“ΑΥΓΑ ΜΑΤΑΙΑ» Εικαστική παρέμβαση στο πτηνοπωλείο ΑΦΟΙ ΜΠΕΛΛΗ στη Φλώρινα. Φεβρουάριος 2023

 

“ΑΥΓΑ ΜΑΤΑΙΑ»

Εικαστική παρέμβαση στο πτηνοπωλείο ΑΦΟΙ ΜΠΕΛΛΗ στη Φλώρινα.

Πρωτοβουλία: Σχολή Καλών Τεχνών Φλώρινας, 3ικαστικό 3ργαστήριο

Αληλεπίδραση: Χάρης Κοντοσφύρης

Ζωγραφικά έργα: Χρύσα Διαμαντοπούλου

 

Τοποθέτηση, επιλογή και παρέμβαση έργων στον χώρο

Το κατάστημα «Μπέλλης» στο οποίο έγινε η εικαστική παρέμβαση, εξυπηρετεί την λιανική πώληση εδώδιμων αποικιακών προϊόντων έχοντας  τη μορφή μπουτίκ πτηνοπωλείου - κρεοπωλείου. Ο χώρος διαθέτει μεγάλο ύψος, ένα υπερώο  . Ράφια και ψυγεία εύρυθμα τοποθετημένα πυκνώνουν και αξιοποιούν το χώρο. Άνθρωποι και προϊόντα στέκουν αντικριστά. Βρίσκεται στο κέντρο της πόλης, είναι γωνιακό και όλη η μπροστινή πλευρά του είναι τζαμαρία.  Ο ιδιοκτήτης του καταστήματος, Νίκος Μπέλλης, έκανε την  επιλογή των τριών έργων τα οποία τοποθετούνται ψηλά και ημικυκλικά στον χώρο. Η εικαστική παρέμβαση ανασκάπτει την ρητορεία των απόκρεω και υπογραμμίζει την εμπορική ταυτότητα της επιχείρησης για την επεξεργασία κρέατος πουλερικών. Η επιχείρηση λάνσαρε μια φροντίδα καψαλίσματος του δέρματος των πουλερικών με πολύ ισχυρή φλόγα. Οι νοικοκυρές αγάπησαν αυτή την φροντίδα που συνδέεται με το μάδημα των φτερών και υποκινεί για χρόνια το ενδιαφέρον για την εμπορικότητα του μαγαζιού. 

 

 Καθώς κάποιος εισέρχεται στο κατάστημα, χρειάζεται να ανοίξει μια δίφυλλη πόρτα με τζάμι. Πάνω από αυτή βρίσκεται ένα ζωγραφικό έργο το οποίο απεικονίζει έναν γελωτοποιό -μυρμηγκοφάγο. Το έργο έχει τοποθετηθεί με τέτοιο τρόπο ώστε το βλέμμα της γελοιογραφίας να διασταυρώνεται  απευθείας με αυτό του θεατή. Το κύριο θέμα που διαπραγματεύεται είναι η σάτιρα. Η σάτιρα είναι τρόπος διασκεδαστικός και υπερβολικός των ανθρώπων,  είναι ένα ιδιαίτερο λογοτεχνικό είδος και μια πολιτικο-κοινωνική πράξη. Είναι το γέλιο που στεγνώνει το δάκρυ, το αντίβαρο στην τραγική πλευρά της ζωής, το φαρμακερό βέλος στη φαρέτρα του αδύναμου κατά των ισχυρών. Ο ρόλος της σάτιρας αρχίζει εκεί όπου τελειώνει η υπομονή των ανθρώπων για τα «κακώς κείμενα» που βλέπουν γύρω τους, χωρίς να διαθέτουν άλλα μέσα για ν' αντιδράσουν. Γι' αυτό και η έξαρση του είδους σ' έναν ορισμένο τόπο και χρόνο, με τη μορφή σατιρικών στίχων, γελοιογραφιών κτλ., συνήθως λειτουργεί ως προπομπός λαϊκών στάσεων. Το επίθετο σατυρικός σχετίζεται με τους Σατύρους της ελληνικής μυθολογίας, τους τραγοπόδαρους και κερασφόρους συντρόφους-ακολούθους του Διονύσου (θεού του κρασιού, του γλεντιού και της γονιμότητας), που κατοικούσαν στα δάση και ήταν επιρρεπείς στις σαρκικές ηδονές και τις ερωτικές πράξεις. Ως προσηγορικό, η λέξη σάτυρος δήλωνε ήδη από την αρχαιότητα το λάγνο, ασελγή και ακόλαστο άνθρωπο, εκείνον που κατευθυνόταν από τα ζωώδη ένστικτα των Σατύρων.

 

Ο πλούτος των ρούχων, των κοσμημάτων και των επιμέρους αντικειμένων, έρχονται σε αντιδιαστολή με τη γλοιώδης έκφραση, δημιουργώντας την αίσθηση μιας ξεπεσμένης πλουτοκρατίας, μια κρυφής μυστηριακής συνθήκης που υποβόσκει η κακεντρέχεια, η ειρωνεία, η εμπάθεια, το μίσος, η αποστροφή και η χαιρεκακία. Ο Ηοbbes υποστηρίζει πως κανένας άνθρωπος δεν έχει αγαθή φύση, αλλά είμαστε όλοι εγωιστές και ηδονιστές. Ο άνθρωπος είναι ένα έλλογο ον με πάθη. Ενώ ο Χριστοδούλου (Αριστοτέλης, Περί ψυχής), υποστηρίζει πωςο άνθρωπος στέκεται μετέωρος μπροστά στα όνειρα, τη φαντασία, το λόγο, τη σκέψη –απροσδιόριστης υφής παρουσίες- που νιώθει να καταλαμβάνουν χώρο μέσα του χωρίς να μπορεί να καταλάβει την ύλη και τον τόπο τους. Μια ψυχή υποβαστάζει νοήματα, προειδοποιεί με προαισθήματα, γεννά συναισθήματα, δίνει τόπο στο καλό και το κακό, το ‘μικρό’ και το ‘μεγάλο’.

Το χρήμα- πλούτος, ως σύμβολο θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως Λεβιάθαν. Ο Λεβιάθαν παίρνει την μορφή ενός τεχνητού ανθρώπου. Αναλύοντας τα επιμέρους τμήματα της πολιτείας, ο Hobbes παραλληλίζει διαρκώς κάθε ένα από αυτά µε την βιολογική λειτουργία ενός πραγματικού ανθρώπου. Οι δημόσιοι λειτουργοί μοιάζουν µε τα χέρια, τα µάτια και τα αυτιά του Λεβιάθαν, το χρήμα µε το αίμα που κυλά στις φλέβες του, οι τιμωρίες και οι ανταμοιβές που επιβάλλει µε τα νεύρα και τους τένοντες που κινούν τα µέλη και τις αρθρώσεις της πολιτικής κοινότητας. Ωστόσο, το βασικότερο µέρος του τεχνητού δημιουργήματος, δηλαδή η ψυχή του, δεν είναι άλλο από την κυριαρχία. Η κυριαρχία είναι η τεχνητή ψυχή που δίνει ζωή σε µία κατά τα άλλα εξ ολοκλήρου ανθρωπογενή δημιουργία, απόλυτα συμβατή µε το μηχανιστικό κοσμοείδωλο του Hobbes. «Δεν υπάρχει εξουσία πάνω στη γη που να συγκρίνεται µε την δική του». (41ο κεφάλαιο του Ιώβ). Η φιγούρα του Λεβιάθαν μετατρέπεται σε πανίσχυρο σύμβολο της κρατικής οργάνωσης της πολιτικής κοινότητας στους νεότερους χρόνους.

