neil Gaiman που κυκλοφόρησε το 2002. Σκηνοθέτης και σεναριογράφος της ταινίας ήταν
ο Χένρι Σέλικ. Η ταινία έκανε παγκόσμια πρεμιέρα στο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου του
Πόρτλαντ. Κυκλοφόρησε ευρέως στους κινηματογράφους των Ηνωμένων Πολιτειών
στις 6 Φεβρουαρίου 2009 και στους ελληνικούς κινηματογράφους στις 28 Μαΐου 2009.
Η παραγωγή της ταινίας στεγάστηκε σε ένα εργοστάσιο 13.000 τετραγωνικών μέτρων.
Ο χώρος χωρίστηκε σε 50 πλατό τα οποία φιλοξένησαν σχεδόν 150 σκηνικά. Περισσότεροι από 28
εμψυχωτές εργάστηκαν παράγοντας 90-100 δευτερόλεπτα της τελικής ταινίας ανά εβδομάδα.
Προκειμένω η ταινία να κυκλοφορήσει και σε έκδοση 3D οι εμψυχωτές για κάθε καρέ, τραβούσαν
δύο φωτογραφίες, η κάθε μια από ελάχιστα διαφορετική θέση λήψης.



Σκηνοθετημένη από τον Wes Anderson και βασισμένη στην ομώνυμη
νουβέλα του Roald Dahl της δεκαετίας του 70 αυτή η ταινία αφορά μία αλεπού που κάθε βράδυ κλέβει
από τρεις κακούς αλλά πλούσιους αγρότες.Οι αγρότες εκνευρισμένοι από τις κλοπές του Mr. Fox
προσπαθούν να σκοτώσουν τις αλεπούδες σκάβοντας την περιοχή όπου αυτές μένουν. Τα ζώα όμως
ξεφεύγουν και ζουν πλέον υπογείως. Για τον Anderson είναι η πρώτη stop-motion animation ταινία που
σκηνοθετεί και η αισθητική του συγκεκριμένου μέσου επηρέασε αρκετά την αισθητική των μετέπειτα
ταινιών του.



Ο Charlie Kaufman υιοθετεί την ιστορία από το ακουστικό έργο Anomalisa (2005) ,
που είχε γράψει ο ίδιος, και γράφει το σενάριο της ομώνυμης ταινίας. Αναλαμβάνει επίσης να την
σκηνοθετήσει μαζί με τον Duke Johnson. Η ταινία κυκλοφόρησε τον Δεκέμβριο του 2015 από την
Paramount Pictures. Οι κούκλες που χρησιμοποιήθηκαν κατασκευάστηκαν από 3D εκτυπωτές με
πολλαπλά αντίτυπα για κάθε χαρακτήρα. Διάφοροι είπαν στον Johnson ότι ένα τόσο ρεαλιστικό animation
θα ήταν ενοχλητικό και απωθητικό στα μάτια των θεατών πράγμα με το οποίο ο ίδιος διαφώνησε καθώς
σκοπός της ταινίας ήταν οι θεατές να ξεχάσουν ότι βλέπουν κάτι εμψυχωμένο και να απορροφηθούν από
τις σκηνές. Ο εμψυχωτής Dan Driscoll είπε σε σχόλιό του ότι χρησιμοποίησαν ανθρώπους ως μοντέλα
για τις κούκλες και μελέτησαν την ανθρώπινη κίνηση και τις εκφράσεις του προσώπου για να παραχθεί
ένα ακριβές τελικό αποτέλεσμα κίνησης. Η παραγωγή της ταινίας διήρκεσε πάνω από 2 χρόνια.


