Φλώροι Εικαστικοί: Ask for Art Συνεργατική εικαστική εγκατάσταση 9-20 Νοεμβρίου 2024 Κτήριο Oficerski, Bitola Βόρεια Μακεδονία. Τεκμηρίωση

Εικαστική εγκατάσταση εμψυχωμένου περιβάλλοντος ζωγραφικών έργων, γλυπτικής, βίντεο και ήχου στο εμβληματικό κτήριο της Παλιάς Λέσχης Αξιωματικών της πόλης Μπίτολα στην Βόρεια Μακεδονία. Η έκθεση πραγματοποιείται μετά από πρόσκληση για συμμετοχή νέων καλλιτεχνών από την Σχολή καλών τεχνών Φλώρινας στην επέτειο των 50 χρόνων δράσης, από το 1974, της DLUB, του Συνδέσμου Καλλιτεχνών Μπιτόλων.

Ας σκεφτούμε ότι ένας έμπορος έργων τέχνης θέλει να αξιοποιήσει έργα που έχει συσσωρεύσει. Πλάθει με τη φαντασία του μια έκθεση σε έναν εντυπωσιακό μητροπολιτικό χώρο της πόλης.

Έργα τριάντα δύο καλλιτεχνών εναποτέθηκαν ατάκτως ερριμμένα και πραγμοειδώς ενεργοποιημένα με σκηνογραφική εντύπωση γύρω από ένα τραπέζι, όπου η αυστηρή και αστεία μορφή ενός εμπόρου διακατέχεται από την αγωνία της (απο)έκθεσης των έργων που τον περιτριγυρίζουν.

Μπορεί κανείς διερωτώμενος για την τέχνη να πει ότι το νόημα βρίσκεται έξω από τα εκθέματα, διότι εκείνο που μια έκθεση σημαίνει δίνεται με μια άλλη έκθεση;

Ομάδα συντονισμού: Γιώργος Θεοδώρου, Γιώργος Καλογιάννης, Θράσος Ζικούλης

Αλληλεπίδραση: Κοντοσφύρης Χάρης

Βίντεο Προεπισκόπησης: Καλογιάννης Γιώργος

Συμμετέχουν μεταξύ των μελών της Dlub οι:Αθανασία Λικουρέση,Άλκης Βόσδου,Βασίλεια Κατσούλη,Βασίλης Λάτσιος,Γιώργος Θεοδώρου,Γιώργος Καλογιάννης,Ελένη Γάτσιου,Ελένη Δαλάκα,Ελισάβετ Ζάρρη,Ζάνα Βόσδου,Ζώης Γέρος,Θράσος Ζηκούλης,Κατερίνα Καρούλια,Κώστας Σολάκης,Λεωνίδας Νικολαίδης,Λίτσα Παπαδημητρίου,Μάγδα Χρηστοπούλου,Μαρία Διαμαντοπούλου,Μηνάς Ευδαίμον,Όλγα Μπογδάνου,Πάρης Ασιμακόπουλος,Παύλος Ραπατσάκος,Σοφία Αντωνακάκη,Σταυρούλα Στάμου,Στέλιος Καράς,Σωτήρης Γάκης,Φωτεινή Μηναδάκη,Φωτεινή Τσοκανιά,Χάρης Κοντοσφύρης,Χρύσα Διαμαντοπούλου,Ξένια Καλλιώρα

Διάρκεια 9-20Νοεμβρίου2024

Κτήριο Oficerski, Bitola Βόρεια Μακεδονία

Ask for Art

Διαεικόνευση του έργου τέχνης

Η τέχνη, καθ’ όλη της διάρκεια του εικοστού αιώνα, συντίθεται σε ένα καλλιτεχνικό κοσμοδρόμιο, όπου οποιοσδήποτε μπορούσε να επιβιβαστεί αλλά οι αναχωρήσεις δεν έχουν υποχρεωτικό προορισμό προς ή από ένα κοινό σύμπαν. Η μύχια ανάγκη ενός προορισμού αλλά και προέλευσης, ενώ θα έπρεπε να ενδυναμώνει την εμπειρία του υποκειμένου, σφυρηλατούσε το μεμονωμένο άτομο.

Το φάντασμα του υποκειμένου στοιχειώνει τις επιλογές της ανθρώπινης πνευματικότητας. Το υποκείμενο έχει βυθιστεί μέσα στο ατομικό. Οι συνειδησιακές καταστάσεις, έννοιες και αντιλήψεις δεν κατέχουν πια τις εφεδρείες των τεχνών ή και των κοινωνικών και πολιτικών αλληλέγγυων συνθηκών για να ενδυναμώσουν την σύμπραξη, την συνέργεια και την συνεκτικότητα –την συγκατοίκηση σε κοινούς τόπους. Η διεκδίκηση της αυτονομίας εξουθένωσε τον άνθρωπο. Η ανεπανόρθωτη απώλεια του εαυτού ενισχύει την αυξημένη βούληση επανιδιοποίησης. Σε επίπεδο ατομικό, ο καθένας προσδίδει στον εαυτό του το κέντρο ενός κοινωνικού δικτύου συν-υπαρχόντων, ενώ σε επίπεδο συλλογικό εξαντλείται να εγκλωβίζεται στις παγίδες του εμπορίου.

