ΠολυΧρόνης Καραχάλιος
ΑΜ: 815
Ακαδημαϊκό έτος: 2018-2019
Ι΄ χειμερινό εξάμηνο
Με αφορμή την πτυχιακή μου εργασία ως φοιτητής του Τ.Ε.Ε.Τ. της Σχολής Καλών Τεχνών
του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας.
Επιβλέποντες καθηγητές: κ.κ. Γιάννης Ζιώγας, Θωμάς Ζωγράφος, Νίκος Διονυσόπουλος
Φλώρινα, Ιούνιος 2019
Περιεχόμενα
Τί είναι λοιπόν αυτό που ήθελα να μάθω αυτά τα πέντε έτη σπουδών; Το Εγώ
ήθελα να μάθω, το νόημα και την ουσία του. Ήταν το Εγώ, απ΄ το οποίο ήθελα να
γλυτώσω, το οποίο ήθελα να καταδαμάσω. Δεν μπόρεσα όμως να το νικήσω,
μπόρεσα μόνον να το ξεγελάσω και να του ξεφύγω, μπόρεσα μόνον να του κρυφτώ.
Τίποτε δεν απασχόλησε τόσο πολύ την σκέψη μου όσο αυτό το Εγώ, αυτό το
αίνιγμα, ότι ζω ότι είμαι μονάχος και διαφορετικός από τους άλλους. Και για
τίποτε άλλο στον κόσμο δεν ξέρω λιγότερα απ΄ ότι για μένα τον ίδιο.
Λέξεις Κλειδιά στην αφήγηση:
-difficult to be different
-run the diff1
-yaoi, bara
-a different path
-σαν να κάνουμε αληθινή τέχνη
-θάνατος των μεγάλων αφηγήσεων
-άλογος ρεαλισμός
-στην ηλικία των έπρεπε
-oblivion
-το ελάχιστο ως ελάχιστο
-όταν σ΄ έχουν ευνουχίσει
-put your money on me
-cosmic abyss
-και βλέπω τη ζωή μου
-Έτσι είναι
-to the point
-(α) λιτό – παιδο
-damn your eyes
-we praise thee
-this isn’t a men’s world
-Μια ζωή ν’ αποδεικνύω πως υπάρχω!
1 Το diff είναι ένα βοηθητικό λογισμικό πρόγραμμα που συγκρίνει δύο αρχεία, κι όταν «τρέξει» εντοπίζει και
αποτυπώνει τις διαφορές τους.
Τρεις προτάσεις εφ΄ όλης της ύλης
Όταν η διαμόρφωση του σώματος διακυβεύεται μέσα στη δυτική παράδοση της τέχνης, η
εικόνα εμφανίζεται ως ένα ζήτημα πλαισίωσης και ελέγχου της μάζας του σώματος (σάρκα,
οστά, υγρά σώματος κ.λπ.).
H προφανής εμμονή της δυτικής τέχνης στις τέλειες σωματικές μορφές, δύναται να γίνει
κατανοητή ως μια προσπάθεια να διασφαλιστούν τα διαπερατά όρια μεταξύ του εσωτερικού
και του εξωτερικού σώματος, μεταξύ του εσωτερικού εαυτού και του εξωτερικού κόσμου.
Ωστόσο, το ανθρώπινο σώμα στα έργα των ζωγράφων που ερευνώ (Φράνσις Μπέικον,
Gengoroh Tagame, Πώλ Γκωγκέν, Bernard Buffet, Alexei Adonov,) αποκαλύπτει μιαν
ανυπακοή στα συμβατικά πρότυπα τα προτεινόμενα από την παράδοση και επιδεικνύει μία
σκόπιμη αποτυχία στον έλεγχο της μάζας και της σάρκας.
Αυτή η διαλεκτική μιας εμμονής στην αναπαράσταση της ανθρώπινης μορφής, η οποία έπρεπε
ταυτόχρονα να παραμορφωθεί και να αποστερηθεί όλες τις μιμητικές συμβάσεις της, βρίσκει
το ανάλογό της στη διαλεκτική προσέγγιση της χειροτεχνικής πρακτικής της ζωγραφικής.
Στα έργα και των τριών ενοτήτων, οι οποίες αποτελούν ενιαία πτυχιακή πρόταση,
καθρεφτίζεται η εμμονική προσπάθεια για μια αρμονική συνύπαρξη αντικειμένων / σωμάτων
στον εξωτερικό κόσμο, στον οποίο ανήκουν όλα, και τμηματικά αλλά και ολοκληρωτικά.
Λεπτομέρεια και σύνολο χωρίζονται και ενώνονται αβίαστα, συνδέονται και αποσυνδέονται
σχεδόν υποχρεωτικά. Το ανδρικό σώμα προσφέρει ως φόρμα ένα ιδιαίτερα κατάλληλο μοτίβο
προς σχηματοποίηση και προς απόδοση του όγκου με το χρώμα. Τα επίπεδα και οι όγκοι έχουν
κατανεμηθεί στον χώρο αγνοώντας την παραδοσιακή προοπτική: μύες και καλυμμένα
γεννητικά όργανα σε μεγέθυνση. Προτίμηση για καινούριες έντονες εντυπώσεις φωτός,
πλαίσιο και σύνθεση με αρκετές επιρροές από το ιαπωνικό comic Bara. Τα περιγράμματα
χάνουν εδώ την ακαμψία τους, είναι καμπύλα και μαλακά στα έργα που έχουν ζωγραφιστεί με
ακρυλικά, ενώ λεπτομερές και ρεαλιστικό πλάσιμο γίνεται στα πρόσωπα των έργων με τα
λάδια. Προσκόλληση στη γραμμή και τη φόρμα, υιοθέτηση φωτεινών χρωμάτων, αποφυγή
κάθε είδους συμμετρίας (και εραλδικότητας), φως που δεν προέρχεται μόνον από μία πηγή,
μονοχρωματικό κυρίως φόντο.
Υφή. Φόρμες που έχουν παντού ίδιο χρώμα. Ακρυλικά, μελάνια, βερνίκια και λάδια. Από τις
χαράξεις στο χρώμα, κι αυτό πλεονάζον. Το μπλε χρώμα, η ώχρα, φώτα μέσω ψυχρών
χρωμάτων, σκιές μέσω θερμών χρωμάτων. Αναγνωρίζω μία γκωγκενική λογική στα επίπεδα
και μία λογική σχηματοποίησης στα πορτραίτα μου. Πιάνω χρωστήρα, πινέλο, modeling paste,
ανασυνθέτω τις εικόνες/φωτογραφίες μες στο μυαλό μου, στον τρόπο που τις αποτύπωσα στο
σχέδιο ή τις φωτογράφησα κι αφήνομαι στις επιδράσεις να με καθοδηγήσουν. Πάντα
μουσαμάς και λίγες εκολίνες. Σινική και ακρυλική μελάνη για περίγραμμα –κάτι που συναντώ
στα γυμνά του Παπαλουκά- και απολαμβάνω τον τρόπο διεκπεραίωσης, το πώς με κάποια
στοιχεία φωμπισμού –αιώνια η αγάπη μου στον Ματίς- δημιουργώ/διαμορφώνω τις επιταγές
των προθέσεών μου.
Ι. Oblivion
Η τέχνη, ακόμη και αν αναφέρεται ή απεικονίζει πραγματικά και συγκεκριμένα γεγονότα, είναι
ένας συμβατικός κόσμος ο οποίος διασφαλίζει δημιουργία και επικοινωνία παγκοσμίων και
θεμελιωδών αξιών μέσα από τον διάλογο των πολιτισμών. Δεν παρέχει πληροφορίες, αλλά
ανοίγει νέους τρόπους σκέψης. Δεν αποτελεί μέσο διαπαιδαγώγησης, αλλά επηρεάζει και
συγκινεί συνειδήσεις. Πάνω από όλα, συμβάλλει στη δημιουργία και καλλιέργεια αξιών, στην
πνευματική άνοδο, στην εύρυθμη λειτουργία των κοινωνικών ομάδων, στην ανθρώπινη
ελευθερία και ευτυχία. Και ο γερμανός φιλόσοφος Konrad Fiedler (σε αντίθεση με την θέση
του Πλάτωνα περί μιμητισμού της τέχνης,) ανέπτυξε μία θεωρία, σύμφωνα με την οποία, ο
ρόλος της τέχνης δεν είναι η αισθητική ικανοποίηση, αλλά η πνευματική διεύρυνση προς νέους
τρόπους σκέψης και, έτσι, η τέχνη δεν μπορεί να θεωρηθεί ως απομίμηση της πραγματικότητας
λόγω του γεγονότος ότι ο καθένας μας αντιλαμβάνεται την πραγματικότητα διαφορετικά από
άλλους 2.