Ο γελωτοποιός λειτουργεί και ως προστάτης ή εκτροφέας- ζωοτρόφος, ο οποίος προϊδεάζει για το τι θα ακολουθήσει στη συνέχεια. Είναι αυτός που καλωσορίζει με έναν πιο καρναβαλικό τρόπο τους επισκέπτες του χώρου. Στο επάνω δεξιά μέρος του καταστήματος, υπάρχει μια μεγάλη εσοχή όπου τοποθετήθηκε το δεύτερο έργο. Και στα αριστερά πάνω από το ορισμένο μέρος του κρεοπωλείου τοποθετήθηκε το τρίτο έργο. Τα δυο αυτά έργα είναι θεματικά παρόμοια και διαπραγματεύονται κοινές έννοιες.

Κενό και γεμάτο, μεγάλο και μικρό, διακριτότητα, όριο, εμπόδιο και πέρασμα, αχανές και συγκεκριμένο, εμφανίζονται στα έργα αλλά και στον περιβάλλοντα χώρο (εσωτερικό και εξωτερικό), δίνοντας την αίσθηση της συμπλήρωσης και της αλληλεπίδρασης. Αυτές οι αντιθετικές έννοιες οδηγούν σε μια σειρά ερωτήσεων που επιζητούν απαντήσεις. Πέρασμα ως προς τι ;  από ένα χώρο σε έναν άλλο, από ένα συναίσθημα, μια κατάσταση, μυαλό- ασυνείδητο, ενύπνιο- πραγματικότητα. Πως ορίζεται το εμπόδιο; Αντικείμενο, φράχτης, σκέψη, φόβος, εκδίκηση, παρελθόν, εθελοτυφλότητα, ενοχές. Ποιος είναι ο σκοπός που θέλει κάποιος να περάσει το εμπόδιο; Ώστε να εξετάσει, να διαπιστώσει, να ψάξει, να συνειδητοποιήσει. Τι υπάρχει πίσω από το εμπόδιο; Θραύσματα από τον ψυχισμό και το ασυνείδητο του ανθρώπου. Κότες που τρώνε αμέριμνες τους κόκκους της άμμου, μιας απέραντης ερήμου, χωρίς να χρησιμοποιούν τη λογική τους ώστε να συνειδητοποιήσουν ότι αυτή η πράξη είναι φαινομενικά ανώφελη. Μια ά-λογη, ανούσια, επιτελεστική διαδικασία. Μια βιαστική οπτική θα κατέληγε σε ένα τέτοιο συμπέρασμα. Αναλύοντας αυτή τη διεργασία, οι κότες, στην πραγματικότητα, χρειάζονται απαραιτήτως να τρώνε μικρά πετραδάκια, άμμο, η οποία τα βοηθάει στη χώνεψη της τροφής τους.Καθώς φτάνει στο στομάχι η τροφή τρίβεται πολύ καλά μαζί με τα μικρά λιθαράκια και σταδιακά διαλύεται. Έχουν τόσο ισχυρό πεπτικό σύστημα που μπορεί να διασπάσουν τροφές που ο άνθρωπος δεν μπορεί.Σύμφωνα με τον GeorgeSimmel, το χρήμα ανήκει σε εκείνες τις δυνάμεις που η ιδιαιτερότητα τους συνίσταται ακριβώς στην έλλειψη ιδιαιτερότητας αλλά που, παρόλα αυτά, μπορούν να χρωματίσουν τη ζωή ποικιλότροπα, καθώς το απλώς και μόνο μορφικό, λειτουργικό και ποσοτικό στοιχείο στο οποίο συνίσταται ο τρόπος ύπαρξής τους έρχεται σε επαφή με ποιοτικά προσδιορισμένα περιεχόμενα και κατευθύνσεις ζωής, προορίζοντας και τα μεν και τις δε στη γένεση ποιοτικά νέων σχηματισμών. Η σημασία του για τον τρόπο ζωής δεν καταργείται αλλά ενισχύεται, δεν αναιρείται αλλά αποδεικνύεται από το γεγονός ότι συμβάλλει στην ανάπτυξη και ωρίμανση και των δύο δυνατών σχέσεων ανάμεσα στο αντικειμενικό και το υποκειμενικό πνεύμα". 

 

Συμβολική υπόσταση και ανθρώπινος εγκέφαλος

Συμβολικά, η κότα είναι το ανθρώπινο ον και αυτή η επαναλαμβανόμενη διαδικασία τροφής- πέψης,  παραπέμπει στον ανθρώπινο εγκεφαλικό μηχανισμό και συγκεκριμένα στο ασυνείδητο για το οποίο κάνει λόγο ο Eric Kandel, ο οποίος  υποστήριξε ότι ένα μέρος του ασυνείδητου εγώ, που το ονομάζει «διαδικαστικό ασυνεί­δητο», δεν έχει απωθηθεί και σχετίζεται με ασυνείδητες συνήθειες, αντιληπτικές και κινητικές ικανότητες καταγεγραμμένες στη διαδικαστική (άδηλη) μνήμη. Πολλές αλλαγές οι οποίες λαμβάνουν χώρα κατά την ψυχανάλυση σχετίζονται με αυτό το μέρος του ασυνείδητου. Οι Francois Ansermet και Pierre Magistretti, σε συμφωνία με τα ευρήματα των νευροεπιστημών ανέδειξαν μέσα από τη μελέτη των πλαστικών αλλαγών του εγκεφάλου ότι η εμπειρία αφήνει ένα μνημονικό ίχνος στο νευρωνικό δίκτυο. Μέσα από την πλαστικότητα του εγκεφάλου και τις συνεχείς εγγραφές και επανεγγραφές των εμπειριών, όταν το ασυνείδητο γίνεται συνειδητό η εγγραφή της εμπειρίας διαφοροποιείται από την ίδια την εμπειρία.Η συμπεριφορά του ανθρώπου προϋποθέτει και εκφράζει τη διαρκή, δυναμική και παράλληλη επικοινωνία του ατόμου με την εξωτερική και την εσωτερική πραγματικότητα. Η εξωτερική πραγματικότητα του ανθρώπου είναι ο φυσικός και ο κοινωνικός του χώρος. Εσωτερική πραγματικότητα είναι η εκάστοτε λειτουργική κατάσταση των διαφόρων συστημάτων του οργανισμού (εγκέφαλος, μυϊκό σύστημα, κ.α.), τα οποία βρίσκονται σε συνεχή λειτουργική επικοινωνία και αλληλεπίδραση, καθώς και το σύνολο της γνώσης, που αποκτά κάθε άνθρωπος προοδευτικά, μέσω της επικοινωνίας του με το εξωτερικό περιβάλλον και με τον εαυτό του.Η επικοινωνία του ανθρώπου με την εξωτερική και την εσωτερική του πραγματικότητα, που αναγνωρίζονται ως σωματικές, συναισθηματικές και νοητικές διαστάσεις της ανθρώπινης συμπεριφοράς(σκέψη, συναίσθημα, δράση), οργανώνονται, συντονίζονται και εγκαθίστανται από τις λειτουργίες επεξεργασίας πληροφοριών. Στα παρόντα έργα, οι κότες- άνθρωποι, περιβάλλονται από την εξωτερική πραγματικότητα, χωρίς όμως να αλλελπιδρούν μεταξύ τους, κρατούν αποστάσεις και σχεδόν αγνοούν την ύπαρξη του ενός από τον άλλον. Η εσωτερική πραγματικότητα είναι έκδηλη και φανερώνεται με το σχήμα, σκέψη(ασυνείδητη ή συνειδητή), πράξη, επιτέλεση της δράσης (τροφή με άμμο).  Με άλλα λόγια οι κότες χρησιμοποιούν συνειδητές και μη συνειδητές μνημονικές διεργασίες για να οργανώσουν, να συντονίσουν και να εγκαταστήσουν όλες τις διαστάσεις της ανθρώπινης συμπεριφοράς που βιώνονται ως σκέψη, συναίσθημα, κ..ο.κ. και αναγνωρίζονται με τις εκφάνσεις της γλώσσας και της δράσης. Ο ανθρώπινος εγκέφαλος είναι ένα αυτοοργανωμένο σύστημα το οποίο λειτουργεί, οργανώνει και εγκαθιστά όλες τις διαστάσεις της ανθρώπινης ύπαρξης