Οι παλινδρομήσεις της ατομικότητας ανάγκασαν το υποκείμενο να απομακρυνθεί από το κοινό κείμενο –δηλαδή από το (ιστορικό του) συγκείμενο– και έτσι, ένα (άχρονο) υπερκείμενο ανορθώθηκε ως αντικειμενικότητα. Ό,τι προκαλεί τέρψη είναι το ωφέλιμο του ατομικισμού, το συλλογικό απωθείται ως δυσάρεστο ή ακατόρθωτο. Η καλαισθησία, το ωραίο ωρίμασαν ανέστια τον ατομισμό που, έρμαιο του εαυτού, δεν αποπεράτωσε τα ειδολογικά στοιχεία του υποκειμένου. Ένα τέτοιο ειδολογικό στοιχείο είναι η ικανότητά μας να ομοιάζουμε, ως μικρομέρεια, στο σύμπαν γύρω μας. Ο κόσμος της αμφιβολίας –μπροστά στην βεβαιότητα του υποκειμένου που συλλαμβάνει τον εαυτό του και τον κόσμο δυνάμει της ίδιας του της σκέψης, με την έννοια της συστατικής υποκειμενικότητας του Αντόρνο– ανήκει πλέον στο ατομικό που δεν ριζοσπαστικοποιεί την υπερβατικότητά του αλλά, αντιθέτως, την εμμένειά του. Αισθητικοποίηση της πραγματικότητας ή πολιτικοποίηση της τέχνης: το δίπολο αυτό, στα ιστορικά του άκρα, ενεργοποιεί κόσμους κατάχρησης και σιγουριάς, ώστε πάντα να παραμένει ανολοκλήρωτο το υπόδειγμα που συγκροτεί την πραγματικότητα, χωρίς να εξαλείφεται η ένταση μεταξύ υποκειμένου και αντικειμένου.

Με την λειτουργία του καλαισθητικού, η ανθρώπινη υποκειμενικότητα συγκλίνει στο ατομικό μέσα από τις αρχές της αισθητικότητας, δηλαδή στην αναγνώριση μιας αισθητής παράστασης της απεικόνισης του πραγματικού, εν δυνάμει αληθινού, μέσα στην τάξη της υλικής αισθητικότητας οπτικής και ακουστικής. Σε όλες τις τέχνες, η κατανόηση συγκλίνει στον γνωσιολογικό περιορισμό ότι ο αισθητός κόσμος δεν έχει υπάρξει παρά μόνο για τον άνθρωπο, είναι ίδιον του ανθρώπου και ως ίδιον προτείνει τον άνθρωπο-άτομο. Η νέα διάθεση του υποκειμένου, η ατομική διάθεση, κατανοεί την εκδήλωση του ωραίου δυνάμει του λογικού, δηλαδή μιας νέας καλαισθητικής πρόζας που προτείνεται ως άντληση από την παράδοση. Ζωγραφίζω σύμφωνα με την φύση, αντλώ από τους προπάτορες και από την άλλη εκφράζομαι άρρητα. Η ατομικότητα με πρόσχημα τα κριτήρια του ωραίου συναινεί σε μια εξατομίκευση της αισθητικότητας ως ιδιάζουσας έκφρασης. Η ικανότητα του ιδιάζοντος πάνω στο αισθητό οδήγησε σε μια νοητικότητα, μια συμφωνία των ωραιοτήτων, των αισθητικοτήτων με πραγματογνώμονα τον άνθρωπο-άτομο. Η πιο πραγματική πραγματικότητα ξετυλίγεται μπροστά μας, νέες γεωμετρίες μας οδηγούν να διαισθανθούμε πλαστικούς χώρους που δεν έχουν εξερευνηθεί ακόμα –και αυτή η κατάκτηση της ατομικότητας οδηγεί σε πολλές και πολλαπλές νοητικότητες.

Η νεωτερικότητα πρόταξε μία ευθυγράμμιση της αντικειμενικότητας μέσα στην οποία το αισθητό διαρθρώνεται επιστημονικά εν ενεργεία από τεχνικές καινοτομίες και ωριμάζει καλλιτεχνικά σε δυνητικά επιτεύγματα. Έτσι δημιούργησε μια αγωγιμότητα ανάμεσα στην εύτακτη πραγματικότητα και την δημιουργική ανίχνευση. Η επιβεβαιωμένη και αναδυόμενη δημιουργική γνώση μεταστρέφει την ανθρωπινή σκέψη στην σύλληψη ενός κόσμου αισθητού καθ’ ολοκληρία ως προς το ατομικό και ενός κόσμου εσωτερικού συναρμοσμένου ως προς το υποκείμενο. Στο ατομικό αναπτύχτηκε μια εφαρμογή της αισθητικότητας ενώ στο υποκειμενικό το αισθητηριακό κατέστη μια νοητή τάξη προς τον κόσμο. Το υποκειμενικό και το ατομικό εκδήλωσαν το ενδιαφέρον για την προέλευση του αντικειμενικού των πραγμάτων. Έτσι οι ανθρώπινοι συσχετισμοί συνέλαβαν την πολλαπλότητα με απλουστευτικές μίκρο-μάκρο-αναλήψεις.

Η αισθητική, η φαινομενολογία ανήκουν στα νοητικά πεδία που συνεισέφεραν τα μέγιστα στην προσπάθεια των εξακριβώσεων. Οι καλλιτέχνες ως χειριστές αισθητικών και φαινομενολογικών έργων με την συνακολουθία τόσων και τόσων διανοητών ενδυνάμωσαν την αποβλεπτικότητα των εξακριβώσεων. Συμβάλλοντας πολλαπλώς στις επιστημονικές θεωρήσεις αλλά και στις ανασκοπήσεις των καιρών ενθαρρύνθηκαν έξεις. Οι έξεις είναι συστήματα μόνιμων διαθέσεων, συνηθειών που αποκτήθηκαν με τη συνεχή επίδραση ενός ίδιου παράγοντα της ατομικότητας. Οι έξεις αποτελούν μια φύση της εμπειριοκρατίας του ατομικού που εκλογικεύει τα κίνητρα, τις προτιμήσεις, τα γούστα, την ενσώματη συμπεριφορά συχνά ως ένα δεσμευτικό είδος κοσμοθεωρίας/κοσμολογίας ή ως δεξιότητες και πρακτικές αλλά και ως βλέψεις. Η έξη επαναφέρει παρελθούσες εμπειρίες σε σχηματοποιήσεις της αντίληψης που επενεργούν στις πρακτικές περισσότερο από τα νέα ρίσκα, με κίνητρο την συνέχεια ή και την αναβίωση ως θεσμοθετημένους ή και ρητούς κανόνες. Οι έξεις κινητοποιούν το πράττειν από κατάσταση σε κατάσταση μέσα στα εγγενή όρια παραγωγής τους. Συχνά στο στενό ρίσκο κοινωνικοπολιτικών δεσμεύσεων μπορεί και εμπορικών πρωτοβουλιών επιτρέπουν την ελεύθερη παραγωγή των σκέψεων, των αντιλήψεων και των δράσεων ασυνείδητα.