Μία παραγωγή της Laika που σκηνοθέτησε ο Travis Knight. Πηγή έμπνευσης για την ιστορία
αποτέλεσε η δουλειά του Ιάπωνα σκηνοθέτη Hayao Miyazaki, καθώς επίσης και η
εικονογραφία της ταινίας είναι επηρεασμένη από τις ξυλογραφίες ukiyo-e. Για την δημιουργία των
χαρακτήρων η εταιρία Stratasys προσέφερε στην Laika  3D εκτυπωτές και άλλες τεχνολογίες.
Αξιοσημείωτο από την παραγωγή της ταινίας είναι η κούκλα που κατασκεύασαν για το τέρας-σκελετό η
οποία είχε ύψος 4,9 μέτρα και ζύγιζε 180 κιλά, ίσως η μεγαλύτερη κούκλα stop-motion μέχρι σήμερα.




Το σενάριο της ταινίας αυτής ανέλαβε ο Wes Anderson ο οποίος και την σκηνοθέτησε.
Επιρροές του Anderson γι΄αυτή την ταινία ήταν οι ταινίες του Akira Kurosawa και οι stop-motion δουλειά της
εταιρίας Rankin/Bass Productions. Η παραγωγή ξεκίνησε τον Οκτώβριο του 2016.
Κατασκευάστηκαν 20.000 πρόσωπα, 1.105 κούκλες προς εμψύχωση καθώς και 2.000 κούκλες
για να χρησιμοποιηθούν ως κομπάρσοι. Η κατασκευή για τις λεπτομερείς κούκλες των πρωταγωνιστών
κράτησε δύο με τρεις μήνες.
 Ελληνικές παραγωγές
Τα τελευταία χρόνια το stop-motion γίνεται όλο και πιο δημοφιλές με όλο και περισσότερους καλλιτέχνες να ασχολούνται με αυτό. Πλέον λοιπόν και η Ελλάδα έχει να προσφέρει αξιόλογες, διεθνώς πολυβραβευμένες δουλειές, με ιδιαίτερη αισθητική και καινοτομίες στην τεχνική του stop-motion animation.


Ο  Στέλιος Πολυχρονάκης είναι ο δημιουργός της ταινίας, ο ίδιος ανέλαβε την
συγγραφή του σεναρίου, την σκηνοθεσία και την παραγωγή της. Η ταινία δημιουργήθηκε με την τεχνική
του stop motion animation, συγκεκριμένα puppet animation, και μας δείχνει έναν γιατρό ο οποίος
ανακαλύπτει μυστηριωδώς ότι τον χρειάζονται σ’ ένα χωριό. Φτάνοντας εκεί έπειτα από ένα μακρύ και
δύσκολο ταξίδι, έρχεται αντιμέτωπος με μια θλιβερή κατάσταση, ένα εντελώς εγκαταλειμμένο χωριό.
Αφορμή για την δημιουργία της ταινίας ήταν ένα εγκαταλειμμένο χωριό λίγο έξω από το Ρέθυμνο.
Η ατμόσφαιρα του χωριού έβαλε τα πρώτα θεμέλια για να γραφεί η ιστορία του Χωριού. Η προετοιμασία
της ταινίας διήρκεσε περίπου ένα χρόνο, ένας χρόνος επίσης χρειάστηκε για να ολοκληρωθεί η
παραγωγή της. “Το θέμα του Χωριού, "ζητούσε" χειροποίητα σκηνικά, αφού πρωταγωνιστής είναι
το τοπίο. Η ατμόσφαιρα και η λεπτομέρεια στο χρώμα και στην υφή είναι κάτι που δύσκολα αποδίδεται
τόσο καλά με κάποια άλλη τεχνική” λέει σε συνέντευξή του ο δημιουργός της. 