 Γιατί ο τίτλος «ΑΥΓΑ ΜΑΤΑΙΑ»;

Προήλθε από την ποιητική συλλογή του Μίμη Σουλιώτη με τον ομώνυμο τίτλο. Για τον Σουλιώτη, το αυγό, έχει αινιγματική, διφορούμενη φύση και είναι ένα ιδιόμορφο ζωτικό προϊόν. Με την καίρια ειρωνεία προσπαθεί να πετύχει,  να μη μείνουμε άβουλοι θεατές όσων έχουμε συνηθίσει να βλέπουμε, όσων είναι στην επιφάνεια, αλλά να αντικρίσουμε επιτέλους εκείνο που κυοφορείται στο ανεξιχνίαστο και σιωπηλό βάθος, στον παλλόμενο πυρήνα, τις ατέρμονες θαυμαστές του μεταμορφώσεις.Προσεγγίζει το θέμα του με παιγνιώδη διάθεση. Δεν πρόκειται, για ευκολίες και εξυπνακίστικες αποστροφές αλλά για πράγματα βαθιά βιωμένα, που προϋποθέτουν και μια επώδυνη εμπειρία ζωής,  ντύνει τη μαύρη και αποκρουστική αλήθεια με φωταψίες έντονες, με πυροτεχνήματα πολύχρωμα που μόλις σβήσουν στην αιθρία της νύχτας αφήνουν τον ουρανό πιο σκοτεινό απ’ ό,τι ήταν προηγουμένως(ΔημήτρηςΧουλιαράκηςΤΟ ΒΗΜΑ, 14-02-1999).

1.
Eggs-en-province
2.
Τ' αυγά κάθονταν στα κάρβουνα,
"Ποιος θα βγάλει τα κάστανα
από τη φωτιά", έλεγαν.
3.
Αβγά κεφάτα,
ό,τι καλύτερο έχει μείνει.
[κεφάτα: βαρβάτα varia lectio μείνει] απομείνει diminuavit]
4.
Αβγά με ώχρα «άχραντα» άσπιλα.
[αβγά στην ώχρα τους varia lectio]
5.
Κάθεται αργά-αργά, πρεπούμενη
περίληψη των γηρατιών του, στ' αβγά του…

Τα αυγά, από το έργο που αναρτήθηκε στο χώρο, παραπέμπουν στην έννοια του κεκρυμμένου, κάτι που επιθυμεί ανακάλυψη, χωρίς να την επιτρέπει με ευκολία. Το κέλυφος, είναι η φυσική «συσκευασία» του αυγού. Μέσα από τους πόρους του (διαθέτει περίπου 17.000 πόρους), το αυγό αναπνέει αλλά και προσλαμβάνει οσμές από το εξωτερικό περιβάλλον. Καλύπτεται εσωτερικά από ένα επίστρωμα που αποκαλείται επιδερμίδα. Λειτουργώντας ως προστατευτική κάλυψη, η επιδερμίδα βοηθά στη συντήρηση της φρεσκάδας και την αποτροπή της μικροβιακής μόλυνσης του εσωτερικού περιεχομένου του αυγού. Το κέλυφος, αποτελεί το στοιχείο της παρεμπόδισης, ώστε να ερευνηθεί αυτό που βρίσκεται εντός. Οι κότες τριγύρω καταβάλλουν μια μάταιη, ασυνείδητη και ατελείωτη πράξη. Ανάμεσά τους τα τεράστια γερμένα αυγά προσλαμβάνουν ως δέκτες τα ερεθίσματα του περιβάλλοντος, και αποβάλλουν με αισθητηριακό τρόπο, μια μυστηριώδης συνθήκη. Ο συνδυασμός ματαιότητας και αποκρυφότητας, δημιουργεί ένα περιβάλλον σχεδόν ουτοπικό, φαντασιακό και ενυπνιακό- ονειρικό.

 