Πώς οι πρακτικές μπορούν να προσανατολίζονται σε έναν συμπεριφορικό κανόνα χωρίς να καθέλκονται ασυνείδητα ή να εξαρτώνται της συνήθειας. Όταν ο συμπεριφορισμός υιοθετεί πρότυπα ατομικισμού τότε πράττειν και συμπεριφέρεσθαι ταυτίζονται. Καταστάσεις ενεργημάτων (πράττειν και συμπεριφέρεσθαι) σχετίζονται χωρίς να μπορούν φτάσουν στην εξακριβωτική τέλεση και υποβάλλονται στην προσωρινή στιλπνότητα της αξίας του ατομικού. Εμφορούνται από τον κοινό νου σε μια πρακτική αίσθηση (γούστου) ενεργώντας τελικά με κοινότατους τρόπους στην αισθητηριακή αντίληψη. Μετατρέπονται σε αυτόματη αποδοχή, χωρίς νευρολογική επίσπευση καθώς θεμελιώδης διάστασή τους είναι να διενεργούνται σε πρακτικές εκλογικευμένης συνήθειας με έξη. Τουτέστιν, αυτοματισμός και αυθορμητισμός, μέσα σε μια προσχεδιασμένη αντιμετώπιση καταστάσεων, υπακούουν στην πρακτική λογική, αυτήν του ασαφούς και του περίπου, που καθορίζει την κοινή σχέση με τον κόσμο και τη φυσική στάση σε αυτόν, με μόνη απόκλιση συχνά την εξακριβωτική αποκάλυψη (εκ των επιστημών και των τεχνών).

Στην εγκατάσταση Ask for Art η δυνητικοποιημένη αυτοσχεδιαστική τοποθέτηση οπτικών ερεθισμάτων με ασαφή και αμήχανη αντιμετώπιση (ατάκτως αφημένα έργα) ενδυναμώνεται από την αναμενόμενη τοποθέτηση (έργα αναρτημένα στους τοίχους). Με τέτοια δυναμική από την μη εξακριβωτική θέση, το υποκείμενο θα βρεθεί ισότιμο μεταξύ όλων. Όλα θα παρίστανται ίσα και ενομοιωμένα (ατάκτως αποκαλυμμένα). Οι δράσεις συνθέτουν επινοήσεις παρεμβάσεων ενός κοινωνικοποιητικού μηχανισμού για την ένταξη και την συμπερίληψη των δρώντων σε ένα σύστημα που προσμετρά την ατομικότητα σε αλληλεπίδραση συνόλων. Η λειτουργία του πράττειν θα πρέπει να αναφερθεί περισσότερο ως νοούμενη ανθρώπινη δραστηριότητα και όχι στο πλαίσιο μιας καθολικού τύπου (συντεταγμένης) κατανόησης. Η αποκάλυψη του αποβλεπτικού σχεδίου του πράττοντος και των λόγων που δικαιολογούν και καθιστούν κατανοητή την ανάληψη συγκεκριμένης δραστηριότητας από τη μεριά του χρειάζεται ένα υποκείμενο κοινωνικά ελεύθερο και διερευνητικά ενεργό. Η διάκριση ανάμεσα σε συμπεριφορά και δράση αναλογεί εμμέσως στον τρόπο σύμφωνα με τον οποίο οι κοινωνικές διαδικασίες μεταστοιχειώνονται σε νοούμενες εμπειρίες, αφού η νοηματοδότηση και οι υποκειμενικές εμπειρίες ανάγονται έμμεσα σε ενεργήματα αντικειμένων και υποκειμένων (ανεπιφυλακτική πρόσληψη). Ο εντοπισμός κάποιων δυναμογόνων δράσεων ανακατευθύνουν την ανθρώπινη προσωπικότητα, συμπεριφορά και αντίληψη. Για παράδειγμα, η ιδιοσυστασία ενεργημάτων (έργα τέχνης) κυριαρχούμενων από μια βασική ροπή για ολόπλευρη πραγμάτωση μακριά από αναρτήσεις μετωπικών προσλήψεων, εξακριβώνεται είτε από μια διεργασία ενστικτώδη είτε αποτελεί μια απόκριση συνθετική ή έναν καθορισμό ως αλλαγή παραδείγματος (επιφυλακτική πρόσληψη). Η ανακατεύθυνση συναρμόζει νέες αξιώσεις και ο άμεσος επηρεασμός είναι η διεύρυνση του περίκοσμου, π.χ. έξω από τα εκθέματα. Η αλλαγή παραδείγματος ενεδρεύει στο ασαφές ενδιάμεσο υποκειμενικού και ατομικού και ως νοηματοδοτούμενη δράση, κοινωνικού, πολιτικού και πολιτισμικού πράττειν, λειτουργεί σαν μεταβατική αυθαιρεσία. Θέτει ως προϋπόθεση την υπέρβαση μιας αντίδρασης συμπεριφορισμού και την ενεργοποίηση της συνθετικότητας που απαιτεί η δράση, το πράττειν. Η υπογράμμιση του ανεστραμμένου ζητήματος οδηγεί ώστε το νοηματικό περιεχόμενο των κοινωνικών πολιτικών και πολιτισμικών πράξεων να κατανοούνται και να εξηγούνται με υποθέσεις αποκλίνουσες ταυτόχρονα, δηλαδή ωθεί σε μία αδιακρισία ανάμεσα στην κατανόηση και την εξήγηση. Στο πλαίσιο αυτό, φροντίζει ώστε το αποκλίνον νοηματικό περιεχόμενο ατομικών, υποκειμενικών και συλλογικών πράξεων να μετατρέπεται σε δράσεις αποαισθητικοποιημένες, εγγραμμένες στα πεδία του υψηλού ταυτόχρονα.

