Διάκριση στον διαγωνισμό ζωγραφικής για την αναπηρία.-Κοινωνικοί προβληματισμοί. Αγάπη Μαντζιώρη

Τίτλος έργου: "Ανατροπή". Διαστάσεις: 60Χ80 εκ.

Το τμήμα ειδικής αγωγής της Παιδαγωγικής Σχολής Φλώρινας σε σύμπραξη με την Σχολή Καλών Τεχνών Φλώρινας διοργάνωσε διαγωνισμό ζωγραφικής για την αναπηρία. 
Το έργο μου "Ανατροπή" διακρίθηκε στον εν λόγο διαγωνισμό. Στο συγκεκριμένο έργο αναπαρίσταται μια γυναίκα σε αναπηρικό καροτσάκι με ένα παιδί στην αγκαλιά της.Το ερέθισμα πάρθηκε από πραγματικό γεγονός όπου όπως και στα υπόλοιπα έργα μου, εμπνέομαι από βιωματικές καταστάσεις. Η γυναίκα αυτή έχοντας στα αδύναμα πόδια της ένα δυνατό παιδί, αντλεί δύναμη από την συντροφικότητα του. Και το ίδιο όμως το κοριτσάκι ενδυναμώνεται από την σχέση του με την γυναίκα, καθώς μέσα από αυτή την επαφή μαθαίνει να αγωνίζεται στην ζωή του, εκτιμώντας τις στιγμές της καθημερινότητας. Οι δυο τους αποτελούν ένα σώμα την δεδομένη στιγμή. Το αναπηρικό καροτσάκι μεταμορφώνεται σε μια ενεργητική σπείρα, που η δίνη της είναι ικανή να συντρίψει οποιαδήποτε παθογένεια της κοινωνίας: την προκατάληψη, τις διακρίσεις, την έλλειψη προσβασιμότητας και την εν γένει στέρηση δικαιωμάτων σε αυτούς τους συνανθρώπους μας. Κανένα εμπόδιο δεν είναι ικανό να φράξει τον δρόμο τους. Γυναίκα και παιδί σε συνεργασία, δίνουν τέτοια ώθηση στο καρότσι που μετατρέπεται σε διαστημικό όχημα που ταξιδεύει με μεταφυσικό τρόπο προς νέους, άγνωστους κόσμους. Εκτοπίζει προβληματικές δομές, τρέποντας σε φυγή όσους αντιμετωπίζουν αρνητικά την διαφορετικότητα. Το ίδιο το καρότσι παράλληλα σκάβει βαθιά για να εκριζώσει την επιφανειακή σκέψη, ενώ οι δύο ανθρώπινες μορφές έχουν την τάση να εκτιναχθούν και από το ίδιο το όχημα. Ως αυτόνομες οντότητες να περιπλανηθούν σε υπερβατικούς αιθέρες. Τίποτα δεν είναι στατικό, φέροντας την δυναμική της δράσης ανθρώπων με τρομερό ψυχικό σθένος. 

Κατάθεση προσωπικού βιώματος

"Γειά σου Αγάπη, τι κάνεις;" Ακούστηκε η φωνή του Γιώργου μέσα στο ασανσέρ όπου βρίσκονταν ο
ίδιος με τον συνοδό του. 

Ο Γιώργος ήταν τυφλός. Δεν είχα προλάβει να του μιλήσω και όμως με αναγνώρισε. Η συνάντηση ήταν τυχαία στον ανελκυστήρα μιας δημόσιας υπηρεσίας, ενώ ο ίδιος ήταν ασκούμενος στο γυμναστήριο που εργαζόμουν. Φυσικά απόρησα για το πως με αναγνώρισε. Ο Γιώργος αποτέλεσε την αφορμή να μου προκαλέσει ιδιαίτερο ενδιαφέρον η συναναστροφή με άτομα με ειδικές ανάγκες. Ένας ορισμός που έχει καθιερωθεί αλλά θεωρώ πως είναι λανθασμένος. Δίνεται έμφαση στις ανάγκες που έτσι και αλλιώς έχουμε όλοι οι άνθρωποι και όχι στα εκπληκτικά προτερήματα που αυτά τα άτομα φέρουν. Αν μπορούσα να δώσω μια εξήγηση για το γεγονός που προανέφερα, θα έλεγα πως ενώ κάποιοι άνθρωποι δεν βλέπουν με τα μάτια τους, μπορούν και βλέπουν με την ψυχή τους σε πολύ μεγαλύτερο βαθμό από τα άτομα με κανονική όραση. Πως ως επί το πλείστον τα άτομα με κινητικά, αλλά και νοητικά προβλήματα φέρουν ένα είδος υπερβατικής εσωτερικής όρασης αξιοζήλευτο. Λόγω της αδυναμίας σε κάποιες περιπτώσεις έκφρασης, αλλά και συνθηκών διαβίωσης, δεν γίνονται εύκολα αντιληπτές οι ικανότητες τους. Ωστόσο, αφιερώνοντας τους κανείς χρόνο και παρατηρώντας τους σε βάθος, θα καταλάβει πως έχουν ιδιαίτερα ανεπτυγμένη αντίληψη, αίσθηση στο χώρο, διαίσθηση σε κορυφαίο επίπεδο και είναι ικανά να αναγνωρίσουν ένα άτομο μόνο από την αύρα που εκπέμπει. Έτσι, ενώ κάποιος άνθρωπος με τέλεια όραση ενδέχεται να μην μπορεί να αντιληφθεί τι συμβαίνει γύρω του, κάποιος τυφλός ή φέρων κινητικό πρόβλημα που του στερεί την οπτική μιας ευκαιρίας, μπορεί να υπερβεί το πρόβλημα και να ζήσει την κάθε στιγμή πολύ έντονα.