Συσχέτιση με το όνειρο

Σε κανένα άλλο φαινόμενο της φυσιολογικής ψυχικής ζωής, όσο στο όνειρο, δεν αποκαλύπτονται τόσο ξεκάθαρα, τόσα πολλά και σημαντικά στοιχεία για τις ασυνείδητες λειτουργίες του ψυχισμού. Λέγοντας όνειρο, σύμφωνα με την ψυχαναλυτική ορολογία, ορίζουμε το συνολικό φαινόμενο, του οποίου το λανθάνον περιεχόμενο, η ονειρική διεργασία και το έκδηλο όνειρο είναι τα ξεχωριστά μέρη τα οποία το αποτελούν.Η σχέση ανάμεσα στο λανθάνον ονειρικό περιεχόμενο και το έκδηλο όνειρο είναι η ακόλουθη: Ανάλογα με το όνειρο, αυτή η σχέση μπορεί να είναι πολύ απλή ή πολύ περίπλοκη. Αλλά υπάρχει ένα στοιχείο, το οποίο είναι σταθερό. Το λανθάνον περιεχόμενο είναι ασυνείδητο, ενώ το έκδηλο περιεχόμενο είναι συνειδητό. Η πιο απλή δυνατή σχέση ανάμεσα στα δύο είναι, ότι το λανθάνον περιεχόμενο γίνεται συνειδητό. Μια από τις κατηγορίες του ονειρικού περιεχομένου περιλαμβάνει σκέψεις και ιδέες, που συνδέονται με τις δραστηριότητες και τις προκαταλήψεις της καθημερινής εν εγρηγόρσει ζωής του ονειρευόμενου και οι οποίες παραμένουν ασυνείδητα ενεργές στο νου του, κατά τη διάρκεια του ύπνου. Εξαιτίας της συνεχιζόμενης δραστηριότητάς τους τείνουν να ξυπνήσουν αυτόν που κοιμάται, με τον ίδιον τρόπον που ενεργούν τα πιεστικά αισθητηριακά ερεθίσματα. Αν εκείνος που κοιμάται ονειρευτεί, αντί να ξυπνήσει, αυτές οι σκέψεις και οι ιδέες δρουν ως μέρος του λανθάνοντος περιεχομένου του ονείρου. Εμβαθύνοντας λίγο περισσότερο, μέσω ενός, κατά τα άλλα, αφηγηματικού κειμένου, θα συσχετίσουμε με την ονειρική διεργασία το ένα από τα τρία έργα (Φυσιοδιφικότητα, ακρυλικά σε μουσαμά, 1,97χ1,15, 2022):

{…}Οι τελευταίες νύχτες εδώ είναι πολύ βαριές. Κάθε μέρα ο ουρανός κατεβαίνει και λίγο περισσότερο. Για πότε θα εγκλωβιστώ και θα σταματήσει το οξυγόνο μου, ούτε που θα το καταλάβω. Προλαβαίνω όμως να ξαποστάσω λιγάκι και να αποκοιμηθώ. Κλείνω τα μάτια μου και παράλληλα ακούω τον κρότο μιας πόρτας που κλείνει ερμητικά. Μπρος μου βλέπω μια στοά με μια φωτεινή επιγραφή. «Καλώς ήρθατε στο όνειρό σας». Σμίγω σκεφτική τα φρύδια μου. Δημιουργία της φαντασίας μου είναι μόνο, καθησυχάζω τον εαυτό μου. Ας μπω λοιπόν. Όλα γύρω είναι θεοσκότεινα. Στο βάθος όμως κάτι κόκκινο αχνοφαίνεται. Σε αυτό προσπαθώ να φτάσω. Προχωράω, προχωράω, ώσπου τελικά βλέπω την άκρη ενός κόκκινου νήματος. Το παίρνω στα χέρια μου και το ακολουθώ. Τριγύρω όλα εξακολουθούν να είναι μαύρα. Ξάφνου εμφανίζεται μια στοά. Μέσα της συνεχίζει και το νήμα. Περπατάω ακόμα λίγο. Το κόκκινο νήμα σταματάει σε μια πόρτα. Την ανοίγω. Μπροστά μου απλώνεται μια αχανή έρημος. Η ζέστη είναι αφόρητη. Νιώθω τα πόδια μου να λιώνουν. Διψάω φριχτά. Στα αριστερά μου βλέπω έναν μπλε κουβά και τρέχω κοντά του προκειμένου να πιω το νερό που φαντάζομαι πως έχει. Σκύβω από πάνω του και απογοητευμένη βλέπω κάποια  γράμματα από χαρτί. Ε, Χ, Χ, Π, Α, Μ. Τα πιάνω στα χέρια μου και μονομιάς νιώθω πλήρως ξεδιψασμένη. Σαν να έχω πιει μια κανάτα νερό. Κάτι περίεργο συμβαίνει. Ώρα να εξερευνήσουμε τριγύρω. Περπατάω για λίγο και συναντάω μερικές κότες να τρώνε αμέριμνες τους κόκκους της άμμου. Καθώς τις βλέπω να γευματίζουν, το αίσθημα της πείνας με κυριεύει. Μια λευκή κότα με κοιτάζει επίμονα. Στο ράμφος της κρατάει το γράμμα Θ. Μμμ… με τα γράμματα στον κουβά ξεδίψασα… Άρα αν ακουμπήσω αυτό το Θ σίγουρα δεν θα πεινάω πια..! η κότα αρχίζει να τρέχει. Τρέχω κι εγώ με μανία ξοπίσω της. Τα πόδια μου βουλιάζουν στην άμμο και τα νιώθω βαριά. Δυσκολεύομαι να συνεχίσω και σχεδόν σταματάω. Αρκετά μέτρα πιο πέρα σταματάει και η κότα. Στέκεται δίπλα από ένα σχοινί απλώστρας. Στα μανταλάκια είναι απλωμένες δύο μπλε κάλτσες, ένα σκισμένο τζιν παντελόνι και ένα ψάρι. Η κότα αφήνει το γράμμα στο έδαφος και χάνεται τρέχοντας στην έρημο. Φτάνω στο σημείο και διστακτικά σηκώνω το Θ από κάτω. Αισθάνομαι μια ελαφριά ζαλάδα. Ύστερα ένας πόνος σα σφάχτης διαπερνά το θώρακά μου. Κόβεται η ανάσα μου και σωριάζομαι. Ένας άνεμος αρχίζει να φυσά με μανία. Η άμμος μπαίνει στα μάτια μου και με τυφλώνει. Τα κλείνω σφιχτά με τα χέρια μου και ξαπλωμένη μετράω αντίστροφα ένα λεπτό. 59, 58, 57, ο λυσσασμένος αέρας κάνει τ’ αυτιά μου να βουίζουν. 34, 33, 32, 31. Νιώθω τις αισθήσεις μου να με εγκαταλείπουν. 16, 15, 14. Λίγο ακόμα. 9, 8, 7, 6. Δεν έχει μείνει άλλη δύναμη μέσα μου. 3, 2… 1, ψιθυρίζω χωρίς ανάσα και αισθήσεις πια. Τα όνειρα είναι άχρονα. Ένα ντουλάπι με φθαρμένα υποσυνείδητα. Θα μπορούσα να κειτόμουν ακόμα νεκρή σ’ εκείνο το όνειρο. Όμως σε κάποιο αόριστο ονειρικό χρόνο άνοιξα τα μάτια μου. Όλα βρίσκονταν στη θέση τους. Από μακριά διέκρινα μια περίφραξη και ένα κομμάτι της έλειπε. σηκώθηκα όρθια και άρχισα να κατευθύνομαι προς τα εκεί. Καθώς έφτανα στην έξοδο, παρατήρησα πως οι κότες έτρωγαν αμέριμνες το καλαμπόκι τους και ο μπλε κουβάς ήταν γεμάτος με νερό. Ενδιαφέρον… σκέφτηκα. Όνειρο μέσα στο όνειρο. Με αυτές τις σκέψεις πέρασα την ανοιχτή περίφραξη. Μια ταμπέλα με έκανε να κοντοσταθώ. «Σας ευχαριστούμε για την επίσκεψη! Ο σύλλογος μας σας εύχεται καλό ταξίδι στην πραγματικότητα». Σήκωσα το φρύδι μου, χαμογέλασα ειρωνικά και συνέχισα την πορεία μου. Εγώ όμως θα σας πω ότι έφυγα δίχως να παρατηρήσω γύρω μου προσεκτικά. Στην απλώστρα είχε μείνει μονάχα μια κάλτσα, το τζιν έλειπε σχεδόν ολοσχερώς και από το ψάρι μόνο τα κόκκαλα είχαν μείνει πια{…}.