Κατά συνέπεια, τα έργα τέχνης δεν εξαρτώνται από την πραγματικότητα. Επομένως, ένας
καλλιτέχνης, όταν δημιουργεί ένα έργο τέχνης, δημιουργεί έναν νέο κόσμο, ο οποίος είναι μόνο
το αποτέλεσμα των αντιλήψεων και της χειρονομίας του.
Δεν έχει ιδιαίτερη σημασία αν ο θεατής καταλαβαίνει τις έννοιες του καλλιτέχνη βλέποντας τό
έργο του. Αφού έχει φύγει, το έργο, από τα χέρια του καλλιτέχνη, αυτός, δεν έχει κανέναν
έλεγχο πάνω στον τρόπο με τον οποίο ο θεατής θα αντιληφθεί το έργο του. Διαφορετικοί άν-
θρωποι θα καταλάβουν το ίδιο πράγμα με διαφορετικό τρόπο 3.
2 Podro, M. I,(1961) Konrad Fiedler's theory of the visual arts, Thesis (Ph.D.), University College London
(University of London)
3 Xρήστου, Γ., Εισαγωγή στην εννοιολογική τέχνη όπως ανακλήθηκε την 18η Νοεμβρίου 2018 στο:
http://www.artycle.gr/theoria-istoria/142-ennoiologiki-texni.html
Η τρέχουσα εικαστική γλώσσα και η τρέχουσα εικαστική λογοτεχνία παθιάζονται με το
δεδομένο και το δαμασμένο, και έτσι ανθούν τα άχρωμα άνθη του κοινού λόγου και τα
απειράριθμα ζωγραφικά έργα του κοινού γούστου. Ο ζωγράφος ο οποίος έχει γλυτώσει από τη
δαψίλεια και τη νάρκη του παραδεδομένου, ο ζωγράφος που ''γράφει'', είναι ο άνθρωπος που
ξεκινάει ''άγλωσσος-άτεχνος'' χωρίς συμπαράσταση, χωρίς έτοιμο κόσμο, χωρίς φίλους.
Μελετώντας τον Alexei Adonov και τον Andrey Remnev συνειδητοποιεί κανείς την αναφορά
του Maurice Merleau-Ponty στην Αμφιβολία του Cezanne πως όλη η σύγχρονη ιστορία της
ζωγραφικής, η προσπάθειά της να απελευθερωθεί από την κυριαρχία της δημιουργίας
ψευδαισθήσεων και να κατακτήσει τις δικές της διαστάσεις, έχει μια μεταφυσική σημασία 4.
Υπάρχει μέσα στην ίδια τη σάρκα της ενδεχομενικότητας μία δομή του συμβάντος και μία
ιδιάζουσα αρετή, οι οποίες δεν εμποδίζουν την πολλαπλότητα των ερμηνειών, αλλά αντίθετα,
αποτελούν τον βαθύτερο λόγο ύπαρξής τους.
Η θέαση και η εις βάθος παρατήρηση των έργων του Norman Rockwell: “The Negro in the
Suburbs, 1967” και του “The Problem we all Live With”, όπου αποτυπώνεται η φυλετική
διάκριση στα προάστια που ζουν οι Λευκοί, προσκαλεί τον θεατή να προβληματιστεί πως
εκτός από το χρώμα του δέρματoς, υπάρχουν διαφορές στις καθημερινές συνήθειες και στα
ενδιαφέροντα. Με αφορμή αυτά τα έργα, επιστρέφοντας στα γνώριμα μονοπάτια της δεκαετίας
του 1980, όπου μπήκε στην ζωή μας το bodybuilding, το AIDS, και το μάτσο ανδρικό πρότυπο,
άρχισα να ζωγραφίζω τον χειρότερο εχθρό μου: την ιδέα του κόσμου που ήθελα και αυτή που
υπήρχε. Επηρεασμένος από τα Guerilla Girls όπου το 1984, εργάζονται για να εκθέσουν τις
σεξουαλικές και φυλετικές διακρίσεις στον κόσμο της τέχνης, και στην ευρύτερη πολιτιστική
αρένα, προσπάθησα να ζωγραφίζω το ανδρικό μοντέλο σχεδόν ή εξ ολοκλήρου γυμνό, και το
θηλυκό μοντέλο εξ ολοκλήρου ενδεδυμένο, και μάλιστα καθ΄ υπερβολή με στολή του σκι.
Φυσικά τα μεγάλα ζωγραφικά έργα τα οποία, μερικές φορές, απεικονίζουν σοβαρές και
κολοσσιαίες καταστάσεις που θα αλλάξουν τον κόσμο, είναι πέρα από μένα, πάνω από μένα ...
όχι, όμως, ότι δεν σταματώ ποτέ να προσπαθώ.
Τα μοντέλα μου, τείνουν προς ιδεαλιστικές ή συναισθηματικές απεικονίσεις της προσπάθειας
καλλιγράμμωσης του σώματος, και της σεξουαλικότητας (θεατής ή κεκαλυμμένης) του
ατόμου η οποία αποτελεί την κεντρική στρατηγική με την οποία ο μέσος Ευρωπαίος ή
Αμερικανός (και όχι, πλέον, μόνο) πολίτης συνηθίζει να αυτοκαθορίζεται και να οριοθετεί την
ταυτότητά του. Κινούνται σε ένα φόντο «άχρωμο» που παραπέμπει στον Μπέικον και στις
λαϊκές αγιογραφίες. Η έλλειψη εικόνας στο φόντο, «ωθεί» το απεικονιζόμενο μοντέλο έξω απ
τα στενά όρια του τελάρου προς τον πραγματικό κόσμο. Η χρωματική γκάμα περιορίζεται στα
αναγκαία χρώματα ώστε να δημιουργηθεί το απαραίτητο εργαλείο αποτύπωσης αυθεντικών
συναισθημάτων και επαναπροσδιορισμού της έννοιας της πραγματικότητας μέσα από την
έλλειψη ιχνών της πινελιάς.
4Maurice Merleau-Ponty: Η Αμφιβολία του Cezanne: Το Μάτι και το Πνεύμα. Μετάφραση Αλέκα Μουρίκη. Εκδόσεις Νεφέλη,
Αθήνα, 1991.
Τα έργα αυτά, είναι ένα είδος προτάσεως, ρεαλιστικής απεικονίσεως, που παρουσιάζεται ως
σχολιασμός της τέχνης διαφορετικός από αυτόν του Ad Reinhardt όπου, εδώ, το ζωγραφικό
έργο «περιέχει» τη φωτογραφία του μοντέλου και «εκπέμπει» τον ορισμό του υποκειμένου της
απεικόνισης. Επιπλέον, λειτουργεί ως κατοπτρικό είδωλο του θεατή. Μέσα, δε, από αυτές τις
ζωγραφικές μου προσπάθειες και την όλη διεργασία, εξετάζω το νόημα και τον τρόπο όπου η
αντίληψή μου για τον χώρο και τον χρόνο μεταβάλλονται σε χώρο και χρόνο και πως αυτή η
μεταβολή επηρεάζει τις αξίες μου και τη στάση ζωής μου ψάχνοντας, εναγωνίως, να βρω
απάντηση στο αιώνιο ερώτημα (ακόμη και του Xάιντεγκερ) «τι πότε βούλεσθαι σημαίνειν
όποταν ον φλέγγησθε».
ΙΙ. Νίψον όψιν
Νίψον όψιν.
Νίψε το πρόσωπό σου,
πλύνε τα μάτια σου και δες καθαρά.
Ντρέπομαι τις λέξεις....
Αισθάνομαι σαν παλιός γάιδαρος σε νέες περπατησιές....
Βασικός σκοπός μου, μέσα από την ζωγραφική μου, είναι η δημιουργία μιας καινούριας κι
αξιομνημόνευτης εικόνας η οποία πραγματοποιείται μέσα από την μετασχηματιστική επίδραση
καλλιεργημένων ατυχημάτων χρώματος.
Ενώ, κατά κανόνα, στην αισθητική προέχει το πρόβλημα της διαδικασίας γένεσης –
συγκρότησης – ανάδειξης των μορφών, στα έργα αυτής της ενότητας, η αισθητική εμφανίζεται
ως μία μετάθεση ή ακόμη και μεταμόρφωση σε πρόβλημα περιεχομένου.
Στην ενότητα των έργων που παρουσιάζονται ως αφήγηση, θέλω και επιλέγω οι ήρωές μου να
περπατούν και να σκοντάφτουν στα βήματα των άλλων∙ ένας να απορεί και να μην ρωτά,
άλλος να σιωπά και ν΄ ακούει τη μουσική της σιωπής. Τρίτος να μην ονειρεύεται κάτι άλλο απ΄
αυτό που είναι αλλά να ζει αυτό που είναι. Οι ήρωές μου δεν σκιαμαχούν, δεν τους νοιάζουν οι
νίκες και τραγουδούν τραγούδια που φτιάχνουν με ζαριές. Οι ήρωές μου συνορεύουν με τα
χρώματα κι έχουν ό,τι επιθυμώ και έχω αρνηθεί.