Θέλοντας να θίξω αυτό το ζήτημα της σχετικότητας, δημιούργησα το δεύτερο ζωγραφικό έργο με το οποίο μετείχα στον διαγωνισμό, την "Οντότητα".

Τίτλος έργου:"Οντότητα". Διαστάσεις: 50Χ50 εκ.

Στο πρώτο επίπεδο διακρίνεται ένας ευτραφής άντρας με κινητικά προβλήματα, όπου παρά το πλεονάζον σωματικό του βάρος και την στήριξη του σώματος του σε πατερίτσες, παρά τα ακρωτηριασμένα άνω άκρα, έχει το ψυχικό σθένος να είναι παρόν στη ζωή και να αντικρίζει τον θεατή πεισματικά κατάματα.
Έχει την τόλμη να βγει από τα δεσμά του, σπάζοντας τα όρια που θέτει η μονόφθαλμη κοινωνία. Είναι μια οντότητα που κινείται στον χώρο με αυτοπεποίθηση που δεν μπορεί κανείς να αγνοήσει.
 Αντιθέτως, το βλέμμα του αναπαριστώμενου άντρα στο δεύτερο επίπεδο είναι θωλό, παρά την φαινομενική του αρτιμέλεια.
Η γραβάτα, δηλωτική μιας υπεύθυνης θέσης, ακόμα και εξουσίας όπου φαινομενικά όλα βρίσκονται σε τάξη, δεν συνεπάγεται την πληρώτητα και την εναρμόνιση του ατόμου με την κοινωνία. Αντικρίζοντας κανείς αυτή την εικόνα, ενδεχομένως να αναρωτηθεί ποιός από τους δύο έχει ανάγκη της στήριξης του άλλου: εκείνος με τα κινητικά προβλήματα, ή ο άλλος ο φαινομενικά αρτιμελής. Ποιος πραγματικά είναι ο δυνατός και ποιός ο αδύνατος. 

Σαφέστατα ένα πολύ βασικό ζητούμενο στην ζωή του κάθε ανθρώπου είναι η σωματική και πνευματική υγεία. Ωστόσο, στοχεύοντας στην αυτοπραγμάτωση, αξίζει κανείς να εμβαθύνει, αντιλαμβανόμενος την σχετικότητα των πραγμάτων και να ανακαλύψει ποιές πραγματικά δομές του είναι υγιείς και για ποιές χρειάζεται να προσπαθήσει ακόμα περισσότερο. Αν ζει πραγματικά την ζωή που θα ήθελε, ή ζει σε μια πλάνη. Επίσης, στην καθημερινή του συναναστροφή με τους ανθρώπους να μπορεί να αξιολογήσει ποιον πραγματικά έχει απέναντι του, χωρίς να επαναπαυθεί σε μια επιφανειακή, καθησυχαστική γι αυτόν κρίση. Μια τέτοια στάση συμβάλει τόσο στην αυτογνωσία, όσο και στην κατανόηση και εκτίμηση των άλλων.

Χαρακτηριστική για τα καίρια αυτά ζητηματα είναι η φράση του Φερνάντο Πεσσόα στο "Βιβλίο της Ανησυχίας":

"Ξαφνικά, λες και κάποιο πεπρωμένο μαγικό με γιάτρεψε από μια τύφλωση παλιά, με αποτελέσματα εκπληκτικά και αιφνίδια, σηκώνω το κεφάλι πάνω από την ανώνυμη μου ύπαρξη, για να γνωρίσω το πως ζω. Και βλέπω πως οτι έκανα, ότι σκέφτηκα και ότι υπήρξα, είναι ένα είδος αυτοεξαπάτησης και τρέλας. Μένω έκθαμβος σε ότι κατάφερα να μην δω."