Καταρρακωμένες καρικατούρες (Καλώς ήρθατε στο παιχνίδι), Χρύσα Διαμαντοπούλου, 2021

 

Κενό και γεμάτο

Με αφορμή αυτή τη σταδιακή αποξήλωση και τέλος την καταστροφή των ρούχινων υφασμάτων, που προαναφέρθηκε, τίθεται η συνθήκη της κενότητας και του γεμάτου. Η αντίληψη της κοινωνίας για το κενό γεννιέται και διαμορφώνεται μέσω των ποικίλων ερεθισμάτων που προκύπτουν από τις ανθρώπινες δραστηριότητες. Το γεγονός αυτό οδηγεί την ανθρώπινη αντίληψη στο να το ταυτίζει με την έννοια του στατικού και άδειου μαθηματικού και φυσικού χώρου. Οι Λεύκιππος και Δημόκριτος αναφέρουν:…Ο Λεύκιππος και ο οπαδός του Δημόκριτος λένε ότι στοιχεία μεν είναι το πλήρες και το κενό, αποκαλούντες το ένα ον και το άλλο μη ον, από αυτά το μεν πλήρες και στερεόν, το ον, το δε κενόν και αραιόν, το μη ον. Γι’ αυτό ισχυρίζονται ότι το ον δεν έχει περισσότερο αληθινή ύπαρξη από το μη ον, διότι ούτε το κενό είναι λιγότερο πραγματικό από το σώμα.… Αυτά είναι τα υλικά αίτια των όντων [Αριστοτέλης, Μετά. τα Φυσικά 985b4 (Λεύκιππος Α6)].Το κενό για τον Δημόκριτο συμπίπτει με την έννοια του μη όντος. Αυτό το μη ον για το Δημόκριτο δεν υπάρχει κατά έναν τρόπο υποδεέστερον του αισθητού όντος (του ατόμου), εφόσον έχει και αυτό ιδιαίτερη φύση και υπόσταση.Στην κλασική Φυσική η έννοια του κενού ταυτίζεται με την έννοια της απουσίας ύλης.Η αίσθηση που διαμόρφωνε η κλασική Φυσική για το κενό ήταν ότι δεν μπορούσε να αλληλεπιδρά με την ύλη, ή τα όριά της, με τη λογική ότι το περιέχον δεν μπορεί να συσχετίζεται με το περιεχόμενο.Όπως αναφέρει και ο καθηγητής Σ. Θεοδωράκης: «…Ο κενός χώρος αλληλεπιδρά άμεσα με το περιβάλλον του, όπως στη Γενική Θεωρία της Σχετικότητας η παρουσία μαζών, καθορίζει την καμπυλότητα του κενού χώρου. Σε αυτό το κενό τα όντα πεθαίνουν και αναγεννώνται μέσα από ένα έξυπνο και διακριτικό παιχνίδι διπλασιασμού προσώπων και πραγμάτων».Τα ρούχα, στα έργα, κρέμονται μπροστά από τη ματαιότητα, το μυστήριο, το εμπόδιο, τη συμβολικότητα, το μυστήριο, συγκαλύπτοντας τα αλλά και ταυτόχρονα, φανερώνοντας τα. Το βλέμμα του θεατή ‘’παίζει’’ μπρος και πίσω, συνδυαστικά, αγνοώντας ή παρατηρώντας καλύτερα στοιχεία που δεν διάβασε, προηγουμένως, η οπτική του αντίληψη. Η κενότητα και το χαλαρό άπλωμά τους, προσδίδει απορία, ίσως και αποστροφή. Στην πραγματικότητα όμως αυτή η συνθήκη έχει μια ειρωνική χροιά. Το ανθρώπινο σώμα προσπαθεί να χωρέσει σε υφάσματα. Τα επιλέγει, τα δοκιμάζει, τα αγοράζει και ύστερα τα χρησιμοποιεί για καιρό. Ξεχειλώνουν, φθείρονται, πλένονται και απλώνονται ξανά και ξανά. Σταδιακά χάνουν την υλικότητα τους και αποκτούν νέα. Μέσω της διατριτότητας κυριαρχεί το μη σώμα, το σώμα που έχει απορροφηθεί, εξαγνιστεί και εξαφανιστεί Μια ιδέα σώματος παραμένει , μόνο από το περίγραμμα του υφάσματος. Το μυαλό έρχεται να γεμίσει και να φτιάξει το συνολικό ρούχο , λειτουργώντας εγκεφαλικά και οπτικά.

Τάο και Κενό

Η  κινεζική φιλοσοφική σκέψη ταυτίζει το κενό με την έννοια του «Τάο». Αντικαθιστώντας τη λέξη Τάο με τη λέξη κενό,  διαβάζουμε στο βιβλίο Τάο Ι Τσι που αποδίδεται στον φιλόσοφο Λάο Τσε:

Άδειο δοχείο είναι το Τάο*

ποτέ με τη χρήση δε στραγγίζει

Απύθμενη πηγή των μύριων πραγμάτων

Άφαντο σαν να μη ζει

όμως, πάντα, παρόν

Άγνωστο πούθε προβάλλει

Μοιάζει προπάτορας του ουρανού

Στου τροχού τον άξονα συγκλίνουν τριάντα αχτίνες

Χρήσιμος όμως γίνεται από την κεντρική τρύπα

Πλάσε κανάτι με πηλό

Χρήσιμο γίνεται από τον άδειο χώρο μέσα του

Χτίσε δώμα, άνοιξε παράθυρα και πόρτες,

κατοικήσιμο το κάνουν τα κενά.

Το όφελος έρχεται, λοιπόν, από τούτο που υπάρχει

Το χρήσιμο είναι εκείνο που λείπει

Το Τάο κυματίζει κυκλικά

απλώνεται τόσο αριστερά όσο και δεξιά

Από αυτό εξαρτώνται τα μύρια πράγματα

Τίποτα δεν κατακρατά

Σιωπηλά εκπληρώνει το σκοπό του

Δίχως απάντηση καμιά

Τρέφει τα μύρια πράγματα

Δίχως να είναι αφέντης τους

Ασκοπο, μικροσκοπικό

Σ’ εκείνο επιστρέφουν τα μύρια πράγματα

κι όμως δεν είναι αφέντης τους

Είναι πολύ μεγάλο

Αρρητο ζει το Τάο αιώνια σε απραξία

κι όμως εκείνο δημιουργεί τα πάντα

το Τάο κινείται επαναστρέφοντας.

Ο τρόπος του Τάο είναι ενδοτικός

Τα μύρια πράγματα γεννιούνται από το είναι

Το είναι γεννιέται από το δεν είναι.

(Το Τάο) δεν φαίνεται, είναι λεπτό, πέρα από σχήμα

Δεν ακούγεται, είναι αραιό, πέρα από ήχο.

Δεν κρατιέται, είναι άπιαστο, γαλήνιο, παντού.

Ανάλυση έργων μεμονωμένα

Ο Μυρμηγκοφάγος, ακρυλικά σε μουσαμά, 70χ84, 2022

Μια ανθρωπόμορφη καρικατούρα. Ένας γελωτοποιός, μια γελοιογραφία. Η καρναβαλική ατμόσφαιρα που απορρέεται είναι εμφανώς έκδηλη. Η ενδυμασία κοσμείται με χρυσές λεπτομέρειες. Πράσινο και κόκκινο, χρώματα που αποδίδουν τον πλούτο και την αριστοκρατία. Η κορόνα μοιάζει με μαλακό σίδερο, σχεδόν λιωμένο στην κορυφή του κεφαλιού. Ίσως το ζεστό σώμα του, μην μπορώντας να αντέξει την θερμοκρασία των υφασμάτων, να έχει δημιουργήσει αυτή την κατάσταση. Εύκολα συμπεραίνουμε αυτά τα δεδομένα, εφόσον παρατηρεί κανείς, πως ο γελωτοποιός είναι εγκλωβισμένος στην αλυσίδα του, στις διαστάσεις του τελάρου, αλλά και σε κάθε χώρο που τοποθετείται. Είναι μια ανελεύθερη, παγιδευμένη μορφή, εξαπατημένη, πιστεύοντας πως κατέχει δύναμη και εξουσία. Η παρουσία του τραπουλόχαρτου και κατ’ επέκταση του τζόκερ, επιβεβαιώνουν την κιβδηλότητα της παράστασης. Η φτώχεια, το εύκολο, φτηνό και σαχλό γέλιοέχουν αιχμαλωτίσει τον γελωτοποιό, κινώντας τον σαν άχρηστη μαριονέτα. Ο ίδιος χαρακτηρίζεται από την τεράστια σουβλερή μύτη του, που τον καθιστά ψεύτη, σύμφωνα με την λαική παράδοση. Τα μεγάλα αυτιά του παραπέμπουν στο παραμύθι της κοκκινοσκουφίτσας. Είναι ο κακός λύκος, λοιπόν, που με το στόμα του θα καταβροχθίσει αυτό που θέλει. Χαμογελάει όμως στ’ αλήθεια; Η γλώσσα κάπως μπερδεύει την έκφραση. Θέλει να εξαφανίσει και να καταπιεί την τροφή που θα τον κάνει ανίκητο και υπέρτατο. Δυστυχώς είναι μονάχα ένας μυρμηγκοφάγος. Θα τρέφεται αιώνια, με το μικροσκοπικό, το άβουλο, το αθώο. Θα τρέφεται με το πιο εργατικό πλάσμα του πλανήτη, υπενθυμίζοντας του διαρκώς ότι είναι ανίκανος και εξευτελισμένος.

Αυτή η παιγνιώδης διάθεση και η καρναβαλική χροιά οδηγούν στη σκέψη ότι η μορφή πρόκειται για καμουφλάζ, μια μάσκα, μια προσωπίδα που αποκρύπτει τι υπάρχει από πίσω, προσδίδοντας μυστήριο. Η προσωπίδα συναντιέται διαχρονικά σε όλον τον κόσμο. Η ιστορία της χάνεται στα βάθη των αιώνων και η καταγωγή της θα μπορούσαμε να πούμε ότι είναι τόσο παλιά όσο και ο ανθρώπινος πολιτισμός. Η χρήση της για τελετουργικούς και μαγικούς σκοπούς είναι διαδεδομένη σε όλους τους λαούς και έχει πανάρχαια καταγωγή. Φορώντας την προσωπίδα ο άνθρωπος μπορούσε να ισορροπεί στη διαχωριστική γραμμή ή και να μεταπηδά από το πραγματικό στο φανταστικό, από την ανθρώπινη υπόσταση στη θεϊκή, από το ένα φύλο στο άλλο, από τον άνθρωπο στο ζώο, από τη μια ηλικία στην άλλη, από το παράλογο στο λογικό, από την πραγματικότητα στο μύθο, από τον φυσικό κόσμο στον υπερφυσικό. Με την προσωπίδα ο άνθρωπος παύει να είναι απλός παρατηρητής ή θύμα των υπερφυσικών δυνάμεων και των φυσικών φαινομένων, μετουσιώνεται σε υπερφυσικό ον και γίνεται ο ίδιος θεός, δαίμονας, ζώο, κεραυνός, βροχή, φωτιά, αστραπή.Προσωπίδες φορούν οι θεοί, ο πιστοί, οι μύστες, οιπολεμιστές, οι ηθοποιοί, οι μεταμφιεσμένοι. Ποιος είναι λοιπόν ο γελωτοποιός; Στις τελετές μύησης και λατρείας του θεού Διονύσου χρησιμοποιούνταν προσωπίδες. Ο Διόνυσος ήταν ο κατ’ εξοχήν θεός των λαϊκών στρωμάτων, ο προστάτης του αμπελιού και του κρασιού, της γονιμότητας, της μεταμφίεσης, της συμμετοχής, του ξεφαντώματος, της μυστηριακής μύησης, του γλεντιού.Αυτή η συνθήκη της μεταμφίεσης, της αποκρυφότητας, του καμουφλάζ παραπέμπει και στο αρχαίο θέατρο. Το στόμα του γελωτοποιού μοιάζει να είναι κούφιο, επινοημένο. οι προσωπίδες των ηθοποιών, κατασκευάζονταν με τέτοιο τρόπο ώστε να ικανοποιούν και μια βασική ανάγκη του θεάτρου, να δυναμώνουν όπως ένα μεγάφωνο την ένταση της φωνής του ηθοποιού. Γι’ αυτό είχαν αρκετά μεγάλο άνοιγμα στο στόμα ώστε να βγαίνει εύκολα η φωνή και χρησιμοποιούσαν ένα επιστόμιο (μέσα από την προσωπίδα) σαν χωνί το οποίο δυνάμωνε τη φωνή ώστε να ακούγεται πιο καθαρά από πιο μακριά. Η ανθρωπόμορφη μορφή του γελωτοποιού , μπορεί να είναι αυτό που βλέπουμε, ή αυτό που πιστεύουμε ότι θα μπορούσε να είναι. Ίσως να θέλει να πει, να φωνάξει ποιος είναι και με το στόμα- χωνί,  να εισακουστεί σε όλη την οικουμένη. Πρόκειται για ένα έργο που στο σύνολό του καλεί τον θεατή, να παρατηρήσει πιο προσεκτικά, να προσπεράσει το φαινομενικό, να δει και να ανακαλύψει τον άνθρωπο πίσω από τη μάσκα και ίσως και τον ίδιο του τον εαυτό…

Φυσιοδιφικότητα, ακρυλικά σε μουσαμά, 1,97χ1,15, 2022

Μια απέραντη έρημος. Τεράστιοι χρυσοί αμμόλοφοι διασχίζουν τον ορίζοντα. Η ατμόσφαιρα ζεστή και αποπνικτική. Μερικές κότες τρώνε αμέριμνες τους κόκκους της καυτής άμμου. Ο μισάνοιχτος φράχτης μας προϊδεάζει ότι πρόκειται για ένα μεγάλο κοτέτσι. Ο μπλε κουβάς, ίσως περιέχει το νερό που θα ανακουφίσει τα ζωικά όντα από την ανείπωτη δίψα. Όλο το τοπίο που εξελίσσεται στα μάτια του θεατή, θυμίζει ένα καλοκαιρινό απομεσήμερο. Την απόλυτη σιωπή και ηρεμία έρχεται να την ταράξει, η πάνω δεξιά κότα που με το ποδήλατο ενός ζογκλέρ κόβει βόλτες πάνω στο σχοινί μιας απλώστρας. Ένας, μια , ένα… Τα άρθρα εκλείπουν γιατί αυτά τα πράγματα δεν ανήκουν σε κανέναν. Στο σχοινί είναι απλωμένη μια κάλτσα, ένα ψάρι χωρίς το δέρμα του και ένα κενό παντελόνι. Είναι στην  πραγματικότητα κενό; Μήπως είναι εκούσια εξαφανισμένο από το μυαλό μας; η σκηνή παραπέμπει σε ένα ξεχασμένο τσίρκο, που η ανθρώπινη παρουσία υπήρχε έντονη μα πια έχει μετακινηθεί ή εξαφανιστεί. Οι κότες- εγωίστριες, αγνοούν την μεταξύ τους ύπαρξη, εφόσον έχουν άπειρη τροφή, επικεντρώνουν όλη την δύναμη και την προσοχή τους για να την καταναλώσουν. Μια διαδικασία χωρίς λογική και μάλλον παθητική. Ένα συμβολικό έργο που υπενθυμίζει με ειρωνική διάθεση, ότι ο άνθρωπος διαθέτει ασυνείδητο το οποίο υποκρύπτεται από τον ίδιο τον εγκέφαλο του και αδυνατεί να το ανακαλέσει και να το χρησιμοποιήσει, αποφεύγοντας έτσι την μυστηριώδη φύση του. Γίνεται παθητικός, φοβισμένος, εγκλωβίζεται στην καθημερινότητα και την ρουτίνα, χωρίς να έχει την ανάγκη να ερευνήσει το μυαλό και τον εαυτό του. Απλώνει τα βρεγμένα ρούχα του και συνάμα τον σκελετωμένο, μη σάρκινο σώμα του. Το αφήνει να στεγνώσει, ανάποδα, ώστε να αδειάσει όλους τους χυμούς του μυαλού του. Κάθε σκέψη, ιδέα, συναίσθημα θα αποστραγγιστεί και θα απορροφηθεί πολύ βαθιά, μέσα στην απέραντη άμμο. Πρόκειται για ένα έργο που σκοπό έχει να προσανατολίσει τον θεατή, ώστε να δει τον εσώτερο κόσμο του. Να ταυτίσει τη ζωή του με μια έρημο. Να γίνει ρούχο, ψάρι, κότα. Να ξεθάψει τις σκέψεις του από την άμμο, έστω κι αν πρέπει να απομακρύνει έναν κόκκο της κάθε φορά…

Άτιτλο, ακρυλικά σε μουσαμά, 1,97χ53, 2022

Σε παρόμοιο πλαίσιο κινείται και αυτό το έργο. Μικροσκοπικές κότες τριγυρνούν γύρω από άλλες τεράστιες κότες και ογκώδη αυγά. Πάνω δεξιά μια κότα παρατηρεί μια άλλη μικρότερη. Ο άνθρωπος έχει την τάση να ιχνηλατεί λεπτομέρειες που αφορούν την κοινωνία, αλλά ποτέ δεν γίνεται καθρέφτης του εαυτού του. Τα αυγά γεμίζουν επιδέξια τον χώρο. Το κέλυφός τους, που είναι φτιαγμένο να  απορροφά τα ερεθίσματα του περιβάλλοντος, γίνεται δέκτης ενός αισθητηριακού φάσματος. Ο ζεστός παλμός της ατμόσφαιρας, οι ήχοι των βημάτων, οι άσκοπη κίνηση που προκαλεί νευρικότητα, απορροφούνται και κάνουν τα αυγά, ξαφνικά, βαριά και ασήκωτα. Γέρνουν και σκοντάφτουν μεταξύ τους. Μοιάζουν να είναι κι αυτά έμψυχα. Συμμετέχουν με τον άχαρο τρόπο τους σε αυτή τη σκηνή. Μέσα στην ευθραυστότητά τους κρύβουν κάτι, που μόνο αν τα σπάσει κανείς μπορεί να βρει. Ίσως φαίνονται έμψυχα, γιατί μέσα τους περιέχουν το ζωντανό, το παλλόμενο. Συμβολικά, τα αυγά λειτουργούν σαν αμνιακοί σάκοι, έμψυχοι, με έντονη αντιληπτική ικανότητα και αίσθηση. Στο σχοινί είναι απλωμένη νωχελικά, σαν βρεγμένη μια μπλούζα. Το κενό της λειτουργεί σαν κάδρο, σαν σχήμα. Χάνει την ρούχινη υπόσταση και αλλοιώνεται. Ο εγκέφαλος συμπληρώνει τα κενά σημεία και υποθέτει ότι πρόκειται για ύφασμα που μπορεί να φορεθεί σε ένα σώμα. Το σώμα, όμως, λείπει τελείως από αυτό το έργο και η ύπαρξή του δεν είναι καν συμβολική. Από αυτό έχει παραμείνει μονάχα η ιδέα. Οι ιδέες, οι σκέψεις, το συνειδητό και το ασυνείδητο βρίσκονται συμπιεσμένα, θαμμένα, παραμελημένα στον ανθρώπινο εγκέφαλο ο οποίος χρειάζεται ένα σώμα για να τα φιλοξενήσει. Τα συναισθήματα όμως έχουν την ικανότητα να πετούν στην ατμόσφαιρα αέναα και ελαφριά. Ο θεατής καλείται για ακόμα μια φορά να γίνει ο προσωπικός του καθρέφτης, να βρει το σώμα του, να μαντέψει και να μαζέψει τα συναισθήματα που έχει αφήσει στην τύχη του ζεστού ανέμου…

 