Πιάνομαι από τον φορμαλισμό, προτιμώ την μορφή, όχι το περιεχόμενο. Αναζητώ καλλιτέχνες
οι οποίοι αποφάσισαν να εκφραστούν μέσα από τον φορμαλισμό.
Μπαίνω, κι εγώ με την σειρά μου, στην διαδικασία προτίμησης της μορφής και όχι του
περιεχομένου, στην τυπολατρία κι «αδιαφορώ» για την ουσία των πραγμάτων και των
αντικειμένων. Θεωρώ την μορφή ως το πολυτιμότερο στοιχείο στην ζωγραφική. Προσπαθώ να
απαντήσω στις αναζητήσεις μου, και πάλι μπροστά μου δημιουργώ μιαν απόσταση∙ με
σταματά ο Kαζιμίρ Μάλεβιτς. Θεματολογία η οποία μου κινεί το ενδιαφέρον.
ΙΙΙ. Difficult to be Different
Η διαφορετικότητα, ορατή και μη ορατή, στην αντίληψη ή στην έκφραση, είναι κάτι περισ-
σότερο και από το να αποτελεί μία στιγμιαία αναπαράσταση μιας άλλης κοινωνίας, έναν κα-
θρέφτη.
Είναι όμως ο όρος αυτός πραγματικά ένας όρος που τον αποδεχόμαστε; Ένας όρος με τον
οποίο μπορούμε να ζήσουμε μαζί του; Οι κοινωνίες οι σημερινές σφύζουν από διαφορετικότη-
τα και εμείς καλούμαστε να ζήσουμε αποτελεσματικά και ουσιαστικά μέσα σε αυτές. Ο βαθμός
ετοιμότητας τού καθενός μας όμως, στη διαβίωση σε μια τέτοια κοινωνία αναμφίβολα δεν εί-
ναι ο ίδιος.
Είναι κάτι περισσότερο από μια αντιπαράθεση μεταξύ πολλών και λίγων. Υπάρχουν βεβαίως
άνθρωποι που δεν πιστεύουν πως μία επανάσταση ή αναζήτηση αξιολογείται από την διάρκεια
της μάχης.
Αυτό πάντως το οποίο είναι σίγουρο, είναι πως κάθε Λόγος ο οποίος προσπαθεί να κυριαρχή-
σει αξιολογείται και θα αξιολογείται πάντα από το είδος των ανθρώπων που προσπαθεί να δη-
μιουργήσει καθώς, επίσης, και από την μανιακή εμμονή τού να διαστρεβλώνει τα νοήματα.
Άλλωστε, παραφράζοντας την Μάργκαρετ Άτγουντ, οι δυστοπίες είναι δικτατορίες που από τη
μία μεριά οργανώνουν το χάος και την αναρχία και από την άλλη καταστρέφουν κάθε έννοια
κοινωνικής τάξης5. Κι αν οι ουτοπίες δεν ελπίζουν με τον σύνηθη τρόπο (δεν ξέρουμε καν αν
ελπίζουν), οι δυστοπίες προκαλούν τρόμο και πανικό.
Στις αναπαραστάσεις μου προκαλώ, με αναφορές στον υπαρξισμό, τα όρια τα οποία
διαμορφώνουν το σώμα ώστε να απελευθερώνεται η ζωγραφική κι έτσι, ξεπερνώντας τα
ασαφή όνειρα του σουρεαλισμού προσπαθώ να χαράξω νέα μονοπάτια για την αντιμετώπιση
της ανυπαρξίας και του απόλυτου παραλογισμού.
Η πρωταρχική σύλληψη της διπλωματικής βασίζεται σε ένα μορφολογικό τύπο, ο οποίος
εφαρμόσθηκε σε προσωπογραφίες και ανδρικό γυμνό και χαρακτηρίζεται από τον μη
διαχωρισμό μορφής και περιβάλλοντος.
Η διπλωματική μου έχει ως στόχο να αποδομήσει το τετριμμένο, να δηλώσει αιτία μοναξιάς
των ανθρώπων και, προπαντός, να προβληματίσει τον θεατή πως δεν είμαστε υπεύθυνοι για
τον τρόπο που μας βλέπουν οι άλλοι και πως χρειάζεται να αποδεχτούμε το “λίγο” του εαυτού
μας ώστε, στη συνέχεια, να αποδεχτούμε και τον εαυτό μας.
Σκοπός μου είναι να περιγράψω ή την προσπάθεια που κάνουμε κάθε πρωί να αποκτήσουμε
ένα νέο πρόσωπο για να μας αποδεχτούν οι δικοί μας συν-άνθρωποι, συν-άδελφοι, σύν-τροφοι,
ή το αποτέλεσμα της χρήσης ενός προσωπείου διαφορετικού από αυτό που είμαστε στην
καθημερινότητά μας.
Η όλη εργασία σχετίζεται με τα όρια της αντίληψης του σύγχρονου ανθρώπου όσον αφορά το
δίπολο: κοινωνικό – ατομικό, καλό – κακό. Χρησιμοποιώντας με συμβολικό τρόπο το
τριγωνικό σχήμα (εμπνευσμένο από την λογική του Σπινόζα) σε έργα με φαινομενικά ποιητικό
5 http://www.pathfinder.gr/stories/3897600/margkaret-atgoynt-anamesa-sthn-oytopia-kai-th-dystopia/ , όπως ανακτήθηκε 11
Νοεμβρίου 2018.
ρεαλισμό και στοιχεία από το comic (manga στα ιαπωνικά) Βara, γίνεται προσπάθεια να
καταγραφεί η ανθρώπινη κατάσταση. Το comic Βara επικεντρώνεται στην αγάπη των ανδρών
σε άτομα του ίδιου φύλου και, αν και μπορεί να ποικίλλει στον τρόπο απόδοσης των μορφών,
τυπικά παρουσιάζει άνδρες υπερβολικά μυώδεις, δασύτριχους, με πολύ σωματικό λίπος, άνδρες
που ακολουθούν την κουλτούρα του bodybuilding και αποτελούν ιδεατό ερωτικό πρότυπο.
Η ιδέα του Σπινόζα περί τριών ειδών γνώσης - γνώμης, λόγου, διαίσθησης - και η άποψή του
ότι η διαισθητική γνώση παρέχει την μέγιστη ικανοποίηση του νου, οδηγεί στην πρότασή του
ότι όσο περισσότερο έχουμε επίγνωση του εαυτού μας και της Φύσης/Σύμπαντος, τόσο
περισσότερο τέλειοι και ευλογημένοι είμαστε (στην πραγματικότητα) και ότι μόνο η
διαισθητική γνώση είναι αιώνια 6.
Δεδομένης της επιμονής του Σπινόζα σε ένα τελείως καθορισμένο κόσμο, όπου βασιλεύει η
«αναγκαιότητα», το Καλό και το Κακό δεν έχουν κανένα απόλυτο νόημα. Ο κόσμος, όπως
υπάρχει, φαίνεται ατελής μόνο λόγω της περιορισμένης αντίληψής μας.
Bara-Yaoi 7
Το Bara (που κυριολεκτικά σημαίνει τριαντάφυλλο) είναι μία λέξη η οποία αναφέρεται στο
είδος κόμικ (manga) της ιαπωνικής τέχνης το οποίο είναι γνωστό στην Ιαπωνία ως αγάπη των
ανδρών. Επικεντρώνεται στην αγάπη των ανδρών σε άτομα του ίδιου φύλου και δημιουργείται
κυρίως από άνδρες καλλιτέχνες.
Το οπτικό στυλ του Bara μπορεί να ποικίλει, αλλά τυπικά παρουσιάζει άνδρες υπερβολικά
μυώδεις, δασύτριχους με πολύ σωματικό λίπος, άνδρες που ακολουθούν την φιλοσοφία και
κουλτούρα του bodybuilding και αποτελούν ιδανικό ερωτικό πρότυπο για ένα μέρος του
ανδρικού κοινού
.
Ενώ το Βara χαρακτηρίζεται τυπικά πορνογραφικό, δεν παύουν, επίσης, οι μεγάλοι δημιουργοί
(Gengoroh Tagame, Jiraiya, Takeshi Matsu) να απεικονίζουν υλικό καθαρά αυτοβιογραφικό,
δραματικό ή ρομαντικό ,και προσπαθώντας να καλύψουν όλες τις ενδεχόμενες αντιδράσεις της
σύγχρονης κοινωνίας της Ιαπωνίας, σε ορισμένες ιστορίες αποφεύγονται εντελώς οι
σεξουαλικές απεικονίσεις.