Βασισμένο στην ιστορία της Νίνας Κουλετάκη και σε σκηνοθεσία της
Έφης Παππά, η ταινία αφορά ένα κορίτσι όπου ζει με τον άνεργο πατέρα της και την γιαγιά της στην
Ελλάδα της κρίσης. Η σύνταξη της γιαγιάς είναι τα μόνα έσοδα της οικογένειας, τι γίνεται όμως όταν η γιαγιά
πεθαίνει; Ένα puppet animation με όμορφα πλάνα, αισθητική που θυμίζει Ελλάδα και σκηνικά στα οποία είναι
ξεκάθαρη η προσοχή στην λεπτομέρεια




Η συγκεκριμένη ταινία είναι η πρώτη μεγάλου μήκους ταινία του Γιώργου Νικόπουλου.
Η επιρροές του καλλιτέχνη για την δημιουργία της ιστορίας είναι η ελληνική παράδοση και το σύγχρονο
χάος. Έτσι το 2011 κάτω από την πίεση του αστικού τοπίου μιας χώρας σε παρακμή, γράφτηκε η πρώτη
εκδοχή του έργου. Μετά από 5 περίπου χρόνια βρίσκει το δρόμο της και ολοκληρώνετε. “Μέσα σε αυτήν
την ταινία μεταξύ άλλων, μπορεί να δει κανείς καθαρά την αναφορά στο θέατρο σκιών, που καθώς
υποστηρίζω και στην ακαδημαϊκή μου έρευνα είναι ένας πρόγονος του animation” αναφέρει σε
συνέντευξή του ο δημιουργός. Για τους χαρακτήρες του έργου δεν χρησιμοποιήθηκαν κούκλες αλλά
άνθρωποι μεταμφιεσμένοι φορώντας μάσκες και μαύρα ρούχα ώστε να μοιάζουν με φιγούρες θεάτρου
σκιών, χορογραφήθηκαν έτσι που η κίνησή τους να υπακούει στις αρχές του animation,
κινηματογραφήθηκαν σε green screen και συντέθηκαν (compositing) σε ένα περιβάλλον
μακέτας με πραγματικά υλικά κινηματογραφημένο με την τεχνική του stop-motion. 




Η ιστορία της ταινίας αυτής έχει να κάνει με το ελληνικό καλοκαίρι την υστερία του
πλήθους. Ο Φωκίωνας Ξένος δημιούργησε την ταινία μαζί με τους εξής ταλαντούχους συνεργάτες: 
Θανάσης Κατζαβέλος (Lead Modelmaker), ο Αλέξανδρος Αποστολάκης (2D Animation) και
ο Στέφανος Πλέτσης (Background Art),Stella Heath Keir, Brenden Freedman, Kevin Langhamer,
Andreas Gutuen Aase. Για την ολοκλήρωση της παραγωγής της ταινίας χρειάστηκε ένας χρόνος δουλειάς
κατά την διάρκεια του οποίου κατασκευάστηκαν περισσότερα από 1.000 μοντέλα χαρακτήρων και
τραβήχτηκαν περισσότερες από 8.000 καρέ. Ως προς την τεχνική με την οποία έγινε η παραγωγή,
έγινε χρήση ενός συνδυασμού κλασικών τεχνικών animation και ειδικών εφέ. Τέλος για την τέχνη του
animation ο δημιουργός σε συνέντευξή του αναφέρει:  “Αυτό που θεωρώ ότι με γεμίζει περισσότερο
είναι η σχέση του animation με την οπτική αφήγηση. Το design των κόσμων και η κίνηση των
χαρακτήρων έχουν δικές τους ποιότητες που μιλάνε άμεσα με τις αισθήσεις του θεατή, που προσπαθεί
να δώσει χαρακτήρα σε αυτό που βλέπει. Ακόμα μου φαίνεται πολυ παράξενο και μαγικό ότι το κοινό
μπορεί να συνδεθεί συναισθηματικά με κάτι τελείως αφαιρετικό όπως ένα σχέδιο, ένα άψυχο αντικείμενο
ακόμα και μια κινούμενη μουτζούρα!”
Αναρτήθηκε από στις

2 σχόλια:

Εγγραφή σε: Σχόλια ανάρτησης (Atom)