Συσχέτιση έργων με την αποκριά

Και στα τρία έργα παρατηρούμε μια ταύτιση με την αποκριά και το καρναβάλι. Αποκριά σημαίνει την αποχή από το κρέας (από + κρέας), που προετοιμάζει τον άνθρωπο ψυχικά και σωματικά για την περίοδο του Πάσχα και την Ανάσταση. Στα λατινικά λέξη αντίστοιχη είναι το καρναβάλι, που προέρχεται το ιταλικό carnevale (<carnem: το κρέας και levare: αίρω, σηκώνω, αφαιρώ) και σχετίζεται σημασιολογικά με την αντίστοιχη ελληνική «αποκριά», καθώς και οι δύο σηματοδοτούν την αποχή από την κατανάλωση κρέατος. Οι κότες και τα παράγωγά τους, στα έργα, αποτελούν τροφή για τον άνθρωπο. Τα δρώμενα των αποκριών και του καρναβαλιού συνδέονται περισσότερο με τις παγανιστικές τελετουργίες των αρχαίων Ελλήνων στις γιορτές προς τιμή του Διονύσου, θεού του κρασιού και της ευθυμίας. Στην αρχαία Ελλάδα από το μεσοχείμωνο μέχρι την Άνοιξη γίνονταν προς τιμήν του Διόνυσου ή Βάκχου οι Διονυσιακές ή Βακχικές γιορτές. Οι οπαδοί του Διονύσου τις ημέρες των τελετουργιών  μεταμφιέζονταν φορώντας δέρματα ζώων, άλειφαν το πρόσωπό τους με τρυγία (κατακάθι του κρασιού) ή κάλυπταν το πρόσωπό τους με διάφορες μάσκες, για να παραμείνει άγνωστη η ταυτότητά τους, στεφανώνονταν με κισσό, το αειθαλές ιερό φυτό του Διόνυσου, και προσπαθούσαν να έχουν τη μορφή Σατύρων, που έμοιαζαν με τράγους. Τα κοτέτσια που εμφανίζονται στα έργα μοιάζουν με διονυσιακές τελετές. Ο άνθρωπος μεταμφιέζεται και μετατρέπεται σε ζωικό ον, ώστε να αποκρύψει τον εαυτό του από τον ίδιο του τον εαυτό.Οι «σάτυροι» έκρυβαν την αληθινή τους ταυτότητα πίσω από τις μάσκες και εξέφραζαν ελεύθερα τις κρυφές ερωτικές τους σκέψεις, όπως κάνουν και οι σημερινοί μασκαράδες τις αποκριές.Σκοπός των χορών-πηδημάτων και των μεταμφιέσεων ήταν να εξευμενίσουν τα βλαπτικά πνεύματα και να βοηθήσουν τη γη να βλαστήσει. Οι παράδοξοι χοροί των μεταμφιεσμένων και τα ποδήματά τους παρίσταναν την διέλευση των πνευμάτων της βλάστησης. Στα έργα η απόλυτη ησυχία αυτής της τελετής καθιστά τη γη κατάξερη. Σαν τα όντα της να προσπαθούν να μην ξυπνήσουν αυτό που έχει στα σωθικά της. Ο άνθρωπος αποκρύπτωντας την ταυτότητά του γίνεται προσωπιδοφόρος και αισθάνεται ότι παραμερίζει την προσωπικότητά του, την εικόνα του απέναντι στους άλλους ανθρώπους και το ρόλο του στην κοινωνία και νιώθει ότι έχει την ευκαιρία να αφήσει ελεύθερα κάποια ένστικτα και συμπεριφορές που δίσταζε υπό κανονικές συνθήκες να εκδηλώσει.

 

 

Αλληλεπίδραση χώρου- έργων

Στόχος της εικαστικής παρέμβασηςείναι η εμφάνιση και η παρουσία της τέχνης σε ένα χώρο όπου δεν προοριζόταν να δεχτεί κάτι τέτοιο, να εντάξει τα έργα και σχεδόν να τα απορροφήσει κάνοντάς τα να γίνουν κομμάτι του χώρου, των τοίχων, των πραγμάτων, των προϊόντων. Ουσιαστικά, να υπάρχει μια ολότητα και μια ροηκότητα. Καθώς κανείς τριγυρνά στο μαγαζί η αισθητηριακή του αντίληψη, λαμβάνει τα έργα ως ερέθισμα, ύστερα αποκτά οπτική επαφή μαζί τους και αυτόματα στο μυαλό δημιουργείται ένα παιχνίδισμα, μπερδεύοντας τον θεατή και αποσπώντας του την προσοχή. Από την μεγάλη τζαμαρία εισέρχεται φυσικό φως, οι ακτίνες του ήλιου χαϊδεύουν τους αμμόλοφους και τα πούπουλα των κοτών.  Από την άλλη, οι χιονισμένες μέρες, προσδίδουν μια αντιπαραθετική συνθήκη του παγωμένου χιονιού και της ζεστής άμμου των έργων. Τα έργα λοιπόν, αλληλεπιδρούν άμεσα και ουσιαστικά με τον εξωτερικό περιβάλλοντα χώρο. Οι θεατές είτε εντός, είτε εκτός καταστήματος μπορούν να παρακολουθήσουν αυτές τις συνδέσεις. Αυτόματα και αναπόφευκτα δημιουργείται δημόσια σφαίρα, όπου απόψεις και συζητήσεις επιπλέουν και γεννούν διάλογο. Οι άνθρωποι της πόλης, εργαζόμενοι, επισκέπτες και περαστικοί μετατρέπονται σε θεατές τέχνης. Παρακολουθούν όχι απλώς μια εικαστική έκθεση, αλλά μια ιδέα, μια ενύπνια κατάσταση, μια ουτοπία εντός της καθημερινής πραγματικότητας. Τα έργα βρίσκονται στο υπερώο του καταστήματος «Μπέλλης», εκεί όπου δεν τοποθετούνται προϊόντα. Οι μεγάλες τζαμαρίες επιτρέπουν την οπτική επαφή με τα έργα και εκτός καταστήματος. Το βράδυ η σκοτεινή εξωτερική ατμόσφαιρα σε αντιπαράθεση με το φωτεινό εσωτερικό,τραβούν την προσοχή, δημιουργείται ένα είδος κοντράστ, προβάλλοντας τα έργα ακόμα περισσότερο.

 

Συντονισμός και δημιουργία

Η εικαστική παρέμβαση αποτελεί μια πρωτοβουλία της Σχολής Καλών Τεχνών Φλώρινας και συγκεκριμένα του 3ικαστικού3ργαστηρίου. Τα έργα που αναρτήθηκαν στο κατάστημα «Μπέλλης», είναι δημιουργίες της Χρύσας Διαμαντοπούλου. Η εξωστρέφεια  αποτελεί συστηματική δράση του 3ικαστικού 3ργαστηρίου της σχολής καλών τεχνών Φλώρινας και ενεδρεύει στην φύση του εικαστικού έργου να απευθύνετε σε όλους.  Αλληλεπιδραστής  Χάρης Κοντοσφύρη, εικαστικός  συντονιστής του 3ικαστικού εργαστηρίου, Παρουσίαση τον Φεβρουάριο του 2023 στο κατάστημα λιανικών πωλήσεων  «Αφοί Μπέλλη» Νικολάου Χάσου 44 Φλώρινα

Χρύσα Διαμαντοπούλου. Προπτυχιακή εικαστικός ΣΚΤ Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας