Δρόμοι παλιοί. Ψυχή στο Λαιμό- εικαστικές και λογοτεχνικές εγγραφές στο λιμναίο τοπίο των Πρεσπών. Εκδήλωση ενδιαφέροντος

ΣΤΟΝ ΔΡΟΜΟ

Οι  άνθρωποι πάντα μετακινούνταν . Γι αυτό έφτιαχναν δρόμους , μονοπάτια , σκαριά και άλλες διόδους όπου επάνω τους κινούνταν .
Μετακινούνταν οι άνθρωποι , για να γνωρίσουν , ν’ αλλάξουν , να συναντήσουν αλλά και να ξεφύγουν .
Εκούσιες αλλά και ακούσιες οι μετακινήσεις των ανθρώπων . Οι τελευταίες αντανακλούν
τους βίαιους ξεριζωμούς , την εγκατάλειψη και ταυτόχρονα τη νέα αναζήτηση .
Οι αριθμοί της μετακίνησης των πληθυσμών δεν έχουν  καμία σημασία . Αρκεί και μόνο μία ψυχή για να σηματοδοτήσει τη βία της ακούσιας μετακίνησης και της εγκατάλειψης .

Η Πρέσπα ή αλλιώς οι Πρέσπες , αντικατοπτρίζουν  στα νερά τους αλλά και στον ιδρώτα και το αίμα στο χώμα τους , τις πολλές μετακινήσεις των ανθρώπων και των ανθρώπων τους .

Ίχνη δρόμων και διαδρομών στο οικιστικό και φυσικό περιβάλλον της ευρύτερης περιοχής της  Πρέσπας έχουν διασωθεί και διερευνάτε  ένα θέμα επαναπροσδιορισμού και επαναεντοπισμού τους . Ο Δρόμος που σύνδεε το χωριό  της  Μηλιώνας με το Λαιμό αποτελεί το ενδιαφέρον του Πρότζεκτ « Ψυχή στο Λαιμό», εικαστικές και λογοτεχνικές εγγραφές στο λιμναίο τοπίο των Πρεσπών.
1912 . Η ουτοπία των συνόρων . Οι ανόητες νοητές γραμμές της ανθρώπινης επινόησης
που χωρίζουν γη και ανθρώπους .
Η πολιτικοποίηση της γεωγραφίας(Συνθήκη του Βουκουρεστίου 1913), η εκδίωξη της διαφορετικότητας των ανθρώπων (Μειονοτικά Ζητήματα )

1922-1924 . Αναγκαστική και βίαιη μετακίνηση μουσουλμάνων από την Πρέσπα προς την Τουρκία και παράλληλα πρόσφυγες ελληνόφωνοι από την Ασία και τον Πόντο , κατατρεγμένοι , εγκαθίστανται στην περιοχή  , για να συμπληρώσουν τα κενά της προηγούμενης βίαιης   εξαναγκαστικής μετακίνησης  και εγκατάλειψης .

1949 . Η Μεγάλη φυγή των ηττημένων ( εμφύλιος ) για την  « Ανατολή ¨» .

1950-1960 . Συμπλήρωση κενών και εκκενώσεων .  Μεταναστεύσεις κυρίως σλαβόφωνων
πληθυσμών  αλλά και αριστερών πολιτών  κυρίως προς την Αυστραλία και την Αμερική μην αντέχοντας  τις συνεχιζόμενες  διώξεις  και κακομεταχειρίσεις των  κρατούντων .
Τα κενά πρέπει να συμληρωθούν και πάλι με μετακινήσεις βλάχων από την Θεσπρωτία κυρίως και την ευρύτερη Ήπειρο .
Ωστόσο το κενό δεν συμπληρώθηκε ποτέ . Χάσκει σαν ανεπούλωτο τραύμα .

1970 και μετά . Δημιουργούνται νέοι δρόμοι , από την ΜΟΜΑ ( σρατιωτικές μηχανοκίνητες  μονάδες  ) . Νέοι δρόμοι , παράπλευρα αλλά και σε σημεία επάνω στους παλιούς .  Σήμερα σώζονται κομμάτια των παλιών χωμάτινων , Λαιμός – Μηλιώνα , σαν επίδεσμοι επί γης , κρυμμένοι επίδεσμοι που από κάτω τους κρύβουν ιστορία και συλλογική μνήμη . Δρόμοι παλιοί που τους περπατούν παράνομοι εργάτες φασουλοχώραφων , αλβανοί γείτονες  , φοβούμενοι την σύλληψη και την εκδίωξη .

Αντωνακάκη Σοφία
Πρέσπα 06-08-2018

Ενδεικτική βιβλιογραφία :

1 : ΜΕΤΑΚΙΝΗΣΕΙΣ ΣΛΑΒΟΦΩΝΩΝ ΠΛΗΘΥΣΜΩΝ (1912-1930) – Ο ΠΟΛΕΜΟΣ ΤΩΝ ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΩΝ – Ιάκωβος Μιχαηλίδης – Εκδ . ΚΕΜΟ 2003

2 : Η ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΤΩΝ ΠΡΟΣΦΥΓΩΝ ΣΤΗ ΔΥΤΙΚΗ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ (1923-1930)-Ευστάθιος Πελαγίδης – Εκδ . ΕΚΔΟΤΙΚΟΣ ΟΙΚΟΣ ΑΦΩΝ ΚΥΡΙΑΚΙΔΗ ΑΕ 1994

4 : ΠΡΟΣΦΥΓΕΣ ΣΤΑ ΒΑΛΚΑΝΙΑ (ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ : Βασίλης Κ. Γούναρης – Ιάκωβος Δ Μιχαηλίδης ) Εκδ : Πατάκη 2004 .

5 : Στο Δρόμο – Τζακ Κέρουαρκ Εκδ : ΠΛΕΘΡΟΝ

6 : Δρόμοι παλιοί , Ποίημα του Μανώλης Αναγνωστάκης  Μουσική : Μίκης Θεοδωράκης

Δρόμοι παλιοί

Δρόμοι παλιοὶ ποὺ ἀγάπησα καὶ μίσησα ἀτέλειωτα
κάτω ἀπ᾿ τοὺς ἴσκιους τῶν σπιτιῶν νὰ περπατῶ
νύχτες τῶν γυρισμῶν ἀναπότρεπτες κι ἡ πόλη νεκρὴ
Τὴν ἀσήμαντη παρουσία μου βρίσκω σὲ κάθε γωνιὰ
κᾶμε νὰ σ᾿ ἀνταμώσω κάποτε φάσμα χαμένο τοῦ τόπου μου κι ἐγὼ
Ξεχασμένος κι ἀτίθασος νὰ περπατῶ
κρατώντας μία σπίθα τρεμόσβηστη στὶς ὑγρές μου παλάμες
Καὶ προχωροῦσα μέσα στὴ νύχτα χωρὶς νὰ γνωρίζω κανένα
κι οὔτε κανένας κι οὔτε κανένας μὲ γνώριζε μὲ γνώριζε

Όταν  κάποιος βρίσκει την ασήμαντη παρουσία του στα βήματα του δρόμου αναγνωρίζει το φάσμα του τόπου που διασχίζει. Ο τόπος είναι η κατάληξη ενός δρόμου. Το παρόν του δρόμου τότε , σήμερα είναι χωμάτινο παρελθόν. Όσα περπατήσαμε παλιά ισχύουν . Αναζητώντας απαντήσεις για το τι και το ότι ενός δρόμου καλούνται  εικαστικοί και λογοτέχνες καλλιτέχνες να προτείνουν στο ξεχασμένο δρόμο Μηλιώνα –Λαιμού  τις έγραφες τους .

 Η διαμόρφωση του πρότζεκτ θα γίνει το πρώτο δεκαπενθήμερο του Σεπτεμβρίου όπου και θα κατατεθούν οι προτάσεις που θα χρειαστεί να διαμορφωθούν στο επόμενο διάστημα επί τόπου. Το πρότζεκτ  συσχετίζεται με το ήδη  παρουσιασμένο  εικαστικό πρότζεκτ έδαφος –βηματισμός  Περπατώντας στο κυκλικό και ευθύγραμμο μονοπάτι . Θα παρέχετε φιλοξενία ύπνου στο σταθμό των Ψαράδων  που απέχει 12 χιλιόμετρα από την περιοχή ενδιαφέροντος .