Η ανακατασκευή της διάστασης του υψηλού καταδεικνύει την υπέρβαση της συμπεριφοριστικής απόκρισης και την μετουσίωσή της σε κοινωνική, πολιτική και πολιτισμική δράση. Ενώ οι φορείς δράσης λειτουργούν πάντα μέσα σε σταθμισμένες στο κοινωνικό περιβάλλον καταστάσεις, τις οποίες δεν φαίνεται να μπορούν να υπερβούν, τόσο η πολιτική όσο η πολιτισμική συμπεριφορά ενισχύει απόπειρες που θα επιδράσουν στις μεταβολές αξιακών συστημάτων. Πάντως, ανεξάρτητα από την αυτονομία του ατομικού ή υποκειμενικού πράττειν, αυτό που κρίνεται είναι η προσαρμοστικότητα των έργων τέχνης ή και επιτευγμάτων με όρους συμπεριφοριστικής απόκρισης και απόδοσης.

Στο Ask for Art, η περιπλοκότητα του ατομικού σχεδιασμού απομειώνεται με εξηγητική σχεδόν μαθησιακή προτροπή, όπου η καταστολή φτάνει μέχρι την αστάθμητη υποκίνηση παρουσίας του έργου μεταξύ άλλων έργων. Μια αφήγηση όπου ο έκπληκτος έμπορος οραματίζεται εκθετικές λύσεις μέσα στο χαμό του ντεπό του, αυτό είναι το έναυσμα. Η αφομοιωτικότητα του υποκειμενικού σχεδιασμού υποκρύπτει συλλογικά πρότυπα και κοινωνικά συστήματα δράσης. Εξετάζει την πράξη και την ποιοτική σημασία των κοινωνικών συμβάντων ως δράση παραδειγματική και συμπεριφορά εκφρασμένη. Ανεξάρτητα εάν το πλέγμα των παρατιθέμενων έργων στο Ask for Art προτείνεται ως μια δυσλειτουργική (ατάκτως ερριμμένη) εγκατάσταση με την συσσώρευση τόσων φορητών έργων σε αναπόληση ενός κανονιστικού εκθετικού πλαισίου προσδοκώμενης συμπεριφοράς (του ατομικού μέσα στο συλλογικό), οι έννοιες της πράξης, της κατάστασης και της αλληλεπιδραστικής σχέσης ενορχηστρώνουν ένα καινούργιο πράττειν του βλέπειν. Η εγκατάσταση αφομοιώνει συμπεριφορά και πράξη.

Η συναυτουργία και η εφήμερη συνύπαρξη είναι συγκρότηση μιας κοινωνικής-πολιτισμικής πρότασης μέσω έλλογων αιτιολογήσεων και στρατηγικών υποκίνησης αναμενόμενων συμπεριφορών αλλά και επιλεκτικών προτιμήσεων των θεατών (κατάλληλο, αδιανόητο, ελλιπές, ασύνδετο, άτακτο, θεατρικό, κινηματογραφικό, σκοτεινό, περίεργο, αυτιστικό, αντιεκθεσιακό, διαμεσιακό, συμμετοχικό, πολυαισθητηριακό). Οι μηχανισμοί υποκίνησης της πολιτισμικής συμπεριφοράς των θεατών αφοπλίζουν την αυτενέργεια των έργων, μη εντάσσοντάς τα στο πλαίσιο της λειτουργικής συστημικής (εκθετικής) λογικής κυρίαρχων επιλογών.

Η εικαστική εγκατάσταση, όπως εκτέθηκε σε δυο εκδοχές στο πρώτο όροφο και στο υπόγειο του κτηρίου της Παλιάς Λέσχης Αξιωματικών της πόλης Μπίτολα, λειτούργησε ως υπόδειγμα περιπλοκότητας των μορφών με πολυσχιδή ενδεχομενικότητα. Η δημιουργικότητα έκλυε σκέψεις και παραστάσεις συντελώντας στη δημιουργία συνείδησης. Σε κάθε περίπτωση οι αρχικές νοηματικές προσλήψεις των εκθεμάτων υπό αφηγηματικό άξονα ως συνειδησιακής απόληξης προσέδιδε περιεχόμενο στην εγκατάσταση και διαμόρφωνε τις εκροές πολιτισμικής πολυπλοκότητας και σημασιολογικών δομών ως προς τον επαναπροσδιορισμό του θεάματος από έλεγχο της μορφής σε διεγερμένη μορφή. Η κατανοητική προσέγγιση για τους τρόπους υποδοχής έργων τέχνης στην εποχή της πολυμεσικής αναπαραγωγής μετατοπίζεται στο λιγότερο εναργές πεδίο της ικανότητας για το αθέατο, το μη αναπαραγώγιμο, όπου το ενδιαφέρον εστιάζεται στις εξελικτικές προσαρμογές. Συχνά η ενεργοποίηση πολυαισθητηριακών ερεθισμών (π.χ. ήχος σε αυτήν την περίπτωση, βιντεοοπτασίες μυρωδιά σε άλλη περίπτωση) και η κατατόνηση του φωτός είναι προσαρμογές για την εντρύφηση στο αθέατο ή και το ασθενές σήμα. Παράδειγμα αποτελεί η κατακρυπτική ανάδειξη ενός διακριτικού χαρακτικού μέσα στο mapping της ενοράσεως του εμπόρου και των παρατιθέμενων έργων. Ο ατομικισμός υποστηρίζει την αναγωγή συμπεριφορών και πράξεων συλλογικών φορέων σε πράξεις ατόμων αλλά αυτό είναι μια γενίκευση καταστολής, μια μονιστική αντίληψη, γιατί σε ένα ανάπτυγμα του κοινωνικού πράττειν αυτές οι συμπεριφορές και πράξεις συλλογικών φορέων εξηγούνται ως γεγονότα. Η συλλογική δραστηριότητα στις κατανοητικές δράσεις πολλών επιμέρους συμμετεχόντων διευκολύνει και συντηρεί τις επιλεκτικές δυνατότητες των δρώντων και αφήνει περιθώρια σε μία θεμελιωμένη εν είδει νέου παραδείγματος βουλησιαρχία.

Ο ανήσυχος έμπορος ανασκοπεί και οραματίζεται την εκποίηση των έργων τέχνης σε ένα πολυτελές σούπερ-μάρκετ μουσειακών χαρακτηριστικών. (Το ίδιο κάνουν και τα παρατημένα έργα; Ονειρεύονται την εκθετική τους συνοχή). Ποιο είναι το νόημα; - Η αποβλεπτικότητα είναι το νόημα. Όταν το κοινωνικό και πολιτισμικό συνδιαμορφώνονται κάτω από συνθήκες επικοινωνίας είναι μια πράξη αποβλεπτικότητας και βούλησης. Η νοητική αναπαράσταση που έχει το υποκείμενο για το αντικείμενο είναι η εν δυνάμει αποβλεπτικότητα για το πώς φαίνεται το αντικείμενο. Το υποκειμενικό ενέργημα και το παρεχόμενο στην παράσταση αντικείμενο (έργο τέχνης στην περίπτωση μας) συνδεόμενο με το εμπειρικό-πραγματικό αντικείμενο νουθετούν την βούληση με επάλληλες και αλλεπάλληλες εκθεσιακές παρουσιάσεις. Πέραν της αποβλεπτικότητας ως εκθεσιακή βούληση, υπάρχει κι άλλη εκθεσιακή επιτέλεση των ιδίων έργων τέχνης όπου αντλούμε την δραστική αποβλεπτικότητα που αυξάνει την εξελικτική προσαρμοστικότητα.

Το υποκείμενο οργανώνει τις συνθετικές επιδόσεις του ανάμεσα στην αντιπαράθεση του κατανοείν. Αντιδιαστέλλονται: τα πεπραγμένα ως γεγονότα, οι πράξεις ως συμπεριφορά και η κατανόηση ως άμεση και κατ’ αίσθηση εμπειρία. Επιπλέον, η έννοια της πράξης δεν ταυτίζεται οπωσδήποτε με δραστηριότητες ολκής, αφού μπορεί να γίνει κατανοητή ως πράξη με νόημα χωρίς να καθίσταται αξιοπαρατήρητη η νοηματοδοτούμενη συμπεριφορά του πράττοντος. Πολλά εκθέματα συσσωρεύτηκαν και εναποτεθήκαν το ένα δίπλα στο άλλο και πιθανόν επικαλύπτοντας μέρος του άλλου. Αυτές οι επιμέρους κατακρύψεις εμπεριέχουν το νόημα της ανάδειξης πολλών μικρών συνόλων με το αυθαίρετο βλέμμα του θεατή να εντοπίζει αποσπάσματα του όλου, χωρίς να είναι αξιοπαρατήρητα.

Η έξη επανέρχεται σαν μια αίσθηση παιχνιδιού των αισθητικοτήτων και μπορεί να θεωρηθεί ως ένα εσωτερικευμένων δομών βλέμμα. Η σύλληψη και η δράση στην υποκειμενική έξη είναι κοινά σε όλα τα μέλη μιας ομάδας και συνιστούν την προϋπόθεση κάθε αντικειμενοποίησης και ενόρασης. Το Ask for Art αντικειμενοποιεί τα σπαράγματα των εναποτεθειμένων έργων γιατί η αφήγηση δεν υπερτερεί των έργων, η ενόραση εικονογραφείται αυτοσαρκαστικά και υπονομευτικά όπου το υψηλό δεν αντανακλά το καλαίσθητο. Τα διάσπαρτα εκθέματα έχουν φτάσει στην πραγμάτωση τους. Οι εναποθέσεις ολοκληρώνουν την εν δυνάμει παρουσία μέσα από αλλεπάλληλα όρια, νέα όρια, μικρές και συσσωρευτικές οριοθετήσεις και επαναοριοθετήσεις.

Ολόκληρη η ουσία των αφημένων έργων έγκειτο αποκλειστικά και μόνο στην σχέση τους με την παράσταση που συνιστά αιτία για αναστοχασμό ο οποίος ενεδρεύει μέσα σε όλη την εγκατάσταση. Η εγκατάσταση συγκαλεί και εμπλέκει τον θεατή ισότιμα με τα αντικείμενα και έτσι ο αναστοχασμός που υφέρπει αφομοιώνεται. Ο αναστοχασμός υπάρχει στον βαθμό που υπάρχει το υποκείμενο εκείνο που χρησιμοποιεί και αναλύει έννοιες, δηλαδή νοητικές εικόνες συνόλων, οι οποίες με τη σειρά τους θεμελιώνονται σε εικόνες του αισθητού κόσμου.

Η εγκατάσταση είναι έννοια και οι έννοιες είναι παραστάσεις παραστάσεων. Η παράσταση της παράστασης ως απέκθεσης και αναμορφωτήριο εικόνων αφήνεται στα ενοραματικά σχέδια του απλού και ιδεαλιστή εμπόρου. Η εναγώνια εκθεσιμότητα του εκ-ποιητή εμπόρου να συναχθεί η γνώση από τα αντικείμενα ενεργοποιείται μόνο με την έκθεση, ενώ από την άλλη η γνώση είναι εντελώς ανεξάρτητη του αντικειμένου καθώς όλα εκκινούν από την αυτοτιθέμενη παρουσίαση και καταλήγουν σε αυτή.

Το

Το ετεροτιθέμενο έργο στο ετεροτιθέμενο κτήριο ενδυναμώνει τον επόπτη θεατή με τις εποπτείες (παραστάσεις) του χώρου καθώς αναμένει να παραλάβει τα δεδομένα των αισθήσεων, ώστε να γεννηθεί η δυνατότητα για σκέψη. Ο κόσμος είναι αυτόχρημα παράσταση και, ως τέτοια, χρειάζεται το γιγνώσκον υποκείμενο να επισυνάπτει και αποσυνθέτει αλλεπάλληλα όρια, κατακρημνίσεις ορίων με αμέτρητες μεταβολές ανέλιξης από μορφή σε μορφή, από παράσταση σε παράσταση.

Ένα ετεροτιθέμενο βίντεο mapping φέρει την πραγματική σκιά του εκποιητή εντός της και συνακολουθείται από έναν εκθεσιακό αφορισμό, από μια αηδία έκθεσης περιτοιχισμένων έργων ενώ στο πραγματικό δάπεδο έρπουν εικαστικά έργα γύρω από τον αστείο βλοσυρό έκπληκτο έμπορο έργων τέχνης. Μια παράσταση γεγονότων με αντικείμενα, μια εικόνα με πολλές εικόνες, παράγει επίσης κάποια παραπάνω προβλήματα από αυτά που επιλύει. Η βασική δυσκολία για την κατίσχυση της έναντι άλλων λύσεων. Είναι η ασυναρμολόγητη διάρθρωση με συνειδητή σκηνοθεσία αλλά αυτό αφήνεται στην αναστοχαστική συμμετοχή του θεατή. Δηλαδή, μπορεί κανείς να θεωρήσει ότι υπάρχουν νοητικές διαρθρώσεις που επιγίγνονται στις φυσικές ιδιότητες (έργα ακουμπισμένα, παραταγμένα, αφημένα με συνθετική αναγωγή), δηλαδή εξαρτώνται από αυτές κατά αναγκαίο τρόπο, επιγίγνονται ως ηθοποιοί σε θεατρική πράξη, (ενεργοποίηση της προσποίησης). Με άλλα λόγια, η επιγένεση διασφαλίζει την οντολογική αναγωγή των επιγιγνομένων, π.χ. νοητικών ιδιοτήτων σε φυσικές ιδιότητες, τα έργα χάμω δεν είναι λιγότερο έργα από τα έργα στο ύψος του επιβεβλημένου βλέμματος γιατί ανασύρουν εκείνη την νοητικότητα ερωτημάτων γύρω από την υποδοχή του έργου τέχνης.

Μια άλλη προσέγγιση θα μπορούσε να βασισθεί στην έννοια της ταυτότητας με ενίσχυση εκείνης της τάσης για αποταύτιση. Δηλαδή θα μπορούσαμε να προσεγγίσουμε κάθε αντικείμενο, συμβάν, διαδικασία ταυτίζοντάς τα με όποια φυσικότητα τα υποδέχεται ή και τα επανασυστήνει. Αυτή η εκδοχή γρήγορα οδηγεί σε κατανόηση, καθώς μπορούμε να φαντασθούμε π.χ. λειτουργίες που εγγράφουν τα ζωγραφικά έργα όταν είναι ανάποδα, οι οποίες προς στιγμή αποταυτίζουν το ευθυγραμμισμένο έργο αλλά ταυτόχρονα το ταυτίζουν με κάποια αναδυόμενη ιδιότητα και νοητικότητα αυτή π.χ. της προοπτικής ή της συνθετικής ευθυγράμμισης στην στοίχιση των γύρω έργων ως αδιαίρετο σύνολο. Αυτή η απαίτηση της πολλαπλής εμπραγμάτωσης είναι πολύ σημαντική, καθώς δεν έχει να κάνει μόνο με την ανάγκη αποδοχής της λογικής πιθανότητας, αλλά και της φυσικής αποδοχής ιδιοτήτων και εκφραστικοτήτων πέραν της προβλεπόμενης αποβλεπτικότητας. Επιπροσθέτως, ήδη το μυαλό των θεατών αποκρίνεται παρουσιάζοντας πλαστικότητα, με αποτέλεσμα μια λειτουργία νοητική όπου η μία-προς-μία αντιστοίχιση φυσικών και νοητικών ιδιοτήτων χρειάζεται περαιτέρω επεξεργασία, ώστε να επιτρέψει την πολλαπλή εμπραγμάτωση.

Το βασικότερο, ίσως, επιχείρημα της αδιάρθρωτης και ταυτόχρονης εμπράγματης εγκατάστασης είναι ότι συνδέεται με τις συναισθανόμενες ποιότητες της εμπειρίας, τις φαινόμενες ποιότητες. Αν και η λύση στο πρόβλημα της αντιληπτικής σύνδεσης των φαινομένων-ποιοτήτων με την οσοδήποτε ενδελεχή οπτική περιγραφή του κόσμου βρίσκεται στο ασαφές και το ανοικτό, η βίωση μιας φαινόμενης ποιότητας δεν διαβιβάζεται μέσω της θεωρητικής περιγραφής της και ο υπό εξέταση συσχετισμός ομοχειρίας εμψυχωμένων αντικειμένων, έργων τέχνης με υποβολές βίντεο-φαντασιώσεών τους, ενεργοποιεί την παρουσία του θεατή του εν βιωτή.

Σχεδόν από τότε που η Αισθητική εκλαμβάνει το έργο τέχνης ως αντικείμενο και μάλιστα ως αντικείμενο της αισθήσεως, της αισθητηριακής αντίληψης με το ευρύτερο νόημα, το έργο εμφανίζεται ως ένα είδος ψέματος, συχνά μια ψευδαίσθηση ή ένα εικονογραφημένο αφήγημα. Η τέχνη είναι η προσπάθεια επίτευξης της αλήθειας. Αυτή η λειτουργία χρειάζεται βίωμα. Ο τρόπος με τον οποίο ο άνθρωπος βιώνει την τέχνη μας πληροφορεί για την ουσία της. Το βίωμα είναι η καθοριστική πηγή όχι μόνο για την καλλιτεχνική πρόσληψη αλλά και για την καλλιτεχνική δημιουργία. Αναζητώντας την προέλευση του έργου τέχνης μέσα στο ίδιο το έργο τέχνης, τα φαινόμενα και οι έννοιες που αναπτύσσονται πέραν της εγκατάστασης, δηλαδή τα πράγματα, τα αντικείμενα, το κτήριο, ο κόσμος, η γη, το ασαφές, η Αλήθεια, η διαμάχη, η ωραιότητα, το μη σχήμα, το άσχημο, η μορφή, η φύση, η τέχνη, οι λέξεις, όλα αυτά αποτελούν επιπρόσθετες οπτικές της συσχέτισης της εμφάνισης της αλήθειας εντός του συλλογικού έργου τέχνης, μέσα στο ίδιο συμβάν της εγκατάστασης όσο πιο πολύ μπορεί να Είναι.

Προσπαθώντας να αποκαθηλώσουμε τις παραδοσιακές ερμηνείες και συντάξεις για το έργο τέχνης κατανοούμε ότι η ορθή εμπειρία περί έργου τέχνης προτάσσεται μόνο εάν αφεθεί το έργο ως έργο να μιλήσει. Το έργο τέχνης εκ πρώτης όψεως ομοιάζει με πολλά άλλα πράγματα και ως αντικείμενο αλλά και λόγω του υλικού από το οποίο συντελείται (ξύλο-μουσαμάς, μέταλλο, πλαστικό). Μήπως λοιπόν το έργο τέχνης είναι πράγμα; Τι είναι αυτό που κάνει ένα πράγμα να είναι πράγμα; Το πράγμα εμπεριέχει την ικανότητα να επανεκτίθεται αέναα, ασυντέλεστα κάθε φορά, για να έχει την δυνατότητα συντέλεσης την επομένη εκθετική φορά. Μπορεί κανείς διερωτώμενος για την τέχνη να πει ότι το νόημα βρίσκεται έξω από τα εκθέματα-πράγματα, γιατί εκείνο που μια έκθεση σημαίνει ξαναδίνεται με μια έκθεση των πραγμάτων.

Μέσα στο έργο τέχνης συντελείται η αλήθεια.

Η αισθητική και προσήλωση στην υποδοχή της τέχνης χαρτογραφεί τη δυναμική πορεία του εξατομικευμένου έργου τέχνης όχι ως εργαλείου οικείας απόλαυσης ακόμα και αισθητικής ηδονής αλλά σαν εκείνη την εμπειρία που εν-πυρώνει την σκέψη σε ένα τόπο έκθεσης ενός περιεχομένου αλήθειας. Η εντασιακή της ποιητικής λειτουργίας και η εκτασιακή κατάσταση των έργων τέχνης απαιτούν εφευρετικότητα για την συντέλεια της αλήθειας που χρειάζεται να προσδεθεί σε εκείνη την εμπειρική πραγματικότητα μιας κοινωνικοκριτικής απεικόνισης της ασύνειδης συμμετοχής της τέχνης στην άλλη αλήθεια, έξω από το έργο τέχνης.

Οι επιστήμες το πραγματώνουν μέσα από αποδεικτικές διαδικασίες επαλήθευσης. Οι τέχνες συγκροτούν την λογικότητα τους μεταξύ μίμησης και κατασκευής, έκφρασης και σημασίας, συνήθως μεταξύ εμπειρίας και ανασύνθεσης. Η υποκειμενική έκφραση, η λογική κατασκευή και παρουσίαση συναρμόζονται όταν η υποδοχή του έργου αφεθεί σαν τοποτηρητής καταστάσεων του κόσμου. Μια εσωμετρική τοποτήρηση περιγράφεται με το αυθόρμητο, το χαοτικό, το αναδυόμενο, το μιμητικό, το επαναλαμβανόμενο, το αφαιρετικό, το δυστοπικό, το ψευδαισθησιακά προτεινόμενο, το προσομοιωτικό, το τυχαίο. Μια εξωμετρική τοποτήρηση είναι το μορφικό, το συντιθέμενο, το κατασκευασμένο, το λειτουργικό, το αντικειμενικοποιημένο, το αισθητηριακό, το εκποιημένο, το εξω-αισθητικό. Η έκφραση ως υποκειμενική ορμή θα φτάσει σε μια συγκροτησιακή αρχή όταν το έργο διαχυθεί, διαμοιραστεί, εκτεθεί . Αυτό σημαίνει ότι το έργο τέχνης είναι θέσει και όχι απλώς φύσει ενάγουσα. Από τον Διαφωτισμό και μετά το αισθητικά κατασκευασμένο του έργου τέχνης υπερτερούσε του υποκειμενικού της έκφρασης και η δυσαρμονία μέχρι τις μέρες μας δεν έχει ισορροπήσει. Η διαλεκτική ανάμεσα στα δυο επεισόδια απομόνωσαν κοινωνικά τον καλλιτέχνη σε ένα μύθευμα προσωπικών εκφραστικών μονομανιών και μετέτρεψαν το έργο τέχνης σε τερπνό αντικείμενο ηδονής για την ευχαρίστηση στον κόσμο της υπεραξίας του εμπορίου.

Αληθινές είναι μόνο οι δημιουργίες που δεν κατανοούν τον εαυτό τους. Η θλιμμένη τέχνη με την έννοια της θλιβερής έκθεσής της κατάντησε στην σφαίρα του ιδιωτικού και της κατανάλωσης να είναι εξάρτημα της διαδικασίας της υλικής παραγωγής μορφικά χωρίς την αυτονομία και χωρίς την υποκείμενη υπόσταση. Η αλλοτριωμένη αυτή μορφή συγκρατεί αντικειμενικές δυνάμεις που καθορίζουν ως τα μύχια την ατομική ύπαρξη. Το εφήμερο επιφαινόμενο της ζωής με τις διασπαρμένες μορφές της παραγωγής ανατρέπεται όταν οι άνθρωποι προστρέχουν σε μια πιο ανθρώπινη τάξη πραγμάτων. Πως επενεργεί αυτό; Η ανάδυση του ατομικού συγκρατεί στα σπάραχνά του το υποκείμενο που διυλίζεται στην νέα κατάσταση καθ’ εαυτού και όχι δι’ εαυτού. Το υποκείμενο από αύταρκες ενυπάρχει πλέον στο ατομικό και εμφανίζεται κάπως ενισχυμένο όταν το αντικειμενικό απαιτεί από το ατομικό να υπερβεί τα στενά του όρια και να μην χρυσοθηρίσει κατανάλωση, παραγωγή και εκποίηση.

Το σύστημα παραδόξως διασώζει το ατομικό μιας και ενδυναμώνει την αναμονή. Η ανορθολογικότητα του συστήματος αντιπαρέχει κατάρρευση για τις τέχνες εκεί που το ανίσχυρο από υποκειμενισμό έργο ενισχύει μόνο το ατομικό. Οι συμπληγάδες προσπερνιούνται όταν το αντικειμενικό υπομένει το υποκειμενικό. Στην περίπτωση αυτή το Ask for Art ανάμεσα σε πλειάδες καταργημένων και καταπιεσμένων χωρικά έργων κυρίως ζωγραφικής μέσα στην ασφυκτική παράθεση –σε κατάσταση κατάρρευσης– του ατομικού των Dlub καλλιτεχνών της πόλης Μπίτολα ενίσχυε το υποκειμενικό μιας εγκατάστασης που προσομοίαζε την απόρριψη και το ανέκθετο ως ικανότητα ύπαρξης του εφησυχάζοντος υποκειμενικού. Όταν το πρόβλημα πρόσληψης και υποδοχής του έργου τέχνης μπορεί να επιλυθεί, τότε η λύση θα πρέπει να εμφανίζεται μέσα στην υποδοχή, μέσα στην έκθεση. Η έκθεση γίνεται για να αντιστοιχίσει το πρόβλημα της υποδοχής και πρόσληψης εκ του εκθέτειν. Η έννοια που προβληματίζει δεν περιγράφεται εξωτερικά, θα πρέπει να διατυπωθεί πραγματικά. Έννοια ως αντικείμενο, υποκείμενο και αντικείμενο ως μορφές, σε μορφή άμορφη (ατάκτως ερριμμένα ) ή σε κατάσταση μορφολογικής συνύπαρξης, σε φαινόμενο εξημμένων μορφισμών αποτελούν την απόβλεψη που πράττει.

Ο πλούτος προτασιακών μορφών που υποδηλώνουν την άμορφη κατάσταση τους είναι επίτευγμα του υποκειμενικού στο περιβάλλον του ατομικού. Η ενάργεια της παράστασης Ask for Art προγράφει την ικανότητα των μορφών να παραμένουν άμορφες τουλάχιστον αδιαμόρφωτες, εφόσον κάποιος τις διαμόρφωσε (ο καλλιτέχνης). Το αδιαμόρφωτο είναι προϊόν της κοινωνικής μορφής. Η κοινωνική μορφή παραμένει αδιαμόρφωτη όσο η τέχνη διαμορφώνει μορφές μορφολογημένες. Η κοινωνική μορφή μορφολογείται όσο η τέχνη εκθλίβουσα μπορεί να εκλύει μορφές ιδιαζόντως άμορφες. Η αμορφία είναι η ικανότητα να μορφοποιούνται αέναα ελεύθερες μορφές από τις δεδικασμένες ιδιότητες που τους απέδωσε ένας επίδοξος (α)πρόσληπτης.

Τι μας κάνει να πιστεύουμε πως υπάρχει ένα είδος απεικονιστικότητας ανάμεσα στην σκέψη και την πραγματικότητα; Τι μας κάνει να πιστεύουμε πως υπάρχει ένα είδος απεικονιστικότητας ανάμεσα στην κοινωνία και το πραγματικό; Αντί για απεικονιστικότητα θα μπορούσαμε κάλλιστα να πούμε σχέδιο, προεικόνιση. Μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε το σχέδιο. Ένας επίδοξος προσλήπτης είναι απρόσληπτος όταν δεν μετέχει των μορφών. Μορφή είναι να μετέχεις των μορφών.

Κοντοσφύρης Χάρης, για το Ask for Art πλαισιωμένο από τα εκθέματα των μελών της DLUB.

Σκοπιά Φλώρινας 24/11/2024

Επιμέλεια κειμένου Κατερίνα Νασιώκα