Συμπέρασμα:
Μια ζωή να αποδεικνύω πως υπάρχω; Η εξόρυξη των συναισθημάτων είναι συναρπαστική ως
σκέψη, αλλά κοπιώδης ως εμπειρία. Είναι η αθεράπευτη ρήξη που επιβάλλεται (πολλάκις βιαί-
ως) ανάμεσα στο Είναι και το Φαίνεσθαι, ανάμεσα στον ιδεατό και στον πραγματικό εαυτό
μας. Είναι οι βαριές κουβέντες που πέφτουν και μας ξαφνιάζουν.
Πολλές φορές, η θλίψη που συνοδεύει αυτήν την εξωτερίκευση είναι ανυπέρβλητη ενώ, η χαρά
τής εξωτερίκευσης ως δημιουργία έργου είναι ανείπωτη και συχνάκις στιγμιαία.
Οι αληθινοί τόποι δεν υπάρχουν σε κανέναν χάρτη. Οι αληθινοί τόποι δεν υπάρχουν ποτέ
καταγεγραμμένοι. Οι αληθινοί τόποι υπάρχουν μέσα μας κι έχουν περίεργη μορφή που όταν
συγκεκριμενοποιείται χάνονται.
Ο Γκράμσι κινείται σχεδόν αποκλειστικά στα «στοιχεία του εποικοδομήματος» (ιδέες, θεσμοί
κτλ.), αλλά το πρίσμα μέσα από το οποίο εξετάζει το εποικοδόμημα των θεσμών και των ιδεών
6 Σπινόζα, (2009) Ηθική, μετάφραση Βανταράκης, Ε., Αθήνα: Εκκρεμές
7 http://www.academia.edu/11719439/Bara_manga_and_gei_komi & https://www.yourdictionary.
com/bara, ( όπως ανακτήθηκαν 11 Νοε 2018), Haggerty, George E. (2000), Encyclopaedia of Gay Histories
and Cultures. Taylor & Francis
είναι το πως κάποιες ιδέες θεμελιώνουν και διατηρούν την κυριαρχία κάποιων ομάδων και
τάξεων 8.
Η αλήθεια είναι πως αντιμετωπίζω την τέχνη μυστικιστικά, μοναχικά. Θέλω απομόνωση, θέλω
καθαρότητα σκέψης, θέλω διάλογο με τα έσω μου, θέλω το καλό κλίμα στο χώρο, την
απογύμνωση. Θέλω να συνομιλήσω -κι αυτό κάνω- με τους ζωγράφους που θαυμάζω. Να πίνω
τσάι μαζύ τους. Να τους ακούσω να συνομιλούν αναμεταξύ τους κι εγώ να πιάνω πινέλο και
με αυτό να προσπαθώ να ανοίξω την κλειδαριά της πόρτας και να μπω στον κόσμο τους.
Αναγνωρίζω στον Παπαλουκά, Γκίκα, Μάλεβιτς, Ματίς, Βαν Γκογκ, Σεζαν, βυζαντινή
αγιογραφία. Ό,τι αγαπώ. Αποφασίζω να ενδώσω.
Αποφασίζω, λοιπόν, πως προτιμώ μορφές αντί conceptual έκφραση και πράξη –τουλάχιστον
για τώρα μιας και δεν αποκλείω την ανατροφοδότηση-, πιάνω χρωστήρα και δημιουργώ, μετά
απ΄ όλ΄ αυτά, τα προσχέδια και στη συνέχεια τα έργα της πτυχιακής μου, λεπτομέρειες
ανδρικού σώματος και ανδρικό σώμα, -λατρεύω το ανδρικό σώμα και το προσκυνώ-.
Αντιμετωπίζω τα σχέδιά μου όπως μια αγιογραφία λες κι αγιογραφώ έναν ναό για το ανδρικό
σώμα. Λες και οι ζωγράφοι που μελετώ και σέβομαι με προτρέπουν να αφουγκραστώ την
δική μου διαφορετική πραγματικότητα. Όσο απλοϊκή κι αν είναι. Όσο αμαθής και ημιμαθής κι
αν είμαι.
Άλλωστε, είμαι οι επιλογές μου. Η σκέψη μας, προσδιορίζει τη ζωή μας. Ο Μάνος Χατζηδάκις
λέει πως εμείς που δεν υπήρξαμε όμορφοι δεν έχουμε πρόβλημα να γεράσουμε
Βιβλιογραφία
1. Haggerty, George E. (2000). Encyclopedia of Gay Histories and Cultures. Taylor & Francis.
2. Kolbeins, Graham (November 8, 2014). "Is "Bara Problematic?”
3. Εμμανουήλ, Μ. (2013). Ιστορία της Τέχνης από το 1945 σε πέντε ενότητες, Αθήνα: Εκδόσεις
Καπόν
4. Foster, H., Krauss, R., Bois, Y.A., και Buchloch B., (2007). Η Τέχνη από το 1900,
Θεσσαλονίκη: Επίκεντρο,.
5. Bourriauld, N., (2015) Σχεσιακή Αισθητική, Αθήνα: ΑΣΚΤ, 2014
6. Bell, J.,(2009). Ο καθρέφτης του κόσμου, Αθήνα: Μεταίχμιο).
8 Γκράμσι, Α., (2005), Οι διανοούμενοι, μετάφραση Παπαδόπουλος, Θ., Αθήνα: Στοχαστής
Δήλωση
Ευχαριστώ τα μοντέλα τα οποία έχουν συνηγορήσει και συνεργασθεί, αφιλοκερδώς, για την
δημιουργία των πινάκων της πτυχιακής μου στους οποίους απεικονίζονται είτε το πρόσωπό
τους είτε μέρος του σώματός τους. Είναι δε: Rogan Richard, Σάκης Τανιμανίδης, Θάνος Κα-
μπούρης, Λεωνίδας Χίνης, Ναταλία Σκάτσικα, Χρήστος Κουκογιάννης, Σεμπαστιάνο Ντο-
μπρόζι, Παναγιώτης Κουρτέσης.
Βιογραφικό
"Doga Liza", 2019, oil on canvas, (15x24 cm) ( Από τη συμμετοχή μου στην 9η Μπιενάλε φοιτητών των Σχο-
λών καλών τεχνών)
Γεννήθηκα χειμώνα, με μάτια κλειστά, σε φώτα σβηστά πριν λίγες δεκαετίες που μετρώνται
στα δάκτυλα του ενός χεριού. Από τότε προσπαθώ να διανοίξω τα μάτια μου, να συνηθίσουν
στο σκοτάδι, να δω το σκοτάδι, ν΄ ανάψω τα φώτα, να μ΄ αντικρίσω, να με συναντήσω, ν΄
ασπρίσω τη σκιά μου, να με βρω, να βρω αυτό που επέβαλε να τηρεί η προσπάθειά μου.
Τέως οικονομολόγος, εργάσθηκα, υποκύπτοντας στην ανάγκη να αποδείξω πως αξίζω, επί
μακρόν, έφτασα στ΄ ανώτατο αξίωμα της ματαιοδοξίας μου, έχασα τη δουλειά μου, δεν γύρισα
πίσω να δω μη και γίνω, ως άλλη Ρουθ, στήλη άλατος, θυσία στην ματαιότητα της φιλοδοξίας
μου. Έκανα τόσα λίγα. Μπορούσα περισσότερα.
Ταξιδευτής αυτογνωσίας, (επί πτυχίω φοιτητής του 1ου εργαστηρίου της Σχολής Καλών
Τεχνών του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας), φίλος της σοφίας, ποιητής, ημιμαθής
αυτοκόλακας, εξερευνητής και παθητικός αυτόπτης της θέσης μου στο χώρο. Η Συμμετοχή
μου σε μερικές ομαδικές εκθέσεις στην Ελλάδα και στην αλλοδαπή έχει σαν αποτέλεσμα,
έργα μου να περιλαμβάνομαι σε ιδιωτικές συλλογές. Δεν μου επιψέγω πολλά. Αυτά μπόρεσα,
αυτά έκανα!
Η ¨ΝΙΨΟΝ ΟΨΙΝ” είναι η πτυχιακή μου εργασία! Η αξία της εξωτερίκευσης των έσω μου
είναι ανταλλακτικά μεταχειρισμένα ανατολίτικης φιλοσοφίας και η δημιουργία μου τόσο
ασήμαντη, ως διεκπεραιωτής στην αφήγηση του μύθου μου. Μόνο που ο βάτραχος είναι
βατράχι κι η Σταχτοπούτα παραμένει αναμμένο κάρβουνο που καίγεται -θυσία εσπερινή-στο
χρόνο. Και σε παραλληλισμό με το Saturno του Γκόγια, με λένε Χρόνη (Cronis) και τρώω τα
παιδιά μου.
Χρόνης Καραχάλιος
τηλ. +30693 7057715
email: cronis.karachalios@gmail.com
fb: Cronis Karachalios
Instagram: cronis.karachalios
ΑΜ: 815
Ακαδημαϊκό έτος: 2018-2019
Ι΄ χειμερινό εξάμηνο
«ΝΙΨΟΝ ΟΨΙΝ»
Με αφορμή την πτυχιακή μου εργασία ως φοιτητής του Τ.Ε.Ε.Τ. της Σχολής Καλών Τεχνών
του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας.
Επιβλέποντες καθηγητές: κ.κ. Γιάννης Ζιώγας, Θωμάς Ζωγράφος, Νίκος Διονυσόπουλος
Φλώρινα, Ιούνιος 2019
Περιεχόμενα
Τί είναι λοιπόν αυτό που ήθελα να μάθω αυτά τα πέντε έτη σπουδών; Το Εγώ
ήθελα να μάθω, το νόημα και την ουσία του. Ήταν το Εγώ, απ΄ το οποίο ήθελα να
γλυτώσω, το οποίο ήθελα να καταδαμάσω. Δεν μπόρεσα όμως να το νικήσω,
μπόρεσα μόνον να το ξεγελάσω και να του ξεφύγω, μπόρεσα μόνον να του κρυφτώ.
Τίποτε δεν απασχόλησε τόσο πολύ την σκέψη μου όσο αυτό το Εγώ, αυτό το
αίνιγμα, ότι ζω ότι είμαι μονάχος και διαφορετικός από τους άλλους. Και για
τίποτε άλλο στον κόσμο δεν ξέρω λιγότερα απ΄ ότι για μένα τον ίδιο.
Λέξεις Κλειδιά στην αφήγηση:
-difficult to be different
-run the diff1
-yaoi, bara
-a different path
-σαν να κάνουμε αληθινή τέχνη
-θάνατος των μεγάλων αφηγήσεων
-άλογος ρεαλισμός
-στην ηλικία των έπρεπε
-oblivion
-το ελάχιστο ως ελάχιστο
-όταν σ΄ έχουν ευνουχίσει
-put your money on me
-cosmic abyss
-και βλέπω τη ζωή μου
-Έτσι είναι
-to the point
-(α) λιτό – παιδο
-damn your eyes
-we praise thee
-this isn’t a men’s world
-Μια ζωή ν’ αποδεικνύω πως υπάρχω!
1 Το diff είναι ένα βοηθητικό λογισμικό πρόγραμμα που συγκρίνει δύο αρχεία, κι όταν «τρέξει» εντοπίζει και
αποτυπώνει τις διαφορές τους.
"Γιατί να λέμε βίαια τα νερά ενός ποταμού
και όχι τις όχθες που τα περιορίζουν;" (Μ. Μπρέχτ).
Τρεις προτάσεις εφ΄ όλης της ύλης
Όταν η διαμόρφωση του σώματος διακυβεύεται μέσα στη δυτική παράδοση της τέχνης, η
εικόνα εμφανίζεται ως ένα ζήτημα πλαισίωσης και ελέγχου της μάζας του σώματος (σάρκα,
οστά, υγρά σώματος κ.λπ.).
H προφανής εμμονή της δυτικής τέχνης στις τέλειες σωματικές μορφές, δύναται να γίνει
κατανοητή ως μια προσπάθεια να διασφαλιστούν τα διαπερατά όρια μεταξύ του εσωτερικού
και του εξωτερικού σώματος, μεταξύ του εσωτερικού εαυτού και του εξωτερικού κόσμου.
Ωστόσο, το ανθρώπινο σώμα στα έργα των ζωγράφων που ερευνώ (Φράνσις Μπέικον,
Gengoroh Tagame, Πώλ Γκωγκέν, Bernard Buffet, Alexei Adonov,) αποκαλύπτει μιαν
ανυπακοή στα συμβατικά πρότυπα τα προτεινόμενα από την παράδοση και επιδεικνύει μία
σκόπιμη αποτυχία στον έλεγχο της μάζας και της σάρκας.
Αυτή η διαλεκτική μιας εμμονής στην αναπαράσταση της ανθρώπινης μορφής, η οποία έπρεπε
ταυτόχρονα να παραμορφωθεί και να αποστερηθεί όλες τις μιμητικές συμβάσεις της, βρίσκει
το ανάλογό της στη διαλεκτική προσέγγιση της χειροτεχνικής πρακτικής της ζωγραφικής.
Στα έργα και των τριών ενοτήτων, οι οποίες αποτελούν ενιαία πτυχιακή πρόταση,
καθρεφτίζεται η εμμονική προσπάθεια για μια αρμονική συνύπαρξη αντικειμένων / σωμάτων
στον εξωτερικό κόσμο, στον οποίο ανήκουν όλα, και τμηματικά αλλά και ολοκληρωτικά.
Λεπτομέρεια και σύνολο χωρίζονται και ενώνονται αβίαστα, συνδέονται και αποσυνδέονται
σχεδόν υποχρεωτικά. Το ανδρικό σώμα προσφέρει ως φόρμα ένα ιδιαίτερα κατάλληλο μοτίβο
προς σχηματοποίηση και προς απόδοση του όγκου με το χρώμα. Τα επίπεδα και οι όγκοι έχουν
κατανεμηθεί στον χώρο αγνοώντας την παραδοσιακή προοπτική: μύες και καλυμμένα
γεννητικά όργανα σε μεγέθυνση. Προτίμηση για καινούριες έντονες εντυπώσεις φωτός,
πλαίσιο και σύνθεση με αρκετές επιρροές από το ιαπωνικό comic Bara. Τα περιγράμματα
χάνουν εδώ την ακαμψία τους, είναι καμπύλα και μαλακά στα έργα που έχουν ζωγραφιστεί με
ακρυλικά, ενώ λεπτομερές και ρεαλιστικό πλάσιμο γίνεται στα πρόσωπα των έργων με τα
λάδια. Προσκόλληση στη γραμμή και τη φόρμα, υιοθέτηση φωτεινών χρωμάτων, αποφυγή
κάθε είδους συμμετρίας (και εραλδικότητας), φως που δεν προέρχεται μόνον από μία πηγή,
μονοχρωματικό κυρίως φόντο.
Υφή. Φόρμες που έχουν παντού ίδιο χρώμα. Ακρυλικά, μελάνια, βερνίκια και λάδια. Από τις
χαράξεις στο χρώμα, κι αυτό πλεονάζον. Το μπλε χρώμα, η ώχρα, φώτα μέσω ψυχρών
χρωμάτων, σκιές μέσω θερμών χρωμάτων. Αναγνωρίζω μία γκωγκενική λογική στα επίπεδα
και μία λογική σχηματοποίησης στα πορτραίτα μου. Πιάνω χρωστήρα, πινέλο, modeling paste,
ανασυνθέτω τις εικόνες/φωτογραφίες μες στο μυαλό μου, στον τρόπο που τις αποτύπωσα στο
σχέδιο ή τις φωτογράφησα κι αφήνομαι στις επιδράσεις να με καθοδηγήσουν. Πάντα
μουσαμάς και λίγες εκολίνες. Σινική και ακρυλική μελάνη για περίγραμμα –κάτι που συναντώ
στα γυμνά του Παπαλουκά- και απολαμβάνω τον τρόπο διεκπεραίωσης, το πώς με κάποια
στοιχεία φωμπισμού –αιώνια η αγάπη μου στον Ματίς- δημιουργώ/διαμορφώνω τις επιταγές
των προθέσεών μου.
Ι. Oblivion
Η τέχνη, ακόμη και αν αναφέρεται ή απεικονίζει πραγματικά και συγκεκριμένα γεγονότα, είναι
ένας συμβατικός κόσμος ο οποίος διασφαλίζει δημιουργία και επικοινωνία παγκοσμίων και
θεμελιωδών αξιών μέσα από τον διάλογο των πολιτισμών. Δεν παρέχει πληροφορίες, αλλά
ανοίγει νέους τρόπους σκέψης. Δεν αποτελεί μέσο διαπαιδαγώγησης, αλλά επηρεάζει και
συγκινεί συνειδήσεις. Πάνω από όλα, συμβάλλει στη δημιουργία και καλλιέργεια αξιών, στην
πνευματική άνοδο, στην εύρυθμη λειτουργία των κοινωνικών ομάδων, στην ανθρώπινη
ελευθερία και ευτυχία. Και ο γερμανός φιλόσοφος Konrad Fiedler (σε αντίθεση με την θέση
του Πλάτωνα περί μιμητισμού της τέχνης,) ανέπτυξε μία θεωρία, σύμφωνα με την οποία, ο
ρόλος της τέχνης δεν είναι η αισθητική ικανοποίηση, αλλά η πνευματική διεύρυνση προς νέους
τρόπους σκέψης και, έτσι, η τέχνη δεν μπορεί να θεωρηθεί ως απομίμηση της πραγματικότητας
λόγω του γεγονότος ότι ο καθένας μας αντιλαμβάνεται την πραγματικότητα διαφορετικά από
άλλους 2.
Κατά συνέπεια, τα έργα τέχνης δεν εξαρτώνται από την πραγματικότητα. Επομένως, ένας
καλλιτέχνης, όταν δημιουργεί ένα έργο τέχνης, δημιουργεί έναν νέο κόσμο, ο οποίος είναι μόνο
το αποτέλεσμα των αντιλήψεων και της χειρονομίας του.
Δεν έχει ιδιαίτερη σημασία αν ο θεατής καταλαβαίνει τις έννοιες του καλλιτέχνη βλέποντας τό
έργο του. Αφού έχει φύγει, το έργο, από τα χέρια του καλλιτέχνη, αυτός, δεν έχει κανέναν
έλεγχο πάνω στον τρόπο με τον οποίο ο θεατής θα αντιληφθεί το έργο του. Διαφορετικοί άν-
θρωποι θα καταλάβουν το ίδιο πράγμα με διαφορετικό τρόπο 3.
2 Podro, M. I,(1961) Konrad Fiedler's theory of the visual arts, Thesis (Ph.D.), University College London
(University of London)
3 Xρήστου, Γ., Εισαγωγή στην εννοιολογική τέχνη όπως ανακλήθηκε την 18η Νοεμβρίου 2018 στο:
http://www.artycle.gr/theoria-istoria/142-ennoiologiki-texni.html
Η τρέχουσα εικαστική γλώσσα και η τρέχουσα εικαστική λογοτεχνία παθιάζονται με το
δεδομένο και το δαμασμένο, και έτσι ανθούν τα άχρωμα άνθη του κοινού λόγου και τα
απειράριθμα ζωγραφικά έργα του κοινού γούστου. Ο ζωγράφος ο οποίος έχει γλυτώσει από τη
δαψίλεια και τη νάρκη του παραδεδομένου, ο ζωγράφος που ''γράφει'', είναι ο άνθρωπος που
ξεκινάει ''άγλωσσος-άτεχνος'' χωρίς συμπαράσταση, χωρίς έτοιμο κόσμο, χωρίς φίλους.
Μελετώντας τον Alexei Adonov και τον Andrey Remnev συνειδητοποιεί κανείς την αναφορά
του Maurice Merleau-Ponty στην Αμφιβολία του Cezanne πως όλη η σύγχρονη ιστορία της
ζωγραφικής, η προσπάθειά της να απελευθερωθεί από την κυριαρχία της δημιουργίας
ψευδαισθήσεων και να κατακτήσει τις δικές της διαστάσεις, έχει μια μεταφυσική σημασία 4.
Υπάρχει μέσα στην ίδια τη σάρκα της ενδεχομενικότητας μία δομή του συμβάντος και μία
ιδιάζουσα αρετή, οι οποίες δεν εμποδίζουν την πολλαπλότητα των ερμηνειών, αλλά αντίθετα,
αποτελούν τον βαθύτερο λόγο ύπαρξής τους.
Η θέαση και η εις βάθος παρατήρηση των έργων του Norman Rockwell: “The Negro in the
Suburbs, 1967” και του “The Problem we all Live With”, όπου αποτυπώνεται η φυλετική
διάκριση στα προάστια που ζουν οι Λευκοί, προσκαλεί τον θεατή να προβληματιστεί πως
εκτός από το χρώμα του δέρματoς, υπάρχουν διαφορές στις καθημερινές συνήθειες και στα
ενδιαφέροντα. Με αφορμή αυτά τα έργα, επιστρέφοντας στα γνώριμα μονοπάτια της δεκαετίας
του 1980, όπου μπήκε στην ζωή μας το bodybuilding, το AIDS, και το μάτσο ανδρικό πρότυπο,
άρχισα να ζωγραφίζω τον χειρότερο εχθρό μου: την ιδέα του κόσμου που ήθελα και αυτή που
υπήρχε. Επηρεασμένος από τα Guerilla Girls όπου το 1984, εργάζονται για να εκθέσουν τις
σεξουαλικές και φυλετικές διακρίσεις στον κόσμο της τέχνης, και στην ευρύτερη πολιτιστική
αρένα, προσπάθησα να ζωγραφίζω το ανδρικό μοντέλο σχεδόν ή εξ ολοκλήρου γυμνό, και το
θηλυκό μοντέλο εξ ολοκλήρου ενδεδυμένο, και μάλιστα καθ΄ υπερβολή με στολή του σκι.
Φυσικά τα μεγάλα ζωγραφικά έργα τα οποία, μερικές φορές, απεικονίζουν σοβαρές και
κολοσσιαίες καταστάσεις που θα αλλάξουν τον κόσμο, είναι πέρα από μένα, πάνω από μένα ...
όχι, όμως, ότι δεν σταματώ ποτέ να προσπαθώ.
Τα μοντέλα μου, τείνουν προς ιδεαλιστικές ή συναισθηματικές απεικονίσεις της προσπάθειας
καλλιγράμμωσης του σώματος, και της σεξουαλικότητας (θεατής ή κεκαλυμμένης) του
ατόμου η οποία αποτελεί την κεντρική στρατηγική με την οποία ο μέσος Ευρωπαίος ή
Αμερικανός (και όχι, πλέον, μόνο) πολίτης συνηθίζει να αυτοκαθορίζεται και να οριοθετεί την
ταυτότητά του. Κινούνται σε ένα φόντο «άχρωμο» που παραπέμπει στον Μπέικον και στις
λαϊκές αγιογραφίες. Η έλλειψη εικόνας στο φόντο, «ωθεί» το απεικονιζόμενο μοντέλο έξω απ
τα στενά όρια του τελάρου προς τον πραγματικό κόσμο. Η χρωματική γκάμα περιορίζεται στα
αναγκαία χρώματα ώστε να δημιουργηθεί το απαραίτητο εργαλείο αποτύπωσης αυθεντικών
συναισθημάτων και επαναπροσδιορισμού της έννοιας της πραγματικότητας μέσα από την
έλλειψη ιχνών της πινελιάς.
4Maurice Merleau-Ponty: Η Αμφιβολία του Cezanne: Το Μάτι και το Πνεύμα. Μετάφραση Αλέκα Μουρίκη. Εκδόσεις Νεφέλη,
Αθήνα, 1991.
Τα έργα αυτά, είναι ένα είδος προτάσεως, ρεαλιστικής απεικονίσεως, που παρουσιάζεται ως
σχολιασμός της τέχνης διαφορετικός από αυτόν του Ad Reinhardt όπου, εδώ, το ζωγραφικό
έργο «περιέχει» τη φωτογραφία του μοντέλου και «εκπέμπει» τον ορισμό του υποκειμένου της
απεικόνισης. Επιπλέον, λειτουργεί ως κατοπτρικό είδωλο του θεατή. Μέσα, δε, από αυτές τις
ζωγραφικές μου προσπάθειες και την όλη διεργασία, εξετάζω το νόημα και τον τρόπο όπου η
αντίληψή μου για τον χώρο και τον χρόνο μεταβάλλονται σε χώρο και χρόνο και πως αυτή η
μεταβολή επηρεάζει τις αξίες μου και τη στάση ζωής μου ψάχνοντας, εναγωνίως, να βρω
απάντηση στο αιώνιο ερώτημα (ακόμη και του Xάιντεγκερ) «τι πότε βούλεσθαι σημαίνειν
όποταν ον φλέγγησθε».
ΙΙ. Νίψον όψιν
Νίψον όψιν.
Νίψε το πρόσωπό σου,
πλύνε τα μάτια σου και δες καθαρά.
Ντρέπομαι τις λέξεις....
Αισθάνομαι σαν παλιός γάιδαρος σε νέες περπατησιές....
Βασικός σκοπός μου, μέσα από την ζωγραφική μου, είναι η δημιουργία μιας καινούριας κι
αξιομνημόνευτης εικόνας η οποία πραγματοποιείται μέσα από την μετασχηματιστική επίδραση
καλλιεργημένων ατυχημάτων χρώματος.
Ενώ, κατά κανόνα, στην αισθητική προέχει το πρόβλημα της διαδικασίας γένεσης –
συγκρότησης – ανάδειξης των μορφών, στα έργα αυτής της ενότητας, η αισθητική εμφανίζεται
ως μία μετάθεση ή ακόμη και μεταμόρφωση σε πρόβλημα περιεχομένου.
Στην ενότητα των έργων που παρουσιάζονται ως αφήγηση, θέλω και επιλέγω οι ήρωές μου να
περπατούν και να σκοντάφτουν στα βήματα των άλλων∙ ένας να απορεί και να μην ρωτά,
άλλος να σιωπά και ν΄ ακούει τη μουσική της σιωπής. Τρίτος να μην ονειρεύεται κάτι άλλο απ΄
αυτό που είναι αλλά να ζει αυτό που είναι. Οι ήρωές μου δεν σκιαμαχούν, δεν τους νοιάζουν οι
νίκες και τραγουδούν τραγούδια που φτιάχνουν με ζαριές. Οι ήρωές μου συνορεύουν με τα
χρώματα κι έχουν ό,τι επιθυμώ και έχω αρνηθεί.
Πιάνομαι από τον φορμαλισμό, προτιμώ την μορφή, όχι το περιεχόμενο. Αναζητώ καλλιτέχνες
οι οποίοι αποφάσισαν να εκφραστούν μέσα από τον φορμαλισμό.
Μπαίνω, κι εγώ με την σειρά μου, στην διαδικασία προτίμησης της μορφής και όχι του
περιεχομένου, στην τυπολατρία κι «αδιαφορώ» για την ουσία των πραγμάτων και των
αντικειμένων. Θεωρώ την μορφή ως το πολυτιμότερο στοιχείο στην ζωγραφική. Προσπαθώ να
απαντήσω στις αναζητήσεις μου, και πάλι μπροστά μου δημιουργώ μιαν απόσταση∙ με
σταματά ο Kαζιμίρ Μάλεβιτς. Θεματολογία η οποία μου κινεί το ενδιαφέρον.
ΙΙΙ. Difficult to be Different
Η διαφορετικότητα, ορατή και μη ορατή, στην αντίληψη ή στην έκφραση, είναι κάτι περισ-
σότερο και από το να αποτελεί μία στιγμιαία αναπαράσταση μιας άλλης κοινωνίας, έναν κα-
θρέφτη.
Είναι όμως ο όρος αυτός πραγματικά ένας όρος που τον αποδεχόμαστε; Ένας όρος με τον
οποίο μπορούμε να ζήσουμε μαζί του; Οι κοινωνίες οι σημερινές σφύζουν από διαφορετικότη-
τα και εμείς καλούμαστε να ζήσουμε αποτελεσματικά και ουσιαστικά μέσα σε αυτές. Ο βαθμός
ετοιμότητας τού καθενός μας όμως, στη διαβίωση σε μια τέτοια κοινωνία αναμφίβολα δεν εί-
ναι ο ίδιος.
Είναι κάτι περισσότερο από μια αντιπαράθεση μεταξύ πολλών και λίγων. Υπάρχουν βεβαίως
άνθρωποι που δεν πιστεύουν πως μία επανάσταση ή αναζήτηση αξιολογείται από την διάρκεια
της μάχης.
Αυτό πάντως το οποίο είναι σίγουρο, είναι πως κάθε Λόγος ο οποίος προσπαθεί να κυριαρχή-
σει αξιολογείται και θα αξιολογείται πάντα από το είδος των ανθρώπων που προσπαθεί να δη-
μιουργήσει καθώς, επίσης, και από την μανιακή εμμονή τού να διαστρεβλώνει τα νοήματα.
Άλλωστε, παραφράζοντας την Μάργκαρετ Άτγουντ, οι δυστοπίες είναι δικτατορίες που από τη
μία μεριά οργανώνουν το χάος και την αναρχία και από την άλλη καταστρέφουν κάθε έννοια
κοινωνικής τάξης5. Κι αν οι ουτοπίες δεν ελπίζουν με τον σύνηθη τρόπο (δεν ξέρουμε καν αν
ελπίζουν), οι δυστοπίες προκαλούν τρόμο και πανικό.
Στις αναπαραστάσεις μου προκαλώ, με αναφορές στον υπαρξισμό, τα όρια τα οποία
διαμορφώνουν το σώμα ώστε να απελευθερώνεται η ζωγραφική κι έτσι, ξεπερνώντας τα
ασαφή όνειρα του σουρεαλισμού προσπαθώ να χαράξω νέα μονοπάτια για την αντιμετώπιση
της ανυπαρξίας και του απόλυτου παραλογισμού.
Η πρωταρχική σύλληψη της διπλωματικής βασίζεται σε ένα μορφολογικό τύπο, ο οποίος
εφαρμόσθηκε σε προσωπογραφίες και ανδρικό γυμνό και χαρακτηρίζεται από τον μη
διαχωρισμό μορφής και περιβάλλοντος.
Η διπλωματική μου έχει ως στόχο να αποδομήσει το τετριμμένο, να δηλώσει αιτία μοναξιάς
των ανθρώπων και, προπαντός, να προβληματίσει τον θεατή πως δεν είμαστε υπεύθυνοι για
τον τρόπο που μας βλέπουν οι άλλοι και πως χρειάζεται να αποδεχτούμε το “λίγο” του εαυτού
μας ώστε, στη συνέχεια, να αποδεχτούμε και τον εαυτό μας.
Σκοπός μου είναι να περιγράψω ή την προσπάθεια που κάνουμε κάθε πρωί να αποκτήσουμε
ένα νέο πρόσωπο για να μας αποδεχτούν οι δικοί μας συν-άνθρωποι, συν-άδελφοι, σύν-τροφοι,
ή το αποτέλεσμα της χρήσης ενός προσωπείου διαφορετικού από αυτό που είμαστε στην
καθημερινότητά μας.
Η όλη εργασία σχετίζεται με τα όρια της αντίληψης του σύγχρονου ανθρώπου όσον αφορά το
δίπολο: κοινωνικό – ατομικό, καλό – κακό. Χρησιμοποιώντας με συμβολικό τρόπο το
τριγωνικό σχήμα (εμπνευσμένο από την λογική του Σπινόζα) σε έργα με φαινομενικά ποιητικό
5 http://www.pathfinder.gr/stories/3897600/margkaret-atgoynt-anamesa-sthn-oytopia-kai-th-dystopia/ , όπως ανακτήθηκε 11
Νοεμβρίου 2018.
ρεαλισμό και στοιχεία από το comic (manga στα ιαπωνικά) Βara, γίνεται προσπάθεια να
καταγραφεί η ανθρώπινη κατάσταση. Το comic Βara επικεντρώνεται στην αγάπη των ανδρών
σε άτομα του ίδιου φύλου και, αν και μπορεί να ποικίλλει στον τρόπο απόδοσης των μορφών,
τυπικά παρουσιάζει άνδρες υπερβολικά μυώδεις, δασύτριχους, με πολύ σωματικό λίπος, άνδρες
που ακολουθούν την κουλτούρα του bodybuilding και αποτελούν ιδεατό ερωτικό πρότυπο.
Η ιδέα του Σπινόζα περί τριών ειδών γνώσης - γνώμης, λόγου, διαίσθησης - και η άποψή του
ότι η διαισθητική γνώση παρέχει την μέγιστη ικανοποίηση του νου, οδηγεί στην πρότασή του
ότι όσο περισσότερο έχουμε επίγνωση του εαυτού μας και της Φύσης/Σύμπαντος, τόσο
περισσότερο τέλειοι και ευλογημένοι είμαστε (στην πραγματικότητα) και ότι μόνο η
διαισθητική γνώση είναι αιώνια 6.
Δεδομένης της επιμονής του Σπινόζα σε ένα τελείως καθορισμένο κόσμο, όπου βασιλεύει η
«αναγκαιότητα», το Καλό και το Κακό δεν έχουν κανένα απόλυτο νόημα. Ο κόσμος, όπως
υπάρχει, φαίνεται ατελής μόνο λόγω της περιορισμένης αντίληψής μας.
Bara-Yaoi 7
Το Bara (που κυριολεκτικά σημαίνει τριαντάφυλλο) είναι μία λέξη η οποία αναφέρεται στο
είδος κόμικ (manga) της ιαπωνικής τέχνης το οποίο είναι γνωστό στην Ιαπωνία ως αγάπη των
ανδρών. Επικεντρώνεται στην αγάπη των ανδρών σε άτομα του ίδιου φύλου και δημιουργείται
κυρίως από άνδρες καλλιτέχνες.
Το οπτικό στυλ του Bara μπορεί να ποικίλει, αλλά τυπικά παρουσιάζει άνδρες υπερβολικά
μυώδεις, δασύτριχους με πολύ σωματικό λίπος, άνδρες που ακολουθούν την φιλοσοφία και
κουλτούρα του bodybuilding και αποτελούν ιδανικό ερωτικό πρότυπο για ένα μέρος του
ανδρικού κοινού
.
Ενώ το Βara χαρακτηρίζεται τυπικά πορνογραφικό, δεν παύουν, επίσης, οι μεγάλοι δημιουργοί
(Gengoroh Tagame, Jiraiya, Takeshi Matsu) να απεικονίζουν υλικό καθαρά αυτοβιογραφικό,
δραματικό ή ρομαντικό ,και προσπαθώντας να καλύψουν όλες τις ενδεχόμενες αντιδράσεις της
σύγχρονης κοινωνίας της Ιαπωνίας, σε ορισμένες ιστορίες αποφεύγονται εντελώς οι
σεξουαλικές απεικονίσεις.
Συμπέρασμα:
Μια ζωή να αποδεικνύω πως υπάρχω; Η εξόρυξη των συναισθημάτων είναι συναρπαστική ως
σκέψη, αλλά κοπιώδης ως εμπειρία. Είναι η αθεράπευτη ρήξη που επιβάλλεται (πολλάκις βιαί-
ως) ανάμεσα στο Είναι και το Φαίνεσθαι, ανάμεσα στον ιδεατό και στον πραγματικό εαυτό
μας. Είναι οι βαριές κουβέντες που πέφτουν και μας ξαφνιάζουν.
Πολλές φορές, η θλίψη που συνοδεύει αυτήν την εξωτερίκευση είναι ανυπέρβλητη ενώ, η χαρά
τής εξωτερίκευσης ως δημιουργία έργου είναι ανείπωτη και συχνάκις στιγμιαία.
Οι αληθινοί τόποι δεν υπάρχουν σε κανέναν χάρτη. Οι αληθινοί τόποι δεν υπάρχουν ποτέ
καταγεγραμμένοι. Οι αληθινοί τόποι υπάρχουν μέσα μας κι έχουν περίεργη μορφή που όταν
συγκεκριμενοποιείται χάνονται.
Ο Γκράμσι κινείται σχεδόν αποκλειστικά στα «στοιχεία του εποικοδομήματος» (ιδέες, θεσμοί
κτλ.), αλλά το πρίσμα μέσα από το οποίο εξετάζει το εποικοδόμημα των θεσμών και των ιδεών
6 Σπινόζα, (2009) Ηθική, μετάφραση Βανταράκης, Ε., Αθήνα: Εκκρεμές
7 http://www.academia.edu/11719439/Bara_manga_and_gei_komi & https://www.yourdictionary.
com/bara, ( όπως ανακτήθηκαν 11 Νοε 2018), Haggerty, George E. (2000), Encyclopaedia of Gay Histories
and Cultures. Taylor & Francis
είναι το πως κάποιες ιδέες θεμελιώνουν και διατηρούν την κυριαρχία κάποιων ομάδων και
τάξεων 8.
Η αλήθεια είναι πως αντιμετωπίζω την τέχνη μυστικιστικά, μοναχικά. Θέλω απομόνωση, θέλω
καθαρότητα σκέψης, θέλω διάλογο με τα έσω μου, θέλω το καλό κλίμα στο χώρο, την
απογύμνωση. Θέλω να συνομιλήσω -κι αυτό κάνω- με τους ζωγράφους που θαυμάζω. Να πίνω
τσάι μαζύ τους. Να τους ακούσω να συνομιλούν αναμεταξύ τους κι εγώ να πιάνω πινέλο και
με αυτό να προσπαθώ να ανοίξω την κλειδαριά της πόρτας και να μπω στον κόσμο τους.
Αναγνωρίζω στον Παπαλουκά, Γκίκα, Μάλεβιτς, Ματίς, Βαν Γκογκ, Σεζαν, βυζαντινή
αγιογραφία. Ό,τι αγαπώ. Αποφασίζω να ενδώσω.
Αποφασίζω, λοιπόν, πως προτιμώ μορφές αντί conceptual έκφραση και πράξη –τουλάχιστον
για τώρα μιας και δεν αποκλείω την ανατροφοδότηση-, πιάνω χρωστήρα και δημιουργώ, μετά
απ΄ όλ΄ αυτά, τα προσχέδια και στη συνέχεια τα έργα της πτυχιακής μου, λεπτομέρειες
ανδρικού σώματος και ανδρικό σώμα, -λατρεύω το ανδρικό σώμα και το προσκυνώ-.
Αντιμετωπίζω τα σχέδιά μου όπως μια αγιογραφία λες κι αγιογραφώ έναν ναό για το ανδρικό
σώμα. Λες και οι ζωγράφοι που μελετώ και σέβομαι με προτρέπουν να αφουγκραστώ την
δική μου διαφορετική πραγματικότητα. Όσο απλοϊκή κι αν είναι. Όσο αμαθής και ημιμαθής κι
αν είμαι.
Άλλωστε, είμαι οι επιλογές μου. Η σκέψη μας, προσδιορίζει τη ζωή μας. Ο Μάνος Χατζηδάκις
λέει πως εμείς που δεν υπήρξαμε όμορφοι δεν έχουμε πρόβλημα να γεράσουμε
Βιβλιογραφία
1. Haggerty, George E. (2000). Encyclopedia of Gay Histories and Cultures. Taylor & Francis.
2. Kolbeins, Graham (November 8, 2014). "Is "Bara Problematic?”
3. Εμμανουήλ, Μ. (2013). Ιστορία της Τέχνης από το 1945 σε πέντε ενότητες, Αθήνα: Εκδόσεις
Καπόν
4. Foster, H., Krauss, R., Bois, Y.A., και Buchloch B., (2007). Η Τέχνη από το 1900,
Θεσσαλονίκη: Επίκεντρο,.
5. Bourriauld, N., (2015) Σχεσιακή Αισθητική, Αθήνα: ΑΣΚΤ, 2014
6. Bell, J.,(2009). Ο καθρέφτης του κόσμου, Αθήνα: Μεταίχμιο).
8 Γκράμσι, Α., (2005), Οι διανοούμενοι, μετάφραση Παπαδόπουλος, Θ., Αθήνα: Στοχαστής
Δήλωση
Ευχαριστώ τα μοντέλα τα οποία έχουν συνηγορήσει και συνεργασθεί, αφιλοκερδώς, για την
δημιουργία των πινάκων της πτυχιακής μου στους οποίους απεικονίζονται είτε το πρόσωπό
τους είτε μέρος του σώματός τους. Είναι δε: Rogan Richard, Σάκης Τανιμανίδης, Θάνος Κα-
μπούρης, Λεωνίδας Χίνης, Ναταλία Σκάτσικα, Χρήστος Κουκογιάννης, Σεμπαστιάνο Ντο-
μπρόζι, Παναγιώτης Κουρτέσης.
Βιογραφικό
"Doga Liza", 2019, oil on canvas, (15x24 cm) ( Από τη συμμετοχή μου στην 9η Μπιενάλε φοιτητών των Σχο-
λών καλών τεχνών)
Γεννήθηκα χειμώνα, με μάτια κλειστά, σε φώτα σβηστά πριν λίγες δεκαετίες που μετρώνται
στα δάκτυλα του ενός χεριού. Από τότε προσπαθώ να διανοίξω τα μάτια μου, να συνηθίσουν
στο σκοτάδι, να δω το σκοτάδι, ν΄ ανάψω τα φώτα, να μ΄ αντικρίσω, να με συναντήσω, ν΄
ασπρίσω τη σκιά μου, να με βρω, να βρω αυτό που επέβαλε να τηρεί η προσπάθειά μου.
Τέως οικονομολόγος, εργάσθηκα, υποκύπτοντας στην ανάγκη να αποδείξω πως αξίζω, επί
μακρόν, έφτασα στ΄ ανώτατο αξίωμα της ματαιοδοξίας μου, έχασα τη δουλειά μου, δεν γύρισα
πίσω να δω μη και γίνω, ως άλλη Ρουθ, στήλη άλατος, θυσία στην ματαιότητα της φιλοδοξίας
μου. Έκανα τόσα λίγα. Μπορούσα περισσότερα.
Ταξιδευτής αυτογνωσίας, (επί πτυχίω φοιτητής του 1ου εργαστηρίου της Σχολής Καλών
Τεχνών του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας), φίλος της σοφίας, ποιητής, ημιμαθής
αυτοκόλακας, εξερευνητής και παθητικός αυτόπτης της θέσης μου στο χώρο. Η Συμμετοχή
μου σε μερικές ομαδικές εκθέσεις στην Ελλάδα και στην αλλοδαπή έχει σαν αποτέλεσμα,
έργα μου να περιλαμβάνομαι σε ιδιωτικές συλλογές. Δεν μου επιψέγω πολλά. Αυτά μπόρεσα,
αυτά έκανα!
Η ¨ΝΙΨΟΝ ΟΨΙΝ” είναι η πτυχιακή μου εργασία! Η αξία της εξωτερίκευσης των έσω μου
είναι ανταλλακτικά μεταχειρισμένα ανατολίτικης φιλοσοφίας και η δημιουργία μου τόσο
ασήμαντη, ως διεκπεραιωτής στην αφήγηση του μύθου μου. Μόνο που ο βάτραχος είναι
βατράχι κι η Σταχτοπούτα παραμένει αναμμένο κάρβουνο που καίγεται -θυσία εσπερινή-στο
χρόνο. Και σε παραλληλισμό με το Saturno του Γκόγια, με λένε Χρόνη (Cronis) και τρώω τα
παιδιά μου.
Χρόνης Καραχάλιος
τηλ. +30693 7057715
email: cronis.karachalios@gmail.com
fb: Cronis Karachalios
Instagram: cronis.karachalios
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου