Εικαστική δράση για τον Καρκίνο των μαστών στη Φλώρινα. Μαστεκτομησθείσες του κόσμου ενωθείτε. Δημαρχιακό μέγαρο Πέμπτη 29 /10/ 2020.Η δράση υποστηρίζεται ως Έργο Αλληλεγγύης, από το Ίδρυμα Νεολαίας και Δια Βίου Μάθησης και το πρόγραμμα Ευρωπαϊκό Σώμα Αλληλεγγύης.

Μαστεκτομησθείσες του κόσμου ενωθείτε

 Εικαστική δράση  για τον Καρκίνο των  μαστών στη Φλώρινα:

Συνδιοργάνωση: Σύλλογος καρκινοπαθών Φλώρινας

 Δήμος Φλώρινας

 Τρίτο εργαστήριο Ζωγραφικής ΤΕΕΤ, Π.Δ.Μ

 Εικαστικό project, με τρισδιάστατη  ροζ φωταγώγηση του κτηρίου του Δημαρχείο Φλώρινας.

 Η δράση υποστηρίζεται ως Έργο Αλληλεγγύης, από το Ίδρυμα Νεολαίας και Δια Βίου Μάθησης και το πρόγραμμα Ευρωπαϊκό Σώμα Αλληλεγγύης.

Βιντεοεγκαταστάσεις, στον κήπο του Δημαρχείου, των προπτυχιακών καλλιτεχνών Βλάση Πεντεφούντα, Αλεξάνδρας Σαμπαλή και Φωτούλας Σούμα. Την εικαστική αλληλεπίδραση συντονίζει ο Χάρης Κοντοσφύρης.

 Οι άνθρωποι συνηθίζουν να οργανώνονται μεταξύ τους. Μια νέα πρωτοβουλία, αλληλέγγυα του φροντίζειν, θα προτρέπει δράσεις για την πρόληψη του καρκίνου. Πρόκειται για το Σύλλογο Καρκινοπαθών Φλώρινας. Σε ανθρώπινες, γραφειοκρατικές συλλογικότητες, όπως η πόλη ή ο Δήμος, που δίνουν έμφαση στον πολιτειακό συντονισμό, αναπτύσσεται η πολιτική προστασία πρόληψης και βιοϊατρικής ανάνηψης, με κοινωνικό και πολιτισμικό σθένος. Ο Δήμος Φλώρινας στέκεται αρωγός. Ο αποκλειστικός θηλασμός, η πρόληψη του καρκίνου των μαστών, η επανένταξη νοσούντων και η ψυχολογική υποστήριξη συνιστούν για τον Δήμο Φλώρινας προτεραιότητες. Η ουτοπική προνόηση για τη μέριμνα ενοποιεί τον νοσούντα με το υγιές πλήθος, επιτρέποντας την εμφάνιση της ανθρώπινης κοινωνίας ως συνόλου. Η έννοια της κοινωνίας δεν μπορεί να εννοηθεί χωρίς την προοπτικότητα και τη διάσταση της μελλοντικότητας.

Σε μια εποχή ιατρικοποίησης της ζωής, όπου όλοι θέλουν να έχουν έλεγχο της φθοράς και του θανάτου, μικρές συλλογικότητες, ευαισθητοποιημένες γύρω από την κατανόηση της νόσου, παροτρύνουν άπαντες για πρόληψη και εξοικείωση. Πρόκειται για ένα δυνητικό μετασχηματισμό, στον οποίο οι λειτουργίες της κοινωνίας και της ζωής συνδέονται και αλλάζουν, ταυτόχρονα. Σε κοινωνίες εν προόδω, που κλονίζονται από απειλές ασύμμετρες, όπως οι πανδημίες και οι εν γενείς ασθένειες, η απόλαυση της δυσφορίας είναι αναλγησία εγκληματική. Ένα σώμα πάσχον, μια ψυχή αλγούσα δεν απορροφά τα σύνδρομα των φόβων και, τότε, η εγωτική λειτουργία κάθε υποκειμένου αναστέλλει τον κοινωνικό δεσμό.

 

Σε τέτοιες περιπτώσεις, εθελοντικές ομάδες ενημέρωσης, ακτιβιστές, καλλιτέχνες επαναπροτείνουν τα συμφραζόμενα και ανατρέπουν τα ταμπού, για να λειτουργήσει καλυτέρα η χαμένη και αλλότρια σχέση με το σώμα μας και τα σώματα των άλλων. Η γυναίκα μητέρα, η γυναίκα τροφός, η γυναίκα γιαγιά-μαστεκτομησθείσες ή όχι- συγκροτούν την εικόνα της γυναίκας, ούτως ή άλλως. Ο ακρωτηριασμός της Αφροδίτης της Μήλου δεν την από-εικονίζει. Μια γυναίκα ακρωτηριασμένη, μια γυναίκα αμαζόνα είναι και θα παραμείνει ένας άνθρωπος που εκδηλώνει το φύλο του και προστατεύει τα μέλη της κοινότητας που είναι ενταγμένη, από τις δύσμορφες σκέψεις ανέστιων και κακόβουλων άλλων. Η προστάτιδα γυναίκα είναι η ιέρεια της εν-κοινώνησης όλων των νοσούντων . Η απόλυτη μητέρα.

 

Η πρωτοεμφανιζόμενη καλλιτέχνης Αλεξάνδρα Σαμπαλή παρουσιάζει, στον κήπο του Δημαρχείου, ένα πορτραίτο της γιαγιά της όχι σαν ένα ανθρώπινο ερείπιο, αλλά ως μια μοναχική δύναμη, στο παλιό σπίτι των αναμνήσεων. Εκεί, καθώς ξεπροβοδίζει η ίδια καθημερινά τον εαυτό της, στην ξώπορτα, εμφανίζονται οι μορφές της νεότητας, οι μορφές των θηλυκών απογόνων, μεταιωρούμενες σε ένα παλίμψηστο γυναικείας αύρας. 

Οι νεαρές γυναικείες αναμνήσεις λικνίζονται σαν νεωτερικά τοτέμ, με σχεδιάσματα γραμμικά, οριζόντια και κάθετα, κατάσαρκα, σαν μικρές επουλωμένες τομές. Η μοναχική γραία του Παπαδιαμάντη εγνώρισε την φωνήν, εσηκώθη κ' έτρεξεν εις την θύραν[1]. Ήτον γυνή απ’ τα βουνά, σύζυγος ποιμένος, του Θοδωρή του Τσολοβίκου, από εκείνας τας αρχαϊκάς, τις πρωτινές ή παλαιικές, καθώς τας έλεγαν. Είχε ζήσει εις τα ήμερα βουνά τα εγγύς της πολίχνης όπου ο παρείσακτος νεωτερισμός ακόμη δεν είχε ποδάρια δια ν’ αναρριχηθεί, ωνόμαζε το πιάτο πινάκι, την σουπιέρα λοπάδα, το μπαρμπούνι τριγλί, το τσεκούρι αξινάρι, την πουλάδα νοσσίδα, και την κουμπάρα, εις την οποία ωμίλει, την προσηγόρευε «συντέκνισσα»[2]. Η συντέκνισσα της Αλεξάνδρας Σαμπαλή είναι μια ηλικιωμένη γυναίκα, όπως οι γραίες του Παπαδιαμάντη, μια πάσχουσα, αντέχουσα μορφή που ονειρεύεται τα νιάτα της και εύχεται τα κάλλη στις εγγονές και την κόρη της, με ρυθμό βαθιά μουσικό. Ο Σαββόπουλος το είπε: Χόρεψες ρυθμούς που πληγώναν τα βήματά σου / Αλλά αυτός θαρρείς χαϊδεύει τα πόδια τα γυμνά σου / Ποιος Θεός δικός μας τού 'δωσε το χάδι του / Κι έχει αλλοφρονήσει η θερμή σου η φύση / Δεν είναι ρυθμός να τον μετρήσω / Είναι λόγος να λιγοθυμήσω […][3].

 

Αν όλοι νοσούμε από κάτι, άραγε αποτελεί μια κανονικότητα η ασθένεια; Μπορώ εγώ να αρρωστήσω; Μπορώ εγώ να φοβηθώ και μετά να λυγίσω; Μπορώ να ξεκουραστώ και μετά να κάθομαι με τις ώρες στο παράθυρο μου, περιμένοντας να νοσήσω; Μπορώ;

 

Ο Βλάσης Πεντεφούντας και η Φωτούλα Σούμα, πρωτοεμφανιζόμενοι προπτυχιακοί καλλιτέχνες, επιχειρούν να επαναπροσδιορίσουν τις αντιληπτικές πολυπλοκότητες ανάμεσα στο φυσικό και στο φθαρτό σώμα. Η εικόνα που φέρει το σώμα, τόσο στην φυσική του ωρίμανση, όσο και στην φυσική του αποχύμωση, είναι μια εξέλιξη κατευνασμένη από το χρόνο. Η Πανδαμάτειρα ζωή και ο Πανδαμάτωρ βίος[4] εξασκούνται πάνω στο σώμα, το καταπονούν και το φρεσκάρουν, με την ενηλικίωση και τη λαχτάρα για ευοίωνα γερατειά. Το άπονο και το πονεμένο σώμα είναι μια αστάθεια απίστευτη και ένας αντιλειτουργικός συγχρονισμός ζωτικών και μη σωματικών μηχανισμών. Ο σιωπηλός και ο κραυγάζων πόνος είναι, επίσης, μια πανδαμάτειρα ταλάντωση. Οι προβολές, πάνω στον τοίχο της πολυκατοικίας της οδού Δημαρχίας και Μεγάλου Αλεξάνδρου, των φωτοκινούμενων εικόνων των Βλάση Πεντεφούντα και Φωτούλας Σούμα, παρακολουθούνται με ένταση από το άνοιγμα του κήπου και της οδικής αρτηρίας. Το κοινωνικό και πολιτισμικό περιβάλλον όπου ζουν και διαμορφώνονται οι άνθρωποι καθορίζει μεταξύ άλλων και τα χαρακτηριστικά  της πρόληψης  στην υγεία τους. Το κοινωνικό κεφάλαιο διαμορφωμένο από το ατομικό και κοινοτικό πλαίσιο συνδιαμορφώνεται  από όλους για όλους. Σε ατομικό επίπεδο, το κοινωνικό κεφάλαιο περιλαμβάνει παραμέτρους όπως οι ανθρώπινες σχέσεις, η συμμετοχή στα κοινά, η ύπαρξη υποστηρικτικών δικτύων στην κοινότητα, η εμπιστοσύνη και η ανταποδοτικότητα. Το κοινοτικό-κοινωνικό κεφάλαιο είναι ένα συλλογικό χαρακτηριστικό, το οποίο υπάρχει στο πλαίσιο των ομάδων και συνδέεται με την έννοια της κοινωνικής συνοχής. Μέσα από τη διάδοση της πληροφορίας, η πρόληψη θα ωριμάσει  τη συναισθηματική, την ηθική και την υλική υποστήριξη. Η παρέμβαση στην πολυκατοικία με την ακτινογραφική ρυθμικότητα μιας  ένσαρκης γυναικείας  μορφής μέχρι την οστεογενή νοσούσα μορφή, λειτουργεί σαν αναγγελία προειδοποίησης και ευθύνης για την αδιαφορία.   

Στα έργα των καλλιτεχνών στον κήπο του Δημαρχείου η σαρκική υπόσταση των αναπαριστάμενων παραμένει ατελής, γιατί δεν μπορεί επακριβώς να ολοκληρωθεί η αναπαράσταση της απουσίας. Οι απόντες, οι απελθόντες, οι παρόντες, οι αθάνατοι, οι θνητοί, οι σωματοτομημένοι, οι μνημονεμένοι, οι ξεχασμένοι είναι η ύλη της προσφερόμενης εικαστικής εργασίας. Όλες και όλοι ως όλες δηλώνουν παρόν. Οι γυναίκες της πόλης είναι παρούσες. Ας χορέψουμε, για να χαρούμε βαθιά μέσα στο στήθος με ένα ή με δυο ή και με κανένα μαστό. Ας τραγουδήσουμε. Συνεχίζει ο Σαββόπουλος:

[…]

Τ' άστρο μου ως εδώ ήταν κρότος κι αναμπουμπούλα

Αλλά εσύ αθόρυβα ερχόσουν σαν την αυγούλα

Ποιον αμείβεις τώρα με χρυσά χαμόγελα

Παίζεις τα βραχιόλια και βροντούν πιστόλια

 

Δεν είναι ρυθμός να τον μετρήσω

Είναι λόγος να λιγοθυμήσω

 

Το παιδί φρικιό στον ρυθμό σου αποκτάει σπίτι

Ποιες φωτιές τραβούν οι παλμοί σου και ποιον μαγνήτη

Και της πολιτείας όλα τα αδέσποτα

Μπαίνουν μαγεμένα κάτω από σένα

 

Βρε δεν είναι ρυθμός να τον μετρήσω

Είναι λόγος να λιγοθυμήσω

Το παιδί φρικιό στον ρυθμό σου αποκτάει σπίτι

Ποιες φωτιές τραβούν οι παλμοί σου και ποιον μαγνήτη

Και της πολιτείας όλα τα αδέσποτα

Μπαίνουν μαγεμένα κάτω από σένα

 

Βρε δεν είναι ρυθμός να τον μετρήσω

Είναι λόγος να λιγοθυμήσω[5]

 

Δεν είναι ρυθμός να τον μετρήσω

Είναι λόγος να λιγοθυμήσω

 

 

Κοντοσφύρης Χάρης εικαστικός,

 Αναπλ. Καθηγ. Σ.Κ.Τ Φλώρινας

25/10/2020 Σκοπιά Φλώρινας

Η δράση υποστηρίζεται ως Έργο Αλληλεγγύης, από το Ίδρυμα Νεολαίας και Δια Βίου Μάθησης και το πρόγραμμα Ευρωπαϊκό Σώμα Αλληλεγγύης.

 

 

---

[1] Παπαδιαμάντης, Α. (2011) [α΄ έκδοση 1903]. Η Φόνισσα. Αθήνα: Εστία.

[2] Παπαδιαμάντης, Α. (1981-1988) [α΄ έκδοση 1903]. Η Συντέκνισσα. Στο Ν. Δ. Τριανταφυλλόπουλος (επιμ.), Άπαντα. Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης. Κριτική έκδοση Ν. Δ. Τριανταφυλλόπουλος. Αθήνα: Δόμος.

[3] Σαββόπουλος, Δ. (Συνθέτης & Στιχουργός). (1983). Δεν είναι ρυθμός [τραγούδι]. Τραπεζάκια έξω [μουσικό άλμπουμ]. Αθήνα: Lyra.

[4] Ροΐδης, Ε. (1978). Πανδαμάτειρα και Πανδαμάτωρ. Στο Α. Αγγέλου (επιμ.), Εμμανουήλ Ροΐδης. Άπαντα. Αθήνα: Ερμής.

[5] Σαββόπουλος, Δ. (1983). ό.π.

 Φωτογραφίες καταγραφής από τον Σάββα Παππαδόπουλο